Belleğimizde: 20 Mart

1653 – Osmanlı tarihinde ilk bütçeyi yapmakla tanınan Sadrazam Tarhoncu Ahmet Paşa, bundan rahatsızlık duyanların padişaha şikayeti sonucu öldürüldü.
1727- Yerçekimi yasasını bularak modern fiziğin temellerini atan İngiliz bilim insanı Sir Isaac Newton öldü.
1792- Paris’te Fransa Milli Meclisi giyotinle idamı onayladı. Adını, mucidi Fransız doktor Joseph Ignace Guillotin’den alan giyotin ölüme mahkum edilen kişilerin kafasını iki direk arasında yukarıdan aşağı kayan bir bıçağın darbesiyle koparmayı sağlıyordu. İlk kez 25 Nisan 1972’de kullanılan giyotin, Fransa Kraliçesi Marie Antoinette’in de başını gövdesinden ayırdı.
1815 – Napolyon, Elbe adasından kaçışının ardından, 140.000 kişilik düzenli ordu ve 200.000 kişilik gönüllü güçler eşliğinde Paris’e girdi.
1852 – ABD’de Harriet Beecher Stowe’un ünlü kölelik karşıtı romanı Tom Amca’nın Kulübesi ilk kez yayımlandı.
1906 – Rusya’da subaylar Sivastopol kentinde ayaklandı.
1913 – Çin Milliyetçi Partisi’nin (Kuomintang) kurucusu Sung Çiao-jen, bir suikast girişiminde yaralandı ve 2 gün sonra öldü.
1916 – Albert Einstein görecelik kuramını yayınladı.
1921- Türkiye ile SSCB arasında Moskova Antlaşması imzalandı.
1933 – Nazilerin ilk toplama kampı Münih yakınlarında açıldı.
1942 – Naziler Polonya’nın Zgierz kentinde 100 Polonyalıyı bir çalışma kampından alıp öldürdüler.
– Batı Ukrayna’nın Rohatin kentinde 600’ü çocuk 3.000 Yahudi bir gün içinde, Alman SS birlikleri tarafından öldürdüler.
1956 – Fransa, Tunus’un bağımsızlığını tanıdı. Tunus’un ilk Devlet Başkanı Habib Burgiba oldu.
1959- Akis dergisi yazı işleri müdürü Yusuf Ziya Ademhan, Ankara Toplu Basın Mahkemesi’nde 12 ay hapis cezasına mahkum edildi. Dergi bir ay süreyle kapatıldı.
– Sanat okulları ve köy enstitüsü mezunlarına yedek subaylık hakkı tanıyan yasa çıktı.
1970 – Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş Genel Sekreteri Halil Tunç, polisin üniversitelere girmesine izin verilmemesini istedi.
1971 – Batman’da 3 bin köylü “Açız, ekmek parası kazanmak istiyoruz” diye gösteri yaptı, jandarma ile çatıştı.
1975 – Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi “Milliyetçi Cephe” hükümetini kurdu. Ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi’nin lideri Bülent Ecevit “dört partiden kurulu azınlık hükümeti dünyanın hiçbir yerinde görülmemiştir” dedi.
– Uğur Mumcu Cumhuriyet’teki köşesinde, daha önce aksi yönde verilen Anayasa Mahkemesi kararına rağmen Milliyetçi Cephe’yi kuran 4 sağ partinin “Seçim İttifakı” oluşturmaya yönelik “ortak liste” vb. yasal düzenleme taktiklerini yazdı.
– Urfa’da toprak reformu uygulaması başladı. İlk gün 4 bin kişi başvurdu. Toprak isteme bildirgelerinin 16 Nisan’a kadar verilebileceği dağıtımın 1 Haziran’da başlayacağı açıklandı.
1978 -16 Mart’ta İstanbul Üniversitesi’nden çıkan öğrencilerin uğradığı ve 7 öğrencinin öldüğü bombalı saldırı nedeniyle 20 Mart’ta “Faşizme İhtar Eylemi”ni gerçekleştirdi. Bir saatlik iş bırakma eylemine 600 bini aşkın işçi katıldı.
DİSK’in eylemine İstanbul Barosu’na üye avukatlar, TÖB-DER, lise ve üniversite öğrencileri ile memurlar da destek verdi.
Başbakan Ecevit: “DİSK’in eylemi yasa dışıdır. Sonuçlarına katlanacaklar.”
1980- Öğrenim kredisi çekmek için geldikleri Ziraat Beyazıt Şb’nde kavgaya tutuşan devrimci-ülkücü öğrencileri polis banka soyguncusu sanınca büyük panik yaşandı. Nöbet tutan askerlerin havaya ateş açmaları ve polisin gelmesinin ardından içerdekiler dışarı çıkartılıp arandı.
1981 – Milli Güvenlik Konseyi vergi cezalarında yüzde 90 indirim yaptı.
– Arjantin’in eski başkanı İsabel Peron rüşvet suçundan 8 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1984 – İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi’nde Abuzer Uğurlu, Yılma Durak ve Zülfikar Yasan’ın yargılanmasına başlandı. Sanıklar hakkında “Abdi İpekçiyi öldürmek ve Mehmet Ali Ağca’nın cezaevinden kaçmasını sağlamak” suçlarından idam cezası istendi.
1984- Türkiye’nin Barbara Cartland’ı olarak anılan romancı Kerime Nadir, İstanbul’da öldü. Nadir, Kalp Yarası, Hıçkırık, Seven Ne Yapmaz, Samanyolu, Gönül Hırsızı, Kırık Hayat, Aşk Rüyası gibi romanlara imzasını attı.
1986- İdare Mahkemesi, “1402’lik öğretmen” Şenal Sarıhan’ı Sıkıyönetim kalktıktan sonra yaptığı “göreve iade” başvurusuna yanıt vermeyen Milli Eğitim Bakanlığı aleyhine açılan davada yürütmeyi durdurma kararı aldı.
1987- Rabıta’nın ODTÜ ve Ankara Üniversitesi’ne cami yapılması için de 1 milyon Riyal para aktardığı ortaya çıktı.
1989 – Camialtı, Haliç ve İstinye Tersaneleri’nde 3 bin işçi toplu viziteye çıktı. Aliağa ve Tüpraş’ta 7 bin işçi yemek boykotu yaptı, servislere binmedi. Askeri işyerlerinde 8 bin işçi yemek boykotunu ve sakal bırakma eylemini sürdürüyor. Demir-Çelik’te iş yavaşlatıldı.
– Türk-İş İstanbul’da Çalışan Kadınlar 1. Ulusal Kurultayını düzenledi.
1990 – Mardin’in Cizre ilçesinde kepenk kapatma eylemi yapıldı. Nusaybin’deki olayları protesto için yürüyenlere özel tim ateşi: 4 ölü, çok sayıda yaralı.
Kepenk kapatma eylemi ertesi gün Nusaybin, İdil, Silopi ve Midyat’a da sıçradı.
– Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a “Alışamadım” telgrafı çeken Topçu Teğmen Murat Şeref Baba TSK’nden ihraç edildi.
– Ferdinand Marcos’nun dul eşi İmelda Marcos, rüşvet, zimmetine para geçirme, ve şantaj suçlarından mahkemeye çıkarıldı.
– 1984’de Aydınlar Dilekçesi imzacılarına “Vatan hainleri” diyen eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren’e Aziz Nesin’in açtığı tazminat davasına başlandı.
1991- Kamu emekçileri, sendikalarını mühürleten İstanbul valisini üç büyük kentte yaptıkları eylemlerle protesto etti.
– İsmail Beşikçi, Almanya’daki “Kürdistan Kültür Gecesi”ne gönderdiği mesajda “suç sayılan fiili övdüğü” gerekçesiyle tutuklandı.
– Strasbourg’da bulunan Server Tanilli, Ankara’da İHD, ÇGD, yazarlar ve öğretim üyelerince kutlanacak 60.yaş günü için gönderdiği mesajda: ”İşçi sınıfını ezenlere karşı nasıl o sınıfın yanındaysam, Kürt halkını ezenlere karşı da Kürt halkının yanındayım.”
1995- Tokyo’da 16 metro istasyonuna içinde zehirli sarin gazı bulunan paketlerin bırakılması sonucu 10 kişi öldü, 4 bin 695 kişi zehirlenerek hastaneye kaldırıldı.
– Türk-İş, DİSK ve 11 meslek-kitle örgütü, Gazi Katliamı’nı protesto için ülke genelinde 2 saat iş bırakma eylemi yaptı.
– Türk Silahlı Kuvvetleri 35 bin askerle Kuzey Irak’a en kapsamlı sınır ötesi operasyon başlattı.
1996- ÇHD İstanbul Şubesi üyesi avukatlar Adalet Bakanı Mehmet Ağar’ın görevden alınması için imza kampanyası başlattı.
– İngiltere’de hükümet deli dana hastalığının insanlara da bulaştığı açıklandı. Bu açıklama İngiliz hayvancılığının krize girmesine yol açtı.
1997- Tunceli Yöre Dernekleri sözcüsü İstanbul Tabip Odası’nda terör gerekçesiyle 3 yıldır uygulanan gıda ambargosunu, boşaltılan köyleri anlattı. 8 kişilik bir aileye ayda 25-50 kg arası un, 1 kg makarna, 500 gram çay, 5 kg şeker, 1 kg pirinç, 2.5 kg sıvı-katı yağ veriliyor.
– Kültür Bakanı İsmail Kahraman’a bağlı İstanbul İl Kültür Müdürlüğü’nce Çanakkale Anma Törenleri için düzenlenen vapur gezisine katılan bazı öğretmen ve öğrenciler, çok sayıda cüppeli-sarıklının katıldığı gezi boyunca şeriatçı propagandaya maruz kaldıklarını açıkladı.
– Sakarya’nın Akyazı ilçesinin RP’li belediyesi kamuda ilk kez dolara bağlı sözleşme imzaladı. Sözleşmeye göre, belediye 43 işçisine 250 dolar maaş ve 10 milyon lira sosyal yardım verecek. Hizmet-İş yetkilileri teklifin başkandan geldiğini açıkladı.
2000- Almanya’da Hıristiyan Muhafazakar Birlik (CDU) parti başkanlığına ilk kez bir kadını, parti genel sekreteri Angela Merkel’i aday göstermeye karar verdi. Merkel aynı zamanda parti yönetimine aday ilk Doğu Alman oldu.
– 1993’te kurulan eski Yugoslavya için Savaş Suçları Mahkemesi ilk sistematik tecavüz davasına başladı. Davanın savcısı tecavüzün insanlığa karşı suç olduğunu ve Bosnalı Sırpların yürüttüğü etnik temizliğin bir parçası olduğunu belirtti.
2001 – Meksika’da yerli hakları için çıktıkları Zapatur’da 3 bin km yol kat edip başkente gelen Zapatistalar, siyasetçilerin gerekli adımları atmakta ağır davranması üzerine üslerinin bulunduğu Chiapas eyaletine dönme kararı aldı. Devlet başkanı Vincento Fox, kongrenin gerillalara kapılarını kapatmadığını belirterek, başkenti terk etmemelerini rica etti.
– Filistinliler, İsrail işgaline karşı davalarını duyurabilmek için dünyanın ilk siyasi amaçlı bilgisayar virüsünü internet üzerinden yaymaya başladı. e-posta aracılığıyla yollanan “Haksızlık” (Injustice) adlı virüs bilgisayarlara zarar vermiyor.
2002 – İtalya’da işçi sendikalarının tepki gösterdiği sosyal güvenlik reformunun öncüsü Çalışma Bakanı Roberto Maroni’nin danışmanı Marco Biagi uğradığı silahlı saldırı sonucu öldü. Saldırının yapıldığı yerde Kızıl Tugay’ların sembol işareti bulundu.
2003 – ABD ve İngiltere güçleri sabaha karşı Irak’a askeri müdahaleye başladı. Bağdat Cruise füzeleri ve uçaklarla vuruldu. BM onayını almadan sabaha karşı Bağdat’ı bombalamaya başlayan ABD, akşam Britanya birlikleriyle birlikte güneyden Irak’a girdi, kara çarpışmaları başladı.
Dünya ülkelerinin çoğu saldırıya karşı çıktı. Avustralya, Japonya, Filipinler ve Güney Kore hükümetleri ise ABD’ye destek verdi.
Hava sahasının açılması ve TSK’nın Kuzey Irak’a girmesini içeren tezkere TBMM Genel Kurulu’nda 202 redde karşı, 332 oyla kabul edildi. AKP’den 40 milletvekili ‘Hayır’ oyu verdi. DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar ve 2 milletvekili de tezkere için “Evet” oyu kullandı.
ABD-İngiltere’nin Irak’a karşı başlattığı harekat ve Meclis’ten geçen yeni tezkereye karşı kitle örgütlerinden yaklaşık 500 kişi “Yurtta sulh, cihanda sulh” yazılı bir çelenkle G.Saray’dan Taksim’e yürüdü. Kitle, Atatürk Anıtı’nın etrafında “barış zinciri” oluşturdu.
6 öğrenci Beyazıt Yangın Kulesi’ne çıkarak “Kahrolsun ABD-İşbirlikçi AKP – Bu ülke, bu halk satılık değildir” yazılı bir pankart astı ve gözaltına alındı. Beyazıt Tramvay Durağı civarında toplanan yaklaşık 500 kişi sloganlarla ABD bayrağı yaktı.
Akşam saatlerinde Taksim AKM önünde toplanan bir grup slogan attı.Polisin çembere alıp Gezi Parkı’na sürdüğü grup daha sonra İstiklal Caddesi’ne doğru yürüyüşe geçti. Fransız Konsolosluğu önünde polisle taşlı-sopalı çatışmaya girdi, Tarlabaşı bulvarında gaz bombalarıyla dağıtıldı.
Kızılay’dan ABD Büyükelçiliği’ne yürüyen yüzlerce kişi Büyükelçilik kapısına siyah çelenk bırakıp 2.tezkereyi destekleyen AKP mv’lerini ıslık ve düdüklerle prot.etti. ODTÜ’de öğrenciler dersleri boykot etti. Eğitim-Sen’liler derslere”Yurtta Sulh Cihanda Sulh”kokartlarıyla girdi.
2004- Tayvan’da hem devlet başkanlığı seçimi hem de Çin’le ilişkiler konusunda tarihinde ilk kez referandum yapıldı.Devlet Başkanı Chen Shuibien yeniden seçildi.Referanduma ise katılım çok düşük olduğundan geçersiz sayıldı.
2005 – Mersin’de Metropol miting alanında yapılan Nevruz kutlamalarının ardından kimin organize ettiği bulunamayan kişiler tarafından Türkiye bayrağını yere atıp yakma girişiminde bulunuldu. Olay yurtta infiale yol açtı.
2006 – Genelkurmay, Şemdinli iddianamesinde Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt dahil, suçlanan subaylara dair soruşturma izni vermedi. Genelkurmay yaptığı açıklamada; Van Cumhuriyet Savcısı Ferhat Sarıkaya’yı iddianameyi başka güçlerin etkisi altında kalarak hazırlamakla suçladı.
– Çad’ın doğusunda 150’den fazla Çad askeri, isyancılar tarafından öldürüldü.
2007- Duceyl katliamı davasında suçlu bulunan Irak’ın eski Devlet Başkan Yadımcısı Taha Yasin Ramazan’ın idam cezası infaz edildi.
2008- Şişli 9. Asliye Ceza Mahkemesi, Agos gazetesinin elektronik posta (e-mail) adresine ırkçı ve tehdit mesajı gönderen Zafer Filiz’i üç yıl hapisle cezalandırdı.
2009- Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, Irak işgalinin 6’ncı yıldönümü dolayısıyla yaptığı açıklamada, Mart 2003’ten beri ülkede 225 basın çalışanının öldürüldüğünü açıkladı.
2010- Rusya’da onlarca farklı bölgede binlerce kişi Başbakan Vladimir Putin ve hükümetin politikalarını protesto etti.
2011- İngiltere havayolu şirketi British Airways’in kabin görevlileri, şirket yönetimi ile sendika arasında yapılan görüşmelerden sonuç çıkmayınca üç günlük greve başladı.
– Yemen’de devam eden protestolar dolayısıyla Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih hükümeti görevden aldı.
– Başbakan Erdoğan Suudi Arabistan’daki Cidde Ekonomik Forumu’nda bir gazetecinin “Kaddafi gitmeli mi?” sorusunu yanıtladı: ”O safhayı geçti bile. Resmî bir görevle Libya’nın başında olmayana düşen, resmî bir görevle Libya’nın başında olana Libya’yı teslim etmekti.”
2012- Yasaklanan Nevruz’da Mersin, Van, Batman, Yüksekova ve Cizre’deki etkinliklere polis sert müdahale etti.
Mersin’de Milletvekili Ertuğrul Kürkçü dövüldü. Batman’da parti otobüsüne atılan gazla dışarı çıkan Milletvekili Ahmet Türk polislerce yumruklandı.
2013- Ismaco firmasından Deri-İş örgütlenmesinden dolayı atılan 2 işçi 92 gündür direniyor.
2015- Yemen’in başkenti Sana’da Husi Ensarullah Hareketi taraftarlarının yoğunlukta olduğu iki camiye cuma namazı sırasında düzenlenen intihar saldırılarında 146 kişi öldü, 350 kişi yaralandı.
– Romanya adli makamlarınca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, başbakanlığı döneminde çalışma ofisine dinleme cihazı konulmasıyla ilgili Romanya’da yakalanan eski emniyet müdürü Sedat Zavar ve eski polis memuru İlker Usta’nın Türkiye’ye iadelerine hükmedildi.
– ABD’de, işlemediği bir cinayet için idama mahkum edilen ve 39 yılını parmaklıklar ardında geçiren kişiye 1 milyon dolar tazminat ödenmesine karar verildi.
2016- ABD Başkanı Barack Obama, Küba’yı ziyaret etti. Obama, 88 yıl aranın ardından Küba’ya giden ilk ABD Başkanı oldu.
2018- Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği bugün yayımladığı raporda Türkiye’ye, 20 Temmuz 2016’da ilan edilen ve ve aralıksız bir şekilde hala devam eden olağanüstü hali (OHAL) kaldırma çağrısı yaptı.