Belleğimizde: 22 Nisan

1370 – Fransa Kralı V. Charles’ın emriyle Bastille kalesinin yapımına başlandı.
1870 – Vladimir İliç Lenin doğdu.
1898 – İlk Kürt gazetesi “Kürdistan” Kahire’de yayın hayatına başladı. Mikdat Mithad Bedirxan tarafından çıkartılan gazetenin ilk beş sayısı Mısır’ın başkenti Kahire’de, 6-19 arası sayıları Cenevre’de, 20-23 arası sayıları Londra’da, 24-29 arası sayıları Folkston’da, 30 ve 31. sayılarıysa Cenevre’de yayımlandı.
1912 – 1908’den itibaren Viyana’da basılan, SSCB Komünist Partisi’nin yayın organı Pravda (Gerçek) ilk kez St.Petersburg’ta illegal olarak basılmaya başlandı.
1918- Bütün yetişkin Sovyet vatandaşlarını zorunlu askerlik hizmetine çağıran bir Kararname ile askerlik eğitimi ve hizmeti işçilere ve köylülere açıldı. Diğerlerinin (“burjuvalar”) çalışma taburlarında hizmet etmesi kararlaştırıldı. Yeni bir “askeri yemin” onaylandı.
Azeri, Gürcü ve Ermeni temsilciler Tiflis’te yaptıkları toplantıda birlikte hareket etmeye karar vererek, topladıkları bir parlamentoda Güney Kafkasya Federal Demokratik Cumhuriyeti’ni kurduklarını bir deklerasyonla ilan ettiler.
1920 – İtilaf Devletleri, Osmanlı hükümetini Paris’te toplanacak Barış konferansına davet etti.
1924- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü kuruldu. Anadolu demiryollarının devletleştirilmesine ilişkin yasa benimsendi.
1925- Ticaret ve Sanayi Odaları kurulmasını öngören kanun kabul edildi.
1926- Borçlar Kanunu kabul edildi. Türk Medeni Kanunu ile birlikte 4 Ekim’de yürürlüğe girdi.
1933 – Türkiye Cumhuriyet ile Osmanlı Duyun-u Umumiye (genel dış borçlar) İdaresi arasında imzalanan antlaşma ile Osmanlı dönemi borçlarının tasfiyesine başlandı.
1940 – Siirt’in güneyindeki Beşiri yakınlarındaki Raman Dağı’nda 1042 metre derinlikte petrol bulundu.
1947 – Türkiye’ye yabancı sermaye girişine izin veren yasa kabul edildi.
Türkiye’ye yapılacak 100 milyon dolarlık yardım ABD Senatosu’nca onaylandı.
1962 – Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Hakimler Kurulu’nun kurulması Kanunu kabul edildi.
– Milli Savunma Bakanlığı, aralarında Yarbay Talat Turan’ın da bulunduğu beş subayın “Genç Komünistler Ordusu” imzalı bildiri dağıttıkları gerekçesiyle gözaltına alındığını açıkladı.
1965 – Kazlıçeşme’deki 54 deri fabrikasından 49’u 5 işyerinde uygulanan grev nedeniyle lokavt yaptı. Lokavt kararı nedeniyle 880 işçi işsiz kaldı.
1966- Grev ertelemesi kararına ve işverenin davetine rağmen Paşabahçe/ Şişecam Fabrikası’nda sadece 11 işçi işbaşı yaptı. Grevi yürüten Kristal-İş Sendikası sabah kapılarını kapatarak şu levhayı astı:”Sendikanın anahtarı Başbakan’a verildiğinden, sendikamız kapalıdır.”
– Cumhuriyet gazetesi Adana’da toplatıldı.
1969- Milliyetçi Hareket Partisi yayımladığı bildiride “TRT solcuların elinde bir beyin yıkama aleti haline gelmiştir” dedi.
1971- Başbakan Nihat Erim, süregelen banka soyma, adam kaçırma, bomba atma vb.eylemler için: “Alınacak tedbirler balyoz gibi kafalarına inecek” dedi.
– ABD’de Yüksek Mahkeme’nin merdivenlerinde Vietnam savaşı karşıtı gösteri yapan eski askerler tutuklandı.
ABD’de Senatör Edward Kennedy: “Güney Vietnam’da sadece geçen yıl en az 125 bin sivil hayatını kaybetti.”
1972 – Bülent Ecevit ordunun demokrasiyi koruma konusundaki çabasını övdü.
İnönü; CHP’de İttihat ve Terakki usullerine izin vermeyeceğim dedi.
– THKO davası sanıkları Nahit Töre ve Osman Bahadır müebbet hapse mahkum oldu.
1974 – Türkiye’nin iki büyük akümülatör fabrikasından EAS’ta 90, Mutlu’da 79 gündür süren grevler sona erdi. Grevler akümülatör sıkıntısına ve karaborsasına yol açmış, otomobil fabrikaları yurtdışından akü ithal etmek zorunda kalmışlardı.
– 1968 ve 1969 yıllarında Akşam Gazetesi’nde yayınlanan 2 yazıdan dolayı 21 aydır hapiste olan eski Yazı İşleri Müdürü Doğan Koloğlu, CHP-MSP koalisyon hükümetince çıkarılan Af Kanunu hükümleri uyarınca tahliye edildi.
– MSP İstanbul senatörü Ali Oğuz: ”Hükümet olarak Ayasofya’yı ibadete açma kararında azimliyiz. Bu iş Bakanlar Kurulu’nun bir kararıyla halledilecektir.”
1976 – İsrail Başbakanı Rabin’in eşi bir Amerikan bankasındaki yasa dışı hesabından dolayı hapse girdi. Bunun üzerine Rabin görevinden istifa etti. Şimon Peres görevi devraldı.
1978 – Malatya’da başlayan olaylar Kahramanmaraş’a sıçradı, kent gergin saatler geçiriyor, yer yer çatışmalar var.
1979- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı “1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanacağının yer aldığı” gerekçesiyle, Ankara’dan bir kamyonla İstanbul’a getirilen DİSK yayınlarının Genel Merkez’e boşaltılmasına engel olup el koydu.
– Başbakan Ecevit tüm bakanlıklara gönderdiği genelgede “kamu kuruluşlarında çoğunlukla suç unsuru içeren duvar yazıları ve ilanlar görüldüğüne” dikkat çekerek önlenmesi için “her türlü yasal, yönetsel ve disipline ilişkin önlemlerin etkin biçimde alınmasını” istedi.
– İbrahim Denizciler Türk-İş Genel Başkanlığına, Sadık Şide de yeniden genel sekreterliğe seçildi.
1980- İstanbul Karagümrük’te solcu 3 kardeşin evine gece kapıyı kırarak giren ülkücüler, uyumakta olan kardeşlere kurşun yağdırdı: Belediye zabıtası olan kardeş hayatını kaybetti, serbest muhasebecilik yapan diğerleri ağır yaralandı.
Karagümrük İlkokulu öğretmeni TÖB-DER üyesi Halil Babacan çocuğu yanında iken silahlı saldırıda öldürüldü.
Trabzon Kemalkaya mahallesinde Dev-Gör ve Dev-Lis’in de bulunduğu binaya tahrip gücü yüksek patlayıcı madde atıldı, civardaki 20 kadar mağaza ve evin camları kırıldı.
– Ayaş Yetiştirme Yurdu’ndaki 115 kimsesiz çocuk “sorunlarına çözüm getirilmediği için”açlık grevine başladı. 78’inde çeşitli hastalıkların görüldüğünü bildiren çocuklar adına yazılı bir açıklama yapıldı: “Aç, açık, çıplağız…”
– Sağmalcılar Cezaevi’nden de 23 mahkum kaçtı.
– Sinema kuruluşları, Adalet Partisi hükümeti Kültür Bakanlığı’nca 8-11 Mayıs tarihlerinde yapılacak “Milli Türk Sinema Kongresi”ne katılmayacaklarını açıkladı: ”İlerici-demokrat sanatçılara düşmanlığını her fırsatta sürdüren hükümetin bu kongresi sadece göz boyamadır.”
1981- Milli Güvenlik Konseyi Başkanı ve Devlet Başkanı Kenan Evren, İngiliz Financial Times gazetesine bir demeç verdi. Türkiye’nin düştüğü kötü duruma parlamenterlerin sebep olduğunu söyledi.
1982 – Bakırköy akıl hastanesindeki 86 hasta kötü muamele gördüklerini söyleyerek ayaklandı.
1984 – Londra’da Libya elçiliği önünde bir kadın polisin vurulması üzerine, Libyalı diplomatlar elçilik binasında kuşatma altına alındı.
1987 – Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) programının Kürtçe’ye çevrilmesini isteyen Turgut Atalay disiplin kuruluna verildi.
– Hasan Hakkı Erdoğan’ın 1984’de gözaltında işkenceden ölümünden sanık 5 polisin duruşmasında dinlenen 2 tanık polislerden 2’sini tanıdı.
1988- Diyarbakır DGM tarafından 10 ay hapis cezasına çarptırılan Refah Partili İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan İBB önünde toplanan yaklaşık 4 bin RP’liye konuştu: ”Hukukun siyasallaştırılması ve yargının siyasete alet edilmesi demokrasiyi yaralar.”
– İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde çeşitli derslerden vize alamadıkları için okuldan atılma durumları bulunan yaklaşık 200 öğrenci, imzaladıkları dilekçeleri temsilcileri vasıtasıyla dekana iletti.
– Kağıt zammını protesto eden TYS adına Aziz Nesin: “Yazarların sokağa dökülmesi pek hayırlı değildir, ama bizi zorla sokağa döktüler.”
1989- Ankara’da TAYAD’ın “işkence” konulu paneline izin verilmedi. Polis paneli dinlemeye gelenleri dağıttı.
1990- Bir grup TBKP’li, Sirkeci Postanesi’nden Nelson Mandela’ya telgraf çekerek “Marksist partilerin kurulabildiği ülkenize iltica etmek istiyorum” dedi. TBKP liderleri Kutlu ve Sargın’ın ölüm oruçlarının 17.gününde “destek açlık grevleri”ne katılan partililerin sayısı artıyor.
1991- Yalçın Küçük’ün DGM tarafından toplatılan “Kürtler Üzerine Tezler” adlı kitabından dolayı yargılandığı dava “son yasal düzenlemelerden yararlandığı” gerekçesiyle düşürüldü ve Küçük beraat etti.
1992- Emniyet Genel Müdürü 1 Mayıs’ta açık hava gösterilerini yasakladı; üç konfederasyon (Türk-İş, DİSK ve Hak-İş) 1 Mayıs’ı “salonda birlikte” kutlayacak.
– Meksika’nın ikinci büyük şehri Guadalajara’da, kanalizasyon sistemine karışan benzinin patlaması sonucu 206 kişi öldü, 500 kişi yaralandı, 15.000 kişi evsiz kaldı.
1994- Refah Partisi’nden İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan Belediye İmar Müdürlüğü’ne verdiği yazılı talimatla, “bundan sonra projelerde Mimarlar Odası denetiminin aranmayacağını” bildirdi. Melih Gökçek de konuyu Ankara’da Meclis gündemine getirdi.
Mimarlar Odası denetim hizmeti karşılığı olarak üyelerinden proje maliyetinin yüzde 3’ü, inşaat maliyetinin ise en çok binde 5’i oranında bir tutarı “vize harcı” olarak tahsil ediyordu.
– Ruanda’da Hutu ve Tutsi kabileleri arasındaki çatışmalarda son iki hafta içinde 100 bin kişinin öldüğü bildirildi.
1995- DYP-SHP koalisyon hükümeti, kent merkezlerinde de toplantı ve gösteri düzenlenebilmesini mümkün kılan yasal değişikliğin yapılması kararı aldı. Mevcut yasada valiler gösteri ve yürüyüşler için ”kamu düzeni” gerekçesiyle çoğu durumda şehir dışı yerlere izin veriyor.
– Hasan Ocak’ın yakınları ve arkadaşları “Ocak’ın gözaltında kaybedilmesine dikkat çekmek için” 10 gündür açlık grevi yapılan CHP İstanbul İl Merkezi’ni işgal etti; destek için binanın önünde toplanan bir grup polisçe dağıtıldı.
1996- TBMM’de kurulan “Metin Göktepe Cinayetini Araştırma Komisyonu”na iletilen polis ifadeleri: “Amirimiz cinayete dair kimseye bir şey söylemememizi tembihledi.”
– Anavatan Partisi’ne mensup 30 milletvekilinin karşı oy vereceğini açıklaması üzerine Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller ”bu durumda bende Refah’la koalisyona giderim” dedi.
– ÖDP’nin 1 Mayıs afişi İstanbul Valiliği’nce yasaklandı. Afişte, “İşsizlik, Yoksulluk ve Savaş İstemiyoruz. 1 Mayısta Alanlara” yazıyordu.
– 27 Haziran 1995’de, ”Halkı askerlikten soğutma yolunda telkinde bulunmak”tan 2 ay hapis ve para cezasına mahkum edilen Bilgesu Erenus -infaz indirimi hükümleri gereği-24 günlüğüne cezaevine girdi. DGM’de açılan dava ”görevsizlik” nedeniyle askeri mahkemeye devredilmişti
– Bergama’da 6 bin köylü, sabaha karşı 03:00’de 500 traktörle girdikleri Eurogold’ün maden sahasını 12 saat boyunca işgal etti.
1998- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, Siirt’te okuduğu şiir nedeniyle Diyarbakır 3 No’lu DGM’ce verilen verilen 10 ay hapis cezasının ertelenmesi talebi kabul edilmedi. Erdoğan, hapis cezasını protesto için Belediye’de yaklaşık 4 bin kişiye konuştu: ”Hukukun siyasallaşması ve yargının siyasete alet edilmesi demokrasiyi yaralar.”
– Meclis’te pankart açan öğrencilerin duruşmasına destek için gelen öğrencilere polis müdahalesi ve gözaltı oldu.
– Aydın’da Baki Erdoğan’ın işkence ile öldürülmesiyle ilgili duruşmada polislerin saldırdığı Ahmet Şık ve Celal Başlangıç ile ATV muhabirlerini İstanbul Atatürk Havalimanı’nda meslektaşları karanfiller ve dövizlerle karşıladı. Gazeteciler basın açıklamasının ardından alkışlarla iç hatlar terminali girişine yürüdü.
– NATO Sırbistan’da Sırp televizyonu (RTS) binasını, elektrik santralı ve köprüleri vurdu.
1999 – Cumhuriyet Halk Partisi Genel başkanı Deniz Baykal, 18 Nisan seçimlerinde partinin aldığı sonuç nedeniyle görevinden istifa etti. Türkiye’de seçim yenilgisinden sonra istifa eden ilk lider oldu.
2000 – Yargıçlara sendikal hak tartışmalarına Yargıtay’da destek verdi. Yargıtay 8.Dairesi Başkanı Naci Ünver yargıçların mutlaka sendikal çatı altında toplanmaları gerektiğini savundu.
2001 – F tipi cezaevlerine karşı süren ölüm orucunda TKEP/L davası tutuklusu Sibel Sürücü (124. gününde), TKİP davası tutuklusu Hatice Yürekli (182. gününde) ile ölüm orucuna destek vermek için dışarıdan katılan TAYAD’lı Şenay Hanoğlu yaşamlarını yitirdiler.
– Genelkurmay, 1992’deki konuşması nedeniyle AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan hakkında suç duyurusunda bulundu. TCK’nın (Türk Ceza Kanunu) 159. ve 312. maddelerinden işlem yapılmasını istedi.
– Üçüncü Amerikalar Zirvesi sona erdi. Alaska’dan Arjantin’e tüm Güney ve Kuzey Amerikayı serbest ticaret bölgesine dönüştürmeyi hedefleyen birliğe sadece “demokratik ülkeler”in katılması kararlaştırıldı.
2003 – Türkiye’den giden ülkücü gruplar, KKTC’de “Evet”çilere şiddet uyguluyor. Lefkoşa’nın Göçmenköy bölgesinde beş Kıbrıslı Türk’e saldırlara karşı protesto mitingi yapıldı. Protestocular, “Kıbrıs’ta barış engellenemez”, “Bahçeli evine, Kıbrıs senin neyine” yazılı pankartları taşıdılar.
– Irak’ta ABD askerlerince tutuklanan Şii din adamı Şeyh Muhammed el Fertusi Şii’ler ayaklanınca serbest bırakıldı.
2004 – Cezaevlerine yeni düzen getiren tüzük değişikliği yürürlüğe girdi. Tüzüğe göre; siyasi suçlar tanımı kaldırıldı, F tipi cezaevlerine konulacakların kapsamı genişletildi.
– Kuzey Kore’de bir tren istasyonunda çarpışan yakıt ve sıkıştırılmış gaz yüklü iki tren çarpıştı; 161 kişi öldü.
2005 – İskenderun’da 1997’de lise öğrencileri N.C.S ve F.D.P’ye işkence yapıp, copla tecavüz ettikleri iddiasıyla yargılanan polisler “yeterli kanıt bulunamadı” gerekçesiyle beraat etti.
2009- 1 Mayıs’ın “Emek ve Dayanışma Günü” adıyla tatil edilmesine ilişkin kanun değişikliği TBMM’de kabul edildi.
– Demokratik Toplum Partisi (DTP) milletvekilleri, 3 genel başkan yardımcısı ile 52 parti yöneticisinin eş zamanlı olarak gözaltına alınmasını protesto için Meclis’te sabahladı.
– Tedavi gören Türkan Saylan’ın evinin aranması Bakırköy Lepra Hastanesi çalışanları tarafından protesto edildi.
2010- Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Ermenistan’ın Türkiye ile imzaladığı protokollerin onaylanmasının askıya alındığını ancak sürecin terk edilmediğini söyledi
2013- İsrail’in Mavi Marmara saldırısıyla ilgili Türkiye’den özür dilemesinin ardından, tazminat konusunda görüşmelerde bulunmak üzere İsrail’den bir heyet Ankara’ya geldi.
2016- BM çatısı altında Paris İklim Anlaşması’nı bir günde 171 ülke imzaladı.
2018- 15 CHP milletvekili, parti göreviyle, istifa edip İYİ Parti’ye geçti. İYİ Parti mecliste grup oluşturabilecek.