1867- Çerkes Soykırımı ya da Çerkes Sürgünü: Rusya İmparatorluğu ile genel olarak Çerkes/Adıge adı verilen Kafkasya halkları arasındaki savaş sonucunda, Rusya zafer kazandığını ilan etti, yüz binlerce insan yaşadığı yeri terk ederek sürgüne gitmek zorunda kaldı. Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerine ve Balkan topraklarına yerleştirilen sürgünlerin büyük bir kısmı, yollarda hayatını kaybetti.
1889- II.Abdülhamid’i tahttan indirmek amacıyla İttihadı Osmani adı ile gizli bir dernek kuruldu. Dernek, daha sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti adını aldı, 23 Temmuz 1908 Devrimi’nden sonra da fırka (parti) oldu.
1900 – Rusya, Çin’deki Boxer ayaklanmasını bahane ederek Mançurya’yı işgale başladı.
1925- Bursa’da yayımlanan Yoldaş gazetesi komünizm propagandası gerekçesiyle kapatıldı. Gazetenin sahibi İbrahim Hilmi Bey tutuklandı.
1926- Musul Antlaşması’nın kabulü hakkında Bakanlar Kurulu karar aldı.
1927- ABD’li havacı Charles Lindbergh, ‘Sprit of St. Louis’ adlı uçağıyla New York’tan Paris’e uçarak, Atlas Okyanusu’nu geçen ilk pilot oldu.
1950- Celal Bayar Türkiye Cumhuriyeti’nin 3. cumhurbaşkanı oldu. Aynı gün, Adnan Menderes ilk Demokrat Parti hükümetini kurdu.
1960- Ankara’da Harp Okulu öğrencileri Demokrat Parti iktidarını protesto mahiyetinde Zafer Anıtı’na kadar sessiz bir yürüyüş yaptı.
– Ankara’da mektup ve telgrafa sansür kondu, beş kişinin bir araya gelerek dolaşması yasaklandı.
1963- Silahlı Kuvvetler, Albay Talat Aydemir ve arkadaşlarının darbe girişimini bastırdı. Ankara, İstanbul ve İzmir’de sıkıyönetim ilan edildi.
– İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Hürriyet, Milliyet, Akşam ve Tercüman gazetelerini kapattı.
1968- İşçiler Fransa’da öğrenci eylemlerine destek veriyor. 10 milyon işçi grevde. Sartre, öğrencilerin işgali altındaki Sorbonne Üniversitesi’nde konuştu.
– “Türkiye’de Sosyalizm (1848-1925)” adlı kitap toplatıldı.
1969- Eski Demokrat Partililerin siyasi haklarının iadesiyle ilgili anayasa değişikliği tasarısı ordunun tepkisi üzerine geri çekilince, Emniyet Sarayı civarındaki tanklar da üslerine döndüler. CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit “böyle bir nedenle demokrasiye el konacaksa zaten demokrasi yok demektir” dedi.
1971- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı yurt, ev ve pansiyonlarda oturanların 22 Mayıs’a kadarBaşbakan Nihat Erim Elrom’un hayatta olduğunu öğrendiklerini, kaçıranlarla hiç bir pazarlığa girişmeyeceklerini söyledi. muhtarlıklara bildirilmesini istedi. İsrail Büyükelçisi Elrom’un kaçırılışının ardından Türkiye genelinde Sıkıyönetim Komutanlıkları’nca başlatılan gözaltı furyası sürüyor; gözaltına alınan 118 kişinin arasında 4 profesör, 4 doçent ve 3 asistan da var.
– Necmettin Erbakan ve arkadaşları tarafından kurulan Milli Nizam Partisi, Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.
– Tiyatro sanatçısı Avni Dilligil 63 yaşında, Merdiven adlı oyunda oynarken sahnede öldü.
1975- Teksif Sendikası İzmir’de Taç Sanayi ile imzaladığı toplu sözleşmeyle 900 üyesine iki yıl için toplam 47.5 lira ücret artışı sağlandı. Ayrıca sosyal haklarda da iyileştirme yapıldı.
1977- Cumhuriyet Halk Partisi’nin Malatya mitinginde patlama oldu, 4 kişi yaralandı. Genel Başkan Bülent Ecevit, “Malatyalılar, ben ayaktayım, patlayan Demirel’in demokrasisidir” dedi.
Seçim bildirgesini açıklayan Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) Örgütlenme Sekreteri Dinçer Doğu CHP’yi eleştirdi: “Büyük toprak ağalarını listelere alan bir parti, istese de toprak reformu yapamaz. Sermayenin adamlarını liste başlarına koyan bir parti, lokavtı yasaklayamaz.”
1979- DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk ve Genel Sekreter Fehmi Işıklar dahil 7 yönetici sıkıyönetim askeri mahkemesince ilk duruşmada serbest bırakıldı.
1980- Edirne Uzunköprü’de gece 23.00 saatlerinde bir kahvehaneye saldıran MHP’lilerin kalbinden bıçakladığı Özcan Eşigül, hastahaneye götürülürken yolda yaşamını yitirdi.
Ülkücülerce kaçırılıp işkence edilip kurşunlandıktan sonra Fatih Mecidiye’de bir çuval içinde bulunan cesedin, Çapa Tıp Fakültesi 3.sınıf öğrencisi İlerici Gençler Derneği (İGD) üyesi Levent Taşçıoğlu’na ait olduğu belirlendi.
– Tuzla Piyade Okulu Komutanı Sabri Demirbağ, uğradığı silahlı saldırı sonucu yaralandı.
1983- Avrupa Konseyi’nin, Avrupa medeniyetinin zenginliğini oluşturan kültürleri tanıtmak amacıyla düzenlediği sergilerden 18’incisi İstanbul’da Anadolu Medeniyetleri Sergisi adıyla açıldı.
1984- Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1256 imzalı “aydınlar dilekçesi”ni imzalayanlar hakkında soruşturma açtı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren (Aydınlar Dilekçesi’ni imzalayanlar için): “Aydın olabilirsiniz, ama ben aydınım diye ortaya çıkarsanız aydın olmayan çoğunluğu gücendirirsiniz”
1986- Türkiye’de ilk defa bir kitap poşete girdi: “Taocu Sevişme”.
1989- Türkiye Barolar Birliği başkan adaylarından Halit Çelenk: “Barolar yürütme organının vesayeti altında”.
1990- Et fiyatlarındaki hızlı artışa karşı Türk Kadınlar Birliği ve bazı tüketici dernekleri Türkiye genelinde ”15 gün et yemeyelim” kampanyası başlattı, SHP örgütleri destek verdi. Kıbrıs Türk Kadınlar Birliği ve Öğretmenler Sendikası da 7 günlük “et boykotu” başlattı.
1991- Kültür Bakanlığı, Rahmi Saltuk’un içinde Kürtçe şarkılar da bulunan “Hoy Nare” adlı kaseti için uzun yargılama süreci sonunda bandrol verdi.
– Hindistan eski başbakanlarından Rajiv Gandhi öldürüldü. Kongre Partisi Liderinin annesi eski başbakanlardan İndira Gandhi de hayatını bir suikastta kaybetmişti.
1992- DYP-SHP hükümetinin hazırladığı gözaltı ve tutukluluk sürelerini kısaltan, sorguda işkence ve kötü muameleyi yasaklayan, sorgunun her aşamasında avukatın bulunmasına olanak sağlayan tasarı TBMM’de oy birliğiyle kabul edilerek yasalaştı.
1993- Bugün grev başlaması beklenen Şişe-Cam Grubu’nda anlaşma sağlandı. Birinci gruptaki işçilerin ücretlerine yüzde 60 zam (net ücreti 12.2 milyon), ikinci gruptaki işçilere yüzde 50 (net ücret 11.7 milyon), üçüncü gruptaki işçilere yüzde 33 zam (net ücret 10.2 milyon) yapıldı.
– DYP-SHP hükümeti İçişleri Bakanlığı, onaylanan ILO sözleşmelerinden sonra memur sendikalarının yasallığını kabul ederken, bu konuda yasal düzenleme yapılıncaya kadar sendikal faaliyette bulunmalarının mümkün olmadığını açıkladı.
– ÇHD’li avukatlar, 30 Nisan’da Moda’da bir evde üniversite öğrencileri Şengül Yıldıran ve Uğur Yaşar Kılıç’ın öldürülmesine ilişkin İstanbul Emniyet Müdürü Necdet Menzir, Kadıköy Emniyet Müdürü ve polisler hakkında”taammüden adam öldürmek”iddiasıyla suç duyurusunda bulundu.
– Okuldan atılan İstanbul Kocasinan Lisesi öğrencileri ve arkadaşlarından oluşan 40 öğrencinin İl Milli Eğitim Müdürlüğü önündeki gösterisinde bazı öğrenciler gözaltına alındı. Polis, olayı görüntülemeye çalışan Cumhuriyet muhabiri Ahmet Şık’ı da gözaltına almaya çalıştı.
– Bilgesu Erenus’un Lüleburgaz’daki Kristal-İş Sendikası dayanışma gecesinde “Çocuklarınızı Güneydoğu’da savaşa göndermeyin” diyerek “halkı askerlikten soğutucu sözler söylediği” iddiasıyla DGM’de yargılanmasına başlandı. Erenus’un 3 yıla kadar hapsi isteniyor.
1994- Hacda “şeytan taşlaması” sırasında izdiham çıktı; 7’si Türkiyeli 185 hacı öldü.
1996- İstanbul İşçi Sendikaları Şubeler Platformu üyeleri, “Mezarda Emeklilik”i Okmeydanı SSK’ya yürüyerek protesto etti.
– Örtülü ödenekten 5.5 milyar lira ile bazı kişi ve kuruluşları dolandırdığı öne sürülen Selçuk Parsadan, Balıkesir’in Altınoluk beldesinde yakalandı.
1997- Anayasa Mahkemesi Demokratik Barış Hareketi’nin (DBH’nin) kapatılma istemini reddetti.
– Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, Refah Partisi’nin Anayasa’nın laiklik ilkesine aykırı eylemlerin odağı haline geldiği gerekçesiyle sürekli kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne dava açtı.
– 1975’den beri Cumhuriyet Gazetesi’nde çalışan, Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) eski başkanlarından Mustafa Ekmekçi (73) hayata veda etti.
1999- Altan Öymen Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığına seçildi.
2000- ”Umut Operasyonu”nda yakalanan Ferhan Özmen, Necdet Yüksel, Mehmet Gürova, Mehmet Kasap ve Takkı Selçuk Şanlı, Ankara Nöbetçi 1 Numaralı DGM’ce tutuklandı.
– Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) Fettullah Gülen’in sahibi olduğu Fatih Üniversitesi’ne bağlı hemşirelik yüksek okulunu başörtü yasağına uymadığı gerekçesiyle kapattı.
– Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Abu Dabi’de sadece kadınlara hizmet edecek dev bir alışveriş merkezi kuruldu.
– Diyanet İşleri Başkanlığı’nın düzenlediği “İstişare Toplantısı”nda İslam’da kadının yerine dair: “Evlenme özel merasimi gerektirmez, her iki eşin de evliliği bitirme hakkı vardır”, “Kadınlar cenaze-Cuma dahil tüm namazlara katılabilir”, “Cinsiyetçi rivayetler uydurmadır”.
2001- DSP-MHP-ANAP koalisyonunun hazırladığı, kamu çalışanlarına toplu sözleşme ve grev hakkı tanımayan yasa tasarısına karşı KESK üyeleri İstanbul/ Kadıköy’den Ankara’ya yürüyüş başlattı.
– “Yeni Oluşum” için FP hakkındaki kapatma davasının sonucunu bekleyen Recep Tayyip Erdoğan’ın Demokrat Parti yönetimini ele geçirme planı suya düştü: “Erdoğan’ı TÜSİAD’a tanıştıran kişi” olarak bilinen DP Genel Başkan Vekili Cüneyd Zapsu’nun ekibi son Kongre’de seçimi kaybetti.
2003- Saadet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Milli Görüş gömleğini çıkardık. AKP Demokrat Parti’nin devamıdır” sözlerine karşı: “Milli Görüş gömleğini çıkardınız, yerine Bilderberg gömleği, Rotary gömleği giydiniz” dedi.
– Birleşik Taşımacılık Sendikası (BTS) üyeleri, AKP iktidarının demiryollarında kamu hizmetinin tasfiyesine yönelik adımlarına karşı İzmir, Samsun, Edirne, Gaziantep, Kurtalan, Van, Kars ve Zonguldak garlarından Ankara’ya eş zamanlı olarak “raylarda yürüyüş” başlattı
2004- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Anayasa değişikliğini onayladı ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı.
– Dosyaları Yargıtay’da onaylanmasının ardından yakalama kararlarının çıkarılacağı gün yurtdışına kaçan Susurluk hükümlüsü özel timci Mustafa Altınok, ülkücü katil Haluk Kırcı ve son olarak da ülkücü mafya şefi Alaattin Çakıcı’nın İtalya’da buluştukları ileri sürüldü. Haluk Kırcı “infaz hatası” nedeniyle 19 Mart 2004’de salıverilmiş, yanlışlığı tespit eden Salihli Ağır Ceza Mahkemesi’nin tahliye kararını kaldırmasının ardından Kırcı aynı gün kaçarken tutuklama kararı kaçışının ardından çıkarılmıştı.
2006- Karadağ, Sırbistan’dan ayrılmak için düzenlenen referandumda bağımsızlığı seçti. 3 Haziran’da da bağımsızlık ilan edildi.
2009- Yıldız Teknik Üniversitesi’nde kavgaya karıştıkları gerekçesiyle 45 gündür okula alınmayan öğrenciler oturma eylemi yaptı.
2013- SES, İstanbul Tabip Odası ve Cihangir Sanat Insiyatifi, Taksim Eğitim Araştırma Hastahanesi’nin taşınması kararını protesto etti.
– Artvin Hopa’da, 31 Mayıs 2011’de Recep Tayyip Erdoğan’nın seçim mitingi öncesi protesto gösterilerinde, polisin sıktığı tazyikli su ve biber gazı sonucu yaşamını yitiren emekli öğretmen Metin Lokumcu için tazminat talebine karşı İçişleri Bakanlığı mahkemeye Lokumcu’yu suçlayan bir savunma gönderdi: “Hem devletin kamu düzenini bozmak için eylemde bulunulup hem de yaralanınca ya da vefat edince devlettten tazminat talebinde bulunulması hukuk sisteminin koruduğu bir hak olmamalıdır.”
– Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof.Dr. A.Cemal Saydam hazırladığı raporda “Çılgın Proje neden olmaz?” sorusuna muhtemel olumsuzluklar üzerinden cevap verdi. Sonuç: ”Kanal İstanbul, Marmara’nın felaketi olur.”
2014- Soma’daki maden ocağının sahibi ve Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan hakkındaki yakalama başvurusu, “Alp Gürkan’ın kusurlu olduğunu gösterir bir bilgi yer almadığı” gerekçesiyle nöbetçi mahkemece reddedildi.
CNN Türk’ün canlı yayınına çıkan Soma madencisinin beraberinde getirdiği 1993 yılı Çin mamülü gaz maskesi raf ömrünün azami 5 yıl olduğu, maskenin kullanımına ilişkin işçilere herhangi bir eğitim verilmediği, bir kere açıldığında bir daha kullanılamadığı öğrenildi.
Soma’da Y.Yerkel’in tekmelediği, provokatör ilan edilip 10 yıllık -kapanan Uyar Madencilik’ten işsiz kalan- bir madenci olduğu, 7 yakınının Soma Madencilik’te çalıştığı ortaya çıkan ve ifadesi alınan Erdal Kocabıyık (30) darp raporu alıp Yerkel’den şikayetçi oldu.
“Berkin’in ve Soma’nın hesabını soracağız” pankartıyla Adalet Bakanlığı’na yürümek isteyen ODTÜ’lülere polis müdahale etti.
– Mardin’in Derik ilçesinde 1992 ve 1994 yıllarında 13 köylünün öldürülmesiyle ilgili 13 kez müebbet hapis istemiyle yargılanan dönemin Derik İlçe Jandarma Komutanı olan Ankara Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Musa Çitil “delil yetersizliği”nden beraat etti.
– Mehmet Ayvalıtaş’ın duruşmasında 6 TOMA, 4 Akrep,20 Midibüs ve bol miktarda polis hazır bulundu.
2016- Afganistan Talibanı lideri Molla Ahtar Mansur, ABD Savunma Bakanlığının Pakistan’ın Belucistan eyaletine düzenlediği hava saldırısında öldürüldü
2018- ABD ve Guatemala’nın ardından Güney Amerika ülkesi Paraguay da Tel Aviv’deki büyükelçiliğini Kudüs’e taşıdı.
Yorumlar kapatıldı.