1520- Ferdinand Magellan, Güney Amerika’nın güneyinde, kendi ismiyle anılan boğazı keşfetti.
1833- İsveçli kimya mühendisi Alfred Nobel doğdu.
1854 – Kırım Savaşı’nın başlaması üzerine modern hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale, 38 başka hemşireyle birlikte Üsküdar’daki Selimiye Kışlası’na gönderildi.
1860- Tercüman-ı Ahval gazetesi çıkmaya başladı. Sahibi Yozgatlı Çapanoğlu Agah efendiydi.
1918- Halep Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı.
1879- Thomas Edison, karbon filamanlı elektrik ampulünü icat etti.
1920- Damat Ferit Paşa istifa etti; Tevfik Paşa Osmanlı sadrazamı oldu.
1931- Başta ampul olmak üzere elektrikle çalışan bir çok aygıtın mucidi Thomas Edison öldü.
1934- General Çan Kay-Şek tarafından kuşatılan ve yenilgiye uğratılan Çin komünistleri, Mao’nun etrafında toplanmaya başladı
1935- Almanya, Milletler Cemiyeti’nden ayrıldı.
1938- Japonlar, Çin’in Kanton kentini işgal etti.
1940- Ernest Hemingway’in “Çanlar Kimin İçin Çalıyor” kitabı New York’ta basıldı.
1945- Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye nüfusunun 18 milyon 871 bin 203 olduğu açıklandı. İstanbul il nüfusu ise 1 milyon 686 bin 71.
1950- Çin askerleri, Tibet’i işgal etti.
– Türkiye’de din dersleri ilk ve orta öğretimde mecburi hale getirildi.
1959- Avrupa Konseyi ile göçmenlerin iskânı konusunda antlaşma imzalandı.
1966- CHP’nin 18.Kurultayı’nda, 2 yıldır tartışılan “Ortanın Solu” açılımı kabul edildi. İsmet İnönü yeniden genel başkanlığa seçildi.
1967- “Savaşın Sonu İçin Ulusal Hareket Komitesi” Washington’da 100 bini aşkın kişiyle Vietnam Savaşı karşıtı gösteri yaptı. Vietnam Savaşı karşıtları Pentagon önünde de gösteri yaptı
1969- Doğan Avcıoğlu’nun Genel Yayın Yönetmeni ve başyazarı olduğu “Devrim” gazetesi haftalık periyotta yayınlanmaya başlandı.
– Federal Almanya’da sosyal demokrat Willy Brandt şansölyeliğe seçildi.
1970- Adana/ Bossa’da akort sisteminin ıslahını isteyen 1.200 işçinin direnişine diğer bölümlerdeki işçilerin de sendikaları TEKSİF’in haklarını koruyamadığı gerekçesiyle katılmaları sonucu, yaklaşık 4 bin işçi tezgahları durdurup kapıları tutarak direnişe geçti
1971- İzmir’de “Cezaevi’ndeki Mahir Çayan ve arkadaşlarını kurtarmak için örgüt kurmak” iddiasıyla 11 kişi gözaltına alındı.
– Şilili şair Pablo Neruda “bir kıtanın kaderini ve hayallerini canlandıran şiirlerinden dolayı” Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı.
1972- Avukatlarının, itiraz ettikleri bilirkişi heyeti raporunu Mümtaz Soysal ile birlikte hazırlamaları gerektiği yolundaki talebine rağmen tutuksuz yargılanan Soysal, Askeri Savcı Baki Tuğ’un talebi doğrultusunda Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce tutuklandı. Profesör Mümtaz Soysal Ankara Sıkıyönetim Mahkemesince, “Anayasaya Giriş” adlı ders kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle, tekrar 6 yıl 8 ay hapse mahkum edildi.
1973- Necmettin Erbakan Milli Selamet Partisi genel başkanı seçildi.
1975- Bursa Eğitim Enstitüsü’nde ülkücülerin kantin duvarına astığı büyük boy A.Türkeş fotoğrafının indirilmesini isteyen solcu öğrencilerin müdahalesi üzerine çatışma çıktı, ardından okul yönetimini protesto eden solcu öğrencilerden 100 kadarı gözaltına alındı.
Adıyaman Besni Lisesi’nde okul yönetiminin bildirdiği “saç kesimi kuralları”nı protesto için sabah dersleri boykot eden çoğunluk öğrencilerle derse girmek isteyenler arasında çıkan kavgada 3 öğrenci yaralandı, gelen polis boykotçu 7 öğrenciyi gözaltına aldı. Öğleden sonra tekrar okul bahçesinde toplanarak sloganlarla kaymakamlığa yürüyen, Öğretmen Okulu öğrencilerinin de katıldığı 1.000 civarı öğrenci, gözaltındaki arkadaşlarının bırakılmasını istedi; velilerine teslim edileceği sözü alan öğrenciler geç saatlerde eyleme son verdi.
1976- Sinematek’in 11 yıllık yöneticisi Onat Kutlar, İstanbul/Fitaş Sineması’nda düzenlenen gala gecesinde görevi Vecdi Sayar’a devretti. Gala gecesinde Sovyet Yönetmen S.Rostotsky’nin “Sakindi Oranın Şafakları” adlı filmi gösterildi.
1978- Türkiye İşçi Partisi (TİP) Tekirdağ Merkez İlçe üyesi şarap fabrikası işçisi Recep Selçuk, gece evine dönerken MHP İl binası önünde dövülüp kurşunlanarak öldürüldü.
Adana/ Kadirli TÖB-DER Şube Başkanı Sadık Arıcan’ın evi gece 03:00’de ülkücülerce kurşunlandı, 13 yaşındaki oğlu ağır yaralandı.
1981- THKP-C Dev-Savaş örgütüne üye olduğu iddiasıyla aranıp 5 Ekim’de teslim olan K.Maraş/ Afşin’li Mehmet Ceren (23) işkencede hayatını kaybetti. 1981’deki soruşturma ile 12 Eylül Anayasa referandumu sonrası 3 Mayıs 2011’de ailenin yaptığı 2. başvuru takipsizlikle sonuçlandı.
– Feshedilen CHP’nin genel başkanı B.Ecevit, partilerin feshine ilişkin haberden dolayı cevap hakkı doğduğu gerekçesiyle TRT için hazırladığı ve dış basına da verdiği açıklamayla MGK’nin 52 no’lu bildirisine aykırı hareket ettiği gerekçesiyle Askeri Savcılığa ifade verdi.
1982- Barış Derneği davasında Ali Sirmen: “İddiaların tümünün asılsız olduğunu söylemekle yetiniyorum.”
– 1982 yılında cezaevinden hastaneye götürülürken firar eden Devrimci Yol militanı Turgay Erbay (1957- Çankırı) İstanbul’da kaldığı ev polisler tarafından kuşatılınca intihar etti.
1984- Afşin-Elbistan Termik Santralı açıldı.
– Fransız yönetmen, senarist, oyuncu ve “Yeni Dalga” akımının kurucularından François Truffaut (52) hayata veda etti.
1985- Alman gazeteci ve yazar Günter Wallraff’ın, 2 yıl boyunca Türk işçisi kimliğiyle yaşadıklarını anlattığı En Alttakiler (Ganz Unten) adlı yapıtı piyasaya çıktı.
1986- Askeri Mahkeme’de görülen DİSK Davası’nda avukatlar Halit Çelenk ve Fikret İlkiz ortak savunmayı okudu.
– Nikaragua’da Sandinist yönetim karşıtı kontralara silah taşırken düşürülen uçağın ABD’li pilotu Halk Mahkemesi’nde yargılanmaya başlandı.
1987- Londra’da Muhafazakar Thatcher hükümetinin getirdiği “Kelle Vergisi”ne karşı “Kelle Vergisi Karşıtı Federasyon”un mitinginin ardından Brixton Hapishanesi’ne yürüyen 2.500 kadar gösterici polisle çatıştı.
1988- Metris Cezaevi ile Aydın Cezaevi’nin -zor kullanılarak- boşaltılma işlemleri tamamlandı. Metris Cezaevi’ndeki 257 sol siyasi mahpus Bayrampaşa, Aydın Cezaevi’ndeki -çoğu açlık grevinde olan- 360 mahpus da inşaatı yeni tamamlanan Nazilli Cezaevi’ne yerleştirildi.
– Ankara’da TBKP duruşması için gelip gözaltına alınan 21 kişiye 7 gün süreyle elektrik işkencesi yapıldığı açıklandı. İstanbul Tabip Odası’ndaki basın toplantısına SHP ve SP yöneticileri, İHD, TAYAD, TYS temsilcileriyle şairler Arif Damar ve Sennur Sezer de katıldı.
1990- ANAP hükümetinin “artan terör eylemleri” gerekçesiyle, dosyaları TBMM’de bekleyen idam cezalarının onaylanmasını gündeme getirmesine tepkiler sürüyor. Atatürkçü Düşünce Derneği, İstanbul Eczacı, Tabip, Diş Hekimleri ve Veteriner Hekimler Odaları idama karşı çıktı. T.Harb İş, Ağaç İş ve Otomobil-İş sendikaları da idam karşıtı açıklamalar yaptı.
– Genel nüfus sayımı sonuçlandı. Türkiye’nin nüfusu 56 milyon 473 bin 350.
1992- Buca ve Kayseri cezaevlerindeki açlık grevleri sona erdi. Tutuklu ve hükümlülerin 25 maddelik taleplerinin 20’si kabul edildi.
– Almanya Yeşiller Partisi kurucularından ve ilk genel başkanı Petra Kelly evinde ölü bulundu. Kelly’nin hayat arkadaşı emekli general Gerd Bastian’la birlikte intihar ettiği anlaşıldı.
1993- PTT’nin “T”sinin satışı Anayasa Mahkemesi’nce durduruldu. PTTnin “T”sinin özelleştirilmesi aşamasında çıkarılan kanun hükmündeki kararnamenin iptal edilmesi istemiyle Mümtaz Soysal ve 92 arkadaşının Anayasa Mahkemesi’nde açtığı iptal davası sonuçlandı. Mahkeme ilk önce “Yürütmenin durdurulması” yetkisinin olup olmadığını onayladı. 3’e karşı 8 oyla kabul edilen bu karar aynı zamanda bir “içtihat kararı” niteliği kazanmış oldu. (Yani Anayasa Mahkemesi herhangi bir konuda yürütmenin durdurulması kararı verebilir. Bu yetkiyi daha önce Anayasa Mahkemesi hiç kullanmamıştı.) İkinci oylama PTT’nin “T”si konusunda yürütmenin durdurulmasının oylaması oldu ve bu da 5’e karşı 6 oyla kabul edildi. Başkan Özden yürütmenin durdurulması yönünde oy kullandı. Üçüncü olarak kararnamenin iptali tartışıldı ve bire karşı 10 oyla iptaline karar verildi.
– 37 kişinin hayatını kaybettiği 124 sanıklı Sivas Katliamı Davası Ankara DGM’de başladı. Sanık avukatları arasında bulunan Refah Partisi Milletvekili ve Meclis Grup Başkanvekili Şevket Kazan, müdahil avukatların itirazı üzerine sonraki duruşmalara katılamadı.
– Özlük haklarının düzeltilmesi talebiyle “beyaz eylemlerinde” doktorlar İstanbul ve İzmir’de iş bıraktı, diğer illerde her bir hastanede toplu nöbetler tutuldu.
Sosyal Hizmet-Sen’liler İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü önünde “sosyal hizmet tazminatı verilmesi” taleplerini yineledi.
Ben-Sen ve Sağlık-Sen üyesi memurlar İstanbul Belediyesi önünde “göstermelik kamu sendikaları yasa tasarısına” karşı gösteri yaptı.
– Olaylar sonrasında 9 bin 600 nüfuslu Lice’de yalnızca 300 kişi kaldı. 1990’dan 2000’lere gelindiğinde Merkez ve köylerin toplam nüfusu da 47 binden 24 bine düştü.
1995- 23.kez toplanan Cumartesi Anneleri 12 Eylül 1994’de Ankara’da kaybedilen Kenan Bilgin’i andı.
1997- 1991’de yaptığı bir konuşmadan ötürü İstanbul DGM tarafından hükmedilen cezası kesinleşen Avukat Eşber Yağmurdereli tutuklanarak cezaevine gönderildi.
– İYÖ-DER’li öğrenciler “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” eylemine İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi önündeki gösteriyle destek verdi.
– Avrasya feribotunu kaçırmaktan mahkum Ramazan Zubaroyev ile Roki Gitsba firar etti. Aynı davadan mahkum Muhammed Emin Tokcan, Viskhan Abdurrahmanov ile Tuncer Özkan daha önce firar etmişti.
1998- TBMM, NATO’nun genişlemesini onayladı. Böylece 16 ittifak üyesi ülkenin de onayı tamamlandı ve genişleme kesinlik kazandı.
1999- Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyesi ve gazeteci yazar Profesör Ahmet Taner Kışlalı bombalı bir saldırı sonucu öldürüldü. Ahmet Taner Kışlalı 13 Mayıs 1999 tarihli Akit’te hedef gösterilmişti. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti verilerine göre Türkiye’de 1905’den bu yana 57 gazeteci, son 10 yılda ise 35 gazeteci öldürüldü.
– Sümer Holding’e bağlı Beykoz Deri ve Kundura ile Bakırköy Konfeksiyon işçileri, işyerlerinin üniversitelere devri kararına karşı eylemler yaptı. Beykoz Deri ve Kundura işçileri fabrikanın çevresinde, Bakırköy Konfeksiyon işçileri sahil yolunda insan zincirleri oluşturdu.
– Çeçenistan’ın başkenti Grozni’de kalabalık bir alışveriş merkezine yapılan roket saldırısında 110 kişi öldü, 400 kişi yaralandı.
2000- Almanya’da yükselen ırkçılığa karşı Dortmund kentinde 10 bin kişi miting düzenledi.
– KESK yöneticileri 2001 yılı bütçesine ilişkin Taksim’de “afişleme” yaptılar.
2002- 680 bin nüfuslu eski Yugoslavya’dan ayrılan devletlerden Karadağ’da yapılan genel seçimleri bağımsızlık yanlıları kazandı. Sosyalist Demokrat Partisi ile koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti, 75 sandalyeli parlamentoda toplam 39 sandalye kazandı.
– Irak’a müdahale için Ankara’ya gelen Pentagon ve NATO’da görevli iki ABD’li komutan Kızılay’da 60 öğrenci tarafından protesto edildi.
2003- 17 Nisan 1992’de Çiftehavuzlar’da bir eve yapılan ve 11 kişinin öldürüldüğü Devrimci Sol baskınında 3 kişiyi “kasten infaz ettikleri”iddiasıyla yargılanan 22 güvenlik görevlisi ikinci kez beraat etti. Kararı protesto eden TAYAD üyeleri duruşma salonundan çıkarıldı.
– Maliye Bakanlığı’nın İstanbul Üniversitesi Baltalimanı Tesisleri’ne el koyma girişimine karşı Eğitim-Sen’liler İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüs önünde açıklama yaptı.
2004- Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) yöneticilerine “iş bırakma kararı almak”tan açılan dava beraatla bitti. Gerekçe: Sendikaların siyasal, sosyal görüş açıklama ve eleştiri hakları var.
SSK hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devrinin tasarlanmasına karşı DİSK, Türk-İş ve KESK’e bağlı sendikalar başta İstanbul, İzmir ve Adana olmak üzere birçok ilde gösteri düzenledi.
2005- BM Soruşturma Komisyonu Başkanı Alman Savcı Detlev Mehlis, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri’nin öldürülmesi ile ilgili soruşturma raporunu BM Güvenlik Konseyi’ne sundu: “Hariri Suriye ve Lübnan istihbaratlarının hazırladıkları bir eyleme kurban gitti.”
– İHD İstanbul Şube üyeleri, bir mağazanın otoparkında çalışan Diyarbakırlı işçi Erol Sert’in işkence gördüğünü iddia ettiği Feriköy Karakolu’nun sokağında protesto gösterisi yaptı.
2006- Iraklı Sünni ve Şii 29 din adamı İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) girişimiyle Mekke’de biraraya geldiler. İmzaladıkları Mekke Belgesi’nde Irak’ın bağımsızlığı, birliği ve toprak bütünlüğünün korunması çağrısı yapıldı. Radikal Şii lider Mukteda Sadr toplantıya temsici yollamadı.
2007- Cumhurbaşkanının 5 yıllığına halk tarafından seçilmesini, milletvekili seçimlerinin 4 yılda bir yapılmasını öngören anayasa değişikliği, halk oylamasında yüzde 68,95’lik “evet” oyuyla kabul edildi.
– PKK mensupları tarafından, T.S.K.’nin Dağlıca’da konuşlu piyade taburunun emniyet unsuru olan bir bölüğe, Saat 00:20 sıralarında kalabalık bir grupla üç ayrı bölgeden yapılan silahlı saldırı sonrası 12 asker yaşamını yitirirken, 16 askerin yaralandığı, 8 askerin kaybolduğu, 34 PKK’lının da öldürüldüğü açıklandı.
2008- İstanbul Üniversitesi öğrencileri 16 Mart Katliamı davasının zamanaşımıyla düşürülmesini protesto için Merkez Kampüs’ten Eczacılık Fakültesi önüne yürüdü.
2009- Belediye-İş üyeleri, Esenyurt Belediyesi’nde sendikalı oldukları için işçi çıkarılmasını Fatih/Saraçhane Parkı’nda protesto etti.
2010- Yıldız Teknik Üniversitesi’nde türbanın serbest bırakılmasına karşı gösteri yapıp afiş asan Kolektif’li ve TKP’li öğrencilere polis müdahale etti.
2011- Deniz Feneri e.V davasında tutuklu bulunan ve aralarında eski RTÜK Başkanı Zahid Akman ve Kanal 7 Yönetim Kurulu Başkanı Zekeriya Karaman’ın da bulunduğu altı kişi tahliye edildi. 30 Ekim’de kalan iki tutuklu sanık Muzeffer Şafak ile Harun Kapuyoldaş’ın salınmasıyla davada tutuklu sanık kalmadı.
– İTÜ, ODTÜ gibi üniversitelerin yerleşkesini hazırlayan ve Ağa Han Ödülü sahibi mimar Behruz Çinici, geçirdiği kalp krizi sonucu 79 yaşında Yalova’da hayatını kaybetti.
2012- Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’nin, daha önce sağ yakalandığı bildirilen en küçük oğlu Hamis el-Kaddafi’nin, Beni Velid kentinde öldüğü açıklandı.
2013- ODTÜ’lüler ve yurttaşlar M.Gökçek’in söktürdüğü ağaçların yerine fidan dikti. Sonrasında Belediye işçileri ve polis öğrencilere saldırdı.
– Bulgaristan Hükümeti, artan sığınmacı akınını durdurmak için Türkiye sınırına 30 kilometrelik duvar inşa etme kararı aldı.
2015- Dersim Ovacık Mercan Vadisi Şahverdi köyü Seyhan mezrasında, kolluk güçleriyle çıkan çatışmada, TKP/ML- TİKKO üyesi oldukları açıklanan Cengiz İçli (1982- Mersin), Hakan Çakır (1986- Kelkit) ve Özgüç Yalçın (1987- Ankara) öldürüldüler. Yapılan açıklamada, Özgüç Yalçın’ın ağır yaralı olarak yakalandıktan sonra işkence yapılarak öldürüldüğü ileri sürüldü.
– Başbakan Ahmet Davutoğlu Suriye Devlet Başkanı Esad’ın Moskova’ya gitmesiyle ilgili olarak “Ne diyeyim, keşke daha uzun kalsa da Suriye halkı rahat etse. Hatta daimi olarak kalsa da geçiş süreci böyle başlasa.” dedi.
– Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 6/7 Ekim 2014’deki Kobane protestoları ile ilgili olarak HDP MYK üyeleri hakkında soruşturma başlattı. Soruşturma, 5 Ekim 2014’de ”MYK toplantısı sonrasındaki açıklamanın ardından olayların başladığı” iddialarına istinaden başlatıldı.
2016- Kamerun’da kapasitesinden iki kat fazla yolcu taşıyan trenin raydan çıkması sonucu 70’den fazla kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı.
Yorumlar kapatıldı.