1848- “Paris proletaryası” Geçici Hükümet’e Cumhuriyet ilanı için 2 saat süre tanıdı; süre bitmeden Cumhuriyet resmen ilan edildi. Paris halkının Saray’a yürüyüşü sonucunda Normandiya’ya kaçan Kral Louis Philip’in tahtı yakıldı.
1907- Yazar Sabahattin Ali doğdu.
1925 – Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nda değişiklik yapıldı; din politikaya alet edilemeyecek ve bu suç vatan hıyaneti sayılacak.
1932 – Brunswick’in Nazi İçişleri Bakanı,1925’den beri “vatansız” olan Hitler’i “Ataşe”olarak atadı ve Hitler Alman vatandaşlığını kazanmış oldu. Böylece Hitler 13 Mart 1932’de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerine Nazi Partisi’nin (NSDAP) adayı olarak katılmaya hak kazandı.
1933- İstanbul’da Milli Türk Talebe Birliği miting düzenledi. Bu miting tarihe Vagon-Li Olayı olarak geçti. Fransız Vagon-Li (Yataklı Vagonlar) şirketinin Belçikalı Müdürünün koyduğu Türkçe yasağına tepki gösterildi.
1941- Nazi işgali altındaki Hollanda’da, 425 yahudinin Almanya’daki toplama kamplarına gönderilmesine karşı genel grev başlatıldı. İllegal Hollanda Komünist Partisi’nin Amsterdam’da yürüttüğü grev, Nazi askerleri ve işbirlikçi polisin saldırılarıyla 2 gün sonra bastırıldı.
1952 – Başbakanlıkta kurulmuş olan “ilmi komisyon”, Anayasa’daki antidemokratik maddeleri tespit etti; Anayasa’da antidemokratik 40 kanun var.
1954 – Cemal Abdülnasır, Mısır devlet başkanı oldu.
1965- Ankara Basın Savcılığı’nın talebi üzerine polis, haklarında ihbar bulunan 3 ayrı oyunun (“İsyancılar”- Recep Bilginer, “İçeridekiler”- Melih Cevdet Anday, “Ayak Bacak Fabrikası”) metinlerini tiyatrolardan istedi.
1966- Muhsin Ertuğrul İstanbul Şehir Tiyatroları başrejisörlüğü görevinden alındı. Adalet Partililerin çoğunlukta olduğu İstanbul Belediyesi Meclisi’nin toplantısında oylanıp kabul edilen yeni “Şehir Tiyatroları Yönetmeliği” ile Muhsin Ertuğrul’un başında olduğu Başrejisörlük kadrosu kaldırıldı. Üç kişilik “Edebi Kurul” tiyatro oyunlarını seçecek.
1968 – İstanbul Taksim Meydanı’nda ikinci “Uyanış Mitingi “yapıldı. Mitingin amacı Türkiye İşçi Partisi milletvekillerine Meclis’te yapılan saldırıyı kınamaktı. TİP mitingine “milliyetçi-mukaddesatçı” 300 kadar militan saldırmak istedi, partililer önlem alarak saldırganları yaklaştırmadı.
– Türkiye İşçi Partisi (TİP) Ankara/ Altındağ İlçe Örgütü’nün açtığı “Vietnam vahşeti” konulu fotoğraf sergisini Adalet Partililer demir çubuklarla bastı; partililerin karşılık verdiği kavgada 6 kişi yaralandı.
1977- Ana muhalefet CHP’nin Genel Başkanı Ecevit Kadın Kolları Eğitim Semineri’nde konuştu: ”MHP ve Ülkü Ocakları’nın siyasi cinayetlerdeki sorumluluğu kesin kanıtlarıyla ortaya çıkmıştır. AP Genel Başkanı (Başbakan Demirel) iktidarı için siyaset eşkiyasına güveniyor.”
– TARİŞ Çiğli İplik Fabrikası’nda “Aydınlılar Grubu” olarak bilinen tümü Adalet Partili 700 kadar işçi kendilerinden zorla ülkücü dernekler için para toplandığı gerekçesiyle direnişe geçti.
1980- Faşist saldırılarda hayatını kaybedenlerin aileleri İstanbul Tabip Odası’ndaki basın toplantısında faillerin bulunmasını istedi.
– CHP iktidarda iken 1979’da karma hale getirilen liselerde AP hükümeti Milli Eğitim Bakanlığı’nca kız ve erkek öğrencilerin ders yılı ortasında ayrılması kararı Danıştay’dan döndü. Kadıköy Kız Lisesi’ne kayıt yaptıran erkek öğrencilerin aileleri Danıştay’a başvurmuştu.
– Bedelli askerlik kabul edildi. Yurt dışındaki işçiler 20 bin mark ödedikleri takdirde askerlik yapmayacaklar.
1983- Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyelerinden Prof.Rona Aybay, Doç.Yılmaz Akyüz, Doç.Alpaslan Işıklı ve Doç.Cem Eroğul’un görevlerine 1402 Sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca son verildi.
– Köy-Koop Davası’nda, “gizli TKP üyesi oldukları” gerekçesiyle -Barış Derneği Davası’nda da yargılanan- CHP eski Milletvekili Nedim Tarhan 8 yıl, 7 kooperatif yöneticisi de 5-8 yıl arası hapis cezasına çarptırıldı.
1984 – Yüksek Hakem Kurulu, 1984 yılında yapılacak ücret zammını yüzde 25 artı 2 bin lira olarak belirledi. 700 bin işçiyi kapsayan ve 1300 toplu sözleşmeye esas alınacak kararı, Türk-İş temsilcileri beğenmedi.
– Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın “Özel finans kurumları” kurulmasına ilişkin tebliği yayınlandı.
– “Hakkari’de Bir Mevsim” adlı filmin gösterimi Sıkıyönetim Komutanlığınca yasaklandı.
1985- Malatya Hekimhan Başak köyünde bir eve yapılan baskında çıkan çatışmada Devrimci Yol gerillası Ali İşçi ve bir polis yaşamını yitirdi.
– TRT Yönetim Kurulu, 1980 öncesinde Türk Dil Kurumu’nca türetilmiş olan 205 sözcüğün yayında ve reklamlarda kullanılmasını yasakladı: “Anı, Aymazlık, başyapıt, bellek, betim, deneyim…”
1986 – Filipinlerde seçimler yapıldı. Muhalefet lideri Corazon Aquino başkan seçildi. Ferdinand Marcos ülkeyi terketti.
– DİSK Davası Savunması başladı. Genel Başkan Abdullah Baştürk: “Bu davanın konusu DİSK değildir; 1961 Anayasası’dır, demokrasi ve özgürlüklerdir.”
– Türk-İş’in İzmir’de düzenlediği “Ekmek, Barış, Özgürlük” mitinginde gözaltına alınan 77 kişiden 63’ü tutuklandı.
1987- Olağanüstü Hal Yasası’na aykırı olarak izinsiz toplantılar yaptıkları iddiasıyla 8 Mayıs 1996’da DGM’de açılan davada Ekin-Bilar A.Ş.’nin, aralarında Aziz Nesin ve Yalçın Küçük’ün de bulunduğu 7 yöneticisi beraat etti.
1988– Dersim Merkez- Tülüğ’da TİKKO üyesi oldukları açıklanan Hüseyin Karataş (1962-63 Hozat), Ali Çelik (1961-62 Darende), İsmail Güneş (Dersim), Niyazi Sezgin (Mazgirt), Kemal Akkaya (1964- Hozat), kolluk güçleriyle girdikleri çatışma sonucu yaşamlarını yitirdiler.
– Öğretmen Sıddık Bilgin’in işkencede öldürüldüğü ve ardından “kaçarken vuruldu” süsü verilerek askerlerce tarandığını ve cesedinin karakol bahçesine gömüldüğünü duruşmada tanık olarak dinlenen askerler doğruladı.
1990 – Nikaragua’da yapılan seçimleri Başkan Daniel Ortega kaybetti.
– Sosyalistlerin “Birlik Tartışmaları Düzenleme Kurulu” tarafından gerçekleştirilen toplantısında “Enternasyonalizm” tartışıldı.
1991 – Irak Kuveyt’ten çekilme kararını açıkladı. Böylece Amerikan birlikleri ve müttefik kuvvetlerin birlikte yürüttükleri ” Çöl Fırtınası ” harekatı sona erdi. 28 Şubatta ateşkes antlaşması imzalandı.
– Maga Deri’de Bakanlar Kurulu’nun “grev erteleme” kararı sonrası işten atılan işçiler yemekhaneye kapandı.
1992- Yeni Ülke gazetesi Batman muhabiri Cengiz Altun’un cenazesi, yaklaşık 25 bin kişinin katıldığı törenle toprağa verildi.
1993- RP’li Kağıthane Belediyesi’nden atılan 340 işçiyle birlikte Belediye-İş İlçe Örgütleri, Tüm Bel-Sen ve DİSK üyeleriyle SHP İstanbul İl yöneticileri Çağlayan kavşağından Şişli Abide-i Hürriyet’e yürüyerek miting yaptı.
– 6 gündür grevde olup 4 gündür Ankara’da bir düğün salonunda kalan yaklaşık 1.500 Fiskobirlik işçisinin Sanayi Bakanlığı önündeki eylemleri sürüyor. İşçiler, 1990’da kadroya alınan 1.400 işçinin tekrar geçici işçi statüsüne geçirilmek istenmesine karşı direniyor.
– 1 ay önce kaybolan Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP) Erzincan İl Başkanı Cemal Akar’ın (30) cesedi Pülümür yakınlarında bulundu.
1994 – Demokrasi Partisi (DEP) yerel seçimlere katılmama kararı aldı.
– Yusuf Ekinci öldürüldü
– İbrahim Camii Katliamı: Bir Batı Şeria kenti olan Hebron’da, Baruch Goldstein adlı bir yahudinin açtığı ateş sonucu 29 Filistinli öldü 125’i yaralandı. Kendisi de öfkeli kalabalık tarafından linç edildi. Daha sonra çıkan ayaklanmalarda da 26 Filistinli ve 9 İsrailli öldü.
– Almanya, RP’nin Bosna’ya yardım adı altında Almanya’ya gönderdiği paralar hakkında soruşturma başlattı.
1995- Refah Partisi Genel Başkanı Erbakan İstanbul İl Teşkilatı tarafından düzenlenen iftar yemeğinde konuştu: ”Bize karşı cephe alanlar Fethullah Hoca ile görüşüyor; Fethullah Hoca da bizdendir.”
– Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü’nde gözaltına alınan öğrenciler serbest bırakıldı; gözaltındakilerin bırakılması talebiyle CHP Kadıköy İlçe binasında başlatılan açlık grevi bitirildi.
1996- İşkence gören “Manisalı Gençler”in aileleri, “Manisa Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde tedavileri için başvuru eylemi” yaptı.
1997 – Türk-İş, DİSK ve TESK’in başkanları (Bayram Meral, Rıdvan Budak ve Derviş Günday) rejime yönelik tehditlere karşı güçbirliği kararı aldı. Demokrasiyi korumak, rejime sahip çıkmak için herkesi göreve çağıran başkanlar güçbirliği yapılmasını önerdiler.
– Okmeydanı’nda akşam yaklaşık 2.500 kişi “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” eyleminde yürüyüş yaptı.
– İstanbul Üniversitesi’nde polis gözetiminde süregelen ülkücü saldırılarının 5.gününde 4 fakültedeki satırlı-çivili sopalı saldırılarda 19 öğrenci ve 2 gazeteci yaralandı. SBF’ye sığınan 200 kadar öğrenci İstanbul Barosu Başkanı’nın arabulucuğu ile dışarı çıkabildi.
-Kocaeli’nin Köseköy beldesinde bulunan Sabancı Holding’e bağlı Kordsa fabrikasında toplu sözleşme imzalandı. Genel Müdürlüğü’nü Güler Sabancı’nın yaptığı fabrikada çalışan 516 işçiyi kapsayan sözleşmeye göre, işçilerin brüt 44 milyon 166 bin lira olan ortalama ücreti ilk yıl için yüzde 98’lik zamla 87 milyon 450 bin liraya çıktı. İkinci yıl zammı ise yüzde 70 olarak saptandı.
1998- 5 yıllığına yeniden devlet başkanı seçilen Castro: “Bu ülkede asla sosyalizmden kapitalizme geçiş olmayacak”.
– İTÜ’de rektörlüğün yemek fiyatlarına yaptığı % 200 zam protesto edildi.
2001- Moldova’da 17 partinin katıldığı genel seçimi Vladimir Voronine’nin lideri olduğu Komünist Parti kazandı.
2003- En fazla 62 bin ABD askerinin Irak’a müdahale için 65 helikopter ve 255 uçak ile 6 aylığına Türkiye’nin limanları, havaalanları, demiryolları, hava sahası ve topraklarında konuşlanmasına olanak sağlayan AKP hükümeti tezkeresi TBMM’ye sunuldu. AKP Genel Başkanı Erdoğan grup toplantısında milletvekillerine tezkerenin gerekçelerini anlatarak “Evet” oyu verilmesi çağrısında bulundu. Başbakan Yardımcısı Ertuğrul Yalçınbayır ile bazı bakanlar ve milletvekilleri tezkerenin aleyhinde görüş bildirdi.
2004 – Çingenelerin yaşadığı bölgelerde işsizliğin yüzde 100’e ulaşmasına karşı, işsizlik yardımı yarı yarıya kesilince Çingeneler Slovakya’da ırkçı saldırılar ve ayrımcılığa karşı protesto gösterileri yaptı. Gösteriler bazı bölgelerde yağma ve isyana dönüştü.
– KESK ve DİSK üyeleri, Meclis’te görüşülmekte olan Kamu Yönetimi Yasa Tasarısı’nı Kızılay’da protesto etti.
– Türkiye Komünist Emek Partisi’nin (TKEP) kurucusu olduğu öne sürülen Teslim Töre’ye, 11 yıl süren yargılamanın sonucunda, 18 yıl dokuz ay hapis cezası verildi.
– Yüksek Seçim Kurulu, aday listelerini zamanında yetiştiremeyen CHP’nin Eskişehir’de 28 Mart’ta yapılacak yerel seçimlere katılamayacağına karar verdi.
2005 – Aynur Doğan’ın ‘Keçe Kurdan’ (Kürt Kızı) isimli albümü Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nce yasaklanarak toplatıldı. Şarkılarda, Kürt kızlarını dağlara savaşmaya davet edildiği gerekçe gösterildi.
– “Sosyal Güvenlik Reformu”, “Gelir İdaresi” ve “Kamu Personel Rejimi” yasa tasarılarına karşı Büro Emekçileri Sendikası (BES) üyeleri Gençlik Parkı’ndan Kızılay’a yürüdü.
– Almanya, Vakit gazetesinin Avrupa baskısını yasakladı. Gazeteyi yayımlayan Yeni Akit Şirketi’nin mal varlığına el konuldu. Gerekçe olarak, gazetenin özellikle İsrail devletine, Yahudilere ve Batılı toplumsal değerlere karşı kışkırtıcı yazılar yayımlaması gösterildi.
– Uluslararası Af Örgütü’nün kurucusu Peter Benenson, 84 yaşında öldü. Merkezi Londra’da olan örgüt şimdi 1.8 milyon üye ve desteğe sahip.
2006 – Filipinler’de Devlet Başkanı Gloria Arroya, solcu Bayan Muna İttifakı’nın lideri Crispin Beltran’ı gözaltına aldı. Muhalif Daily Tribune gazetesinin yönetimine el koydu.
– Afganistan’da eski İstihbarat şefi Esadullah Servari ölüm cezasına çarptırıldı.1978 yılında ilk komünist Devlet Başkanı Nur Muhammed Taraki’nin dönemindeki görevi sırasında, yüzlerce kişinin öldürülmesi için emir verdiği gerekçesiyle yargılanıyordu.
2008 – Şarkıcı Bülent Ersoy hakkında bir programda söylediği sözler nedeniyle ‘halkı askerlikten soğutma’ iddiasıyla soruşturma başlatıldı. Mahkeme heyeti 18 Aralık’taki karar duruşmasında “Ben çocuk doğurmuş olsaydım askere göndermezdim” sözlerini düşünce özgürlüğü kapsamında sayarak Ersoy’u beraat ettirdi.
2010- KESK İzmir Şubeler Platformu’nun 25 Kasım 2009 eylemine katılan yaklaşık 15 bin kamu emekçisine soruşturma açıldığı bildirildi.
2012- Has Parti Genel Başkanı Numan Kurtulmuş: ”Başından beri endişelendiğimiz husus, Türkiye’nin fiilen Suriye’ye müdahalesinin bir büyük mezhep çatışmasının fitilini ateşlemesidir. Batılı güçlerin BOP kapsamında istediği de budur. Bugün böyle bir duruma doğru gidiliyor.”
2014- Başbakan Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğan arasında 17 Aralık günü yapıldığı iddia edilen telefon görüşmelerinin ses kaydı internet sitelerinde yayıldı. Telefon görüşme kayıtlarının internete düşmesinin ardından birçok kentte gösteriler yapıldı.
– “1071 Malazgirt Bulvarı”nın Başbakan Erdoğan tarafından açılışını protesto etmek isteyen bini aşkın ODTÜ öğrencisine polis müdahale etti.
2016- Anayasa Mahkemesi, Can Dündar ile Erdem Gül’ün, “kişi hürriyeti ve güvenliği”, “düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti” ve “basın hürriyeti” haklarının ihlal edildiğine karar vererek, ihlalin ortadan kaldırılması için dosyayı ilgili mahkemeye gönderdi.
– Rusya’nın Komi Cumhuriyeti’nde meydana gelen maden kazasında 31 madenci, 5 kurtarma görevlisi hayatını kaybetti.
2018- PYD eski eş başkanı Salih Müslim Çekya’nın başkenti Prag’da gözaltına alındı. Türkiye iade talep etti. Müslim 2 gün sonra serbest bırakıldı.
Eylül 24, 2023
Yorumlar kapatıldı.