Belleğimizde: 28 Ocak

1517- Yavuz Sultan Selim, Kahire’yi ele geçirerek, Mısır Memlük tahtına oturdu. Birkaç gün sonra da İslam’ın son halifesi ile ilim adamlarını da yanına alarak İstanbul’a döndü.
1595- Sultan Üçüncü Mehmed Han’ın tahta çıkması ile idam edilen on dokuz şehzadenin cenaze merasimi yapıldı.
1731- İstanbul’da Arnavut İsyanı başlatıldı.
1820 – Fabian Gottlieb von Bellingshausen ve Mikhail Petrovich Lazarev öncülüğündeki Rus ekip Antarktika kıtasını keşfetti.
1853- Küba’nın İspanya’ya karşı verdiği bağımsızlık savaşında yaşamını kaybeden ve bütün Latin Amerika’nın özgürlük simgesi olan devrimci şair ve yazar José Julián Martí doğdu.
1854- Rusya, Osmanlı topraklarına yönelik genel bir saldırıya geçti.
1871 – Fransa-Prusya Savaşı: Fransa teslim oldu, savaş sona erdi.
1881 – Rus yazar Fyodor Mihayloviç Dostoyevski öldü.
1909 – İspanya-Amerika Savaşı’ndan beri orada olan Amerikan birlikleri Küba’dan ayrıldı.
1918- Sovyet Halk Komiserleri Kurulu, devrim sonrası terhis edilen eski ordunun yerine işçiler ve köylülerden oluşan Kızılordu’nun oluşturulması kararı aldı.
1920 – Osmanlı Mebusan Meclisi’nin (Osmanlı Meclis-i Mebusanının ) gayrı resmi, gizli oturumunda Misak-ı Milli kabul edildi.
1921 – TKP Genel Başkanı Mustafa Suphi ve 14 yoldaşı, Trabzon’a geldikten sonra İskele Kahyası Yahya tarafından 17.30 sularında bir motora bindirildiler ve gece sabaha karşı denizde öldürüldüler.
– Albert Einstein evrenin ölçülebileceğini öne sürdü. Bilim dünyasında yeni bir tartışma başlattı.
1927 – Eczacılar Kanunu kabul edildi.
1932 – Japonlar Şanghay’ı işgal etti.
1939- İstanbul Tramvay Şirketi 1 milyon 570 bin liraya devletçe satın alındı.
1940 – Tatar lider ve düşünce adamı, “ulusal komünizm”in fikir babası Sultan Galiyev öldü.
1942 – Memur maaşlarına yüzde 15 ile 25 oranları arasında zam yapılması kabul edildi.
1953- Ney üstadı ve ünlü hiciv şairi Neyzen Tevfik Kolaylı öldü.
1956 – Personel Kanunu açıklandı; en yüksek maaş 2 bin lira olacak.
1959- Çukurova’da sel: 200 bin portakal ağacı sular altında kaldı, bir mensucat fabrikasını sel bastı. Zararın 5 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bölgede yiyecek sıkıntısı başladı.
1962 – Çalışma Bakanı Bülent Ecevit’in başkanlığında toplanan III. Çalışma Meclisi toplantılarının 13. gününde işçiye grev, işverene de lokavt hakkının verilmesini oybirliğiyle kabul etti. Kabul edilen raporda grev yapılamayacak işyerleri de belirlendi.
1963 – İstanbul’da İstinye’deki Kavel Kablo Fabrikası’nda çalışan Maden-İş üyesi 170 işçi, “tezgah başında” oturma grevi yaptı. İşçiler sendikalaşma nedeniyle işten çıkarılan dört arkadaşlarının işe geri alınmasını istiyorlardı.
1967 – Şair Hasan Hüseyin Korkmazgil tutuklandı. Kızılırmak adlı şiir kitabında komünizm propagandası yapmakla suçlandı.
1969- İzmir/ Torbalı’ya bağlı Atalan köyünde 500 kadar köylü, 12 bin dönüm tapusuz araziyi paylaşan 6 ağanın topraklarını işgal etti.
1971- İzmir’de 200 kadar gencin ABD 6.Filo’suna bağlı gemilerin limana gelişini protesto yürüyüşünü dağıtan polis 20 genci gözaltına aldı.
– İzmir’de Devrimci Kadınlar Derneği, SBF Öğrenci Yurdu’nda polisin kız öğrencilere karşı saldırısını protesto için Cumhuriyet Alanı’na yürüdü. İÜ Eczacılık Fakültesi’nde görevli 39 kadın öğretim üyesi ve yardımcıları da saldırıyı bir bildiriyle kınadı.
– Aranan Deniz Gezmiş, babasının kendisine yazıp Cumhuriyet’te yayınlattığı 2 mektubuna cevap yazdı (H.İnan Cumhuriyet’e bıraktı): Mektupta “Biz Türkiye’nin 2.kurtuluş savaşçılarıyız.” dedi ve hükümeti “kemalist çizgiden sapmış” olmakla suçladı.
1974- Süresiz kadro-dışı bırakılan Galatasaray’lı futbolcu Metin Kurt: “Bu bir baba-oğul anlaşmazlığı değil, işçi-işveren çatışması”; “Ben Galatasarya yöneticilerinden, bizi izlemeye gelen seyircinin kulüp kasasına bıraktıkları paradan hak ve adalet prensipleri içerisinde kendi payıma düşen payı bir futbol işçisi olarak istedim.”
– “Kara Kuvvetleri’nde Örgütlenen Devrimci Subaylar” davasında, aralarından Ömer Laçiner, Atilla Özsever, Haluk Ergüven, Yücel Top, Duygu Berk gibi isimlerin bulunduğu 33 subayın 6 yıl 3’er ay ile 12’şer yıl arasında değişen hapis ve çeşitli sürgün cezalarına çarptırılmalarına, TSK’dan tard edilmelerine ve ömür boyu kamu hizmetinden men edilmelerine karar verildi.
– Dostlar Tiyatrosu Orhan Asena’nın “Şili’de Av” adlı oyununu sergiliyor
– Kıbrıs’ı Yunanistan’a vermek isteyen EOKA lideri Yorgo Grivas Kıbrıs’ta, 75 yaşında kalp krizinden öldü.
1976 – İskenderun Demir Çelik Fabrikaları’nın çelikhane montaj bölümünde çalışan 2 bin işçi dün işbaşı yapmayarak direnişe geçti.
– 12 Ocak’ta ülkücülerce vurulup dün yaşam mücadelesini kaybeden Kıbrıslı İTÜ öğrencisi Özer Elmas’ın cenazesi, yapılan törenin ardından ailesine teslim edildi.
1977- Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) tarafından düzenlenen “Hukuk Açısından Nazım Hikmet” konulu toplantı İstanbul Valiliği’nce “Toplantının Sendika tüzüğüne, Dernekler ve Sendikalar Kanunu’na aykırı olması” gerekçe gösterilerek yasaklandı.
– İnşaat Mühendisleri Odası, 23 Ocak’tan beri kayıp olan üyeleri Zeki Erginbay’ın bulunması için devlet birimlerine başvurdu.
– İstanbul Erkek Lisesi’nde ülkücülerin saldırılarına karşı Mezunlar Cemiyeti’nde toplanan öğrenciler gözaltına alındı.
1978- Ülkücü hakimiyeti altındaki Atatürk Eğitim Enstitüsü için düzenlenen rapor: “Gençler gece belirli saatlerde toplanıp ulutuluyor.”
– Yavuz Özkan’ın Tunçbilek ve Tavşanlı kömür ocaklarında çekilen “Maden” filminde kömür işçileri de rol aldı.
1981- Şair Özdemir Asaf öldü.
1982 – Türkiye’nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan öldürüldü; saldırıyı “Ermeni Katliamı Adalet Komandoları” örgütü üstlendi.
– İdama hükümlü firari sağ eylemci İsa Armağan İran’da tutuklandı.
1983 – Ermeni militan Levon Ekmekçiyan Ankara Kapalı Cezaevi’nde idam edildi. Levon Ekmekçiyan dokuz kişinin öldüğü Esenboğa baskınını gerçekleştirmekten yargılanmıştı.
1985 – Hava-İş Sendikası, THY’de çalışan yaklaşık 6 bin işçi adına toplu sözleşme imzaladı. Ücretlere birinci yıl için yüzde 30 artı 1500 lira, ikinci yıl için yüzde 25 zam sağlandı.
1987 – Türkiye, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyonu’na kişisel başvuru hakkını çekince koyarak kabul ettiğini açıkladı.
– Can Yücel Nisan 1984’de açılan dava sonucu toplatılan “Rengahenk” adlı şiir kitabından dolayı yargılandığı davada beraat etti.
1991- 8 muhalefet Partisi’nin (RP, SHP, HEP, DYP, SP, SBP, TBKP ve Yeşiller) İl Başkanı ve yöneticileri, ABD’nin Irak’a yönelik olarak başlattığı “Körfez Savaşı”na karşı 2 Şubat’ta Abide-i Hürriyet Caddesi’nde “Barış Yürüyüşü” adı altında ortak bir eylem yapma kararı aldı.
– Ankara/ Güvenpark’ta ABD’nin Irak’a yönelik Körfez Savaşı’nı ve ANAP iktidarının desteğini protesto için toplanan İHD, ÇGD, Ziraatçılar Derneği, Mülkiyeliler Birliği, Halkevleri ve SHP’lilerden 100’ü aşkın kişi polisçe dağıtıldı, 15 kişi gözaltına alındı.
– İzmir Kemeraltı Şadırvan Camii’nde verdiği vaazda Körfez Savaşı’na da değinen Fethullah Gülen, Saddam Hüseyin’in savaşı “bir hiç uğruna” sürdürdüğünü, Suudi Arabistan ve İsrail’e atılan füzelerle “masum halka zulmedildiğini” söyledi.
1992- Anayasa Mahkemesi, Türkiye Birleşik Komünist Partisi’ni (TBKP) “yasaklanmış adla kurulduğu” ve “devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozduğu” gerekçeleriyle kapattı.
– Yaklaşık 4 ay önce SHP’li İzmir Anakent Belediyesi’nden “yasadışı greve katıldıkları” gerekçesiyle tazminatsız çıkarılan işçiler 21 gün önce başlattıkları Ankara yürüyüşlerinde Polatlı’ya yaklaştı. İşçiler geceleri tutulan 6 otobüste geçiriyor.
– Sinema Oyuncuları Derneği’nden (SODER) istifa eden bir grup sinema sanatçısı Sinema Oyuncuları Odası’nı kuruyor.
1993- İstanbul Barosu avukatları Uğur Mumcu suikastını protesto için Sirkeci’den Cumhuriyet gazetesine yürüdü.
– Genelkurmay Başkanlığı, “darbe devrinin” kapandığını açıkladı.
1994 – Türk savaş uçakları PKK’nın (Kürdistan İşçi Partisi) Kuzey Irak’taki Zeli kampını bombaladı.
– İstanbul’da Belediye-İş ve Genel-İş’li 300 işçi, sendika yönetimlerinin toplu sözleşmesiz sendika hakkını kabul etmesini protesto etti.
1996- Konya’daki İlkezgi Kitabevi’nin kundaklanarak yakılması sonrasında gözaltına alınan kitabevinin sahibi Mustafa Poyraz’a işkence yaptıkları iddiasıyla 2 polis ve 1 doktor (sağlam raporu vermekten) hakkında dava açıldı.
– Zülfü Livaneli: ”Hala Ruhi Su’nun 20 yıl önce yaptıkları taklit ediliyor. İyi beste olmadığı zaman slogana, sözlere güvenip kötü telaffuzla şarkı söylemekle müzik olmuyor.” (Cumhuriyet’te Cumhur Canbazoğlu’nun ”Sol müziğin bugün durduğu yer” başlığıyla açtığı tartışma.)
1997 – Güney Afrika’da ırkçı yönetim döneminde görevli dört polis devrimci öğrenci lideri Stephen Biko’yu 1977’de öldürdüklerini resmen itiraf etti. Biko dayak sonrası götürüldüğü 1.000 km.mesafedeki Pretoria Hastanesi’nde 12Eylül1977’de hayatını kaybetmişti.
– Refah Partili Kültür Bakanı İsmail Kahraman, Taksim Gezisi’ne cami yapılmasına ilişkin son onay mercii olan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nda boşalan üyeliğe, Refah Partisi İstanbul İl Başkan Yardımcısı Kadir Topbaş’ı atadı.
– Vicdani retçi Osman Murat Ülke, Genelkurmay Askeri Mahkemesi’nde görülen davada “halkı askerlikten soğuttuğu” gerekçesiyle 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
– Türk Tabipleri Birliği eski Merkez Konseyi Başkanı Selim Ölçer, Necdet Güçlü’nün 1970’de öldürülmesi olayında asıl hedefin kendisi olduğunu, ülkücülerin kendisini kaçırdığı sırada Güçlü’nün geride kalan ülkücü İbrahim Doğan’ı yakalamak isterken kurşunlandığını söyledi.
1999- Diyarbakır DGM tarafından verilen 10 aylık hapis cezasının infazını daha önce 67 gün süreyle erteleten eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan, İstanbul Adliye Sarayı’na giderek cezasının infazını 53 gün daha erteletti.
2000 – Hizbullah’a yönelik operasyonda İstanbul Kartal’da bir villanın bodrumundan yedi ceset çıkarıldı. İstanbul’da çıkarılan ceset sayısı 17’i buldu.
2002- Washington’da Stratejik Etütler Merkezi’nde (CSIS) konuşan AKP Genel Başkanı R.Tayyip Erdoğan: ”Partimiz, ABD gibi küresel sorumlulukları olan bir ülkeyi doğal müttefiki olarak görmektedir”, ”Türkiye’de hükümet içinde reformlara (ve IMF’ye) direnenleri üzüntüyle izliyoruz.”
2003- AKP Genel Başkanı Erdoğan hakkındaki “haksız malvarlığı edinimi” davasında müdahil olan Hazine, Erdoğan’ın beraat kararını 1 haftalık sürede temyize götürmedi ve karar kesinleşti. Hazine avukatları karar duruşmasında da bilirkişi raporuna itiraz etmemişlerdi.
2004- Tabu konularda yaptığı yayınlarla tanınan yayıncı ve yazar, insan hakları savunucusu Ayşenur Zarakolu öldü.
– Erdoğan- Bush görüşmesini protesto için Taksim’e yürüyen Halkevleri üyesi 30 kişiye polis müdahalesi ve gözaltı.
– Türk Lirası’ndan altı sıfır atılmasını ve para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi
2005 – BM insan hakları raportörü John Dugard hazırladığı raporda, İsrail’in işgal altında tuttuğu topraklardaki Filistinli sivillerin evlerini yıkmasını “savaş suçu” diye niteledi.
2006 – Filistin’de seçimleri kaybeden El Fetih üyeleri, Hamas’la çatışıp Meclis’i bastı. El Fetih yöneticilerinin istifasını istedi. Seçimleri kazanan Hamas, ABD ve İsrail’in “silahları bırakın” çağrısına “Biz ordu kuracağız” yanıtını verdi.
– Mısır’ın Nobel ödüllü yazarı Necip Mahfuz, yasaklı bir romanının yayınlanması için El-Ezher’dan fetva istedi. Mısırlı birçok aydın ise yazarın bu talebinin İslamcılara teslim olmak anlamına geldiğini söyleyip tepki gösterdi.
– Polonya’nın Katowiçe şehrinde bir sergi sarayının çatısı, biriken karın ağırlığıyla çöktü: 62 kişi öldü, 140 kişi yaralandı.
2007- Irak ve ABD kuvvetlerinin Necef’te düzenlediği operasyonda 250 direnişçi öldü.
– Aralarında Jane Fonda, Mia Farrow, Susan Sarandon gibi sinema oyuncularının da yer aldığı bir grup Washington’da Irak savaşı ve Bush karşıtı gösteride bir araya geldi.
2008- 2004’de öldürülen baba-oğul Kaymaz’ların dava avukatlarından Tahir Elçi’ye, Mahkeme Heyeti’ne “Taleplerimize kayıtsız kalındı. Tarafsız yargılama istiyoruz” dediği için ”Adil yargılamayı etkilemeye çalıştığı” iddiasıyla 3 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.
– İzmir 8. Asliye Ceza Mahkemesi, bir konuşmasında Atatürk’ten “adam” diye söz ettiği gerekçesiyle Prof. Dr. Atilla Yayla’yı ertelemeli 15 ay hapisle cezalandırdı. Cezayı erteleyerek iki yıl denetime hükmetti.
– Haydarpaşa-Denizli seferi yapan trenin saat 02.00 civarlarında Kütahya’nın Çöğürler kasabasında raydan çıkmasıyla oluşan kazada 436 yolcudan 9 kişi öldü.Yaklaşık 300 kişi çeşitli yerlerinden yaralandı.
– Zimbabwe’de enflasyon %150.000 civarında arttı.
– 26 Ocak’ta hayata veda eden Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) kurucusu George Habaş’ın (El-Hekim) cenazesi Amman’da toprağa verildi
2009- Sri Lanka’da devam etmekte olan iç savaşta yaklaşık 250.000 sivil, güvenlik güçleri ve Tamil Kaplanları’nın açtığı çapraz ateş arasında kaldı.
– Savaş Yolu Dergisi Kolektifi üyeleri, Mustafa Suphi ve yoldaşlarını ölüm yıldönümünde Dolmabahçe Sarayı önünde andı.
2010- İran’da, seçim protestolarına katıldığı gerekçesiyle idama mahkum edilen 11 kişiden ikisi idam edildi.
– TEKEL direnişi 45. gününe girdi.
2011- Mısır’da yüz binlerce protestocu cuma namazı sonrası Mübarek rejimine karşı sokaklara döküldü. Hükümet belirli sosyal medya sitelerine erişimi sansürlemekle birlikte internet ve SMS şebekelerini kapattı. Sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
Ürdün’de binlerce kişi üst üste üçüncü cuma sokakları doldurdu. Enflasyonu, işsizliği ve yükselen fiyatları hedef alan protestocular Başbakan Samir Rifai’nin istifasını talep etti.
– Hrant Dink’i korumadığı gerekçesiyle Dink’in kardeşleri tarafından açılan davada 100 bin TL tazminata mahkum edilen İçişleri Bakanlığı’nın temyiz gerekçesi: “Tazminat miktarı amacına aykırıve fahiş. Hrant Dink koruma istememişti, buna rağmen gereken önlemler alındı.”
– Sosyalist Feminist Kolektif,”Ev işlerinde harcadığımız zamanı geri istiyoruz. Erkeklerden alacaklıyız, geleceğimizi istiyoruz”eylemleri kapsamında, Torba Yasa’daki”evden veya uzaktan çalışma”,”çağrı üzerine çalışma”vb.hükümlere karşı Ankara’da basın açıklaması yaptı.
2012- Birçok ilden İstanbul’a gelen eczacılar Kadıköy İskele’de “Sağlıkta yıkıma dur de” mitingini gerçekleştirdi. SGK ile TEB arasındaki protokolde eczacılara yıkım getirecek düzenlemeler dayatıldığı gerekçesiyle yapılan miting, Haydarpaşa’dan İskele’ye yürüyüşle başladı.
– İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Cezaevi Komisyonu, F tipi hapishanelerin kaldırılması ve tecritin son bulması için Taksim meydanında oturma eylemi yaptı.
– ABD’nin Oakland şehrinde 6 yıldır kullanılmayan boş bir binayı işgal ederek “%99 için eğitim, sağlık ve barınma merkezi” yapmak isteyen eylemcilere polis saldırdı. Yaklaşık 300 kişi tutuklandı.
2013- Birçok ilden Ankara’ya gelen taşeron karayolları işçileri, Yargıtay kararına göre Karayolları Genel Müdürlüğü’nün işçisi görünmelerine rağmen kararın uygulanmamasını ve soruna ilgi göstermeyen Türk-İş Başkanı Mustafa Kumlu’yu Genel Müdürlük binası önünde protesto etti.
– 348 gündür direnişte olan Hey Tekstil işçileri, Hey Tekstil’in üretim yaptığı Mango’yu 3.kez işgal etti. Taksim’den yürüyerek İstiklal Caddesi’ndeki Mango’ya giren ve 2.katta pankart ve dövizlerini açan işçiler, müşterileri Mango’yu boykot etmeye çağırdı.
2014- Kamilet Vadisi’nde yapımı planlanan HES’e karşı Arhavililer ve farklı illerden gelenler inşaat alanındaydı.
– Beşiktaş Forumları, “yolsuzluk operasyonlarını unutturmamak için” 4.Levent Metro duraklarından Sporcular Parkı’na yürüdü.
– Dev Sağlık-İş üyesi Okmeydanı Hastanesi çalışanları, çalışma koşullarının düzeltilmesi talebiyle gösteri yaptı.
201- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afrin harekatına karşı çıkan akademisyen, yazar ve sanatçılar için ”hainler, sözde sanatçılar, riyakar ve sahtekarlar” dedi.
İçişleri Bakanlığı, Süleyman Soylu’nun ”cibilliyetsizler” dediği TTB Merkez Konseyi üyelerinin görevlerine son verilmesi için dava açtı.