Belleğimizde: 23 Aralık

1876- I. Meşrutiyet, II. Abdülhamit’in hattı hümayunuyla ilan edildi. Aynı gün Osmanlı Devleti’nin ilk anayasası olan Kanun-i Esasi ilan edildi. I. Meşrutiyet 13 Şubat 1878’de sona erse de ülkede ”parlamento” düşüncesini doğurdu.
1888- Ağır depresyon geçiren ressam Vincent Van Gogh kulağını kesti.
1916- I. Dünya Savaşı; Magdaba Muharebesi, birleşik kuvvetler Sina yarımadasında bir Türk garnizonunu ele geçirdiler.
1919- İtalyanlar Antalya’dan sonra Konya’yı işgal ettiler.
1928- Cumhuriyet’in 5.yılında çıkan Af ile Nazım Hikmet’e gıyabında 1925 ve 1927’de verilen toplam 15 yıl 3 aylık hapis cezaları kalktı. SSCB’de bulunan N.Hikmet ve ”Laz İsmail” (İsmail Bilen) Temmuz 1928’de aftan yararlanmak için Hopa’dan gizlice giriş yaparken yakalanmıştı.
1930- Türkiye ile Yunanistan arasında, nüfus mübadelesi gerçekleştirildi.
– Menemen’deki ayaklanmada, yedek subay öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay, Cumhuriyet karşıtlarınca öldürüldü. Aynı olayda Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki de öldürüldü.
1931- Servet-i Fünun romancılarından Mehmet Rauf, 56 yaşında öldü.
1941- Japonya, Hong Kong’u işgal etti.
1947- Bell Laboratuarları ilk kez transistör’ü dünyaya tanıttı.
1948- Japonya’nın savaş dönemi başbakanı General Toco ve o dönemin liderlerinden 6 kişi Tokyo’da asıldı.
1953- Sovyetler Birliği’nin eski gizli polis şefi Lavrenti Beria kurşuna dizildi. Beria ajanlıkla suçlanıyordu.
1954- İlk organ nakli (böbrek), ikiz kardeşlerin birinden diğerine, Boston’daki Peter Bent Brigham hastanesinde ve Doktorlar Joseph Murray ve J. Hartwell Harrison tarafından gerçekleştirildi.
1958- Cumhurbaşkanı Celal Bayar Bütçe Komisyonu görüşmelerine “Demokrat Parti bastonu” ile geldi. Cumhurbaşkanının bu yandaş tutumu eleştirildi.
1962- Küba hükümeti, 17 Nisan 1961’deki CIA destekli başarısız “Domuzlar Körfezi Çıkarması”ndan dolayı 30’ar yıl hapse mahkum ettiği 1113 kontra elemanını, 63 milyon $’a karşılık gelen sıhhi malzeme, gıda maddesi ve çocuk maması karşılığında takas ederek ABD’ye gönderdi.
1967- Fransız düşünür Babeuf’un Devrim Yazıları adlı eserinin Türkçe’ye çevrilmesi kovuşturmaya uğramış ve kitap toplatılmıştı. Bu durumu protesto etmekten yargılanan aydınlar beraat etti. Yargılanan aydınlar Yaşar Kemal, Melih Cevdet Anday, Demir Özlü, Şükran Kurdakul, Edip Cansever, Arif Damar, Memet Fuat, Orhan Arsal, Hüsamettin Bozok, Sabri Altınel idi.
1968- Nazım Hikmet’in şiirlerini “Bütün Eserleri” adlı bir kitapta topladığı için tutuklanan yazar Nezihe Meriç serbest bırakıldı.
1969- Savcılık, Genel Öğretmen Boykotu’nu düzenleyen TÖS ve İLK-SEN için kapatma, Yürütme ve Yönetim Kurulları için de ceza davası açtı.
– Gece öğrencilerin uyuduğu sırada basılan İTÜ Gümüşsuyu Yurdu 800 polis ve 200 jandarma tarafından arandı.
1971- Adalet Partili İstanbul Belediye Başkanı Dr.Fahri Atabey İstanbul Kadıköy’de “Et Tanzim Satış Mağazası” açılışını yaptı. Atabey “Amacımız halka ucuz ve kaliteli et temin etmektir. Kasaplar insaflı hareket etmeye başladıkları an, bu satış yerleri kapatılır” dedi.
1972- “Anarşik faaliyetlerde bulundukları” gerekçesiyle AÜ Hukuk Fak.eski dekanı Uğur Alacakaptan’a 6 yıl 3 ay, Asistan Uğur Mumcu’ya 5 yıl 10 ay hapis cezası verildi. Alacakaptan ve Mumcu ömür boyu kamu hizmetlerinden yararlanamama ve 11 ay 10’ar gün sürgün cezası da aldı.
– Nikaragua’da deprem: 10.000 kişi öldü.
1973- Petrol üreticileri Tahran’da toplandı. Toplantıda petrol fiyatlarını yüzde 130 oranında arttırma ve Amerika’yla Hollanda’ya petrol sevkıyatını bir süre için durdurma kararı aldı.
1975- 21 Aralık”ta Viyana’da OPEC görüşmeleri sırasında 11 petrol bakanı rehin alarak Cezayir’e giden silahlı kişiler ellerindeki rehineleri bıraktıktan sonra Cezayir makamlarına teslim oldular.
1977- Sabah Bağlarbaşı’nda bir durakta otobüs bekleyen Kadıköy Mühendislik Mimarlık Yüksek Okulu öğrencisi Mustafa Sacit Saraçoğlu (21) 4 ülkücünün saldırısı sonucu ağır yaralandı, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
– Ülkücülerin okul kantinindeki falçatalı saldırısında hayatını kaybeden Galatasaray Mühendislik Yüksek Okulu yeni mezunu Dev-Genç’li Fevzi Azırcı’nın(22) cenazesi, okuldaki forum ve törenin ardından 10 bin kişilik kortejle Eminönü’den memleketi Kırklareli’ne gönderildi.
– ODTÜ’de master yaparken MHP eğilimli rektör Hasan Tan döneminde üniversiteden çıkarılan ve önceki gün gırtlağı kesilmiş olarak Küçükesat’ta cesedi bulunan Salih Karademir’le ilgili olarak ODTÜ Öğrenci Konseyi olayın “canice işlenen faşist cinayet” olduğunu ileri sürdü.
– AP’li muhtar adayının ihbarıyla İstanbul Kuştepe Lisesi’nde “solcu oldukları için” görevden alındıkları öne sürülen 3 öğretmenin göreve iadesi talebiyle öğrenciler süresiz boykot başlattı.
1978- Maraş’ta dinci-ülkücü kalabalıklar Alevi mahallelerinde yakıp-yıkma-katliam hareketlerine girdi: 31 ölü, 65’i ağır 150 yaralı. Saldırganlar sağlık ocağını basıp bir yaralıyı kurşuna dizdi, bir ambulans şoförünü öldürdü, devlet hastanesine yaralı sevkini engelledi.
– Devrimci Yol’un CHP iktidarının asayişle ilgili yeni yasa düzenlemelerine karşı Ankara’da düzenlediği “Yeni Baskı Yasalarına Hayır” yürüyüş ve mitingine yaklaşık 10 bin kişi katıldı
1979- Türk Hava Yolları’nın (THY) Trabzon adlı uçağı Samsun-Ankara seferini yaparken yoğun sis nedeniyle düştü; 39 kişi öldü.
– ATİF (Almanya Türkiyeli İşçiler Federasyonu) örgütlülüğünde yer alan Ali Kepez (1979- Elbistan), kaldığı evde çıkan yangında yaralanması sonucu kaldırıldığı hastahanede yaşamını yitirdi.
– SSSCB Afganistan’ı işgal etti.
1980- Ankara’daki Mısır Büyükelçiliği’ni basan 4 Filistinli gerilla idama mahkûm edildi.
1981- A.Türkeş, Askeri Savcı Albay Nurettin Soyer hakkında 23 Aralık 1981’de 1 milyon TL’lık manevi tazminat davası açtı. Dava, Askeri Savcı Nurettin Soyer’in hazırladığı MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası İddianamesi’nde yer alan bazı cümle ve pasajların Türkeş’in kitaplarından tahrif edilerek alındığı, böylece iddianamedeki ağır suçlamalara mesnet yaratılmak istendiği iddiasıyla açılmıştı. Manevi Tazminat Davası’nın açıldığı Ankara 2.Asliye Ceza Mahkemesi’nce 1 Temmuz 1982’de “görevsizlik” kararı verildi.
1982- Barış Derneği Davası’nda 9 ay 27 gündür tutuklu olan 19 sanık daha tahliye edildi.
1986- 6 yıldır süren Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davası sona erdi. DİSK kapatıldı. 1477 sanıktan 264’ü için 15 yıla kadar varan hapis cezaları verildi.
– Sovyetler Birliği yönetimi Sibirya’nın Nizjni Novgorod kentinde sürgünde bulunan muhalif bilim insanı Andrey Saharov’un Moskova’ya dönmesine izin verdi.
– Geliştirilmiş kompozit malzemelerden yapılmış Voyager adlı uçak, dünya etrafındaki turunu, durmaksızın ve yakıt ikmali yapmaksızın tamamladı.
1989- Romanya’nın devrik başkanı Nikolay Çavuşesku ve karısı Elena, ülkeden kaçmaya çalışırlarken yakalandılar.
1990- Yugoslavya’nın üç cumhuriyetinden biri olan Slovenya’da referandum yapıldı; halk bağımsızlık kararı aldı.
– TAYAD’ın “yasadışı çalışmalarda bulunduğu” iddiasıyla kapatılması ve 4 dernek üyesinin gözaltında işkence görmesi bir basın toplantısıyla protesto edildi.
1991- Hasankeyf’in Ilısu Barajı’nın suları altında kalacağı kesinleşti. DYP-SHP koalisyon hükümetinin Devlet Bakanı Ömer Barutçu: ”Ilısu Barajı 2000-2005 yılları arasında devreye girecek. O tesisten vazgeçilemez, ama Hasankeyf kurtarılır mı kurtarılamaz mı, onu bilemem.”
– Aziz Nesin, DAC’nin eski Devlet Başkanı Honecker’i ”özel ve sürekli” konuğu olarak Türkiye’ye davet etti. F.Almanya’nın yargılamak istediği, Mart 1991’den beri Moskova’da bulunan Honecker SSCB’nin resmen dağılması üzerine Şili büyükelçiliğinden sığınma istemişti. Başbakan Demirel, Dışişleri Bakanı H.Çetin, Rusya Devlet Başkanı Yeltsin, eski SSCB Devlet Başkanı Gorbaçov, Almanya Başbakanı Kohl ile Moskova’nın Şili ve Türkiye büyükelçilerine ayrı ayrı telgraf çeken Aziz Nesin, Honecker’i “özel ve sürekli konuğu”olarak ağırlamak istediğini bildirdi.
– 1980’den beri F.Almanya’da bulunan, vatandaşlıktan çıkarılan ve Alman vatandaşı olan Melike Demirağ – Şanar Yurdatapan çifti ve kızları Türkiye’ye geliyor. Ş.Yurdatapan 2 Eylül 1980’de, M.Demirağ da 19 Eylül 1980’de Türkiye’yi terk ederek Almanya’ya gitmişlerdi.
– Türkiye’de ilk kez bir belediye bir memur sendikası ile toplu sözleşme görüşmelerine oturdu. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Gaziantep Anakent Belediye Başkanı Celal Doğan ile Tüm Bel-Sen Genel Sekreteri Şemsettin Kaymak 520 belediye memuru için görüşmeye başladı.
1993- Fidel Castro La Stampa Gazetesi’ne verdiği söyleşide: “Komünizm Sovyetler Birliği’nde intihar etti. Bizimse intihar etmemiz için hiçbir nedenimiz yok”
– 10 Aralık günü polis 18 Özgür Gündem gazetesi çalışanını gözaltına almıştı. 16 çalışan serbest bırakıldı; Genel Yayın Yönetmeni G.Ersöz ile Müessese Müdürü A.R.Halis tutuklandı.
– SHP’li Şişli Belediye Başkanı Fatma Girik: “Florence Nightingale’den çıkarılan 160 işçi için Dev Sağlık-İş’le Hastane yönetimi arasında arabulucu olabilirim.”
1994- Cumhurbaşkanı Demirel: “Uğur Mumcu gibi bir kişiyi devlet niye ortadan kaldırsın? Mumcu devletin şikayet ettiği bir adam değildi ki. Evvela benim şahsi dostumdu.”
1995- Cumartesi Anneleri bu hafta Uluslararası Af Örgütü’nün “Kaybolmaların Önlenmesi İçin 14 Maddelik Program”ını okudu.
– Hindistan’ın Dabwali kentinde, yıl sonu partisi sırasında çıkan yangında 170’i çocuk 540 kişi öldü.
1996- Bergama’da siyanürle altın aradığı gerekçesiyle Eurogold şirketinin lisansının iptal edilmesini isteyen 17 köyden 100 kişi sadece iç çamaşırlarıyla kalarak bildiri dağıttı. CHP ve ÖDP ilçe başkanları da destek verdi.
– CHP İzmir Milletvekili Sabri Ergül ve RFS Türkiye Temsilcisi Nadire Mater’in de aralarında olduğu gazeteci arkadaşları Işık Yurtçu’yu Sakarya Cezaevi’nde ziyaret ederek, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RFS) ve Fransa Vakfı’nın verdiği ödülleri teslim etti.
1997- Paralı eğitime, harçlara ve YÖK’e karşı eylemlerinden evleri basılıp tutuklanan ve 6 Aralık 1996’daki duruşmada “terör örgütü üyeliği”nden toplam 96 yıl hapse mahkum edilen 8 arkadaşları için İstanbul Üniversite Öğrencileri Koordinasyonu üyeleri Taksim’e yürüdü.
– Meksika’da Zapatista Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin (EZLN) kalesi sayılan Chiapas eyaletinin Chenalho yerleşim yerinde iktidardaki Kurumsal Devrimci Parti’ye (PRİ) bağlı olduğu ileri sürülen milisler, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 45 yerliyi katletti.
1998- İstanbul DGM Başsavcılığı, 10 Temmuz’da Mısır Çarşısı’na bomba koyarak 7 kişinin ölümü ve 127 kişinin yaralanmasına yol açtıkları iddiasıyla, aralarında Sosyolog Pınar Selek’in de bulunduğu 5 sanık hakkında ölüm, 10 sanık hak.çeşitli hapis cezası istemiyle dava açtı.
– İstanbul Üniversiteleri Öğrenci Koordinasyonu üyesi gençler, 1 yıl önce okulunun tuvaletinde asılmış olarak bulunan Ege Ünv. İletişim Fakültesi 2.sınıf öğrencisi Ali Serkan Eroğlu’yu ve Maraş Katliamı’nın 20.yıldönümünü İTÜ Maçka kampüsünde yapılan yürüyüşle andı.
2000- Hayata Dönüş operasyonlarında hayatını kaybeden 6 mahkum yaklaşık 3 bin kişinin katılımıyla Cebeci mezarlığında toprağa verildi. 19 Aralık’ta başlayan Hayata Dönüş operasyonları kararının 12 Aralık’ta, heyetlerin arabuluculuk çabaları henüz sürerken alındığı ortaya çıktı. Operasyon sonrası hastaneye kaldırılan/ başka cezaevlerine nakledilen mahkumlar, 65.güne giren ölüm orucuna devam ediyor.
– Pınar Selek’in de yargılandığı Mısır Çarşısı Davası’na ilişkin Bilirkişi Heyeti raporu çıktı: “Patlamaya bomba değil, LPG tüpünden sızan gaz neden oldu.”
– Sırbistan’da parlamento seçimleri yapıldı.18 partiden oluşan Sırbistan Demokratik Muhalefeti (DOS) oyların yüzde 64’ünü, devrik Yugoslavya lideri Slobodan Miloseviç’in Sosyalist Partisi yüzde 13 oy aldı.
2001- AİHM, 63 yıl önce mülklerine el konulan 10 Türk vatandaşının davasını haklı buldu. Yunanistan’ı tazminat ödemeye mahkum etti.
2002- İran’ın Ardestan kenti yakınında Trabzon aktarmalı Ukrayna uçağı düştü. Uçaktaki Ukraynalı ve Rus 46 bilim adamı öldü.
2003- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ilk defa bir ulusal kanala program durdurma cezası verdi. Star Televizyonu’nun ana haber bülteninin dört gün yayından kaldırılması kararlaştırıldı. Gerekçe: Hükümet ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik haberler.
– Çin’in güneybatısındaki Congking kentinde bir doğalgaz kuyusunda patlama meydana geldi. Yayılan zehirli gazdan 39’u 10 yaşın altında 191 kişi hayatını kaybetti.
2004- 1976’dan bu yana Batı Şeria’da ilk kez yerel seçim yapıldı. 26 belediye başkanlığı ve 300 belediye meclis üyeliği için 900 adaydan 139’u kadındı. 51 kadın seçimleri kazandı. Filistin’de kadınlar için yüzde 16 kota uygulanıyor. İlk kez seçimlerde aday gösteren Hamas dokuz belediye başkanlığı kazandı.
– Eğitim-Sen üyeleri, Milli Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatı personelinin ücretsiz toplu ulaşım kartlarının iptal edilmesini Bakanlık önünde protesto etti.
2005- Hollanda’da bir mahkeme, 1988’de Saddam rejiminin Kuzey Irak’taki Halepçe’ye zehirli gaz atmasının soykırım olduğuna hükmetti. Karar, Saddam’a kimyasal silahlar satan bir Hollandalının yargılandığı davada alındı. Halepçe’de 5 bin Kürt öldürülmüştü.
– Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından kapatılma kararı alınan TEKEL Adana Sigara Fabrikası’nın çalışanları protesto gösterisi yaptı.
2006- ABD’de 47 eyalette 1500 mağazası bulunan mağazalar zinciri Target muhafazakarların baskısı sonucu, üzerinde Che Guevara fotografının basılı olduğu CD kutusunu raflardan kaldırdı.
– 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi, İran’a nükleer programı dolayısıyla yaptırım kararı aldı. Askeri yaptırımı bulunmayan karara göre İran’a nükleer katkı yapacak malzeme satışı yasak.
2009- TEKEL direnişinin 10.gününde toplanan Türk-İş Başkanlar Kurulu, direnişe destek için “haftada 1 saat iş bırakılması” kararı aldı.
– İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki itfaiye personeli, yangın söndürme hizmetinin özelleştirilmesini Boğaziçi Köprüsü üzerinde ve İstiklal Caddesi’nde iki ayrı eylemle protesto etti. Boğaziçi Köprüsü’nü 10 dakika süreyle trafiğe kapatan itfaiyecilerden 16’sı gözaltına alındı.
– 5 üniversitenin Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümünden 60 öğretim üyesi, AKP’yi çalışma yasaları ve ILO sözleşmelerine uymaya, TEKEL, itfaiyeciler, demiryolcular vb. hak arayan emekçilere yönelik uzlaşmaz/sert tutumunu değiştirmeye çağırdı.
– 200’ü aşkın işadamıyla Şam’a giden Başbakan Erdoğan “Türk dış politikasında eksen kayması olduğu” eleştirilerine karşı “ Tam tersine ülkelerimizin dış politikaları normalleşiyor. Er ya da geç, dere kendi yatağını bulur ve akar. İşte şimdi dere yatağını buldu” dedi.
– Sinema ve tiyatro dünyasının ustalarından Cüneyt Gökçer 89 yaşında öldü.
2010- İst.Büyükşehir Belediyesi itfaiye personeli, yangın söndürme hizmetinin özelleştirilmesini Boğaziçi Köprüsü üzerinde ve İstiklal Caddesi’nde protesto etti.
2012- K.Maraş Katliamı’nın 34.yıldönümünde Alevi örgütlerinin yapmayı planladığı anma için gelenler kente sokulmadı.
– Sanatçılar Girişimi, Bostancı Kültür Merkezi’nde “Reddediyoruz/Ferman Padişahın Ülke Bizimdir” dedi.
2013- ÇHD yöneticilerinin de aralarında bulunduğu 22 avukatın Silivri’deki duruşmaları öncesinde İstanbul, İzmir, Ankara ve Adana Baro başkanları ile yurtdışından bazı baro yöneticilerinin Taksim’e meşaleli yürüyüşünü polis engelledi.
– 191 gündür komadan çıkamayan Berkin Elvan’ın ailesi CHP Milletvekili Hüseyin Aygün ile Meclis’te yaptıkları basın toplantısında, yargı sürecinin tamamlanmasını beklemeden AİHM’ne başvurduklarını açıkladı.
– Rus korgeneral, AK-47 saldırı tüfeğinin tasarımcısı Mihail Kalaşnikov (DY-1919) öldü.
2016- IŞİD bir video yayınlayarak Türk askeri olduklarını öne sürdükleri iki askeri yakarken infaz ettiklerine ilişkin görüntüleri servis etti.
– İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarında yasa dışı tüm yerleşim faaliyetlerini “derhal ve tamamen” durdurmasını talep eden karar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde ABD’nin ilk kez çekimser oy kullanmasının ardından kabul edildi.