Belleğimizde: 27 Mayıs

1332- Arap düşünür ve tarihçi İbni Haldun doğdu.
1703- Rus Çarı I. Petro, Rus İç Savaşı sırasında Petrograd, Sovyetler Birliği döneminde Leningrad olarak anılan Saint Petersburg şehrini kurdu.
1797– Fransız Devrimi’nin önderlerinden, Gracchus Babeuf adıyla da tanınan François-Noël Babeuf 37 yaşında giyotinle idam edildi. Babeuf, kendinden önceki ütopik sosyalistlerden farklı olarak, eşitlikçi bir topluma ulaşılmasını ayrı bir sınıf olarak ortaya çıkmaya başlayan proletaryayla ilişkilendirerek, sınıf çatışmalarının önemine dikkat çekmiştir.
1840- İtalyan keman virtüözü ve besteci Niccolo Paganini hayata veda etti.
1905- Tsushima Savaşı başladı. Ertesi gün Japon donanmasının Rus donanmasını neredeyse yoketmesiyle son buldu. Bu savaş dünya tarihinin ilk modern deniz savaşı oldu.
1915- Ermenilerin sürülmesine ilişkin yeni bir kanun çıkarıldı ve bölge komutanlarına göç ettirme yetkisi verildi.
– İngiliz Majestik Zırhlısı Çanakkale Boğazı’nda batırıldı.
1919- Tevkif edilip Bekirağa Bölüğü’nde hapis bulunan İttihat ve Terakki Patisi’ne mensup 67 kişi, Malta’ya sürgüne gönderildi. Sürgünler 20 kasım 1920’ye kadar sürdü.
1920- Gümülcine’nin kuzeyinde yaşayan Türkler, Batı Trakya Hükümeti’ni kurdu.
1926- Seyit Abdülkadir, Şeyh Sait İsyanı ile bağlantısı olduğu gerekçesiyle Diyarbakır’da idam edildi.
1934- Basmane (İzmir)-Afyon demiryolu devletleştirildi.
1938- Cumhuriyet döneminin ilk kredi sözleşmesi Türkiye ile İngiltere arasında imzalandı.
1941- İkinci Dünya savaşı sırasında, Almanların savaş gemisi Bismarck İngiliz hava saldırısıyla batırıldı. 1000’e yakın mürettebat öldü.
1944- Altınların Latin harflerle basılmasına başlandı.
1953- Paris’te Belçika, Fransa, İtalya, Lüksemburg, Hollanda ve Federal Almanya arasında Avrupa Savunma Birliği Anlaşması imzalandı.
1957- Demokrat İzmir gazetesi 1 ay süreyle kapatıldı.
1959- Ankara’da yayımlanan Zafer ve Yenigün gazeteleri ve Ulus gazetesi 1 ay süreyle kapatıldı. Ulus gazetesi yazı işleri müdürü Ülkü Arman, Bülent Ecevit’in bir yazısı nedeniyle 10 ay hapis cezası aldı.
1960- Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu. Silahlı Kuvvetler adına ülke yönetimini Milli Birlik Komitesi üstlendi. Orgeneral Cemal Gürsel Milli Birlik Komitesi’nin başına getirildi. Milli Birlik Komitesi ilk iş olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni ve hükümeti feshetti ve her türlü siyasi faaliyeti yasakladı. Kara Harp Okulu öğrencisi Ali İhsan Kalmaz olaylar sırasında öldü.
1961- Kamuoyunda 1961 Anayasası olarak bilinen yeni Anayasa, Kurucu Mecliste 262 üyeden 260’ının oyuyla kabul edildi.
1962- “27 Mayıs Devrimi’ne yönelik tecavüzkar davranışları tel’in” gerekçesiyle 8 bin genç Beyazıt’tan Taksim’e yürüdü
1963- Selanik’te 22 Mayıs’ta ABD’nin Polaris nükleer füzelerini Yunanistan’a yerleştirilmesi aleyhine düzenlenen toplantı dağılırken 2 faşistin yaraladığı milletvekili Dr. Gregorios Lambrakis hayatını kaybetti. Nükleer silahlara karşı barışçı eylemlerle bilinen G.Lambrakis 21 Nisan 1963’de Maraton’dan Meclis’e “Barış Yürüyüşü” başlatmış, kendisi dışında herkes tutuklanmasına rağmen tek başına yürüyüşü sürdürmüştü. Lambrakis’in hayatı V.Vassilikos’un romanı ve C.Gavras’ın filmine konu oldu.
1964- Hindistan’ın ilk başbakanı Jawaharlal Nehru 75 yaşında öldü.
1968- Cumhuriyet Halk Parti Genel Sekreteri Bülent Ecevit, “Demirel, bedavacılar cennetini sürdürmek istiyor” dedi.
– Fransa’da öğrenciler ile -Komünist Parti dışındaki- radikal sol gruplar Charlety Stadyumu’nda 50 bin kişilik miting düzenledi. Citroen, Sud-Aviation, Berliet ve birçok fabrikada işçi komitelerinin oylamalarından işgaller ve grevleri sürdürme kararları çıktı. Renault’da işverenle anlaşma gereği işgali bitirmeye giden komünist CGT Başkanı protesto edildi, işgal ve grev sürdürülecek
1969- Harb-İş grevine misilleme olarak İncirlik’teki ABD’li hava kontrol kulesi görevlileri gece işi terkedince Adana’ya uçak inemedi
1971- Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran Ankara’daki evinin aranmasının ardından gözaltına alındı; TİP’in 41 kişilik yönetim kadrosundan 18’i gözaltında.
Feriköy’de bir eve yapılan baskında arananlardan Necmi- İlkay Demir çifti ile İrfan Uçar ve Necati Sağır yakalandı.
Elbistan’ın Nurhak dağı civarında köylülerin “asker elbiseli kadınlı-erkekli gençler gördükleri” ihbarı üzerine operasyon başlatıldı
1974- Memurlara hafta tatilini iki güne çıkaran kanun gücündeki kararname 31 Mayıs günü yürürlüğe giriyor. Memurlar cumartesi ve pazar tam gün tatil yapacak. Kararnameyle haftada 39 saat olan çalışma süresi de 40 saate çıkarılıyor.
1980- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak Ankara’da öldürüldü. Olayı protesto eden Milliyetçi Hareket Partililer birçok kentte sol görüşlülerin ev ve işyerlerini tahrip etti.
– İstanbul/ Sarıyer Ömürtepe Mahallesinde bir kahvehaneyi basan MHP İlçe Başkanı ve diğer partililerle çatışmaya giren Cihan Çelebi vurularak öldürüldü.
1985- Papa suikastı davasında Mehmet Ali Ağca, “Ben Hazreti İsa’yım; Allahın oğluyum” dedi.
– Cumhurbaşkanı Kenan Evren: “1 Mayıs, 14 Mayıs ve 27 Mayıs’larda eskiyi hatırlatmak tehlikelidir…”
1986- Tütün tekelini kaldıran yasa onaylandı.
– DİSK Davası’nda savunmasını yapan eski İstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan: “İşkencede asıl hedef ben değil Türk adaletiydi”
1991- 34 gündür grevde olan BELPA işçileri İstanbul Büyükşehir Belediyesi önünde 7 saat süreyle açlık grevi yaptı.
1992- Basın-İş Sendikası’nın grev kararı aldığı İstanbul Darphane ve Damga Matbaası işçileri alkışlı protesto yürüyüşü yaptı.
1994- Sovyet yazar Aleksandr Solijenitsin 20 yıl Amerika’da sürgünde kaldıktan sonra ülkesine döndü.
– İstanbul’da PTT Anadolu Yakası Dağıtım Şubesi’nde çalışan Tüm Haber-Sen üyesi işçiler iş bıraktı.
1995- Bir grup insan 27 Mayıs 1995 Cumartesi günü saat 12:00’de gözaltında kaybolan insanların bulunması, sorumluların ortaya çıkarılarak yargılanması ve artık kimsenin gözaltında kaybolmaması talebiyle İstanbul Galatasaray Lisesi önünde oturdu. Daha sonra, “Cumartesi anneleri/ Cumartesi İnsanları” olarak anılan insan hakları savunucuları polisin çeşitli müdahalelerine karşın her Cumartesi saat 12:00’de aynı yerde buluştu.
– Sivas Davası Gerekçeli Karar’ı yayınlandı. Laik düzene karşı şeriat istemli bir kalkışmadan bahsedilemeyeceğini ileri süren Devlet Güvenlik Mahkemesi olaylardan Aziz Nesin’i sorumlu tuttu. Karar sonrası sanıklar mahkeme heyetine ve gazetecilere çakmak, bozuk para ve sandalye parçalarıyla saldırdı, heyet salondan kaçtı
DGM Başsavcısı, katliamın aslen “aslen laik düzene karşı başkaldırı olduğu, verilen cezaların az olduğu” gerekçesiyle kararı temyiz etti.
1997- Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’na (NATO) üye 16 ülkeyle güvenlik anlaşması imzaladı.
1999- Birleşmiş Milletler Savaş Suçluları Mahkemesi, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobadan Miloseviç’i Kosova’daki vahşetin sorumlusu olmakla ve etnik Arnavutlara karşı soykırım yapmakla suçladı.
– Boğaziçi Üniversitesi Öğrenci İnsiyatifi üyeleri, Boğaziçi’nin paralı vakıf üniversitesine dönüştürülme planını kampüs içinde protesto ettiler.
2000- Yugoslavya’da gençlik örgütü Otpor’un Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç’e karşı düzenlediği eyleme onbinlerce genç katıldı.
2001- Sincan F Tipi Cezaevi’nden tahliye olduktan sonra ölüm orucu eylemini evinde sürdüren Uğur Türkmen yaşamını yitirdi. Ölüm orucunda ölenlerin sayısı 23’e yükseldi.
– Kıbrıs Rum Yönetimi’nde parlamento seçimi yapıldı. Komünist AKEL (Çalışan Halkın İlerici Partisi) birinci parti oldu. AKEL 20, sağcı DISI (Demokratik Seferberlik Partisi) 19 milletvekili çıkardı.
2002- Türkiye’deki dokuz gazetecilik örgütünün oluşturduğu G-9 Platformu’nun düzenlediği “2.Uluslararası Gazetecilik Günleri” sonunda bir deklarasyon yayımlandı. Gazeteciler hükümetlerce tanımlanmış bir ‘vatanseverlik’ ve ‘ulusal çıkarlar’ uğruna çalışmaya zorlanamayacaklarını belirttiler.
– Fas hariç Afrika kıtasında bulunan tüm ülkelerin üyesi olduğu Afrika Birliği kuruldu.
2003- “Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme” Genelkurmay’ın tümüne çekince belirtmesine rağmen TBMM Dışişleri Komisyonu’nda kabul edildi. Türkiye sözleşmenin 27. maddesine çekince koydu.
– Fransa’da çalışma ve emeklilik yasa tasarısını protesto etmek için sendikalar grev başlattı. Geniş katılım hayatı felce uğrattı.
2004- Britanya’da Mısır asıllı imam Ebu Hamza El Masri tutuklandı. İmam “11 Eylül Yahudi komplosuydu” ve “Irak savaşı İslama karşı yapıldı” demesiyle biliniyordu.
– Stüdyo İmge Yayınları tarafından yayınlanan Irvine Welsh’in “Porno” adlı kitabının yayıncıları para cezasına çarptırılıdı. Gerekçe: “Halkın ar veya haya duygularını incitmek”. Irvıne Welsh’in kitapları 20 dile çevrilmiş ve 50 ülkede yayımlanmıştı.
2005- “TCK’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 1 Haziran’da yürürlüğe girecek olan yeni TCK’nın 37 maddesinde değişiklik yapıldı.
– RTÜK’ün dokuz üyeli olması ve üyelerinin TBMM tarafından seçilmesini öngören anayasa değişikliği AKP ve CHP işbirliğiyle yasalaştı.
– Almanya’da Federal Eyalet Temsilcileri Meclisi (Bundesrat) AB anayasasını onayladı. AB anayasasını onaylayan dokuzuncu ülke oldu.
2006- Nuri Bilge Ceylan’ın filmi “İklimler” Cannes Film Festivali’nde Uluslararası Sinema Yazarları FIBRESCI’nin “En ıyi Film Ödülü”nü aldı.
– Dersim Çemişgezek’e bağlı Uskex köyüne düzenlenen operasyon sonucu TKP/ML taraftarı Hıdır Oğur (1975- Çemişgezek) ile PKK mensubu Mahmut Polat öldürüldü.
– Endonezya’nın Cava Ada’sında 6,2 büyüklüğünde deprem meydana geldi. 3 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
2007- Mehmet Ağar Genel Başkanlığındaki DYP eski Demokrat Parti’nin adını aldı.
2010- Baki Erdoğan’ın 22 Ağustos 1993’de gözaltında işkenceden ölümünden dolayı yargılanan 6 polisin 1998’deki karar duruşmasında polislerin saldırısına uğrayan 17 kişiden Av.Murat Çelik’in AİHM’e götürdüğü davada, Türk hükümeti Çelik’e 9 bin Euro tazminat ödemeye mahkum oldu. Saldırıda yaralanan Ahmet Şık ve Celal Başlangıç’ın da aralarında bulunduğu 17 kişinin şikayeti sonucu yargılanan 7 polisin 2 Nisan 2001’de biten davasında polislere verilen hapis cezaları “Rahşan Affı” gereği ertelenip karara yapılan itirazın da reddi üzerine dava AİHM’e taşınmıştı.
– Türk Halk Müziği sanatçısı Talip Özkan (DY-1939) yaşamını yitirdi.
2011- “Uluslararası Yüksek Öğretim Kongresi”ni protesto için Dolmabahçe’de toplanan öğrenci ve akademisyenlere polis müdahele etti.
2012- Eylemlerinin 17. yıldönümünde Cumartesi Anneleri Mehmet Ağar’ı tutuklu olduğu Aydın Yenipazar Cezaevi önünde protesto etti.
2013- Emek Sineması’nın yıkımını protesto edenler Beyoğlu Belediyesi’nin önünde eylem yaptı, polis müdahale etti.
– Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında, Taksim Gezi Parkı’nda 5 ağaç yerinden söküldü. Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu üyeleri iş makinesinin önüne geçerek yıkımı durdurdu. “3 mt’lik yaya yolu” bahanesiyle ağaç sökülmesine engel olan aktivistler Park’ta sabahladı. Bu tarihten sonra yaşananlar haftalarca sürecek bir eylemin başlangıcıydı.
– Şakran Cezaevi’nde çocuklara görevliler tarafından işkence ve kötü muamele yapıldığı ortaya çıktı.
– Alevilerin yeni anayasa sürecinin dışında tutulduğu gerekçesiyle Londra’da bazı Alevi kuruluşları yürüyüş düzenledi.
-Tarsus’a bağlı 4 köy halkı Gökharman Irmağı üzerine yapılmak istenen HES projesini Tarsus’ta protesto etti
2014- İstanbul Üniversitesi öğrencileri Berkin Elvan ve Uğur Kurt’un katilleri ile Soma faciası sorumlularının bulunması talebiyle Beyazıt’ta toplandı.
Kaz Dağları için 2013’de Edremit’te yapılan yürüyüşte “işbirlikçi Tayyip”sloganıyla Başbakanı mağdur ettikleri ve Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na aykırı davrandıkları iddiasıyla 8 kişi hakkında 6 yıla kadar hapis istemiyle açılan davanın 2.duruşması yapıldı.
2016- ABD Başkanı Barack Obama, ülkesinin İkinci Dünya Savaşı’nda atom bombası attığı Japonya’nın Hiroşima kentini ziyaret eden ilk ABD Başkanı oldu.