Belleğimizde: 22 Aralık

1829- İlk, yolcu taşıyan demiryolu hattı olan Baltimore-Ohio Demiryolu açıldı.
1849- Fyodor Dostoyevski son anda idamdan döndü.
1894- Yüzbaşı Alfred Dreyfus’un haksız yere casusluk suçuyla yargılandığı Dreyfus davası Fransa’da başladı.
1895- Halka açık ilk sinema gösterimi, Paris’te Rennes Sokağı’nda yapıldı. 28 Aralık’tan itibaren de Capucines Bulvarı’ndaki Grand Cafe’nin bodrum katında düzenli gösterimler başladı. Sinemaya adını verenler, kaydında ve gösteriminde kullanılan makineyi icat edip ilk filmleri çekenler, Lyonlu Lumiere kardeşlerdi.
1914- Harbiye Nazırı ve Erkanı Harbiye Umumiye Reisi Enver Paşa’nın, Rusya içlerine ilerlemek amacıyla planladığı Sarıkamış Harekatı başladı. Harekat yaklaşık 90 bin askerin ölümüyle sonuçlandı.
1917- Finlandiya’nın Rusya’dan bağımsızlığının tanınması.
1919- Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, Ankara’ya giderken yolda Nevşehir’in Hacıbektaş kasabasına uğrayarak, Hacı Bektaş Veli’nin dergahını ziyaret ettiler.
1932- Hindistan’daki İngiliz yönetimi, 28.000 mahkûmu serbest bıraktı. Mahkûmlar arasında Mahatma Gandhi’de vardı.
1933- III. Enternasyonal Genel Sekreteri Georgiy Dimitrof’un tutuklanmasına neden olan, Almanya’da Reichstag yangınını çıkardığı iddiasıyla yargılanan Hollanda asıllı komünist işçi Marinus van Der Lubbe’nin (24) idamına karar verildi. Lubbe 10 Ocak 1934’de idam edildi.
1936- Sovyetler’de Kızılordu saflarında iç savaşa katılan, “Ve Çeliğe Su Verildi”nin yazarı Nikolay Ostrovski (32) hastalığına yenildi.
1938- Alman kimyacı Otto Hahn tarafından ilk atom çekirdeği patlatıldı.
1944- Vietnam’da Japon işgaline karşı direnişi örgütleyen Vo Nguyen Giap Vietnam Halk Ordusu’nu kurdu
1945- Tan ve Yeni Sabah gazeteleri dava edildiler. Gerekçe; hükümeti ve Meclis’i küçük düşürücü yayın yapmak.
1956- İlk kez bir goril doğal ortamı dışında, bir hayvanat bahçesinde doğum yaptı. Esaret altında doğan gorile ‘Colo’ adı verildi.
1962- Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kuruldu.
– Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş, Ankara’da “Komünizmi Tel’in” mitingi düzenledi.
1963 – Lakonia adlı yolcu gemisi Madeira Adaları’nın (Portekiz) 270 km kuzeyinde yandı: 128 kişi öldü.
1965- Keban Barajı inşaatı bir Fransız-İtalyan grubuna 697 milyon lira karşılığı ihale edildi. Baraj ve santral yapımına Nisan ayında başlanacak.
1969- 6.Filo’ya bağlı 5 savaş gemisi İzmir limanından ayrıldı. Dün Konak’ta dövülerek gözaltına alınanlardan 23 kız öğrenci ile Cumhuriyet Alanı’nda gözaltına alınan Aşık İhsani ve 2 arkadaşı serbest bırakıldı; gözaltına alınan yaklaşık 400 kişiden 10’u tutuklandı. Yıldız DMMA “ihbar üzerine” 200 polis ve jandarma ile tekrar arandı. Daha önce gözaltına alınıp bırakılan Dev-Genç İstanbul Şube Başkanı Cihan Alptekin de itiraz üzerine tutuklandı.
1970- Kadıköy Mühendislik ve Mimarlık Özel Yüksek Okulu öğrencileri Vatan Mimarlık ve Mühendislik Özel Yüksek Okulu’nu satın aldılar.
1971- İkinci Nihat Erim Hükümeti, TBMM’de 45 red, 3 çekimser oya karşılık 301 oyla güvenoyu aldı. Oylamaya 91 milletvekili katılmadı.
1973- Ankara 3 no’lu Askeri Mahkemesi, Askeri Yargıtay’ın Prof.Mümtaz Soysal hakkındaki mahkumiyet kararını “eksik soruşturma gerekçesiyle bozma” kararına uydu.
1974- İDMMA önünde ülkücülerin bıçaklı saldırısında hayatını kaybeden Şahin Aydın’ın Sultanahmet’teki cenaze törenine 3 bin kişi katıldı.
– Adana’da Ecevit’in 8 Aralık’taki mitinginden evine dönerken Ülkü Ocağı önünde dövülerek komaya sokulan Paktaş fabrikası işçisi Hüseyin Örek hayatını kaybetti.
– Ankara’da yaklaşık 3 bin toplum polisi çalışma şartlarının ağırlığı, özlük haklarının yetersizliği vb. gerekçelerle göreve çıkmadı.
– Erzurum’da çığ altında kalan 6 kayakçı öldü.
1975- Sosyal Sigortalar Kurumu’nda (SSK) görevli olan ve memur sayılan işçiler Memur-İşçi ayrımını protesto etmek için direnişe geçtiler; SSK Genel Müdürlüğü önünde toplanıp memurları binaya sokmadı. Direnişe katılan 1248 işçi 30 Aralık günü işten çıkarıldılar.
1977- Ülkücülerce okul kantinde öldürülen G.Saray Mühendislik Yüksek Okulu öğrencisi Fevzi Azırcı için tören ve yürüyüş yapıldı.
1978- Maraş’ta dünkü saldırıda ağır yaralanan öğretmen Mustafa Yüzbaşıoğlu da kurtarılamadı. Öğlen cenazelerle camiye yürüyen korteje dinci-ülkücü kalabalık cami yakınında taş ve sopalarla saldırdı. Dağılan kortejin alamadığı cenazeler askerlerce hastane morguna götürüldü. Cenaze kortejine saldırının ardından dinci-ülkücü kalabalık sokaklarda rastladığı Alevileri/ solcuları dövdü ve 100’e yakın işyerini tahrip etti. Ardından Alevilerin yaşadığı mahallelere de girmeye çalışan gruplarla çıkan çatışmalarda saldırganlardan 3’ü öldürüldü. Maraş Katliamı’nı protesto için İstanbul Vefa, Pertevniyal, Üsküdar, Şehremini, Okmeydanı, Bahçelievler, Fındıklı, Alibeyköy, Kuştepe ve Motor Meslek liselerinde öğrenciler derslere girmedi. İstanbul Erkek Lisesi’nde yapılan işgal, komandoların müdahalesiyle kırıldı. Maraş Katliamı’nı protesto için İÜ’nin tüm fakültelerinde 1 günlük boykot yapıldı, İÜ öğrencileri sabah yürüdü. Şişli Siyasal ve Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu işgal edildi. Ankara’daki 51 fakülte, yüksek okul, lise ve ortaokulda 1 günlük boykot yapıldı.
– Gazi Mühendislik Fakültesi kantininde, “ülkücüler” tarafından gerçekleştirilen saldırıda ağır yaralanan Devrimci Yol militanı Fevzi Azırcı, hastahanede gerekli müdahele zamanında yapılmadığından yaşamını yitirdi. Cinayet, okulda yapılan forumlar ve Taksim’e doğru yapılan yürüyüşle protesto edildi.
– İstanbul Pertevniyal Lisesi, Yeni Disiplin Yönetmeliği’ni ve okuldan uzaklaştırmaları protesto eden bir grup öğrenci tarafından 2.5 saat süreyle işgal edildi, 36 öğrenci gözaltına alındı.
1979- Paris’teki Türk Turizm ve Tanıtma Bürosu Müdürü Yılmaz Çolpan, uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü. Suikastı Ermeni örgütü ASALA üstlendi.
1981- 52 sanıklı DİSK davası, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nde başladı.
1982- Dev-Yol davasında sorgusuna başlanan Melih Pekdemir: “Bizim şahsımızda bir dönem yargılanmakta, kefareti bize yüklenmek istenmektedir.”
– 12 Eylül öncesi İzmir’de yayınlanan “Savaş Yolu” dergisinin o dönemdeki Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Candemir Özler “yayın yoluyla komünizm propagandası yapmak”tan 14 yıl 10 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1984- New York metrosunda, Bernhard Hugo Goetz adlı bir beyaz, kendisini gasp edeceklerini iddia ettiği 4 zenciyi öldürdü.
1989- Romanya Sosyalist Cumhuriyeti’nde yönetime karşı silahlı ayaklanma bastırılamadı. Cumhurbaşkanı Nikolay Çavuşesku Bükreş’i terketti, “Ulusal Kurtuluş Cephesi” yönetime el koydu.
– İrlandalı yazar Samuel Beckett öldü.
1990- Lech Walesa, Polonya’nın ilk seçilmiş başkanı sıfatıyla parlamentoda yemin ederek görevine başladı.
1991- Bingöl kırsalında PKK ilekolluk güçleri arasındaki çatışmada 5 PKK üyesi öldü. 2 PKK’linin cenazesinin yakınlarına verilmemesi üzerine Kulp’da esnaf kepenk kapattı.
– İstanbul Emniyet Müdürü Mehmet Ağar halka çağrı yaptı; şüpheli kişileri ihbar etmelerini istedi.
1992- Fenerbahçeli futbolcu Tanju Çolak, 9 yıl hapse mahkûm oldu. Çolak yurda kaçak Mercedes sokmak suçundan yargılanmaktaydı.
– Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, TOBB Başkanı Yalım Erez Türk Sanayici ve İşadamları Derneği’nden (TÜSİAD) istifa etti. Yalım Erez TÜSİAD’ı “çok küçük bir sanayici azınlığın” çıkarlarını gözetmekle suçladı.
1993- Nevruz’un serbestçe kullanabilmesi için Ankara’daki Birleşmiş Milletler temsilciliğine imzalı dilekçe veren 290 kişiden haklarında dava açılan 126’sının duruşması DGM’de başladı.
1994- Yeni Demokrasi Hareketi aynı adla partileşti; Genel Başkanlığa Cem Boyner seçildi.
1996- Kocaeli’de “Özgürlükçü Demokratik Türkiye için Miting” yapıldı. Bir biri ardına ortaya çıkan devlet içindeki çeteler, iktidarın desteğiyle artan gerici hareketler, emekçilerin haklarına yönelik baskılar, kirli ilişkiler üzerinde yükselen iktidarı protesto etmek amacıyla düzenlenen miting geniş yankı yarattı.
– Peru’nun başkenti Lima’daki Japon Büyükelçiliği’ni basan Tupac Amaru Devrimci Hareketi (MRTA) gerillaları ellerindeki rehinelerden 225’ini serbest bıraktı; gerillaların sözcüsü kalan 140 rehinenin hapisteki arkadaşları salıverilmeden bırakılmayacağını bildirdi.
1999- Hükümet Egebank, Yaşarbank, Yurtbank, Sümerbank ve Esbank’a el koydu.
– Marmara Üniversitesi Haydarpaşa Kampüsü’nde 40 kadar ülkücü satırlarla solcu öğrencilere saldırdı: 3 yaralı.
2000- Ümraniye Özel Tip Cezaevi’nde siyasi mahkumların barikat kurarak 83 saat direndikleri operasyon bitti; beş kişi öldü. 19 Aralık sabah 4.30’da 20 cezaevinde başlatılan ‘Hayata Dönüş Operasyonu’ 16.30’da Ümraniye Cezaevi’ne girilmesiyle son buldu. İkisi asker 26 kişi hayatını kaybetti (Askerin, görev arkadaşlarına ait 2 farklı silahtan çıkan kurşunlarla öldüğü 24 Şubat 2016’da sona eren davada kesinleşti). Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, “Edirne F Tipi’ne 317, Sincan’a 308 ve Kocaeli’ye 19 kişi yollandı” dedi. Hayata Dönüş operasyonlarını protesto için İstiklal Caddesi’nde toplanan kitle adına Alper Taş yoğun polis müdahalesi altında basın açıklamasını yaptı. “Sanatçılar Girişimi” üyeleri de, Hayata Dönüş operasyonlarına karşı Ruhi Su Vakfı’nda basın açıklaması yaptı.
– Karl Marx’ın 15 Nisan 1841’de -23 yaşında iken- Jena Üniversitesi’ne sunduğu “Demokritos İle Epikuros’un Doğa Felsefeleri Arasındaki Fark” başlıklı doktora tezi, Türkiye’de ilk kez Sol Yayınları tarafından Türkçe’ye çevirilerek yayınlandı.
– IMF’nin 3.Ek Niyet Mektubu IMF onayının ardından açıklandı. Mektupta Telekom’un, TEKEL’in ve en az 6 Şeker Fabrikası’nın özelleştirilmesi, tarım destekleme alımlarının 2002 sonuna kadar terkedilmesi, elektrik sektörünün piyasalaştırılması da yer alıyor. Sadece DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümetinin değil, TBMM ve Cumhurbaşkanlığının da yok sayıldığı 3.Ek Niyet Mektubu’ndaki mali-idari düzenlemelerin çıkarılması şartıyla açacağı kredilerin serbest bırakılması için IMF 2001’in ilk çeyreğinde her ay, sonra 3’er ayda bir denetim yapacak.
2001- Yaklaşık 1.5 yıldır 16 kadın örgütünün yürüttüğü “cezaevlerindeki kadın mahpuslara G.Saray Postanesi’nden kart gönderme eylemi”nin sonuncusunda İHD İstanbul Şube Başkanı Eren Keskin’inde aralarında olduğu 37 kadın gözaltına alındı.
– Afganistan’da geçici hükümet yemin ederek göreve başladı. Bakanlık sayılarının siyasi dağılımı şöyle: 18 Kuzey İttifakı, 7 Roma Grubu (kral yanlıları), 4 Peşaver grubu (Paştun cephesi), 8 Tacik, 5 Şii Hazara, 3 Özbek ve 3 diğer etnik unsurlar. Hükümet başkanı Hamid Karzai, Paştun ve Roma grubundan.
2002- İHD, KESK, “DİSK ve TMMOB ile siyasi partilerin de aralarında olduğu 35 sivil toplum örgütünden oluşan Ankara Savaş Karşıtı Platformu, “Savaşa Hayır” mitingi düzenledi. ABD’nin Irak’a yönelik olası operasyonu protesto edildi.
– Afganistan’da Hamid Karzai’nin başkanlığında kurulan geçici yönetim görevine başladı.
2003- “İrticai faaliyetleri”nedeniyle soruşturma geçirmiş 52 kişinin (14’ü YAŞ kararıyla TSK’dan çıkarıldı) Başbakan R.Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde 17 Belediye iştirakinde istihdam edildiği Mülkiye Müfettişleri’nin raporlarında yer aldı.
– Fansa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın başörtüsü dahil dini sembollerin yasaklanması çağrısını Fransa’daki Müslümanlar miting yaparak protesto ettiler. Anglikan kilisesi de yasağa karşı çıktı. Fransa’da 5 milyon Müslüman yaşıyor.
2004- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye Başbakanı Muhamed Naci Otri Şam’da Serbest Ticaret Anlaşması’nı imzaladı.
2005- ABD’nin New York kentinde üç gündür hayatı felç eden, Ulaşım İşçileri Sendikası’nın toplu taşıma grevi bitti. Grevin sona ermesinde, hergün için sendikaya 1 milyon dolarlık ceza veren mahkeme kararı etkili oldu.
– İsrail’de Filistinlilerle işbirliği yapmaktan yargılanan ilk Yahudi kadın Tali Fahima, üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. Fahima İsrail’in ölüm listesindeki El-Aksa Şehitleri Tugayı’nın Cenin lideri Zekeriya Zubeydi’yi korumak için evine gitmişti. Bu nedenle ‘savaş zamanında düşmanla işbirliği yapmaktan’ ömür boyu hapsi isteniyordu.
– Hollanda’da Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden olmayan göçmenlerin ülkeye girmeden önce uyum sınavını geçmelerini şart koşan tasarı, Senato’da kabul edilerek yasalaştı.
– Fransa’da parlamento, toplu taşıma aracı, gar, alışveriş merkezi, ibadet yeri gibi kamuya açık yerlere güvenlik kameraları yerleştirilmesi ve zanlıların gözaltı sürelerinin uzatılmasını öngören yasayı kabul etti.Yasa İçişleri Bakanı Nicolas Sarkozy’nin eseri.
2006- Danıştay 13. Dairesi TCDD’ye ait İskenderun Limanı’nın 36 yıl süreyle özelleştirilmesi amacıyla ihaleye çıkarılmasını iptal etti. İptal için Liman-İş Sendikası Danıştay’a dava açmıştı.
2007- Cevizli Tekel Fabrikası’nın özelleştirilmesini protesto için kendilerini fabrikaya kilitleyen yaklaşık 200 işçi polis müdahalesiyle çıkarıldı.
– Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca Kaz Dağları’nın sıralandığı Çanakkale ve Balıkesir’de altın ve gümüş için 13 işletme ve 24 arama ruhsatı verildiği DTP Grup Başkanvekili Selahattin Demirtaş’ın soru önergesine Bakanlıkça verilen yazılı cevapta yer aldı.
2009- TEKEL direnişi 9.gününe girdi. Direnişçi işçiler memleketlerine gidip izinlerini ve raporlarını yeniliyor, eyleme geri dönüyor.
2010- Pınar Sağ, bir konserinde İbrahim Kaypakkaya’dan söz etmek suretiyle “terör örgütü propagandası yapmak”tan yargılanmaya başlandı.
2011- “1915 Ermeni soykırımı” iddialarını reddetmeyi suç sayan yasa teklifi Fransa meclisi genel kurulunda kabul edildi.
2012- NATO, Almanya’nın Kahramanmaraş’a; Hollanda’nın Adana’ya; ABD’nin Gaziantep’e patriot füzesi yerleştirileceğini duyurdu.
– Cumartesi Anneleri 404. buluşmalarında 1980’de Maraş Katliamı’nın yıldönümünde Maraş merkezde pankart asarken gözaltına alınıp işkencede ölen Mahmut Kaya’yı andı.
– DİSK, KESK ve Halkevleri üyelerinin de aralarında bulunduğu bine yakın kişi Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda uygun görülen zammı Şişli AKP İlçe binasına yürüyüşle protesto etti.
2013- Kadıköy’de “Yağmaya Karşı İstanbul’u Savunmaya” sloganıyla onbinlerin katıldığı “İstanbul Kent Mitingi” yapıldı.
2015- Gece saatlerinde Gaziosmanpaşa’da bulundukları eve yapılan polis operasyonunda öldürülen MLKP üyesi Yeliz Erbay ve Şirin Öter’in cenazesi Gazi Mahallesinde toprağa verildi.
– Balıkesir’de su borularının patlaması sonucu bodrum katlardaki evleri su bastı. 1 kişi boğularak öldü, 2 kişi ağır yaralandı.
2016- “Terör örgütlerinin açıklamalarını basmak ve yayımlamak” iddiasıyla hakkında dava açılan gazeteci Can Dündar hakkında yakalama kararı çıkarıldı
2017- Filipinler’de etkili olan Tembin tayfununda 200’den fazla kişi yaşamını yitirdi.