Belleğimizde: 20 Şubat

1622 – Genç Osman olarak da bilinen II. Osman, orduda yeni düzenlemelere gitmek istediği için ayaklanan yeniçeriler tarafından, Yedikule zindanlarında boğularak öldürüldü.
1833 – Mısır’da çıkan isyanın bastırılması için Rus Filosu İstanbul’a geldi.
1887 – Almanya, İtalya ve Avusturya arasında ‘Üçler Paktı’ imzalandı.
1909 – Fütürizm kelimesi ilk defa kullanıldı. İtalyan şair ve editör Filippo Tommaso Marinetti’nin Le Figaro gazetesinde yazdığı “Fütürizm Manifestosu” makalesi, geçmişi unutup değişimi, özgünlüğü ve yeniliği kucaklayan sanat akımının ismini oluşturdu.
1919 – Afganistan’da Emir Habibullah Han’ın katledilmesi üzerine yerine geçen Amanullah Han, bağımsızlık ilan etti.
1928 – İstanbul’da “Vatandaşları Türkçe konuşmaya teşvik” toplantısı yapıldı.
1938 – Adolf Hitler, Çekoslovakya ve Avusturya’daki Almanlar için kendi geleceklerini belirleme hakkı istedi.
1941- Yahudiler için transit vizesine ilişkin talimatname yayınlandı.
1947 – İşçi ve İşveren Sendikaları Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi; Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) grev hakkına karşı çıktı.
1951- Rus yazarların kitaplarının okul kütüphanelerinden çıkarılmasına karar verildi.
1961- Türkiye’de ilk koalisyon hükümeti, İsmet İnönü başkanlığındaki Cumhuriyet Halk Partisi ile Adalet Partisi arasında kuruldu.
1963- “Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu”na bağlı 300 öğretmen derneği üyesi 10 bin kişi Ankara/ Tandoğan’da miting yaptı.
– Savcılık, tezgah başında oturma grevi yapan işçilerini işten atan Kavel Kablo işvereninin işleminin “lokavt sayılamayacağına” karar verdi. Direnişçi 7 işçi hakkında “polise mukavemet”ten dava açıldı, tutuklanan işçilerin sayısı 4’e yükseldi.
1965 – Suat Hayri Ürgüplü’nün başkanlığında AP, CKMP, YTP ve MP’nin katılımıyla oluşan dördüncü koalisyon hükümeti kuruldu. Yeni hükümette AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, başbakan yardımcısı olarak görev aldı.
1968 – Meclis’te gece İçişleri Bakanlığı bütçesi görüşülürken Adalet Partisi milletvekilleri TİP’li 5 milletvekilini linç etmeye kalkıştı.
Adalet Partisi (AP) hükümetinin İçişleri Bakanlığı, Türkiye İşçi Partisi (TİP) hakkında soruşturma başlatılması için Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuru yaptı.
1971- Hacettepe Öğrenci Yurdu’nun polis zoruyla boşaltılması sırasında polisin solcu öğrencileri ve gazetecileri dışarıda hazır bekletilen “milliyetçi yurttaşlara” dövdürtmesini protesto eden ODTÜ’lüler Ankara-Eskişehir yolunu 1.5 saat süreyle trafiğe kapattı. Hacettepe olaylarına ilişkin SBF’de konuşan Dev-Genç Başkanı Ertuğrul Kürkçü: “Artık faşizmin saldırısını beklemeden güçlerimizi toparlayıp en zayıf yerlerinden vuracağız.” Dev-Genç’in yayınladığı bildiride faşist bir yönetimin tüm hızıyla geldiği ifade edildi.
– Uganda’da İdi Amin kendini devlet başkanı ilan etti.
1973- İstanbul’da “yasaklanmış kitap basmak, bulundurmak ve satmak”tan birçok yayıncı ve kitapçı (Garabet Akaer, Remzi Aktuğ, Aydın Emeç, Necdet Sander, Sencer Öztunalı, Doğan Hızlan, Zeki Öztürk, Ahmet Habora, vd.) Sıkıyönetim Mahkemesi’nde yargılandı
1975 – İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul Elektrik Tünel Tramvay İşletmesi (İETT) grevini yasakladı. (Başka bir kaynakta, “tekstil işkolunda grev ve lokavtları yasakladı” bilgisi veriliyor.)
1976 – Türkiye’deki 23 Amerikan üssünde grev kararı alındı.
– İstanbul/ Cağaloğlu’nda kundaklanarak yakılan “Öncü Kitabevi” önünde bir araya gelen Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) üyeleri kitaplarını imzaladı.
1979- Suadiye yolcu vapurunu 21 Kasım 1978’de rotası dışına çıkarmaktan tutuklu yargılanan 16 öğrenci Sıkıyönetim Mahkemesi’nce tahliye edildi.
1980- Başbakan Demirel: “Sıkıyönetimle normal yönetim arasında bir yönetim şekli getirilmesine ihtiyaç vardır. Bir Fevkalade Hal Kanunu’na ihtiyaç vardır. Anayasa değişikliği lazımdır.”
CHP Genel Başkanı Ecevit: ”Türkiye’nin bir Güney Amerika ülkesi haline getirilmesine başta CHP engeldir, Türk Silahlı Kuvvetleri de halkı kadar demokrasiye bağlıdır. Fakat o modeli getirmek isteyenler, başka yarı yasal ve yasa dışı örgütlenmeler oluşturmaya çalışıyor.”
– Malatya’nın Doğanşehir İlçesi CHP Gençlik Kolu Başkanı Hasan Doğan, akşam evine dönerken silahlı saldırıda hayatını kaybetti; 1 ülkücü tabancasıyla birlikte yakalandı.
Adalet Partisi Azınlık Hükümeti’nin İçişleri Bakanlığı, Savcı Yardımcısı Doğan Öz’ün öldürülmesinden sanık ülkücü Hüseyin Kocabaş ve arkadaşlarını Balıkesir’de bir operasyonla yakalayan polis ekibini dağıtarak farklı illere sürgün etti.
1982- Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP) üyesi oldukları iddiasıyla gözaltına alınan 7 kişiye Kırıkkale Emniyet Amirliği’nde işkence yaptıkları ileri sürülen 10 polis hakkında 10 ile 35 yıl arası hapis istemiyle Askeri Savcılıkça soruşturma açıldı.
1983- 12 Eylül 1980 darbesiyle faaliyetleri askıya alınan sendikalardan 19’u hakkında İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemeleri’nde dava açıldı. Sendikaların 12’si DİSK’e bağlı, 7’si bağımsız. Dava açılan sendikalara üye yaklaşık 500 yönetici ve üye yargılanma sürecinde.
1986- Barış Derneği Davası’nda 3 gün önce tahliye edilen Reha İsvan henüz tahliye edilmeyen 6 arkadaşını ziyaret etti.
1988- Dağlık Karabağ Özerk Oblastı Azerbaycan‘dan ayrılıp Ermenistan’a katılmak için oylama yaptı. Bu olay Karabağ Savaşı’nı tetikledi.
– Sinema yapımcısı ve yönetmen Süreyya Duru öldü.
1989- Toplumsal Kurtuluş Dergisi yazarlarından Yalçın Küçük, derginin toplatılan bir sayısındaki yazısından dolayı gözaltına alındı.
– TAYAD ve DEMKAD’lı bir grup Sultanahmet Parkı’nda çocuk yaştakilere yönelik yargılama ve tutuklamalara son verilmesini istedi.
1990 – Türk-İş Genel Merkezi’ne saat 12.30 sıralarında molotof kokteyli atıldı. Çıkan yangın itfaiye tarafından söndürüldü, olayda ölen ve yaralanan olmadı. Olayla ilgili olarak biri kız altı kişi aranıyor.
– Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz, Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın müdahaleleri nedeniyle görevinden istifa etti. Mesut Yılmaz’ın Anavatan Partisi (ANAP) genel başkanlığını hedeflediği söyleniyor.
– 5 aydır “TKP, TBKP ve Barış Derneği’ne üyelik” iddiasıyla tutuklu olan Ahmet Kardam, Şeref Yıldız ve Erdem Talu tahliye edildi.
1991- 13 Şubat’ta gözaltına alındıktan sonra ağır yaralı olarak kaldırıldığı Taksim İlkyardım Hastanesi’nde 4 gün yoğun bakımda tutulup 16 Şubat’ta hayatını kaybeden Ali Rıza Ağdoğan’ın “reanimasyon fişi”nde hem kafa travması hem de ayak tabanlarında ödem bulunduğu yazıldı.
– 1951’de DP iktidarında kapatılıp 27 Mayıs 1960 sonrası açılan ve 12 Eylül 1980 sonrası faaliyetleri durdurulup 1987’de tekrar açılan Halkevleri’nin 59.kuruluş yıldönümü kutlamasında konuşan Genel Başkan Ahmet Yıldız: ”Bugün, mevlit okutsak bile yasaklanıyor.”
– Slovenya Parlamentosu Yugoslavya devletinin dağıtılmasını önerdi.
1992 – İstanbul Ticaret Odası’na bırakılan çanta içindeki saatli bombanın patlaması sonucu 1 kişi öldü, 16 kişi yaralandı.
– SODER’den kopan 80 kadar oyuncu, başkanlığını Tarık Akan’ın yaptığı Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği’ni (ÇASOD) kurdu.
1993- Heseke Valisi bir genelge yayınlayarak Kürtçe isim yasağı uyguladı.
1997- “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” eylemi çeşitlenerek büyürken RefahYol koalisyon iktidarının baskıları da artıyor. Tunceli, Tokat, Sivas, Divriği, Zara, ve Gürün derneklerinden oluşan Yöre Dernekleri Platformu, “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” eylemlerine katılanlar için “Mum söndü oynuyorlar” diyen Adalet Bakanı Şevket Kazan hakkında suç duyurusunda bulundu.
– Muzaffer İlhan Erdost, “Üç Sivas” adlı kitabında “bölücü propaganda” yaptığı gerekçesiyle 1 yıl hapse mahkum oldu.
1999- Cumartesi Annelerinin 197.buluşması can güvenliği gerekçesiyle İHD İstanbul Şubesi önünde gerçekleştirildi.
2000 – Meksika’da Hidalgo Eyaleti’nin Tepatepec kentinde, öğretmenleri sürüldüğü için okulu işgal eden lise öğrencilerine polis müdahale edince kent halkı ayaklandı. 68 polisi rehin alan kent halkı, üniformalarının üstünü soydu, gözaltına alınan 150 öğrenci serbest bırakılana kadar rehineleri bırakmayacaklarını, halk mahkemesi kurup polisleri yargılayacaklarını duyurdu.
– Emeğin Partisi (EMEP) Ankara’da özelleştirmelere, uluslararası tahkime ve Melih Gökçek’in uygulamalarına karşı miting yaptı.
– İran’da 18 Şubat’ta yapılan parlamento seçimlerinin resmi sonucu açıklandı; reformcular 102, muhafazakarlar 43, bağımsızlar 37 sandalye kazandı.
2001 – Güney Kore’de Daewoo Motor’un 1750 kişiyi işten çıkarması üzerine 2 bin işçi fabrikayı ele geçirmek için yürüyüşe geçti. Polisin işçilere sert müdahalesi sonucu 19 kişi yaralandı.
– Ukrayna’da muhalif gazeteci Georgi Gongadze’nin ortadan kaldırılması emrinin Devlet Başkanı Leonid Kuçma tarafından verildiği ortaya çıkınca halk Kuçma’nın istifasını istedi. Ülkenin dört bir yanından başkent Kiev’e gelen yüzlerce protestocu, kentin ana caddesinde bir çadır kent kurdu.
2002 – Kolombiya Devlet Başkanı Andres Pastrana, bir senatörün de içinde bulunduğu yolcu uçağının kaçırılması üzerine Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile hükümet arasında 3,5 yıldır süren barış görüşmelerini askıya aldı. FARC, “Biz yapmadık” dese de, ABD destekli Kolombiya hükümeti harekata başladı.
– Mısır’ın başkenti Kahire’den Luksor’a giden yolcu treninde yangın çıktı; en az 373 kişi öldü. Yoksul kesimi taşıyan bu trenlerde yolcular yanlarında getirdikleri piknik tüplerinde çay, kahve pişiriyor.
2003 – KKTC’li Ahmet Cavit An’ın, Yeşil Hat ve Güney Kıbrıs’a girerek Kıbrıslı Rumlarla görüşmesinin engellendiği gerekçesiyle Türkiye aleyhine AİHM’de açtığı dava sonuçlandı. AİHM, Türkiye’nin AİHS’nin örgütlenme hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Türkiye ilk defa böyle bir şikayet sonucu tazminat ödeyecek.
– AKP Milletvekili ve Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu Başkan Yardımcısı Hamza Albayrak’ın, AKP Genel Başkanı R.Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yaptığı dönem İBB Teftiş Kurulu Başkanı iken, 14 müfettişe ”usulsüz ceza” vermekten mahkum olduğu ortaya çıktı
2004- İran’da, reformcuların saf dışı edildiği meclis seçimi yapıldı. Reformcu 10 partinin boykot ettiği seçimlerden muhafazakarlar kesin zaferle çıktı.
– Belçika parlamentosu, yabancılara belediye seçimlerinde oy kullanma hakkı veren yasayı kabul etti. Yasaya göre; en az beş yıl ikamet eden ve “anayasa, yasalar ve insan haklarına saygılı olacakları”na dair bir belge imzalayan yabancılar seçimlere katılabilecekler.
2005- KKTC’de genel seçimde, Başbakan Mehmet Ali Talat’ın partisi Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) yüzde 44 oy oranıyla 24 milletvekili çıkardı. Derviş Eroğlu’nun Ulusal Birlik Partisi yüzde 19, Serdar Denktaş’ın Demokrat Partisi 6, Barış ve Demokrasi Hareketi ise 1 sandalye kazandı.
– Portekiz’de yapılan erken genel seçimi Jose Socrates’in lideri olduğu Sosyalist Parti yüzde 46.5 oy oranıyla kazandı. Yedi aydır iktidarda olan Sosyal Demokrat Parti ancak yüzde 24 oy alabildi.
2006 – RTÜK, Kürtçe yayın yapmak isteyen radyo ve TV’leri ilk kez resmi olarak davet etti. RTÜK yetkilileri, yayınların radyolar için günde 60 dakikadan haftada beş saat, televizyonlar için ise günde 45 dakikayı aşmamak üzere haftada dört saat olacağını açıkladı.
– El Fetih’in çoğunlukta olduğu eski Meclisin Filistin lideri Mahmud Abbas’a verdiği geniş yetkileri, Hamas’ın çoğunlukta olduğu yeni meclis askıya aldı. Askıya alınan yetkiler; Hamas’ın çıkaracağı yasaları veto edebilecek bir anayasa mahkemesi kurulması ve yargıçlarını Mahmud Abbas’ın ataması vardı.
– 17 yıl önce yazdığı yazıyla Yahudi soykırım inkar suçundan geçen kasımda tutuklanan Britanyalı tarihçi David Irving, Avusturya’da üç yıl hapis cezasına çarptırıldı.
2009- Dünyada ekonomik kriz: İngiltere’nin son banka kurtarma operasyonlarıyla toplam borcu 2 trilyon sterline ulaştı. Almanya’da Federal Cumhuriyeti tarihindeki en büyük ekonomik yardım paketi olan 50 milyar avroluk ikinci konjonktür paketi onaylandı.
2010- Türk-İş, KESK ve T.Kamu-Sen üyeleri, TEKEL işçilerinin 68. gününe giren direnişine destek için Ankara’da ortak miting yaptı.
– 60. Berlin Film Festivali’nde ”Altın Ayı” ödülü Semih Kaplanoğlu’nun ”Bal” filmine verildi.
2012- “Puşi taktığı”gerekçesiyle tutuklu Galatasaray Üniversitesi öğrencisi C.Kırmızıgül’ün cezaevindeki 2.yılında arkadaşları Mahkeme’ye yürüdü.
– Devlet Denetleme Kurulu Raporu: “Hrant Dink’in öldürüleceğini bildikleri halde Emniyet ve jandarma önlem almadı.”
– Hatay valisinin izin vermemesine rağmen “Ortadoğu ve Suriye’de Emperyalist Müdahaleye Son” yürüyüşü yapıldı.
2013- SDP’li kadınlar Prof.Orhan Çeker’in “kadınlar ve dekolte” konusunda yaptığı açıklamaları protesto etti.
– 2008’de kapanan Uzel Traktör Fabrikası’nın işçileri yasal haklarını alamadıkları için fabrika önünde gösteri yaptı.
2015- Şerzan Kurt davasında Mahkeme sanık polis memuru G.Avcı hakkında önce müebbet hapis cezası verdi, ardından göstericilerce polislere taş atıldığı gerekçesiyle “ağır tahrik indirimi” yaptı ve cezayı 16 yıla indirdi. Tutuklanan Avcı 7.5 yıl sonra cezaevinden çıkacak.
– İstanbul 13.Ağır Ceza Mahkemesi, henüz sadece 8 sanığın ifadesi alınmış olan Torun Center asansör faciasında tutuklu 3 sanığın daha tahliyesine karar verdi, davada tutuklu kalmadı. Önceki mahkeme heyeti HSYK kararnamesi ile değiştirilerek bir “özel heyet” atanmıştı.
2017- Belçika Brugge Ağır Ceza Mahkemesi, gıyabında yargılanan Sabancı suikastı faillerinden Fehriye Erdal’a, Türkiye’de işlediği iddia edilen suçlardan dolayı 15 yıl hapis ile 10 yıl sivil ve siyasi haklardan mahrumiyet cezası verdi.
– HSYK 2. Dairesi “FETÖ/PDY ile bağlantısı” olduğu iddiasıyla 227 hakim ve savcıyı daha meslekten ihraç etti. Meslekten ihraç edilen hakim ve savcı sayısı toplam 3 bin 886 oldu.