Belleğimizde: 26 EYLÜL

1526- Kanuni Sultan Sülayman döneminde, Baba Zünnun isyanı bastırıldı.
1669- Girit adası, Osmanlı egemenliği altına girdi.
1887- Emile Berliner gramofonun patentini aldı.
1888 – İngiliz şair T. S. Eliot doğdu.
1907- Yeni Zelanda, İngiltere’den bağımsızlığını ilan etti.
1929- Avusturya şansölyeliğine Hıristiyan Sosyalistler ve milliyetçilerin desteklediği Johann Schober getirildi.
1930- Adana’da Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
1945– Macar besteci Bela Bartok yaşamını yitirdi.
1947- İngiltere de Filistinlilerle Yahudilerin kendi geleceklerine kendilerinin karar vermesi gerektiğini açıkladı. Bu nedenle Filistin’i boşaltma kararı aldı.
1960- Küba lideri Fidel Castro, 4 saat 29 dakika ile BM tarihindeki en uzun konuşmayı yaptı.
1962- Sağ eğilimli “Irkçı Türkler Derneği” kuruldu.
1964- Kıbrıs Türk ve Yunan alayları Kıbrıs Barış Gücü emrine verildi.
1966- İskenderun-Batman arası Pipe-Line işyerlerinin 1200 işçisinin almış olduğu grev kararı “Milli Güvenliği bozucu” nitelikte görüldüğünden Bakanlar Kurulu kararıyla 30 gün ertelendi.
1969- Taylan Özgür’ün öldürülmesinin 3 tanığı 42 sivil polis ile yüzleştirildi, ancak katil zanlısı teşhis edilemedi. Savcılıkta ifade veren öğrencilerden Fahri Aral, Taylan Özgür’ü vuran sivilin bir polis jipiyle götürüldüğünü söyledi. İstanbul Emniyet Müdürü Taylan Özgür’ün, polisle mücadelesi sırasında üzerindeki silahların patlaması sonucu hayatını kaybettiğini ileri sürdü. ODTÜ Rektörü Kemal Kurdaş katledilen ODTÜ Mimarlık Fakültesi öğrencisi Taylan Özgür’ün katlinin ardından TRT’ye konuştu: “Bugün siz burada bıçak çekiyorsunuz, tabanca çekiyorsunuz, yarın öbür taraf da öbürüne çekiyor. Bunun sonu böyledir.” ODTÜ’de öğrenciler, öğretim üyeleri ve Taylan Özgür’ün ailesinin de katıldığı bir anma toplantısı düzenlendi.
– ANT dergisinde Atatürk’ün Ekim Devrimi’ne dair sözlerini yazan Fethi Naci hakkındaki 1.5 yıl hapis kararı Yargıtay’ca bozuldu.
1970- 15/16 Haziran İşçi Direnişi için Lastik-İş’te yaptıkları toplantıdan dolayı tutuklu bulunan 20 DİSK yöneticisi tahliye edildi.
1971- Yılmaz Güney Altın Koza Film Festivali’nde aldığı büyük ödülü Türk Hava Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı’na verdi.
1973- Ankara ve İstanbul’da yaklaşık 2.5 yıldır süren sıkıyönetim kaldırıldı.
1975- Sinematek Derneği’nce seçilen Ali Özgentürk’ün “Yasak” filmi 25-27 Kasım 1975’de Demokratik Almanya’nın Leipzig kentinde yapılacak uluslararası belgesel kısa film yarışmasında gösterilecek.
1978- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter Türkiye’ye uygulanan ambargoyu kaldıran yasayı onayladı.
– Vefa Lisesi Müdür Başyardımcısı Mustafa Kurt’un öldürülmesiyle ilgili olarak Ülkü Ocakları eski başkanının kardeşi ve 2 ülkücü bir evde patlayıcılarla birlikte yakalandı.
1979- Temmuz 1979’da Mısır’ın Ankara Büyükelçiliğini basarak üç kişinin ölümüne yol açan Filistinli gerillaların yargılanmasına başlandı.
– TEP (Türkiye Emekçi Partisi) Genel Başkanı Mihri Belli’yi silahla yaralamaktan sanık ülkücü Cengiz Ayhan tutuklandı.
– Alman Anayasasını Koruma Örgütü 1978 Raporu: “Almanya’da 100’e yakın MHP yandaşı örgüt ve bunların 20 bine yakın üyesi var”. “Federal Alman İşçi Yardım Komitesi” Yönetim Kurulu Raporu: “Almanya’da yaygınlaşan siyasi terör MHP ve bozkurtlarca yönlendiriliyor.”
– Oktay Arayıcı’nın ‘Bir Ölümün Toplumsal Anatomisi” adlı oyunu Türk Dil Kurumu “Tiyatro Ödülü”nü kazandı.
1980- Ankara/Aktepe’de “Devrimci Yol imzalı pankart astığı” ihbarıyla 22 Eylül’de gözaltına alınan öğretmen Zeynel Abidin Ceylan (23) işkencede hayatını kaybetti. Ankara Emniyeti’nce Gülhane Askeri Hastanesi Morgu’na bırakılan Ceylan’ın “hücresinde ölü bulunduğu” açıklandı. İşkencede ölümden tutuklu yargılanan Komiser Muavini Mustafa Haskırış karar duruşmasına 1 ay kala 22 Eylül 1981’de tahliye edildi ve kayıplara karıştı. Gıyabında 14 yıl hapis verilen Haskırış’ın ismi 1985’de bir kuyumcudan döviz gaspı, 1997’de de bir çeteye yardım-yataklıkta kayda geçti.
– Darbe sonrasının Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Turgut Özal: “İktidar değişikliği olsa bile 24 Ocak İstikrar Programı uygulanmalı.”
– Paris Büyükelçiliğinin basın danışmanı Selçuk Bakkalbaşı, Ermeni militanların düzenlediği silahlı saldırıda yaralandı.
1983- Dersim/ Hozat Amutka mezrasında askerlerle çıkan çatışmada, TKP/ML- TİKKO üyeleri Ali Karadağ (1958-Hozat), Aziz Süer (1961- Dersim) ve Murat Diri (Dersim- Ovacık) öldürüldü.
1984- Çin ile İngiltere, Hong Kong’un 1997’de Çin kontrolüne geçmesi için anlaştılar.
– Barış Davası sürerken yapılan ek soruşturmalar neticesinde Sıkıyönetim Savcılığı “Barış-2” adlı 48 sanıklı yeni bir dava açtı.
1986- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) üyelerine Anavatan Partisi’ne (ANAP) oy vermeme çağrısı yaptı.
1989- Rahmi Saltuk son kaseti “Hoy Nare”de yorumladığı Kürtçe şarkılardan dolayı”bölücülük yaptığı” iddiasıyla yargılanmaya başladı.
– Vietnam’daki son ABD askerleri, Kamboçya’dan ayrıldı.
1990- Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) eski müsteşar yardımcısı Hiram Abas İstanbul’da Devrimci-Sol örgütü tarafından öldürüldü.
1992- 12 Eylül 1980 sonrası DİSK’in düzenlediği ilk miting “Demokratikleşme” talebiyle Kocaeli’de yapıldı.
1996- Diyarbakır Cezaevi’nde 10 mahkumun operasyonda dövülerek öldürülmesini protesto için tutuklu ve hükümlüler 3 günlük “uyarı açlık grevi” yapacak. Buca, Bayrampaşa ve Ümraniye cezaevlerinde protesto amaçlı “sayım vermeme”eylemi sürüyor. Diyarbakır’a giden Eşber Yağmurdereli başkanlığındaki “İzleme Komitesi” üyeleri Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nde hükümlülerce görüştürülmedi.
1997- Yargı sistemini eleştiren sözleri nedeniyle yargılanan Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) savcısı Mete Göktürk Göktürk, beraat etti.
1998- Söke’de binlerce üretici hükümetin açıkladığı pamuk taban fiyatını bir mitingle protesto etti.
– Cumartesi Anneleri nin G.Saray’daki oturma eylemine 5 haftadır müdahale eden polis 176.haftada da 31 kişiyi döverek gözaltına aldı.
– Çakıcı’nın kasetindeki iddiayı reddeden DYP Genel Başkan Yardımcısı Meral Akşener, İçişleri Bakanı iken başlattığı operasyonu ihbar edip Çakıcı’nın kaçmasını sağladığı iddiasıyla asıl Başbakan Mesut Yılmaz’ın istifa etmesi gerektiğini söyledi.
ANAP Genel Başkan Yardımcısı Yaşar Okuyan Çakıcı’nın kasetindeki ”İçişleri Bakanı iken Çakıcı’ya bir akrabası vasıtasıyla haber gönderip kaçmasını sağladığı” iddiasının ardından Meral Akşener’in istifasını istedi. FP Genel Başkanı Recai Kutan ise ”iddia ciddi değil”dedi.
1999- Ankara Ulucanlar Cezaevi’nde devrimci tutuklu ve hükümlülere sabaha karşı 5 saat süren bir operasyon yapıldı: 10 ölü, 24 yaralı: Ümit Altıntaş (TKİP), Abuzer Çat (MLKP), Zafer Kırbıyık (TİKB), Halil Türker (TKP/ML), Habip Gül (TKİP), İsmet Kavaklıoğlu (DHKP/C), Önder Gençarslan (TKP-ML), Aziz Dönmez (DHKP/C), Ahmet Savran (DHKP/C), Mahir Emsalsiz (TKP-ML). Ulucanlar’da 40 kişilik koğuşlarda 100 kişi kalan tutuklular, adli mahkumların kaldığı 7.koğuşu işgal edip 1 aydır sayım vermemişti. Operasyonu’nun ardından 33 kadın ve 76 erkek mahpus başka cezaevlerine nakledildi. Ulucanlar Cezaevi Operasyonu’nun, Cezaevi nakillerine ve aramalara karşı yapılan eylemleri sonlandırmak için düzenlendiğini söyleyen Başbakan Ecevit: “Devlet, son günlerde cezaevlerinde kendi otoritesini sağlamak için ciddi bir atılıma geçmiş durumdadır.” DSP’li Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, Operasyonun üzerinden 15 saat geçtikten sonra yazılı bir açıklama yaptı. Ulucanlar Cezaevi’nde yakınları bulunanlar, Ankara Numune Hastanesi önünde toplanarak sloganlarla katliamı protesto etti. İHD avukatları:” Ulucanlar’da ölümler silah kullanılması ve kafa travmasından ileri geldi, bazılarının gırtlakları kesilmiş”. ÇHD Ankara Şube: “Ulucanlar’da öldürülen mahpusların vücutlarında kurşun ve kesici alet izlerinin olduğu, birçoğunun yüzlerinin tanınmaz halde olduğu öğrenildi”. Ankara Tabip Odası:” Ulucanlar Cezaevi Operasyonu sonrası mahkumlar 6 saatlik bir gecikmeyle hastaneye getirildi. Hastaneye getirilirken bile askerlerce sedyelerde dövüldü.” Ulucanlar operasyonuna katılan 161 jandarma görevlisi, “yetkili merciin verdiği emri yerine getirmeleri ve görevlerini yapmaları gerekçesiyle” beraat ettirildi. Katliamı protesto gerekçesiyle 7 cezaevinde toplam 69 infaz görevlisi mahpuslar tarafından rehin alındı. Lise öğrencisiyken 17 yaşında Ankara’da eyleme katılınca gözaltına alınan ve örgüt üyeliği iddiasıyla tutuklanan Murat Özçelik sekiz yıl kaldığı Ulucanlar anılarını “Ölücanlar” belgeselinde anlattı.
– Devlet İstatistik Enstitüsü, 17 ağustos depreminin konutlara 2.1 milyar dolar hasar verdiğini açıkladı.
2000- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Emlak, Ziraat ve Halk bankalarının özelleştirilmesine ilişkin kanun hükmünde kararnameyi Bakanlar Kurulu’na iade etti.
– İstanbul’da TAYAD-TUYAP üyesi 200 kişi Ulucanlar katliamının yıldönümünde sorumluların yargılanması için Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu.
– Prag’ta yapılan IMF ve Dünya Bankası yıllık toplantılarını protesto eden küreselleşme karşıtları polisle çatıştı. Ankara, İstanbul ve İzmir’de “Prag 2000 İnsiyatifi” bileşeni örgütler İMF ve Dünya Bankası politikalarını protesto etti.
– Kübalılar ABD’nin Küba’dan yasadışı göçü teşvik etmesine karşı Castro ile birlikte ABD Temsilciliği önünde protesto gösterisi yaptı.
2001- ABD’nin askeri saldırı tehdidi altındaki Afganistan’da onbinlerce kişi eylem yaptı. ‘Bush’a ölüm’, ‘Bin Ladin’i ve İslamı destekliyoruz’ sloganları atıldı. Taliban lideri Molla Muhammed Ömer de Amerikan halkına seslendi: ‘Hükümetinizin her dediğine inanmayın, kendi aklınızı kullanın’ dedi.
2002- AKP Genel Başkanı Erdoğan ve A.Müfit Gürtuna dahil 19 kişi hakkında Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde ”Haliç’in temizlenmesi”,”Güngören Belediye binasının yapımı” ve “sinek ilacı alımı” ihalelerine fesat karıştırıldığı suçlamasıyla dava açıldı.
2003- Japonya’da 5 milyon nüfuslu Hokkaido Adası’nda Richter ölçeğine göre 8 büyüklüğünde deprem oldu; ölen yok.
– Tiyatro sanatçısı Kerim Afşar, Başkent Üniversitesi Hastanesi’nde vefat etti. Kerim Afşar, Yılmaz Güney ile birlikte “Arkadaş” filminde de rol almıştı.
2004- Türk Ceza Kanunu (TCK) tasarısı olağanüstü toplanan TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Yeni TCK, 1 Nisan 2005’te yürürlüğe girecek.
– İlk özel Kürtçe dil okulu “Kürtdili Öğretim Merkezi” İstanbul Aksaray’da açıldı.
– İsrail, Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin El Kasım Tugayları liderlerinden İzzeddin El Şeyh Halil’i Suriye’nin başkenti Şam’da otomobiline bir bomba yerleştirerek öldürdü.
– İsviçre’de yapılan referandumla halkın yüzde 51’i yabancıların, göçmenlerin torunlarına otomatik olarak vatandaşlık verilmesini reddetti.
2005- Amerika’da savaş karşıtları Beyaz Saray önünde eylem yaptı. Polis müdahale etti; 370 eylemci gözaltına alındı. Asker oğlunun Irak’ta ölmesi sonrası başlattığı eylemleriyle savaş karşıtı hareketin sembolü olan Cindy Sheehan da gözaltına alındı. Sheehan’a kelepçe takılırken eylemciler, “Tüm dünya izliyor” sloganı attı.
2006- ‘Düşünce Suçuna Karşı Girişim’ 301. maddeden yargılanacak gazeteci Hrant Dink’le birlikte yargılanmak için imza kampanyası başlatıldı.
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, 301. madde değişikliği için muhalefetten destek isteyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a “başka kapıya” dedi.
2007- 80’i kadın 82 Novamed işçisinin Antalya Serbest Bölge’de 365.günü dolduran grevine kadın kuruluşları İstanbul ve Antalya’da destek verdi.
2008- ABD’de 41 eyaletin 251 bölgesinde eş zamanlı düzenlenen gösterilerde 700 milyar $’lık banka/şirket kurtarma paketi protesto edildi.
2009- IMF ve Dünya Bankası’nın Ekimde İstanbul’da yapılacak toplantısını protesto eden ÖDP, TKP ve EMEP’liler Taksim’den G.Saray’a yürüdü.
2011- Alevi örgütleri, Metin Altıok’un kızı Zeynep Altıok Akatlı’nın İstanbul Doğuş Üniversitesi’ndeki işine son verilmesini Üniversite önünde protesto etti.
2012- İslam dinine ve Muhammed peygambere hakaret içerdiği iddialarıyla birçok ülkede şiddetli protestolara neden olan ve yasaklanan “Müslümanların Masumiyeti” adlı film Türkiye’de de yasaklandı.
2013- Ankara’da Altındağ Belediyesince restore edilen Ulucanlar Cezaevi Müzesi açıldı.
– “Hamileler dışarıda dolaşmasın” diyen Ömer Tuğrul İnançer’in programının yayından kaldırılmasını isteyen Kolektif üyesi kadınlar TRT önüne çadır kurunca gözaltına alındı.
2017- Suudi Arabistan Kraliyet Divanının yayınladığı kararnameyle kadınların da ehliyet alarak araç sürmesine imkan tanındı.