Belleğimizde: 24 Mayıs

1218 – Beşinci Haçlı seferi’nde Haçlılar Akka şehrini Eyyubiler’e bıraktılar.
1543- Modern gökbilimin kurucusu ve Güneş Sistemi’nin kaşifi Polonyalı astronom Nicolaus Copernicus hayata veda etti.
1844- ABD’li mucit Samuel F.B. Morse, ABD Senatosu üyelerinin hazır bulunduğu bir deneyle ABD Kongre binasından Baltimore’da bir tren istasyonuna kendi icadı olan mors alfabesiyle ilk mesajı gönderdi.
1920- Kurtuluş Savaşında Antep savunması kahramanlarından Karayılan şehit oldu.
1921- Mustafa Kemal’e suikast için Ankara’ya geldiği ve İngiliz casusu olduğu söylenen Mustafa Sagir idam edildi.
– ABD’de Sacco ve Vanzetti´nin yargılanmalarına başlandı.
1924- Yabancı şirketlerce işletilen Anadolu Demiryolları Şirketi’nin millileştirilmesi için Anadolu-Bağdat Demiryolları Müdiriye-i Umumiyesi kuruldu.
1940- Igor Sikorsky ilk başarılı tek motorlu helikopter uçuşunu gerçekleştirdi.
1943- Polonya’daki Auschwitz toplama kampında ölüm meleği adıyla anılan doktor Josef Mengele göreve başladı. Mengele tutuklular üzerinde yaptığı korkunç deneylerle biliniyordu.
1946- Türkiye Sosyalist İşçi Partisi kuruldu.
1947- Ankara’da bulunan ABD askeri heyeti, Türkiye’ye yapılacak askeri yardımla ilgili Genelkurmay yetkilileri ile ilk toplantısını yaptı. Heyet, ABD Başkanı Truman’ın Türkiye ve Yunanistan’a 400 milyon $’lık yardım kanununu onayladığı 22 Mayıs’ta Türkiye’ye gelmişti.
1956- İlk Eurovision Şarkı Yarışması, İsviçre’nin Lugano kentinde düzenlendi. 7 ülkenin katıldığı yarışmayı ev sahibi İsviçre’nin şarkısı kazandı.
1960- Yedek Subay ve Harp Okulları vaktinden 3 hafta evvel tatil edildi.
1961- İmralı Adası’ndaki 2 bin mahkumun barındığı cezaevinde çıkan isyan bastırıldı.
1964- Peru’da bir futbol maçında kargaşa çıktı: 135 kişi öldü.
1965- Senaryosunu Vedat Türkali’nin yazdığı, Ertem Göreç’in yönettiği, yapımcılığını Lütfi Akad’ın üstlendiği “Karanlıkta Uyananlar” adlı 1964 yılı yapımlı film gösterime girdi. Film, bir boya fabrikasında greve uzanan mücadelede çelişen sınıf çıkarlarını konu ediniyor.
1968- Fransa’da De Gaulle halka seslendi: “Değişim ve yönetime katılmayı 16 Haziran’da referanduma sunacağım”. De Gaulle’ün konuşması sonrası göstericiler barikatlar kurup sabaha kadar polisle çatıştı. Süre giden ayaklanmalarda bir gecede 795 kişi tutuklandı ve 456 kişi yaralandı. Borsa kundaklandı. Lyon’da bir polis komiseri öldürüldü. Cumhuriyeti koruma komiteleri kurulmaya başladı.
1969- İzmir’de Amerikan işyerlerinde grevde olan NATO-İŞ işçileri Atatürk Anıtı’nda sonlanan bir yürüyüş yaptı. İstanbul’da Amerikan işyerlerinde grevde olan Harb-İş üyeleri polisin yurda kaçak sokulan ABD mallarını korumasını Vilayet önünde protesto etti, Vali ile görüştü.
1970- Maliye Bakanı Mesut Erez, 2.5 saat süren basın toplantısında Yeni Personel Kanunu’nun esaslarını açıkladı. 1 Temmuz 1970’te yürürlüğe girecek yasaya göre Alt kademedeki memurların aylıkları önemli ölçüde artırılıyor. – Memurun tahsili arttıkça alacağı zam da yükseliyor. – Haftalık çalışma süresi 36.5 saatten 40 saate çıkarılıyor. – Cumartesi günleri de tatil oluyor. Tasarı memurları sekiz sınıfa ayırıyor Sınıflar 16 derece. Her memur her yıl yatay, üç yılda bir de dikey olarak terfi edecek, tasarı ayrıca Memur Yardımlaşma Kurulu kurulmasını da sağlıyor. Maaş artışlarından emekliler de yararlanacak.
1971- Türkiye İşçi Partisi, Sıkıyönetim Kanunu’nun iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı aranan 9 kişinin (Ertuğrul Kürkçü, Fahri Aral, Necati Sağır, Yusuf Küpeli, Necmi Demir, İlkay Demir, Esat Korkmaz, Nahit Tören, Metin Sürel) yakalanması için tüm şehri 20 bin afişle donattı, ancak listede Elrom’u kaçıran Mahirler yoktu.
1972- 11 ildeki sıkıyönetim 2 ay daha uzatıldı.
1973- 26 Nisan 1971’de 11 ilde ilan edilen ve halen 7 ilde devam eden sıkıyönetimin 4 ilde (İstanbul, Ankara, Diyarbakır, Siirt) 2 ay daha uzatılmasına ilişkin hükümet teklifi TBMM’de kabul edildi. TBMM’de sıkıyönetimin uzatılması lehinde konuşma yapan CGP Genel Başkanı Turhan Feyzioğlu’nun “Kendilerine solcu diyenler, sosyalist diyenler gerçekten rezil kişiler” sözüne bağımsız İstanbul milletvekili Mehmet Ali Aybar tepki gösterdi, AP ve CGP’liler de Aybar’a karşılık verdi.
1974- Caz efsanesi Duke Ellington öldü.
1977- Türkiye Gazeteciler Sendikası, Ak Ajans işyerindeki greve karşı lokavt uygulandığını ileri sürerek Mahkeme ve Savcılığa başvurdu
1979- Yüzde 85’i yerli malzeme ile üretilen ilk Türkiye uçağı ‘Mavi Işık 79-XA’, Kayseri İkmal Merkezi’nde başarılı bir deneme uçuşu gerçekleştirdi.
1980- Ülkücülerce katledilen Diş Hekimi Sevinç Özgüner ile Çapa Tıp Fakültesi öğrencileri L.Taşçıoğlu ve H.Kaya birlikte toprağa verildi.
Özgüner’in Mecidiyeköy’deki evinin tam arkasındaki duvara yazılı ”Mecidiyeköy komünistlere mezar olacak” yazısı, olaydan 1 gün sonra “Mecidiyeköy komünistlere mezar oluyor” şeklinde değiştirildi.
– Karadeniz Teknik Üniversitesi kantinine gece bomba yerleştirmeye çalışan iki ülkücüden KTÜ İnşaat Fakültesi öğrencisi ve kapatılan ÜGD’nin ikinci başkanı E.Somaş bombanın patlaması sonucu öldü, Ç.Ünsal ağır yaralandı. Patlamadan sonra toplanan KTÜ Yönetim Kurulu’nun yayınladığı bildiride, bombanın 40-50 kişinin ölümüne yol açabilecek güçte olduğunun tespit edildiği açıklandı.
1981- THY’nin “Haliç” uçağı 4 kişi tarafından Bulgaristan’a kaçırıldı. 47 yandaşlarının cezaevinden çıkarılmasını isteyen uçağı kaçıranlar, 112 yolcudan kadın ve çocukları serbest bıraktı. Bir gün sonra uçağı kaçıranlar yolcular ve Bulgar yetkililer tarafından etkisiz hale getirildi, rehineler kurtarıldı. Eylemcilerin Devrimci Sol örgütünden oldukları ileri sürüldü.
1982- Askeri Mahkeme, Barış Derneği kurucusu ve yöneticisi 30 kişiye dava açtı, 8-30 yıl arası hapis cezası isteniyor.
1983- Bulvar gazetesinin düzenlediği yarışmada Türkiye güzeli seçilen Hülya Avşar’ın evli olduğu ortaya çıkınca ikinci güzel Dilara Haraççı kraliçe ilan edildi.
1984- 12 Eylül’den sonraki işçi-işveren arasında ilk toplu sözleşme görüşmelerine bugün Türk-Metal Sendikası ile MESS arasında başlandı.
– Başbakan Özal “İktisatçılar Haftası”nda konuşurken “Bürokrasiyi kaldıracağız” diye başlayıp: ”Dünyanın hiç bir ülkesinde bu kadar müfettiş yok. Vatandaşı korkutmak için varlar. Bu olmaz.” dedi.
– “Troçkist örgüt kurmaya teşebbüs”ten Sıkıyönetim Mahkemesi’nde yargılanan Orhan Dilber, Şadi Ozansü ve M.Korkan 6 yıl 8’er ay ceza aldı.
1988- Kaptan Cousteau Vakfı, Greenpeace ve Dünya Hayvanları Koruma Örgütü Dalyan/ İztuzu kumsalına otel yapılmamasını istedi
1989- Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç başladı.
1990- Cezaevlerinde açlık grevleri yayılıyor; Çanakkale, Bartın, Aydın, Nazilli, Buca ve Sağmalcılar’da yüzlerce tutuklu/ hükümlü açlık grevinde.
– 9 Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde bir grup öğrenci paralı eğitimi protesto için okulun önünde oturup 10 dakika süreyle “dilendi”.
1991- İsrail, Süleyman Operasyonu adını verdiği bir askeri operasyonla Etiyopyalı Yahudileri İsrail’e getirmeye başladı.
1991- İzmir/ Tekel işyerlerinde çalışan yaklaşık 4 bin işçi toplu sözleşme görüşmelerinde uyuşmazlık üzerine topluca viziteye çıktı.
1992- TCK 140, 141 ve 142. maddelerde yapılan değişiklikle beraat eden TBKP liderleri H.Kutlu ve N.Sargın için bu kez “hükümete ve orduya hakaret”i düzenleyen 159.maddeden toplam 134 yıl hapis istemiyle dava açıldı.
– Ankara DGM, İsmail Beşikçi ve yayıncı Ünsal Öztürk’ten yargılandıkları 9 kitap için 100’er bin TL ödemelerini istedi.
1993- Bingöl-Elazığ karayolunda PKK tarafından kurulan pusu sonucu, birliğine giden 33 silahsız asker yaşamını yitirdi. Askerlerin yanındaki korumaların öğleden sonra çekildiği açıklanırken; PKK, eylemin “ateşkesi bitirmek” için düzenlenen provakasyon olarak niteledi.
– Polisin 13 Mayıs’ta ODTÜ’lü 2 öğrenci evde yokken evlerini basarak koltukları taraması yargıya taşınacak.
– Eritre, Etiyopya´dan bağımsızlığını kazandı.
1995- Daha önce yayımlanarak hüküm giymiş yazılardan oluşan “Düşünceye Özgürlük” kitabını yayımcı olarak imzalayarak kendini ihbar eden 1080 kişiden 99’u hakkında dava açıldı.
1996- Anayasa Mahkemesi’nin PTT’nin T’sinin özelleştirilmesini öngören yasanın bazı maddelerinin iptaline ilişkin gerekçeli kararı Resmi Gazete’de yayınlandı.
– Aziz Nesin’in Sivas olaylarından ötürü İçişleri Bakanlığı hakkında açtığı manevi tazminat davası ölümünden sonra Aziz Nesin lehine sonuçlandı. Sivas İdare Mahkemesi, güvenlik kuvvetlerinin gerekli caydırıcı önlemleri almadığı ve hizmet kusuru işlediğine hükmetti.
– Eskişehir Cezaevi’nin yeniden açılıp siyasi tutuklu ve hükümlülerin tecridinde kullanılmasını da içeren 6 Mayıs Genelgesi protesto edildi.
1997- İstanbul Üniversitesi’ndeki faşist saldırılara karşı yürümek isterken gözaltına alınan öğrencilerden 56’sı savcılığa çıkarıldı, sorgularının ardından tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
2000- İsrail, Güney Lübnan’da 22 yıldır sürdürdüğü işgale son verdi.
2001- İstanbul’da Kristal-İş üyesi 6 bin Şişe Cam işçisi greve başladı.
– 218.güne giren”F tipinde tecride karşı ölüm oruçları” için Ankara’ya giden heyet ile hiç bir devlet yetkilisi görüşmedi.
2003- Yargıtay 2.Hukuk Dairesi, Alevi-Bektaşi Kuruluşları Birliği Kültür Derneği’nin fesih istemini reddeden mahkeme kararını onadı. Feshin reddi kararı, Ankara Cumhuriyet Başsavcısı Fahri Kasırga (sonradan Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanlık Genel Sekreteri) tarafından temyiz edilmişti.
– MKP üyesi Aycan Tato’nun Dersim- Türüşmek- Gewru yöresinde yaşamını yitirdiği açıklandı.
– Letonya´nın başkenti Riga´da gerçekleştirilen 48. Eurovision Şarkı Yarışması´nı Türkiye adına yarışan Sertab Erener kazandı.
2004 – Kuzey Kore’de cep telefonları yasaklandı.
2005- Eğitim-Sen’liler, sendikalarının Yargıtay’da görülecek kapatma davası öncesi ülke genelinde alanlara çıktı.
2007- ABD Başkanı George W. Bush, Beyaz Saray’daki basın toplantısında, ‘Irak hükümetinin davetiyle buradayız. Irak bağımsız bir ülkedir. Bize (gidin) derlerse, gideriz’ dedi.
2009- Milletvekilleri mahkemeye çağrılan Demokratik Toplum Partisi Çağlayan Meydanı’nda “DTP’yi susturma, silahları sustur” mitingi yaptı.
2010- TEKEL işçileri, genel grev kararını değiştiren Türk-İş’e tepki olarak İstanbul 1.Bölge Temsilciliği’ni işgal etti.
2011- Gölbaşı’nda polisçe önleri kesilen çevrecilerin “Büyük Anadolu Yürüyüşü”ndeki zorunlu molaları 5.gününde.
2013- İlk kez bir savcı (Samsun Savcılığı), İbrahim Kaypakkaya’nın ölümünün 39.yılında Çorum’un Sungurlu ilçesi Karakaya köyünde mezarı başındaki anmaya katılan ailesi dahil 245 kişi için”terör örgütü propagandası yapmak”tan açılan soruşturmada “takipsizlik” kararı verdi.
– 1980’de ülkücülerce katledilen TTB Merkez Konseyi Üyesi Diş Hekimi Sevinç Özgüner’in anısına konulan ödül, vicdani retçi Halil Savda ile Roboski’li aileler adına Ferhat Encü’ye verildi.
– Alkol ile ilgili düzenlemeleri de içeren Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Gece saat 22.00’den sonra perakendede alkol satışı yasaklandı.
2014- YSK, Gökçek’in seçildiği 30 Mart Ankara Büyükşehir seçiminde CHP’nin ”sandık sonuç tutanaklarında tutarsızlık ve noksanlıklar bulunduğu” itirazını reddetme gerekçesini açıkladı: “Seçimlerin meşruiyet ve dürüstlüğü konusunda seçmenin kafasında kuşku yaratılmaya çalışılması.”
– Nuri Bilge Ceylan Kış Uykusu filmi ile 67. Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülünü kazandı. Nuri Bilge Ceylan Cannes’da aldığı ödülü “Soma’da ölen maden işçilerine ve son 1 yılda hayatını kaybeden gençlere” adadı.
Ankara Dayanışması’nın çağrısıyla bir araya gelenler, Soma katliamını protesto için Kızılay’da insan zinciri oluşturdu.
2017- ABD Başkanı Trump’ın seçilmeden önce “Cehennem çukuru” olarak nitelendirdiği Belçika’nın başkenti Brüksel’e gelmesi binlerce kişi tarafından protesto edildi.
– Libya açıklarında 500 göçmeni taşıyan teknenin alabora olması nedeniyle 34 kişi hayatını kaybetti.
2018- Uluslararası Suçları Araştırma Ekibi, 2014’te Ukrayna’da düşürülen Malezya Havayolları MH17’nin, Rus ordusuna ait bir füze tarafından vurulduğunu ileri sürdü. Rusya Savunma Bakanlığı, soruşturma grubunun açıklamasını yalanladı.