Belleğimizde: 21 Aralık

1840 – Şair- yazar Namık Kemal doğdu.
1898- Pierre Curie ve Marie Curie radyoaktif radyum elementini keşfettiler.
1918- İstanbul’u işgal eden İngilizlerin baskısı sonucu, Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin, İttihat ve Terakki’nin çoğunlukta olduğu Meclis-i Mebusan’ı feshetti.
1925- Sovyet sinema yönetmeni Sergei Eisenstein’ın Potemkin Zırhlısı adlı filmi gösterime girdi.
1930- Adana’da kurulan “Ahali Cumhuriyet Fırkası” hükümet tarafından feshedildi.
1937- İlk uzun, sesli ve renkli çizgi film olan ve Walt Disney’in yapımcılığındaki Pamuk Prenses ve Yedi Cücelerin galası yapıldı.
1948- İrlanda bağımsızlığını ilan etti.
1953- Türk- Fransız Ticaret Antlaşması imzalandı; anlaşma hükümlerine göre Fransa, Türkiye’ye 100 milyon lira tutarında kredi açacak.
– Serbest bölgeler kurulmasına ilişkin kanun TBMM’de kabul edildi.
1958- Fransa’da Charles de Gaulle Beşinci Cumhuriyet’in ilk cumhurbaşkanı seçildi.
1959- İlk İlhan İskender Tiyatro Armağını’nı Nedret Güvenç ve Ulvi Uraz aldı.
– Kim dergisi bir ay süreyle kapatıldı. Kim’in sahibi ve yazı işleri müdürü Şahap Balcıoğlu’na 16 ay hapis cezası verildi.
1961- Londra’dan Tel Aviv’e giden İngiliz Havayolları British Airways’a ait yolcu uçağı, Esenboğa Havaalanı’ndan ayrılışından bir dakika sonra düşerek parçalandı: 26 ölü, 8 yaralı.
1964- İngiliz parlamentosu cinayet suçu için verilen ölüm cezasını kaldırdı.
1968- Apollo 8 ay yörüngesindeki görevleri için fırlatıldı.
1969- Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar istifa etti. yerine Şaban Yıldız seçildi.
– TÖS, genel öğretmen boykotu nedeniyle açığa alınan yaklaşık 2 bin öğretmen için “dayanışma kampanyası” başlattı.
– Konak’ta 6.Filo’nun gelişini protesto için oturma eylemi yapan kız öğrencilere ve geride ayakta bekleyen erkek arkadaşlarına polis coplarla saldırdı: 50 gözaltı. Cumhuriyet Alanı’nda basın açıklaması yapan Aşık İhsani, Aşık Fermani ve Aşık Kaçıran gözaltına alındı. Solcu öğrencilerin kaldığı İstanbul Kadırga Öğrenci Yurdu 300 toplum polisi, 150 sivil polis ve 40 jandarma ile sabaha karşı basılıp arandı. Polis, yurtta 4 adet molotof kokteyl ile bıçak ve sopalar bulunduğunu bildirdi. İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu, Yıldız DMMA aramasında ele geçen dürbünlü tüfeğin Deniz Gezmiş’e ait olduğunu ve Gezmiş’in “bütün anarşik faaliyetlerin tertipçisi olduğunu” iddia etti, Deniz Gezmiş tutuklandı. 69 deniz subayının bildirisiyle ilgili olarak 1 deniz subayı (Sarp Kuray) ve 2 sivil gözaltına alındı. Yapılan soruşturmalarda, bildiriye imza koyan tüm deniz subaylarının “bildirideki ifadeleri kendi düşüncelerine uygun bulduklarını” ifade ettikleri öğrenildi.
– Meclis’te Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesi görüşülürken Adalet Partisi Milletvekili Osman Tarı, dini ve medeni nikahların müftülüklerce kıyılmasını istedi.
– Yaklaşık 300 bin üyesi bulunan Türk-Persen (Türkiye Kamu Personeli Sendikaları Konfederasyonu) yılbaşından itibaren “genel boykot”a gitme kararı aldı.
1971- Birleşmiş Milletler genel sekreterliğine Avusturyalı diplomat Kurt Waldheim seçildi.
– Nahit Töre’nin “THKO adına banka soymak ve fidye karşılığı adam kaçırmak” iddiasıyla yargılanmasına başlandı; Savcı idam cezası istedi.
1972- Doğu Berlin’de iki Almanya arasında ”Temel Anlaşma” imzalandı.
1973- İstanbul’da Hacı Bekir’in Kadıköy, Karaköy, Beyoğlu ve Eminönü işyerlerinde grev başladı.
1976- İzmir/Hatay Nokta durağında ülkücülerce saldırılan arkadaşı için müdahale eden Ege Üniversitesi Fen Fakültesi öğrencisi Tamer Benial bıçaklanarak öldürüldü.
1977- Türk-İş’e bağlı Teksif Sendikası’nın yürüttüğü örgütlenme çalışmalarından ötürü, Adalet Partisi eski milletvekili Murat Bayrak’ın sahibi olduğu, ülkücü komandoların güvenliği sağladığı İstanbul Sancak Tül Fabrikası’ndan son 3 günde 100’e yakın işçi çıkarıldı.
– Haydarpaşa Lisesi’nde boykot sürerken polis bazı öğrencileri coplayarak sınıflara girmeye zorladı. Öğrenci velileri okulda yaptıkları toplantıda öğrencilerin eğitime devam etmeleri için bozuk yemekler, soğuk sınıflar vb. problemlerin de üzerine gidilmesini istedi.
1978- Maraş’ta Endüstri Meslek Lisesi’nin TÖB-DER üyesi 2 öğretmeni kurşunlandı: Hacı Çolak öldü, Mustafa Yüzbaşıoğlu ağır yaralandı.
– “DGM’ye karşı işçileri yasadışı greve teşvik ve tahrik ettikleri” gerekçesiyle yaklaşık 2 yıldır yargılanan DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler ve Yönetim Kurulu üyeleri beraat etti.
1979- Sovyetler Birliği, Afganistan’a girdi.
– Cibali Sigara Fabrikası işçisi ve DİSK/Gıda-İş Sendikası işyeri temsilcisi Sabahattin Çakmak sabah fabrika girişinde silahlı 4 ülkücü tarafından kurşunlanarak öldürüldü; yirmi bin Tekel işçisi eylem ve direnişlerle ne cinayet şebekelerine ne de işverenin kuklası sarı sendikalara boyun eğmeyeceklerini ifade etti.
1980- Ankara Baro Başkanlığı’na Prof. Dr. Muammer Aksoy seçildi.
1982- Ernest Mandel’in “Marksizme Giriş” adlı kitabını Türkçe’ye çeviren Marmara Üniversitesi Asistanı Şadi Ozansü hakkında ”komünizm propagandası”ndan 1980’de verilen ve Yargıtay’da bozulan 7.5 yıl hapis cezası tekrar Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü ve beraatle sonuçlandı.
1985- Konya Genelevi’nde çalışan kadınlar kendilerini teşhir etmeleri yasaklanınca greve gittiler.
1986- Çin’in sanayi ve kültür merkezi Şanghay’da toplanan 50 bin öğrenci demokrasi istedi.
1987- İkinci Turgut Özal hükümeti kuruldu. Özal hükümeti Cumhuriyet döneminin 46. hükümetiydi.
1988- Bir Amerikan Jumbo jeti, İskoçya’nın Lockerbie kasabası üzerinde patladı ve 270’den fazla yolcu ve mürettebat hayatını kaybetti.
1990- Lice Kaymakamlığı’na baskıları şikayet etmek için giden köylülere ateş açıldı, 1 kadın ve 1 çocuk öldü. Ateş açma emrinin Yüzbaşı Salih Eryiğit tarafından verildiği iddia edildi. HEP Genel Başkanı Fehmi Işıklar’dan Cumhuriyet Gazetesi’ne: “Lice kaymakamına dilekçe vermeye giden köylülere Yüzbaşı ateş açtırdı, 1 kadın ve 1 çocuk öldü.”
– Grevlerinin 22.gününde onbinlerce kömür işçisi Zonguldak’ta sağanak yağmur altında yürüyüş yaptı, T.Harb-İş ve T.Maden-İş ve Petrol-İş yöneticilerini dinledi. Grev haklarını henüz kullanmayan Türkiye Maden İş’li 28.500 işçinin işi yavaşlatma eylemi de sürüyor.
– Bingöl/Genç’te öğretmenlik yapan Sıddık Bilgin’in jandarma karakolunda öldürülmesine ilişkin davada suçlanan binbaşının avukatlığını, MHP davasında A.Türkeş’in, İlhan Erdost davasında da sanık astsubayın avukatlığını üstlenen emekli hakim albay K.A.Kartal üstlendi.
– 1983’de vatandaşlıktan çıkarılan ve itirazları Danıştayca reddedilen gazeteciler İnci ve Doğan Özgüden Türk hükümeti aleyhine Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’nda dava açtı. Özgüden’ler açılan yüzlerce yıllık basın davaları nedeniyle 1971’de yurtdışına çıkmıştı. Belçika’da ”siyasi mülteci” statüsünde bulunan, 1975’den bu yana İnfo-Türk Yayınları’nı yürüten İnci (Tuğsavul)-Doğan Özgüden çifti, 1964 ve 1971 yılları arasında Akşam gazetesi ve Ant dergisi yöneticiliğinde bulunmuştu.
1991- Rusya, Beyaz Rusya, Ukrayna, Kazakistan, Moldova, Azerbaycan, Ermenistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Kırgızistan liderleri bir araya gelerek Sovyetler Birliği’ne son verdiler. Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurduklarını açıkladılar.
– Genel-İş Sendikası’nın kurucusu ve başkanı (1962), Türk-İş Y.K.üyesi (1964), DİSK Genel Başkanı (1977-1980 ve 1991), CHP (1977) ve SHP (1987) milletvekili Abdullah Baştürk, geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucu 62 yaşında yaşama veda etti. Genel-İş Sendikası Genel Başkanı ve Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC) Yönetim Kurulu üyesi de olan Baştürk için 24 Aralık’ta onbinlerin katıldığı bir cenaze töreni yapıldı. Baştürk, 12 Eylül 1980 darbesi sonrası DİSK Davası’nda 4 yıl tutuklu kalmıştı.
1994- Malvarlığıyla ilgili basın toplantısında gayrimenkullerinin vergilerini zamanında ve eksiksiz ödediğini söyleyen RP Genel Başkanı Erbakan’ın, Ankara Aşağı Ayrancı’daki 2 dairesini beyan etmediği ve emlak vergilerini 20 yıl boyunca ödemediği ortaya çıktı.
1995- Bethlehem şehrinin kontrolü İsrail’den Filistin’e geçti.
1996- ÖDP, Cumhurbaşkanı Demirel’in başkanlığında devlet kurumlarının temsilcileriyle Köşk’te yapılan “Susurluk Zirvesi”ne karşı, İTÜ Maçka’da aydınlar, gazeteciler ve çeşitli kitle örgütleri temsilcilerinin bir araya geldiği “Yurttaş Zirvesi” düzenledi.
1997- Türkiye Yazarlar Sendikası ile Truva Folklor Araştırmaları Derneği’nin düzenlediği “Pertev Naili Boratav’a Saygı Sempozyumu” AKM’de yapıldı. Sempozyuma Fransa’da yaşayan P.Naili Boratav eşiyle birlikte katıldı.
1998- İHD İstanbul Şubesi üyeleri, tutuklu yakınlarının Sakarya Cezaevi görüş yerinde jandarma, cezaevi önünde ülkücüler ve kent dışına çıkarılırken de polisler tarafından uğradıkları saldırıyı Galatasaray’da protesto edip suç duyurusunda bulundu.
– Siirt’te 5 Aralık’ta yaptığı konuşmada okuduğu “Minareler süngü, kubbeler miğfer, camiler kışlamız, müminler nefer” şiirinden dolayı Diyarbakır DGM’de yargılanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan 10 ay hapis ve para cezasına çarptırıldı.
1999- Hakkında iki gıyabi tutuklama kararı bulunan eski Şişli belediye başkanı Gülay Aslıtürk Londra’da yakalandı.
– Perpa’da 5 kişinin polis baskınında öldürülmesiyle ilgili “yargısız infaz” davasında 6 yıl sonra karar: Yargılanan 9 polisten 5’i 3 yıl 10 ay 20’şer gün hapis cezasına çarptırıldı.
– KESK üyeleri, “Hükümetin deprem konusundaki duyarsızlığını ve milletvekillerine kıyak emeklilik düzenlemesini” İstanbul ve İzmir’de protesto etti.
2000- DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümetinin Af Yasa tasarısı, Cumhurbaşkanı Sezer’in veto ederek geri göndermesine rağmen Meclis’te bir kez daha kabul edilerek yasalaştı. Af Yasası’ndan ülkücü katiller de yararlanacak.
– Çanakkale Cezaevi’ndeki 158 mahpusun direnişi kırıldı: 4 ölü, 5’i ağır 26 yaralı. Ümraniye Cezaevi’nde yaklaşık 500 mahpusun direnişi ise sürüyor. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk: “Hayata Dönüş operasyonlarında zayiat az, büyük bir başarı. Daha fazla zayiat olabileceği endişesiyle uyku uyuyamıyordum.” Adli Tıp Kurumu, Bayrampaşa Cezaevi’ndeki Hayata Dönüş operasyonunda ölen 12 mahkumdan 8’inin yanarak, 4’ünün kurşunla hayatını kaybettiğini açıkladı.
2001- Arjantin’de ekonomik krizin yol açtığı isyan nedeniyle hükümetten sonra Devlet Başkanı Fernando De La Rua da istifa etti. Yağma ve talanlarla protestolar sürüyor, ölü sayısı 26.
2002- Irak savaşı hazırlıklarını sürdüren ABD, çölde askeri tatbikat gerçekleştirdi. Irak sınırına birkaç kilometre ötede yapılan tatbikatta görev alan binlerce asker, tank ve helikopter eşliğinde karadan işgal senaryosu uyguladı.
2003- “Açılması İzne Bağlı Yerlere Uygulanacak İşlemler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu mekanlarda çalışacak kadınların mülki amirden izin alması uygulaması kaldırıldı. “Barmen-barmaid, konsomatris” tanımlamaları yönetmelikten çıkartıldı.
– Başkent Buenos Aires’te Plaza De Mayo Meydanı’nda toplanan 40 bin Arjantinli ekonomik reformların gecikmesini protesto etti. 2001 krizinde hayatlarını kaybedenleri andı. Arjantin’de işsizlik oranı yüzde 14.
2004- Irak’ta Musul’daki ABD üssü Merez’e düzenlenen saldırıda en az 24 kişi öldü. Aynı gün, 20 Ağustos’ta Irak İslam Ordusu örgütü tarafından kaçırılan iki Fransız gazeteci (Christian Chesnot ve Georges Malbrunot) serbest bırakıldı.
– ODTÜ’de bir grup öğrenci “Hayata Dönüş” operasyonunun 4.yılında okul girişine yürüdü.
2005- TÜSİAD ve Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in seçimlerde yüzde 10 barajını indirme önerisine CHP lideri Deniz Baykal, “düşük barajla etnik temelde bir siyasal yapılanma başlıyabilir” diye karşı çıktı.
– İngiltere’de aynı cinsler arasında evlilik yasallaştı. Elton John ve hayat arkadaşı David Furnish bu yasadan ilk yararlanan çift oldu.
– ABD’de Brooklyn Mahkemesi, ulaşım sektöründeki grev nedeniyle Ulaşım İşçileri Sendikası’na greve devam edilen her gün için 1 milyon dolar, sendikanın 34 bin üyesine ise gün başına iki günlük maaş kesme cezası verdi.
2006- Akademisyen, yazar, sanatçı 324 aydın, Kürt sorununa barışçıl çözüm bulunması için “Savaşın değil, barışın dilini konuşalım” başlıklı ortak bildiri yayımladı. Bildiride “çatışma ortamının tamamen sona ermesi için, eylemde, fikirde ve yüreklerde silahların bütünüyle susması gerekiyor” denildi.
2008- Türkiye’nin birçok ilinden Adana’ya gelen Aleviler “Maraş Katliamı’nı unutmadık, unutturmayacağız” mitingine katıldı.
– Diyarbakır’da neo-liberal politikalara, ayrımcılığa, cinsiyetçiliğe karşı 170 kuruluş Mezopotamya Sosyal Forumu’nu oluşturdu.
– Ankara’da Türk Eczacıları Birliği ve 51 Eczacı Odası miting düzenledi.
2010- Devrimci Sağlık İşçileri Sendikası (Dev Sağlık-İş) üyeleri, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda görüşmelerin başladığı saatte “insanca yaşanacak asgari ücret için” İstanbul ve Diyarbakır’dan Ankara’ya doğru yola çıktı.
2011- Kahramanmaraş Katliamı sonrası CHP’li İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı’nın istifasının ardından İçişleri Bakanı olan Hasan Fehmi Güneş: ”İstihbaratın oradaki cinayetlere, oradaki katliama katkı yaptığını düşünüyorum. Engel olmayı bırakın, MİT bizzat katkı yaptı.”
– KESK ve 11 sağlık örgütünün üyeleri Türkiye genelinde iş bırakıp meydanlara çıktı.
– Ataması yapılmayan-güvencesiz eğitimciler Sultanahmet Meydanı’nda toplanıp İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne yürüdü.
– TBMM Teşkilat Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte, Meclis’i kuruluşundan beri koruyan, son yıllarda güvenlik işini tümüyle polise bırakan, ancak sadece şeref nöbeti tutan askerler TBMM’den ayrıldı.
2012- ODTÜ’deki polis şiddeti ve TEM polislerinin Ankara’da çok sayıda öğrenci evini basması Ankara ve İstanbul’da protesto edildi.
2013- Beşiktaş-Elazığspor maçında tribünlerde ayakkabılar çıkarıldı, “Her yer yolsuzluk, her yer rüşvet” sloganları atıldı.
– Rüşvet ve yolsuzluk operasyonlarında ortaya çıkan ilişkilerin sorumluları ülke genelinde protesto ediliyor.
2016- Kazlıçeşme-Göztepe hattında hizmet verecek Avrasya Tüneli açıldı. Tünel İstanbul Boğazı’nı yer altından geçiyor.
2017- Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, yeni Kudüs tasarısını görüşmeye başladı. Oylamaya 172 ülke katıldı. Oylamada 128 kabul, 9 ret ve 35 çekimser oy kullanıldı. ABD lideri Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyan kararı yasa dışı olarak tanındı.
– Birinci Dünya Savaşı’nda 35 kişilik mürettebatıyla kaybolan Avustralya’nın ilk denizaltısı HMAS AE-1’in enkazı 103 yıl sonra Papua Yeni Gine açıklarında bulundu.