Belleğimizde: 2 Ocak

1523- Rodos adası, Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı orduları tarafından ele geçirildi.
1757- İngiltere, Kalküta’yı (Hindistan) ele geçirdi.
1903- ABD’nin Missouri eyaletinde, siyah bir kadının postaneye yaptığı iş başvurusunun, siyah olduğu için reddedilmesi üzerine postane, Başkan Roosevelt’in emriyle kapatıldı.
1905- Rus-Japon Savaşı’nda, Çin’deki Rus üssü Port Arthur, Amiral Heihaçiro Togo komutasındaki Japon deniz kuvvetlerine teslim oldu. Rusya İmparatorluğu’nu çöküşe götüren ve 1905 Devrimi’nin kapısını açan yenilgiler dizisi başladı.
1924- Hafta Tatili Hakkında Kanun, TBMM’nde kabul edildi. Cuma günü hafta tatili olarak kabul edildi.
– İstanbul İstiklal Mahkemesi’nde yargılanan gazeteciler beraat etti. Gazeteciler ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey Hıyanet-i Vataniye Kanunu‘na aykırı davranmakla suçlanıyorlardı. Gazeteciler beraat ederken Lütfi Fikri Bey 5 yıl kürek hapsine mahkûm oldu.
1936- Türkiye‘de Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.
1942- Peyami Safa ve Muhsin Ertuğrul Hamlet tartışmaları yüzünden mahkemelik oldular.
1959- Havana’ya yaklaşan Camilo Cienfuegos komutasındaki güçler Columbia’daki 10 bin askerli kışlayı -komutanları kaçtığından- savaşmadan ele geçirdi. Santiago de Cuba kentini koruyan Batista askerlerinin komutanı da kenti kuşatan Castro’ya direnmeden kenti teslim etti.
1961- Castro, 250 bin kişi önünde yaptığı konuşmada, yüzde sekseninin casus olduğunu öne sürdüğü Küba’daki ABD elçilik personelinin -11 kişi dışında- Küba’yı 48 saat içinde terk etmesini istedi. ABD 120 kişilik elçilik personelini son aylarda 40’a kadar düşürmüştü.
1962- İstanbul’da liman işçileri greve başladı. İşçiler, işverenleri Denizcilik Bankası’nın iş sözleşmesini bozması üzerine işlerini bıraktılar.
1963 – Türk halk müziği sanatçısı Muzaffer Sarısözen yaşamını yitirdi.
1970- Ankara Belediyesi’nin, üniversite öğrenci birliklerince belirlenen çalışan öğrencilere artık ulaşım pasosu verilmeyeceği kararı üzerine öğrenciler 14 belediye otobüsünü seferden çevirip Hukuk Fakültesi bahçesi içinde akşama kadar alıkoydu. Belediye, kararını iptal etti
1971- Türkiye İşçi Partisi’nden (TİP) ayrılan Cenan Bıçakçı ve arkadaşları “Bağımsız Türkiye Sosyalistleri Birliği” adıyla yeni bir örgüt kurduklarını açıkladı.
1975 – Charlie Chaplin’e (Şarlo), Birleşik Krallık’ta Sir unvanı verildi.
1976- Memur kadrosuna geçirilmelerine karşı çıktıkları için SSK Göztepe Hastanesi’nde işten atılan 40 kadar işçinin direnişi 8.gününü doldurdu.
1977- Kapıcılar bugünden itibaren 8 saat çalışacak. DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası yetkilileri kapıcıların 09.00-17.00 arasında çalışacaklarını, fazla mesai verilmediği takdirde kaloriferleri yakmayacaklarını söylediler.
– Nazım Hikmet Ran’ın oğlu Mehmet Andaç babalık davası açtı.
1979- 15 Ekim’de Ankara/İncesu 2. ve 3. İmrahor köyleri yakınında çuvallar içinde kurşunlanarak öldürülmüş cesetleri bulunan 2 Şekerbank memuruyla ilgili olarak gözaltına alınan 4 ülkücü tutuklandı.
1980 – Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve kuvvet komutanlarının 27 Aralık 1979’da kendisine verdikleri ve siyasi partilerin liderlerini uyaran mektubu açıkladı. Korutürk, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit ile görüştü.
– İstanbul Kadıköy’de yardım toplama ve propaganda faaliyeti sırasında saldırıya uğrayarak ağır yaralanan Devrimci Yol taraftarı Aydın Bahçeci (1955- Manisa/ Turgutlu), tutuklu olarak tedavi gördüğü hastahanede yaşamını yitirdi.
1982- Folklor araştırmacısı ve masalcı Eflatun Cem Güney yaşamını yitirdi.
1984- 6 Kasım 1983’de yapılan milletvekili genel seçimlerini protesto için TKP rümuzlu pullama yaptıkları ve gizli TKP’nin yayın organı “İleri” gazetesi ile yakalandıkları gerekçesiyle 6 kişi hakkında İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce dava açıldı.
1985- Amerika Birleşik Devletleri Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nden (UNESCO) resmen ayrıldı.
1988- Türkiye’ye dönüşü sonrasında “Hasret Konserleri” adı altında bir dizi konser veren Cem Karaca, Beyoğlu Emek Sineması’ndaki gecede yaklaşık 1.500 kişiye seslendi.
– Sağmalcılar Cezaevi’nde tutuklu bulunan Grup Yorum ve Grup Merhaba’nın solisti Efkan Şeşen’in serbest bırakılması için 2 günlük açlık grevi yapan müzisyenler Sultanahmet Meydanı’nda verdikleri konserle eylemlerine son verdiler
1989- Halklarında ”Giresun Devrimci Yol” davasından 2 ve 3 yıl hapis cezası verilen, tahliye edilen, dosyaları Yargıtay’da olup İstanbul’a taşınan evli çift için İstanbul Emniyet Siyasi Şube Müdürlüğü, Bakırköy Emniyet Amirliği’ne yazı göndererek ”takip edilmelerini” istedi. Bakırköy Emniyet Amirliği de çifte 2 kez tebligat çıkararak gerekli evrakları (fotoğraf, ikametgah, nüfus cüzdan sureti) hazırlayarak karakola gelmelerini istedi.
– Hayat Kimya’nın İstanbul’daki deterjan fabrikasında çalışan işçilerden 49’u Bağımsız Laspetkim-İş Sendikası’na üye olmalarının ardından işten çıkarıldı. Sendikal örgütlenmeye öncülük eden 3 işçinin evlerine gece giden bıçaklı kişiler de işçileri ölümle tehdit etti.
1990- Devrimci Sol’un lider kadrosundan 9 yıldır tutuklu M.Sinan Kukul (34), yılbaşı için yapılan açık görüşte amcasının oğlu ile yer değiştirerek Bayrampaşa Cezaevi’nden firar etti. Firar, yapılan ilk sayımda fark edildi.
1991- Türk-İş’in 3 Ocak’ta yapacağını duyurduğu “işe gitmeme” eyleminin durdurulması için 3 kamu işveren sendikasının 31 Aralık’ta başvurduğu iş mahkemelerinden Ankara 6. ve 8.İş mahkemeleri, eylemin “yasa dışı grev olabileceği” gerekçesiyle “ihtiyati tedbir” kararı aldı. Türkiye Barolar Birliği İş Mahkemeleri’nin eyleme ilişkin aldığı “ihtiyati tedbir” kararının “kimseyi bağlamadığı ve ceza davasında kesin delil sayılamayacağını” bildirdi. Türk Tabipleri Birliği Türk-İş’in 3 Ocak’taki “işe gitmeme”eylemini desteklediklerini açıkladı.
1992- Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde çığ düşmesi sonucu yirmi kişi öldü, on beş kişi yaralandı.
– Bakırköy ve Şişli’de düzenlenen korsan gösterilerde DYP-SHP koalisyon hükümetinin sağlık alanında izlediği politika protesto edildi. 20 kişi gözaltına alındı, 1 kişi seken polis kurşunuyla yaralandı.
– Alman pasaportuyla Türkiye’ye giriş yapan Melike Demirağ – Şanar Yurdatapan çiftini makamında kabul eden SHP’li Kültür Bakanı Fikri Sağlar: ”Yasakların yasak olduğu bir Türkiye kurmak istiyoruz.”
1993- Türk Silahlı Kuvvetleri, BM’nin çağrısı üzerine 43 yıl aradan sonra ikinci kez bir yabancı ülke, Somali topraklarına ayak bastı.
– Küba Devrimi’nin 34. yılı nedeniyle Türkiye Öğrenci Dernekleri Federasyonu (TÖDEF) üyesi öğrencilerce Fidel Castro’ya Sirkeci Büyük Postane’den kutlama telgrafı çekildi. Telgraf çekimi öncesi Postane önünde bildiri okuyan öğrenciler, çekim sonrası sloganlarla dağıldı.
1994- 1 yıl önce: 8 Ocak 1993’de Refah Partili Kağıthane Belediyesi’nden çıkarılıp direniş sergileyen 340 işçi yeni yılda da eylemlerini sürdüreceklerini bildirdi. İşçiler Ankara’ya yürüyüş, 40 gün süreli açlık grevi dahil her türlü yolla seslerini duyurmaya çalışmıştı.
1995- Sivas katliamı davasında, Madımak Oteli’nin yakılmasından dolayı yargılanan 15 sanık için “yemin ederek yalancı tanıklık yaptıkları” yargılamanın seyrinden anlaşılan 55 kişi hakkında mağdur ailelerin avukatlarınca dava açılıyor.
– DİSK’in de aralarında yer aldığı “Yaşanası İstanbul İçin Çevre Platformu” tarafından Halkalı Çöplüğü’nün kapatılması için 2 Ocak’ta ikinci kez eylem yapıldı. Halkalı Çöplüğü’nü söz verdiği halde kapatmayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan Çöplük girişinde DSP’li K.Çekmece Belediye Başkanı N.Şen, S.O.S. İstanbul Gönüllüleri, İHD, DİSK, Ziraat Mühendisleri Odası üyeleri ve yurttaşlarca protesto edildi. Çöplüğün yolu kapatıldı.
– Türk Turing Otomobil Kurumu’nca restore edilerek işletilen Malta Köşkü, Hidiv Kasrı vb. mekanlar için yapılan sözleşmeyi yenilemeyen R.Tayyip Erdoğan: ”Artık buralarda hacıyağı kokanlar olacak. Arada sırada bunlar Boğaz’a karşı kafayı buluyorlardı, artık bulamayacaklar.”
– RP Genel Başkanı Necmettin Erbakan’ın 12 Eylül 1980 sonrası kapatılan MSP’nin başında ilken 1975’de açtığı özel hesabına Parti gelirlerinden para aktardığı, eşine ve kardeşine ödemelerde bulunduğu, çek kestiği, dönem sonlarında da faiz ve ikramiye aldığı ortaya çıktı. 12 Eylül darbesinin ardından hesabındaki 10 milyon TL’nın kardeşi Kemalettin Erbakan’a keşideli çeklerle tahsil edilip sadece 850 TL bırakılan ve 120 bin TL’lık faizi çekilen hesabındaki şüpheli işlemlerle ilişkin Necmettin Erbakan’ın müfettişlerce sorgulandığı öğrenildi. 1982’de müfettişlere kendi parasıyla 3 otomobil (biri Buick diğerleri Mercedes) satın aldığını söyleyen Erbakan, geçen hafta mal varlığıyla ilgili düzenlediği basın toplantısında ise 1992 yılına kadar hiç otomobil alım vb. masrafı göstermemişti.
– Eski İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürü Ergun Göknel’in 8,5 yıllık hapis cezası kesinleşti.
1998- Gazeteci Emin Çölaşan, Genel Kurul Salonu yenileme işinde teslim tarihi ertelenerek 920.000 USD cezadan kurtulan firmadan, TBMM Başkanı Mustafa Kalemli’nin süperlüx daire aldığını ileri sürdü.
2000- Çeçen lider Aslan Mashadov, Rusya Federasyonu’ndan bağımsızlık için geniş çaplı gerilla savaşı başlattıklarını açıkladı.
2001- 20 cezaevine 19 Aralık 2000’de yapılan “Hayata Dönüş Operasyonu”nda Ümraniye Cezaevi’nde silahla yaralanan tutuklu Rıza Poyraz hayatını kaybetti. Operasyonda hayatını kaybedenlerin sayısı 30’a yükseldi.
– Nepal’de muhalefetteki komünist eğilimli dokuz ayrı siyasi partinin çağrısıyla genel grev başladı.
– İstanbul 1 Numaralı DGM Hakimliği, Egebank soruşturması kapsamında İnterbank’ın eski sahibi Cavit Çağlar hakkında gıyabi tutuklama kararı verdi. (Türk İnterpolü, 5 Ocak’ta Çağlar hakkında kırmızı bülten hazırladı.)
2002- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, HADEP’in kapatılması ve AKP’ye ihtar verilmesiyle ilgili olarak Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
– İzmir Kırıklar Cezaevi’nde 265 gün önce ölüm orucuna başlayan Türkiye İhtilalci Komünistler Birliği davasından hükümlü Ali Çamyar yaşamını kaybetti. 20 Ekim 2000’de F tipi cezaevlerine karşı başlayan ve 439 gündür süren ölüm orucu eyleminde yaşamını yitirenlerin sayısı 44’e ulaştı.
2003- Kopenhag kriterlere ile anayasaya uyum çerçevesinde bazı yasalarda değişiklik öngören tasarı TBMM’de kabul edildi. Yasaya göre, siyasi partilerin kapatılması davalarında 3/5 çoğunluk aranacak. İşkence ve kötü muamele suçlarından verilen cezalar para cezasına çevrilemeyecek. Anayasa Mahkemesi, siyasi partinin devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verebilecek. Cemaat vakıfları mülk edinebilecek. Gazeteciler haber kaynaklarını açıklamaya zorlanamayacak.
– ABD Büyükelçisi Pearson TOBB Başkanı R.Hisarcıklıoğlu ile görüştü: “Irak’a askeri müdahale için Türkiye’den de bir cephe açılırsa, olası zararlar karşılığında 4-15 milyar $ arası destek paketi hazırlarız. ABD’li 50 büyük tekstil şirketine de mektup yazacağım.”
2006- Meksika’da yerli halkları için mücadele eden Komutan Yardımcısı Marcos liderliğindeki Zapatista gerillaları ormandan ayrılıp altı aylık ülke turuna çıktı. Otomobillere doluşan 15 bin yerliye Marcos motosikletle eşlik ediyor.
2016- Suudi Arabistan yönetimi, Şii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr’in de bulunduğu 47 kişinin idam cezasını infaz etti.
2017- Brezilya’da hapishane ayaklanmalarında bir hafta içinde 100’ü aşkın hükümlü hayatını kaybetti, yüzlerce mahkum firar etti.
– İngiliz yazar ve sanat eleştirmeni John Berger (d. 1926) yaşamını yitirdi.