740 – Konstantinopolis’te çok sayıda ölüm ve yaralanmaya neden olan deprem oldu.
1461- Trabzon Rum İmparatorluğu, Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı güçlerine teslim oldu.
1730- Osmanlı’da ayaklanma başlatan Patrona Halil ve arkadaşları idam edildi.
1759 – Fransız devriminin liderlerinden Georges Danton doğdu.
1905- Kuzey Avrupa ülkeleri Norveç ve İsveç ayrıldı.
1912- Yunanistan Selanik’i ele geçirdi.
1919- Bayburt’ta Şeyh Eşref Ayaklanması başladı.
1922- Dışişleri Bakanlığı’ndan ayrılan Yusuf Kemal Tengirşenk’in yerine İsmet İnönü Lozan Konferansı’nın hemen öncesinde Dışişleri Bakanlığı görevine getirildi.
1923- Bakanlar Kurulu, Fethi Bey’in (Fethi Okyar) başbakanlıktan istifasını kararlaştırdı. Fethi Bey bir gün sonra istifa etti.
1924- Kazım Karabekir Paşa, Birinci Ordu müfettişliğinden ayrıldı; artık milletvekili olarak çalışacağını bildirdi.
1930– Brezilya’da ordu iktidarı ele geçirdi ve Dr. Getulio Vargas’ı geçici başkan atadı
1932- Balkan Misakı’nın Kabulü
1933- Cumhuriyetin 10. yılı dolayısıyla Genel Af Kanunu çıktı.
– Türkiye’de kadınlara köy ihtiyar heyetlerine ve muhtarlığa seçme ile seçilme hakkı verildi.
1936- 16 yaşındaki ressam Turgut Cansever, ilk resim sergisini açtı.
1938- Du Pont, ilk sentetik naylon fibere adını verdi.
1947- Irak’taki İngiliz askeri işgali sona erdi.
1951- Demokrat Parti hükümetinin “Komünist Tevkifatı” başladı: İstanbul’dan vapurla Marsilya’ya gidecek olan Dr.Sevim Tarı (Belli) üzerinde bulunan 12 sayfalık “TKP Teşkilat Prensipleri” teksirlerinden dolayı “Gizli TKP’nin kuryeliği yapmak” iddiasıyla gözaltına alındı. Dr.Sevim Tarı Eylül’de Doğu Berlin Dünya Gençlik Festivali’nde Nazım Hikmet’le buluşup İstanbul’da TKP lideri Zeki Baştımar’a şairin görüşlerini iletmişti. Tarı, İstanbul’da gizlice buluştuğu Zeki Baştımar’dan aldığı 12 sayfalık ”Teşkilat Prensipleri” teksirini Paris’e iletecekti. Aylara yayılan gözaltılar ve tutuklamalarla 187 kişiye ulaşan operasyon “1951 komünist tevkifatı” olarak tarihe geçti. 1951-52’de devam eden TKP sorgulamaları, bir bölümü Askeri Ceza ve Tutukevi’ne çevrilen İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde ağır işkenceler altında yapıldı. Demokrat Parti hükümeti 1951 komünist tutuklamaları sürerken TCK 141. ve 142. maddelerinde azami 5 yıl olan ceza sınırını idama kadar yükseltti. Komünist tutuklamalarında ilk kez”pişmanlık dile getiren” tutuklulara ceza indirimi öngören düzenlemeler yapıldı, 20 kişi yararlandı. TKP Davası’nda yargılananlar arasında Enver Gökçe, Vedat Türkali, Sadun Aren, Ahmed Arif, Mübeccel Kıray, Ruhi Su, Behice Boran, Şükran Kurdakul gibi -bazıları sonradan ünlenecek olan- birçok yazar ve sanatçı da bulunuyordu. Yargılama 7 Ekim 1954’de sona erdi: 132 kişi 1-10 yıl arası hapis ve 1-3 yıl arası sürgün cezalarına çarptırıldı, 52 sanık beraat ettti.
– 77 yaşındaki Winston Churchill, yeniden İngiltere başbakanı oldu.
1954- Mısır Başbakanı Cemal Abdünnasır, ‘Müslüman Kardeşler’ örgütünün düzenlediği bir suikasta hedef oldu. Nasır, olaydan yara almadan kurtulurken, Mısır’da olağanüstü hal ilan edildi.
1957- Yunan yazar Nikos Kazancakis (d. 1883) yaşamını yitirdi.
1959- Che, ABD’nin organize ettiği bir dizi sürpriz saldırının ardından Havana’da düzenlenen dev mitingde konuştu. 21 Ekim’de Havana üzerinde küçük bir uçak halkı taramış, ardından Ada denizden topa tutulmuş ve Florida’dan kalkan korsan uçaklar baskınlar düzenlemişti.
1961- Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi.
1966- Zonguldak Ereğli Kömürleri İşletmesi Kozlu Üretim Bölgesi’nde çalışan 6700 işçi, Zonguldak Maden İşçileri Sendikası’nın tutumunu protesto için ocağa inmedi.
– Kuzey Atlantik Konseyi, NATO Karargahı’nı Brüksel’e taşımayı kararlaştırdı
1971- Türkiye Maden-İş Sendikası ile Ereğli Demir Çelik Fabrikası işvereni arasında 6 ay 4 gündür devam eden toplu iş sözleşmesi görüşmeleri anlaşmayla sonuçlandı.
Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nda Kristal-İş Sendikası üyesi 2200 işçi greve başladı. Toplu sözleşme görüşmelerinin tıkanmasından sonra Uzlaştırma Kurulu’nun aldığı kararı iki taraf da kabul etmemişti.
1972- Rasih Nuri İleri 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Gerekçe; H. Lefebvre’nin “Lenin Hayatı ve Eserleri” kitabını Türkçe’ye çevirmek.
1974- Arap Birliği Zirvesi, Rabat’ta toplandı. Zirve 3 gün sürdü ve Ürdün FKÖ’yü tanıdı.
1975- Enver Sedat, resmi bir ziyarette bulunmak üzere ABD’ye giden ilk Mısır Devlet Başkanı oldu.
– Nüfus sayımı tamamlandı: Türkiye nüfusu: 40 milyon 197 bin 669.
1976- DİSK/ Dev Maden-Sen üyesi maden işçilerinin toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeniyle 2 Eylül’de başlatıkları grev tam bin üç yüz gün sonra 26 Ekim 1979’da sonuçlandı.
1977- Avrupa ile otomatik telefon görüşmesi, başladı.
1979- İspanya’da Franco döneminde özerkliklerini yitiren Bask ve Katalonya’daki özerklik oylamasında %90’lara ulaşan “Evet” oyu çıktı.
1980- Halkın Devrimci Öncüleri (HDÖ) grubundan Serdar Soyergin Adana’da idam edildi. Soyergin’in öldürülmesinden sorumlu tutulduğu yüzbaşıyı, onun değil bir başkasının vurduğu 21 Ekim 2007’de Sabah gazetesinde yer alan bir haberde açıklandı.
1982– Yılmaz Güney, TC vatandaşlığından çıkarıldı.
– Anayasa Referandumu için Erzurum’da konuşan Evren: “Dinin istismar edilmemesi için Anayasa’da din derslerini zorunlu kıldık.”
– M.Ali Ağca’ya yurtdışına çıkışı için pasaport temin etmekten ve 1980’de CHP Nevşehir İl Başkanı Zeki Tekiner ile Yavuz Yükselbaba’yı öldüren ülkücülere silah sağlayıp saklamaktan aranırken 14 Şubat’ta Hamburg’da yakalanan Ömer Ay Türkiye’ye iade edildi.
1983- Milli Güvenlik Konseyi “Olağanüstü Hal Yasası”nı kabul etti. Bakanlar Kurulu KHK’ler çıkarabilecek. İl ve bölge valilerine geniş yetkiler tanındı.
– Diyarbakır eski Belediye Başkanı Mehdi Zana 24 yıl hapse mahkum oldu.
– Vedat Türkali’nin ikinci romanı “Mavi Karanlık” yayınlandı.
1984– KDV Kanunu, Meclis’ten geçti. 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek yasa, iğneden ipliğe her şeyin fiyatını yüzde 10 oranında artıracak.
– Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir bakan azledildi. Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan, istifa etmeyince, Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından görevden alındı.
1990- İHD İstanbul Şubesi temsilcileri ve idam hükümlülerinin yakınları, ANAP hükümetinin 1984’den bu yana bekleyen idam dosyalarını “terörle mücadele” gerekçesiyle Meclis’e getirme teşebbüsünü Sultanahmet Meydanı’nda protesto etti.
1991- Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak sınırından girerek operasyon başlattı.
1993- Türkiye’de açık kalp ameliyatlarını başlatan Prof. Dr. Siyami Ersek öldü.
1994- Kapatılan Demokrasi Partisi (DEP) ana davasından ayrı olarak haklarında idam istemiyle dava açılan eski DEP milletvekilleri Selim Sadak ile Sedat Yurtdaş’ın yargılanmalarına Ankara 2. no’lu DGM’de başlandı.
– İsrail İle Ürdün arasındaki 46 yıllık savaşa son veren tarihi barış anlaşması, iki ülke arasındaki sınırda, 5 bin kişinin katıldığı bir törenle imzalandı.
1995- Demokrasi Partisi (DEP) davası, karara bağlandı. Yargıtay Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Selim Sadak’ın 15’er yıl, Mahmut Alınak ve Sırrı Sakık’ın 3’er yıl 6’şar ay hapis cezasını onayladı. Cezaları bozulan Ahmet Türk ve Sedat Yurttaş tahliye edildi.
– Haluk Gerger, DYP azınlık hükümetinin Terörle Mücadele Yasası’nın 8.Maddesi’nde yapmayı tasarladığı “kozmetik değişiklikle” tahliye olmak yerine, 208 bin TL’lık para cezasını ödeyerek hapisten çıktı.
– Türk-İş ile hükümet arasında sürdürülen kamu kesiminde çalışan işçilerin toplu iş sözleşmeleri görüşmeleri anlaşmayla sonuçlandı. İşçi ücretlerine bir ve ikinci altı aylar için yüzde 16’şar zam yapılacak. İkinci yıl zammı birinci altı ay için yüzde 18, ikinci altı ay içinde yüzde 20 oldu. Toplu sözleşmeler 530 bin işçiyi kapsıyor.
– İslami Cihat lideri Fathi Şikaki, Malta’daki otelinde Mossad ajanları tarafından öldürüldü.
1996- Demokratik Barış Hareketi’nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi’nde dava açıldı.
1997- Özgürlük ve Dayanışma Partisi ÖDP, 1. Olağan Kongresi yapıldı. Genel başkanlığa yeniden Ufuk Uras getirildi.
1999- Adalet Divanı tarafından üye ülkelerdeki silahlı kuvvetlerin idaresi ve organizasyonuyla ilgili alınan kararlarda, kadın-erkek eşitliğinin gözetilmesine dair karar verildi.
– Ali Rıza Ağdoğan’ın gözaltında işkenceden ölümünden dolayı 2 polise verilen ve Yargıtay’ca bozulan hapis cezaları için yeniden görülen davada, Mahkeme polislere 2.kez 5 yıl 6’şar ay 20’şer gün hapis cezası verdi.
2000- DHKP-C ve TKP (ML) ve TKİP davalarından tutuklu ve hükümlüler, F tipi cezaevlerinin kapatılması dahil bazı taleplerle 13 cezaevinde -Bayrampaşa, Ümraniye, Bursa, Çanakkale, Bartın, Gebze, Malatya, Çankırı, Aydın, Buca, Ulucanlar, Uşak, Ceyhan- açlık grevlerine başladı.
– Yönetmen, sinema oyuncusu, senarist Nejat Saydam, 70 yaşında öldü. 121 film yöneten Nejat Saydam, Belgin Doruk’lu “Küçük Hanımefendi” serisinin yaratıcısıydı.
2001- Afganistan’da Taliban yönetimi, muhalefetin önemli isimlerinden komutan Abdülhak’ı yakalayıp idam etti. Abdulhak, Paştunları Taliban’a isyana ikna için Afganistan’a gelmişti.
– ABD Başkanı George W. Bush, Adalet Bakanlığı, polis ve istihbarat kuruluşlarının yetkilerini güçlendiren Terörle Mücadele Yasası’nı imzaladı.
2002- Çeçen eylemcilerin Moskova Kültür Sarayı’nda 52 saat sürdürdükleri rehine eylemi kanlı bitti. Rus özel timleri tiyatroya baskın yaptı; 118 rehine ve 50 Çeçen eylemci operasyonda kullanılan gazdan öldü.
2003- İspanya’nın 17 özerk bölgesinden Bask ülkesinin Başbakanı Juan Jose İbarretxe, ‘yeni siyasi statü’ önerisini Bask parlamentosuna sundu. Öneri, Bask ülkesinin özgür bir ülke olmasını öngörüyor ve buna referandumla halkın karar vermesini öneriyor.
2004– Dersim Mazgirt Kızılcık köyünde kolluk güçleriyle çatışmaya giren MKP/ HKO üyesi oldukları açıklanan Orhan Gül (1973- Mazgirt), Elif Aslan (1985- Mazgirt) ve Hasret Kaanaslan (Dersim) öldürüldü.
– Küba devlet başkanı Fidel Castro, 8 Kasım’dan geçerli olmak üzere ABD doları ile yapılacak alış veriş işlemlerinin yasaklandığını açıkladı. Yıllarca yasak olan dolar kullanımı,1993’te yeniden serbest bırakılmıştı.
2005- Demokratik Toplum Hareketi, Demokratik Toplum Partisi (DTP) adıyla partileşme sürecini tamamladı. Eşbaşkanlık sistemini benimseyen partide bu göreve Ahmet Türk ile avukat Aysel Tuğluk seçildi. Partinin 60 kişilik yönetim kurulunun 24’ü kadın. Amblemi sarı zemin üzerine kırmızı gül.
2006- Danimarka’da yargı, Hz Muhammed’le ilgili karikatür yayımlayan Jyllands-Posten hakkında yedi Müslüman örgütün açtığı hakaret davasını reddetti.
– Kuzey İrlanda’da Ulster Bankası sadece 1 milyon adet basılacak 5 Pound’lukların üzerine ünlü futbolcu George Best’in resimlerinin konulacağını duyurdu. Para 27 Kasım’dan itibaren dolaşıma sokulacak.
2007- İranlı Marjane Satrapi’nin otobiyografisinden sinemaya animasyon filmi olarak uyarlanan “Persepolis” Türkiye’de gösterime girdi. 9 yaşındaki Marjane’nin gözünden Şah’ın devrilmesi öncesiyle başlayan film, mollaların pençesine düşen İran’ın toplumsal dönüşümünü anlatıyor.
– Galler’de Lake District olarak anılan bölgede düzenlenen geleneksel maraton, fırtına ve sağanak yağış yüzünden yarım kalırken, yüzlerce atlet bölgedeki okul, kilise ve evlere sığındı, 1700’e yakın atletten ise henüz haber alınamadığı bildirildi.
2009- ÖDP, EMEP ve Halkevleri başkanları, “Barış Grupları”nın Avrupa’dan geliş tarihlerinin ertelenmesinin “Barış Süreci”ne zarar vereceğini bildirdi.
2010- Irak Yüksek Mahkemesi, Saddam Hüseyin döneminin Dışişleri Bakanı Tarık Aziz’i, dini partilere baskı ve zulüm uygulamak iddialarından suçlu bularak hakkında ölüm cezası verdi.
2012- Şili’de, Mapuche yerlilerinden dördünün, topraklarındaki işgali engellemek için Ağustos’tan beri sürdürdükleri açlık grevi, Yargıtay’ın haklarındaki cezayı bozması üzerine sona erdi. Mapucheler “terörle mücadele yasasına” karşı bir zafer kazanmış oldu.
– Afganistan’ın kuzeyindeki Maymana kentinde bir camiye düzenlenen intihar saldırısında en az 37 kişi öldü, yaklaşık 50 kişi yaralandı.
2013- İkrar Sarısülük: “Ethem, tıpkı diğer çocuklar gibi ülkesi için düşüp kalmıştır, memleketin kardeş acısıdır.”(Cumhuriyet röportajı).
– Pakistan-İran sınırında çıkan çatışmada 14 İran askeri öldürüldü.
2015- CNN Türk’te Ahmet Hakan’ın programında “PKK terör örgütü değildir” dediği için hakkında soruşturma başlatılan Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi için “Terör örgütü propagandası” suçundan 7.5 yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı.
2016- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) eski başkanlarından Basın Şeref Kartı sahibi Nail Güreli hayatını kaybetti.
2017- Dünya Sağlık Örgütü’nün yayımladığı rapora göre, salgının ortaya çıktığı 27 Nisan’dan bu yana Yemen’de kolera nedeniyle 2 bin 180 kişi hayatını kaybetti.
Yorumlar kapatıldı.