BELLEĞİMİZDE: 24 TEMMUZ

1793- Güney Amerika’nın İspanya’dan bağımsızlığını kazanmasına önderlik eden Simon Bolivar doğdu. 
1823 – Şili’de kölelik yasaklandı.
1908- İkinci Meşrutiyet, II. Abdülhamid’in emriyle yayımlanan resmi bildiriyle ilan edildi ve 29 yıldır askıda olan Osmanlı Anayasası yeniden yürürlüğe girdi. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin baskısıyla şekillenen İkinci Meşrutiyet, aynı gün sansürsüz yayımlanan gazetelerde halka duyuruldu.
1911 – III. Hiram Bingham, Machu Picchu’yu (İnka’ların kayıp şehri) yeniden keşfetti.
1922- İran’da Kürtler, Sımko Şıkak liderliğinde sürdürdürdükleri, “Şapur Savaşı” diye de adlandırılan çatışmalardan yenilgi ile çıktılar.
1923- Osmanlı İmparatorluğunun dağılmasıyla birlikte İstanbul’dan Bağdat’a göç eden Kürt Tarihçi ve Politikaci Mehmet Emin Zeki Beg, Bağdat’ta Askeri Akademi Başkanlığına atandı.
1923- Türkiye’nin bugünkü sınırlarını çizen ve Ankara’nın Türkiye’nin meşru hükümeti olarak uluslararası alanda tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması imzalandı.
1936- İspanya hükümeti iç savaş nedeniyle dünyadan yardım istedi.
– Muhlis Sabahattin’in Ayşe opereti İstanbul’da sahnelendi.
1940- Milli Savunma Bakanlığı bütçesine 64 milyon lira ek ödenek kondu.
1943 – II. Dünya Savaşı: İngiliz ve Kanada uçakları geceleri, ABD uçakları gündüzleri Hamburg’u bombaladı. Kasım’da operasyon bittiğinde 9.000 ton patlayıcı kullanılmış, 30.000 den fazla insan ölmüş ve 280.000 bina yıkılmış olacaktı.
1946- Türkiye’de ilk tek dereceli ve çoğunluk sistemi esaslı seçimin sonuçları açıklandı. CHP 396, DP 62 ve bağımsızlar yedi milletvekilliği kazandı.
1950- Gazeteciler Cemiyeti sansürün kaldırıldığı 24 Temmuz’u Basın Bayramı ilan etti.
1952- Merzifon ve Akşehir’de sel: 77 ev yıkıldı, 500 büyükbaş hayvan öldü, tarım alanları sular altında kaldı.
1955- Ekrem Koçak 800 metrede Akdeniz Oyunları rekoru kırarak birinci oldu.
1958- Türkiye’nin Kıbrıs’a asker gönderme önerisini İngiltere reddetti.
1959- Irak’ta 1000 kadar Kerkük Türkmeni’nin katledildiği açıklandı.
1960- Gazete sahipleri ve yazı işleri müdürleri basının kendi kendini denetlemesini sağlayacak Basın Ahlak Yasası’nı imzaladı.
– Devlet Başkanı ve Başbakan Cemal Gürsel Adalet Partisi Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala’ya bir uyarı gönderdi: “Sizin hüsnüniyetinizin ardında memlekette ne vahim ne tehlikeli bir oyun oynandığını fark etmediğinizi kabul edemiyorum.”
1963- Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu çıktı.
1967- Dokunulmazlığı kaldırılan Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Çetin Altan iptal için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
– 11 Mayıs’ta greve giden ve haklarını almak için Ankara’ya yürüyüşe geçen Manisalı 90 temizlik işçisi 930 kilometre kat ederek Ankara’ya vardı.
1968- 17 Temmuz’da İTÜ Yurdu’na polis baskınında 2.kattan atılan ve hastanede 8 gündür komada yatan Vedat Demircioğlu sabah beyin kanamasından hayatını kaybetti. Ölüm haberinin ardından İÜ ve İTÜ’lü öğrenciler Vilayete yürüdü, polisle çatıştı, 65 öğrenci gözaltına alındı. 6.Filo’nun İstanbul ve İzmir’e gelişine karşı Konya’da da yapılmak istenen “Emperyalizmi Tel’in Mitingi”ni engellemek için düzenlenen saldırı ve tahribatlarla ilgili olarak Komünizmle Mücadele Derneği Başkanı ve 2.Başkanı dahil 7 kişi tutuklandı.
1969- İzmir Arkeoloji Müzesi soyuldu, 118 parça tarihi eser çalındı.
1974- Yunanistan’da yedi yıldır süren cunta yönetimi sona erdi; sürgündeki Konstantin Karamanlis hükümeti kurmak üzere geri döndü.
1977- İstanbul Zeytinburnu’nda “ülkücüler” tarafından öldürülen devrimcinin Erol Doğan (Göle- Divriği?) olduğu açıklandı.
– Dört gün süren Libya-Mısır savaşı sona erdi.
1978- Salihli Cezaevi’nde mahkumlar ayaklandı; müdür öldürüldü, savcı rehin alındı.
– Yargıtay, yasaların faşistçe hazırlandığını ve bunların kaldırılması için mücadele vermek gerektiğini söylemenin suç olmadığına karar verdi.
1979- Ali İhsan Özgür’ü öldürdükleri iddiasıyla MHP İstanbul İl Gençlik Kolları Başkanı Kazım Ayaydın ve G.Başdemir Sıkıyönetim Mahkemesince tutuklandı.
1980- Kemal Türkler’in naaşı DİSK Genel Merkezi’nde katafalka konuldu, onbinler saygı geçişi yaptı.
– Yozgat’ın Kışla köyüne buğday biçmeye giden Veli Eroğlu (16) Yozgat otobüs terminalinde indiğinde ülkücülerce eterle bayıltılarak kaçırıldı; 3 gün işkence edilen Eroğlu’nun alnına ve yanağına kızgın demirle “3 hilal” çizildi, vücudunun sol tarafı dağlandı.
– Necmettin Erbakan’ın liderliğindeki Milli Selamet Partisi (MSP) Konya Milletvekilleri: “Konya’da ülkücüler 8 aydır terör estiriyor. Polisin desteğiyle Konya’yı anarşinin kucağına itiyorlar”.
1981- Ünlü Kürt Sanatçısı Ali Merdan yaşama gözlerini yumdu. Ali Merdan’ın naaşı Kerkük’teki Şeyh Mıhyeddin mezarlığında büyük bir törenle toprağa verildi.
1985- Ürdün Büyükelçiliği Başkatibi Ziad Sati, Ankara’da silahlı saldırıda öldü.
1986- İstanbul Kartal’da tren kazası: 9 ölü, 18 yaralı.
1990- Dün 1 kişinin ölümüyle başlayan Küçükarmutlu Operasyonu’nda mahalleli ile görüşen polis sabah ablukayı kaldırarak çekildi.
– Devlet demiryolları çalışanları memur zammını Haydarpaşa Garı’nda “çeyrek ekmek yiyerek” protesto etti.
1991- Cumhurbaşkanı Turgut Özal kamu işçilerine yapılan yüzde 142 zammı yüksek buldu; Başbakan Mesut Yılmaz’ı eleştirdi.
– İstanbul Kartal Halk Ekmek grevinin 63.gününde 4 gün önce 60 işçinin başlattığı açlık grevi de sürüyor.
1992- İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün Cağaloğlu’ndaki binasına roketli saldırı düzenlendi. Saldırıyı Devrimci- Sol örgütü üstlendi.
1993- 45 gün önce Ankara’da açlık grevine başlayan Kağıthane Belediyesi’nden atılan işçiler, eylemlerine son verdi.
1995- Batı Trakya Türklerin lideri Sadık Ahmet, Gümülcine yakınlarında geçirdiği trafik kazasında vefat etti.
1996- Ölüm orucunun 66. gününde Bayrampaşa Cezaevi’nde DHKP-C militanı İlginç Özkeskin (1961- İstanbul) yaşamını yitirdi. Ölüm haberinin ardından Cezaevi önünde açıklama yapmak isteyen Halkevleri İstanbul Şube’den 30 kişi dövülerek gözaltına alındı. Ölüm oruçlarında 3 mahpusun ardı ardına ölümüne karşı yazar ve sanatçıların da imza koyduğu bir bildiri yaklaşık 250 avukatın katılımıyla İstiklal Caddesi’nde Turgut Kazan tarafından okundu. Yaşar Kemal, Adalet Bakanı Ş.Kazan için ”Cihada hapishanede başlamış” dedi. Yaklaşık 2 bin kişi ölüm oruçlarına çözüm için Kızılay’da oturma eylemi yaptı, 5 kişi Adalet Bakanı Müsteşarı’yla görüştü. Mahpus yakınları, partiler ve kitle örgütleri temsilcileri Buca Cezaevi önünde Refah-Yol hükümetinin ölüm oruçlarına duyarsızlığını kınadı. Halkın Hukuk Bürosu’na göre 1980-1996 yılları arası cezaevlerinde açlık grevi vb. eylemlerde 28 kişi hayatını kaybetti. Adalet Bakanı Şevket Kazan “dünya standartlarının üzerinde” dediği Eskişehir Cezaevi’nin kapatılmayacağını, tutuklu ve hükümlülerin Eskişehir’den Sakarya Cezaevi’ne naklinin örgütsel tavırla reddedildiğini ileri sürerek “Biz kimseyle uzlaşmak istemiyoruz” dedi. Kazan: “Eylemi sona erdirmezlerse mevcut haklarını da alırım”.
1997- “Basın Bayram’ı”nda gazeteciler öldürülen gazetecilerin fotoğrafları ile gösteri yaptı.
1998- Özgür Gelecek dergisi Malatya Temsilcisi Akıner Çağlar’ın geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdiği açıklandı. Akıner Çağlar’ın, 12 Eylül döneminde 6 yıl hapishanede kaldığı bildirildi.
1999- Emek Platformu “Mezarda Emeklilik” ve IMF dayatmalı politikalara karşı Kızılay’da 150 bin kişilik miting yaptı.
2000- Çetin Emeç’i öldürmekten yargılanan İslami Hareket Örgütü yöneticisi İrfan Çağrıcı ve 4 arkadaşı idama mahkum edildi.
– İsrail Başbakanı Ehud Barak eğer İsrail- Filistin barışı sağlanacaksa Gazze Şeridi’ndeki tüm Yahudi mahallelerini boşaltmaya hazır olduklarını söyledi.
– TÜMTİS üyesi 500 işçi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 10 sendikanın yetkisini düşürmesini protesto etti. Türk-İş’in araştırmasına göre 15 sektörde 128 kamu kuruluşunun özelleştirilmesi sonucunda toplam 27 bin 879 çalışan -sendikalı çalışanların % 80’i- işten çıkarıldı.
– ÇGD İstanbul Şubesi üyeleri sansürün kaldırılışının yıldönümünde “sansürün hala sürmesini” Beyoğlu’nda protesto etti.
2001- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Aydın Milletvekili Sema Pişkinsüt hakkında, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı iken cezaevinde görüştüğü mahpusların kimliğini bildirmeyerek suç işlediği iddiasıyla dokunulmazlığının kaldırılması için fezleke hazırladı. Sema Pişkinsüt, TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu başkanlığı yaptığı dönemde işkence raporları hazırlamış,karakolda işkence aleti bulmuş ve deşifre etmişti.
2002 – Devrimci Şair Adnan Yücel (d. 1953) yaşamını yitirdi.
– Paşabahçe’de Beykoz Cam işçilerinin işletmenin kapatılmaması için başlattıkları “fabrikada geceleme” eylemi 3.güne girdi, işçilerin aileleri de eylemi fabrika kapısında sürdürüyor. Topkapı Cam işçilerinin destek için fabrikaya girmesine polis izin vermedi.
– Prof.Dr. Mümtaz Soysal’ın Genel Başkanlığında, Bağımsız Cumhuriyet Partisi (BCP) kuruldu.
2003- Dünya çapındaki sendikalar Coca-Cola ürünlerini boykot kararı aldı. Kolombiya’da son 13 yılda Coca-Cola şişeleme şirketinde çalışan sendikalı dokuz işçi öldürüldü. Bu işçilerin şirketin emriyle Kolombiya Birleşik Öz Savunma Güçleri tarafından öldürüldüğü öne sürülüyor.
2004- 22 Temmuz’da 41 kişinin hayatını kaybettiği Pamukova hızlandırılmış tren kazasında, tren için 24 uzmanın verdiği “güvenlidir” raporunun 4 Haziran’da başlatılan seferlerden 39 gün sonra hazırlandığı, 8 gün sonra da kazanın gerçekleştiği ortaya çıktı. 2 makinist ve 1 tren şefinin tutuklandığı tren kazasının ardından Makina Mühendisleri Odası üyesi 7 uzmanın olay yerinde yaptığı inceleme sonucunda “delillerin karartıldığı” açıklandı. 14 yıl sonra (24 Temmuz 2018) 24 cana mal olan Çorlu “ihmal treni” olayının araştırılması önergesi AKP/ MHP oylarıyla reddedildi.
2005- İran, Kıbrıs Rum Yönetimi’nin Tahran Büyükelçisi Estavlu Luizidis’i sınır dışı etti. Büyükelçi üç İranlı kıza cinsel tacizle ve büyükelçilik hesaplarında usulsüzlük yapmakla suçlanıyor.
2006- Basında sansürün kaldırıldığı gün olan 24 Temmuz nedeniyle Diyarbekir Barosu üyeleri, bakan ve bölge milletvekillerini cep telefonları ile arayarak, TCK’nın 301. madesinin kaldırılması talebinde bulundu.
– Dünya medya devi Rupert Murdoch’un sahibi olduğu News Corporation, Atlantic Records’un kurucusu ve başkanı Ahmet Ertegün ile birlikte, TGRT’nin yayın hakkını elinde bulunduran Huzur Radyo TV’yi 151 milyon YTL’ye satın aldı.
– ÖDP Ordu İl Örgütü Fatsa’da “Fındık Mitingi” düzenledi.
– Ankara 12. Sulh Ceza Mahkemesi’nin Kaos GL Dergisi hakkında verdiği toplatma ve yasaklama kararı dergiye tebliğ edildi. Kaos Gay ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği “karar cinsiyetçi ve homofobiktir” dedi.
2007- Başbakan Erdoğan’ın KEİ Zirvesi öncesi Putin ile görüşüp Fetullah Gülen’in Rusya Federasyonu’ndaki okullarının kapatılmamasını istediği öğrenildi.
– Türk Hava Yolları, muhtemel bir grev halinde uygulanmak üzere lokavt kararı aldığını açıkladı.
– İstanbul 3. Bölge’den DTP’nin destekleği bağımsız milletvekili seçilen Sabahat Tuncel “yasa dışı örgüte üye olmaktan” tutuklu bulunduğu cezaevinden tahliye oldu.
2011- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu üyeleri Tünel’den Taksim’e “Büyük Kadın Yürüyüşü”nü gerçekleştirdi.
– Şair Didem Madak öldü.
– Gazeteci ve insan hakları aktivisti Şaban Dayanan öldü.
2012- Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi eski hükümette Su Kaynakları ve Sulamadan sorumlu Bakan olarak görev yapan Haşim Kandil’i başbakan olarak atadı.
2013- Aralarında David Lynch, Sean Penn, Susan Sarandon, Andrew Mango gibi ünlü yazar, yönetmen ve oyuncuların bulunduğu 30 isim Gezi Direnişi’ne yönelik polis şiddetinden sorumlu tuttukları Erdoğan’a hitaben The Times’a ilan verdi: “Beş masum gencin ölümüne neden olan emirleriniz, Strasbourg’ta bir davaya dayanak teşkil edebilir.”
Antakyalılar, Gezi Direnişi’nde yitirilenleri anma ve tutuklamaları protesto için Armutlu’da oturma eylemi yaptı.
– İspanya’da yüksek hız nedeniyle vagonların raydan çıkması sonucu meydana gelen tren kazasında 78 kişi öldü, 130 kişi yaralandı.
2015- Türkiye resmen ABD öncülüğündeki ”IŞİD Karşıtı Koalisyon”a girdiğini ilan etti, İncirlik dahil üsler Koalisyon güçlerine açıldı. Savaş uçaklarının IŞİD ve PKK üslerini vurduğu açıklandı. HDP’liler, ”marjinal sol örgütler” ve IŞİD’e yönelik yaygın gözaltılara başlandı.
– Kreditörlerle aldığı borçlarının yeniden yapılandırılması için görüşmeleri sürdüren Ukrayna, 120 milyon dolarlık eurobond borcunu ödeyerek, teknik iflastan kurtuldu.
2016- OHAL kapsamında kapatılan kurum ve kuruluşların bankalar ve diğer finans kuruluşlarındaki tüm hesaplarının bloke edilmesine karar verildi.
2017- Pakistan’ın Pencap eyaletinin başkenti Lahor’un en işlek caddesinde düzenlenen bombalı intihar saldırısında 26 kişi öldü, 57 kişi yaralandı. Saldırıyı Pakistan Talibanı üstlendi.