1521- Kanuni Sultan Süleyman Belgrad’ı teslim aldı.
1820- Friedrich Engels’in doğumu
1893- Kadınlar ilk kez bir ulusal seçimde-Yeni Zelenda genel seçimleri-oy kullandı.
1905- İrlanda siyasi partisi Sinn Fein kuruldu.
1912- Arnavutluk Osmanlı’dan ayrılarak, bağımsızlığını ilan etti.
1920- Eşref Edip ve Mehmet Akif’in birlikte çıkardıkları ‘Sebil-ür Reşat’ dergisi, Kastamonu’da yayımlanmaya başladı.
1925- 25 Kasım’da kabul edilen şapka kanunu 28 Kasım yürürlüğe girdi. Artık, başta memurlar olmak üzere herkes şapka giyecek.
1927- İlk nüfus sayımı yapıldı (13.648.270).
1928- İstanbul Barosu’na başvuran ilk kadın avukat Beyhan Hanım, bugün ilk duruşmasında bir kadını savundu.
1934- Hâkimiyet-i Milliye gazetesi Ulus adıyla çıkmaya başladı.
1936- Japonya İtalya’nın Habeşistan’ı ilhakını tanıdı.
– Hükümet, Ereğli Kömür İşletmelerini Fransızlardan satın aldı.
1938 – Atatürk’ün 5 Eylül’de yazdırdığı vasiyetnamesi açıldı. Atatürk, vasiyetinde; parasının nemasından yakınlarına, manevi evlatlarına aylık, İnönü’nün çocuklarına yükseköğrenim ödeneği bağlanması koşuluyla parasını ve Çankaya’daki mülkünü CHP’ye bıraktı. Nemadan kalacak miktarın her yıl Türk Dil ve Tarih kurumlarınca paylaşılmasını istedi.
1940- II. Dünya Savaşı ortamında 500 kilogramdan fazla tahıl stoklarına Ticaret Bakanlığınca el konulması kararlaştırıldı.
1943- Sir Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Josef Stalin savaş sonrasında dünyanın geleceğini kararlaştırmak üzere Tahran’da toplandı.
1945- Resmi araçlara kadın ve çocukların binmesi yasaklandı.
1951- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kabul edildi. Kanun, 1 Ocak 1952’de yürürlüğe girdi.
1958- Afrika Çad, Kongo, Gabon, Mali, Mauritania ve Senegal Fransız Birliği içinde bağımsızlıklarını ilan ettiler.
1959- Demokrat Parti iktidarının Niğde Valisi, Aksaray’da Köy Enstitüleri kökenli 2 ilkokul öğretmenini işten el çektirdi. Bu şekilde işine son verilen öğretmen sayısı 18’e yükseldi. Köy Enstitüsü kökenli yazar Mahmut Makal da ilköğretim müfettişliği görevinden istifa etti.
1961- Fiorentina takımına transfer olan milli futbolcu Can Bartu İtalya’ya gitti.
1962- Amerika Türkiyeki orta menzilli jüpiter füzelerini sökme kararı aldı.
1965- Ankara’da SBF, ODTÜ ve AÜ Hukuk’tan 38 öğretim görevlisi Kıbrıs ve Vietnam’da ABD müdahalelerini eleştiren, Türkiye’nin ulusal kurtuluş mücadelesi veren mazlum milletlerden yana bir dış politika izlemesini öneren bir metni imzaladı.
1967- Türk jetleri Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşu yaparken, Cumhurbaşkanı Makarios Yunan Alayı ile Türk Alayı’nın da Kıbrıs’tan çekilmesini istedi.
1968- Yeni ABD Büyükelçisi R.W.Komer’i Yeşilköy Havalimanı’nda 60 genç protesto etti. Deniz Gezmiş, Rahmi Aydın, Mustafa Zülkadiroğlu, Toygun Erarslan ve Mustafa Gürkan gözaltına alındı. Protestolar boyunca 50 dakika süreyle uçaktan indirilmeyen Komer, daha sonra polis kordonunda götürüldüğü “şeref salonunda” gazetecilerin “Vietnam’daki özel görevi ve CIA ilişkisi”ne yönelik sorularını yanıtladı. Komer Mayıs 1967’de gönderildiği Güney Vietnam’da komünist gerillalara karşı ”koruculuk sisteminin” yaygınlaştırılması için kurulan CORDS’un ilk başkanıydı. CORDS 1965-1972 arası yürütülen, 20.587 kişinin (resmi sayıdır) öldürüldüğü ”Phoenix Programı” çatısı altındaydı. Yeni ABD Büyükelçisi Komer akşam İstanbul’dan uçakla Ankara/Esenboğa’ya indiğinde ise, protesto için öğleden sonra okulu boykot edip Esenboğa’ya giden ODTÜ Mimarlık Fakültesi öğrencilerinin aleyhte gösterileriyle karşılandı.
1974 – Ankara’daki Ağaç ve Metal İşleri Olgunlaşma Enstitüsü öğrencileri eğitim ve öğretim adı altında ucuz işçi olarak çalıştırıldıkları gerekçesiyle ölüm orucuna başladılar.
– Yıldız DMMA’da devrimcilerin boykotunu kırmak için okulu basan ülkücülerle çatışma çıktı, polis okulu boşaltıp boykotçulardan gözaltı yaptı.
– Darüşşafaka Lisesi’nde 150 öğrenci ders saatleri dışında kız ve erkek öğrencilerin görüşmelerinin yasaklanmasını ve Disiplin Kurulu’na öğrenci temsilcisi alınmamasını protesto için 24 saat açlık grevi yaptı.
1975- 12 Mart sonrası haksız yere tutuklandığını iddia ederek Devlet aleyhine tazminat davası açan Prof. Uğur Alacakaptan, davayı kazandı. 118.000 TL. alacak.
1977- Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit, Niğde’de “Tek Yol Devrim” sloganıyla karşılandı. Ecevit topluluğa “Tek yol oy” sözleriyle karşılık verdi.
1978- Trabzon/ Karadeniz Teknik Üniversitesi Bilgisayar Merkezi Yönetmeni Dr.Necdet Bulut gece ailesiyle lojmana dönerken ülkücülerin yaylım ateşiyle ağır yaralandı. TÜTED GYK üyesi ve TİP Trabzon İl Saymanı olan Bulut, 1977 seçimlerinde TİP’ten İzmir Milletvekili adayı olmuştu.
1979- Kayseri’de solcuların devam ettiği bir kahvehane tarandı; 5 kişi öldü, 7 kişi yaralandı.
Kayseri Atatürk Lisesi Müdürü TÖB-DER üyesi Mürşit Aydın’ın evi gece otomatik silahlarla tarandı, 7 yaşındaki oğlu öldü, eşi yaralandı.
– İstanbul Teknik Üniversitesi Maçka Maden Fakültesi’nde, “akademik-demokratik talepleri için” forum düzenleyen öğrencilerden 525’i gözaltına alınıp Sıkıyönetim Komutanlığı’na götürüldü. Olayı protesto için Gümüşsuyu, Taşkışla ve Ayazağa İTÜ öğrencileri dersleri boykot etti.
– Hatay’da dün öldürülen Eczacı Muhittin Dönmez’in katili Endüstri Meslek Lisesi ülkücü öğrencisi N.Kaymakçı yakalandı. Nöbetçi olanlar dışındaki tüm eczaneler olayı protesto için bugün açılmadı.
1982- Hacettepe Ünv. öğretim görevlisi Dr.Sezgin Tüzün hakkında “Öğrencilerine Marksizmin belirli kalıplarını ezberletmeye çalıştığı, Doç.Dr.Yalçın Küçük’ün ‘Planlama, Kalkınma ve Türkiye’ kitabını kaynak kitap olarak önerdiği” vb.gerekçelerle rektörlükçe soruşturma açıldı.
– Devrimci Yol davası tutuklu sanıkları Oğuzhan Müftüoğlu ile Nasuh Mitap’a işkence yapmaktan yargılanan polisin duruşmasında Müftüoğlu’nun avukatı:”Müvekkilime 80 gün sürekli işkence yapılmıştır. Polisin takdirnamelerini mahkemeye sunması, suçunu gizleme çabasıdır.”
1986- Hollanda sağlık bakanlığı Türk çayında yüksek oranda radyasyon bulunduğunu açıkladı. Çay- Kur Genel Müdürlüğü iddiaları “Batı tezgâhı” diye nitelendirdi ve “kaynatıldığında radyasyon yapraklarda kaldığından kirlilik oranı 5-6 kat düşer” açıklaması yaptı.
1988- Başbakan Turgut Özal Cumhuriyet gazetesine, 500 bin lira manevi tazminat ödemeye mahkûm oldu. Özal, 1982’de Cumhuriyet gazetesini “Babıâli’nin Pravdası” olarak nitelemişti.
– 7 yıldır hapiste olup 9 ay sonra özgürlüğüne kavuşacak olan şair Mehmet Çetin’e Enver Gökçe Şiir Ödülü verildi.
1991- Yeni Ülke Gazetesi muhabiri Gültan Kışanak SHP Diyarbakır Milletvekili Leyla Zana’yı tedavi gördüğü Yeşilyurt İnternational Hospital’da ziyaret ettikten sonra gözaltına alındı.
1994- TÜMTİS üyesi İzmir ve İstanbul ambar işçileri, “Büyük Ankara Yürüyüşü” sırasında İzmir’de sendika binasının bilinmeyen kişilerce basılıp tahrip edilmesini protesto için öğlene kadar iş bırakıp basın açıklaması yaptı.
1995- Yahudi asıllı iş adamı Nesim Malki Bursa’da uğradığı silahlı saldırıda öldü.
– Felsefeci, yazar ve çevirmen Aziz Çalışlar (53) hayata veda etti. Yönetiminde yer aldığı Türkiye Yazarlar Sendikası’nın faaliyetleri nedeniyle 12 Eylül sonrası yargılanan Çalışlar, özellikle tiyatro ve sanat kuramları/tarihi üzerine yazdığı/çevirdiği kitaplarla tanındı.
1997- Yargıtay’ın bozma kararının ardından Sivas Katliamı Davası’nda 1 No’lu DGM “Anayasal düzeni zorla bozmaya kalkışmak”tan 33 sanığa idam, 40 sanığa 2 – 20 yıl arası hapis cezası verdi, 14 sanık beraat etti.
1998 – Hakkari’nin Çukurca ilçesi yakınında bir askeri helikopter, PKK’lıların açtığı ateşte pilotun vurulması sonucu düştü. 16 asker öldü.
– Polis Cumartesi Annelerinin 185.buluşmasını da İstiklal Caddesi’ne yaptığı yığınakla önledi, 11 kişi gözaltına alındı.
1999- Nesim Malki cinayetini azmettirdiği gerekçesiyle İnterpol tarafından da aranan Erol Evcil, Bursa’da bir villaya düzenlenen operasyon sonucu yakalandı.
2000- F tipi cezaevlerine karşı 99 tutuklu ve hükümlünün ölüm orucu 41.güne girerken Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk: ”Terör örgütlerinin isteklerinin kabul edilmesi söz konusu değil, ölümleri doktor müdahalesiyle önlemeye çalışacağız”.
– Manisa’lı 16 genç 5 yıldır süren “örgüt üyeliği/yardım-yataklık” davasından beraat etti. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 10 polisi Manisa’lı Gençler’e işkence yapmaktan mahkum etmesinin ardından, İzmir DGM de gençler için açılan “örgüt üyeliği” davasında beraat kararı verdi.
– Bütçeden sağlığa ayrılan payın yetersizliğini protesto için hekimler Türkiye genelinde “sabaha kadar uyumadan nöbet tutma” eylemi yaptı.
– Ruhi Su Taksim AKM’de düzenlenen gecede anıldı. Etkinlikte “Ezgili Yürek” adlı belgesel de gösterildi.
2001- Kuzey İttifakı ve ABD kuvvetlerinin Cenk Kalesi’ndeki bütün Taliban askerlerini öldürmesi üzerine, Uluslararası Af Örgütü soruşturma açılmasını istedi.
2002- Abdullah Gül’ün başkanlığında kurulan 58. hükümet TBMM’de 170’e karşı 346 oyla güvenoyu aldı. Meclis’te oylama ilk kez elektronik aygıtla yapıldı.
– AKP Genel Başkanı Erdoğan ”haksız mal edindiği” iddiasıyla açılan davada ifade verdi. Erdoğan’ın İstanbul Belediye Başkanlığı’ndan ayrıldığı tarihteki mal varlığı ile AKP Genel Başkanı olduğu tarih arasında 265 bin TL’lık ”kaynağı belirsiz malvarlığı artışı olduğu” iddia ediliyor. Erdoğan soruşturma aşamasında verdiği ifadede, oğlu A.Burak Erdoğan’ın düğününde takılan 30 kg.altını 23 Temmuz 2001’de 262.802 TL’na bozdurup aynı gün dolara çevirdiklerini; 2.duruşmada ise çocuklarını “Avrupa’da iş yapan aile dostu bir işadamının bursuyla okuttuğunu” söylemişti.
– İHD İstanbul Şb. üyeleri, Adalet Bakanı Cemil Çiçek’e Galatasaray Postanesi’nden mektup göndererek F tipi cezaevlerinin kapatılmasını istedi.
– İstanbul Üniversitesi’nde bir grup öğrenci ABD’nin Irak’a müdahale hazırlıklarını protesto için merkez kampüs girişine yürüdü ve basın açıklaması yaptı.
– Kenya’da İsraillilerin sahibi olduğu bir otele düzenlenen intihar saldırısında 12 kişi öldü. Mombasa havalimanından kalkan bir İsrail uçağına iki füze atıldı.
– ”Garip” şiir akımının yaşayan son üyesi şair, deneme, roman ve oyun yazarı Melih Cevdet Anday 87 yaşında İstanbul’da öldü.
– İnsan hakları ve Anayasa hukukçusu Prof.Dr. Bülent Tanör (62) kansere yenildi. 12 Mart 1971 muhtırası ve 12 Eylül 1980 darbe dönemlerinde üniversiteden uzaklaştırılıp Danıştay kararıyla görevine dönmüş, 1997’deki ”Demokratikleşme Raporu” nedeniyle yine görevden alınmıştı.
2003- Avrupa Konseyi, Türkiye’de 2003’te düzenlemeyi planladığı faaliyetleri “güvenlik” nedeniyle ertelediğini açıkladı.
2005- Şemdinli’de Umut Kitabevi’nin bombalanması olayına karıştıkları iddia edilen astsubaylar Ali Kaya ile Özcan İldeniz, “toplumda infiale yol açtıkları” gerekçesiyle, Van’da tutuklandı.
2006- Ukrayna parlamentosu, 1932-1933’te yaşanan açlığı (holodomor), Ukrayna halkına yönelik “soykırım” olarak kabul etti. Oylamaya 234 milletvekilinden 233’ü “evet” oyu kullandı.
2009- Taksim’de her Cuma yapılan “Hasta Tutuklulara Özgürlük” yürüyüşüne Cumhurbaşkanı A.Gül’ün “affettiği” kanser hastası eski tutuklu Güler Zere de katıldı.
2010- Başbakan Erdoğan’ın rektörlerle “Dolmabahçe Buluşması” farklı öğrenci grupları tarafından Barbaros Bulvarı ve Dolmabahçe’de protesto edildi.
– Haydarpaşa Garı’nın çatısında çıkan yangın sonucunda, çatısı ve 4’üncü katı büyük zarar gördü.
2012- Mersin/ Kazanlı’da banka borçlarından dolayı icralık olan çiftçilerin ana yolda yürümek istemesine polis gaz ve tazyikli su ile engel oldu.
– İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlediği “5.Ulaşım Sempozyumu ve Fuarı”nın önünde toplu ulaşım zamlarına karşı gösteri yapmak isteyen Halkevleri üyelerini polis Harbiye’de durdurarak biber gazıyla dağıttı, 6 kişi hastaneye kaldırıldı.
2015- Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi (49) Baro YK üyeleri ve bir grup avukatla birlikte sabah “Dört Ayaklı Minare” önünde basın açıklaması yaptıktan sonra polisten kaçan silahlı 2 YDG-H’liye açılan polis ateşinde hedef olarak ensesinden tek kurşunla vurularak katledildi.
2016- Dersim Aliboğazı bölgesinde 24 Kasımdan bu yana süren çatışmalarda, TKP/ML-TİKKO üyesi oldukları açıklanan Alican Bulut, Yetiş Yalnız, Doğuş Fırat, Umut Polat, Hasan Karakoç, Ersin Erel, Hatayi Balcı, Samet Tosun, Murat Mut, Serkan Lamba, Gamze Gül Kaya ve Esrin Güngör’ün öldürüldükleri açıklandı.
– “16 Haziran örgütünü kurup yönettiği ve çok sayıda eylemin talimatını verdiği” gerekçesiyle çarptırıldığı müebbet hapis cezasını -infaz indirimleri gereği-7 yılda tamamlayan Sarp Kuray Edirne F Tipi Cezaevi’nden tahliye edildi. Kuray’ı yaklaşık 100 kişi karşıladı.
2017- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu, kardeşi, eniştesi, ve dünürüne ait olduğunu iddia ettiği ve yurtdışına milyonlarca dolar para transferini içeren belgeleri açıkladı. Cumhurbaşkanı avukatı iddiaların tamamı yalan, belgelerin tamamı sahtedir şeklinde açıklamada bulundu.
– Reza Zarrab davası olarak bilinen dava başladı. Zarrab suçlamaları kabul etti, tanık olarak dinlenecek, Halkbank Eski Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla ise tek yargılanacak.
– BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Esed rejiminin yoğun saldırılarını sürdürdüğü Doğu Guta’da ateşkes ilan edildiğini duyurdu.
Yorumlar kapatıldı.