1863- İsviçreli Henri Dunant’ın önayak olmasıyla Cenevre’de toplanan 16 ülke, Uluslararası Kızılhaç’ın kurulmasına karar verdi.
1901- Amerika Birleşik Devletleri başkanı William McKinley’in suikastçısı Leon Czolgosz elektrikli sandalyede idam edildi.
1911- Ünlü Amerikalı gazeteci Joseph Pulitzer (d. 1847), Güney Carolina’da öldü.
1913- Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti yıkıldı.
1914 – Amiral Souchon liderliğindeki Goeben (Yavuz), Breslau (Midilli) ve dokuz Osmanlı savaş gemisinden oluşan bir donanma Rus liman ve gemilerini bombalayarak Osmanlı’nın 1. Dünya Savaşı’na girmesine neden oldu.
1917- Bolşevik Parti Merkez Komitesi toplantısında “Derhal silahlı ayaklanma hazırlığına başlanması ve bir Askeri-Devrimci Merkez atanması” kararı alındı.
1919 – İngiliz birlikleri Antep’i Fransızlara teslim edilerek geri çekildi.
1923- Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce Mustafa Kemal cumhurbaşkanı seçildi.
1924- Milletler Cemiyeti Konseyi’nde, Türk-Irak sınırı, Musul’u Irak’a bırakacak biçimde saptandı.
– Fransız yazar Anatole France (d. 1844) yaşamını yitirdi.
1927- Irak’ta yapılan kazılarda, Ur kenti yakınlarında 5 bin yıl öncesine ait olduğu belirlenen bir molekül takımı bulundu.
1929- Amerika’da hisse senetleri hızla değer kaybetti; bugün tarihe ‘Kara Salı’ olarak geçti. New York Borsası çöktü; Amerika Birleşik Devletleri’nde ekonomik depresyonun başlangıcı.
1933 – Cumhurbaşkan Mustafa Kemal, Cumhuriyetin ilanının 10. Yılı sebebiyle nutkunu okudu.
1936- Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında, Eribe Hanım paraşütüyle yere çakılarak öldü. Eribe Hanım tayyareci Vecihi’nin kızıydı.
1941- Litvanya/Kaunas’ta 9 binden fazla Yahudi (2.007 erkek, 2.920 kadın ve 4.273 çocuk) işgalci Nazilerce kurşuna dizilerek öldürüldü.
1954- Vatan Partisi kuruldu. 11 Kasım’da Genel Başkanlığa Dr.Hikmet Kıvılcımlı getirildi. 30 Aralık 1957’de DP iktidarı faaliyetini durdurdu.
1956- İsrail ordusu, Mısır sınırını geçti, Sina yarımadasını işgal etti.
1960- Milli Birlik Komitesi’nin 147 öğretim üyesini görevden almasına tepkiler sürüyor. Ankara Üniversitesi Rektörü Suut Kemal Yetkin istifa etti.
– Cassius Clay (daha sonra Muhammet Ali) Louisville, Kentucky’de ilk profesyonel maçını kazandı.
1961- İlk Türk yapımı otomobil ”Devrim”, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e armağan edildi. ”Devrim”in deneme sürüşü, yetersiz benzin konulması yüzünden başarısızlıkla sonuçlandı.
– Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti’nden ayrıldı.
1968- Milano’da düzenlenen kısa metrajlı film gösterisinde, Türkiye’den “Ebru” adlı film, “liyakat diploması” aldı.
1967- Montreal’deki Expo 67 Dünya Fuarı kapandı. Fuarı 50 milyonun üzerinde insan ziyaret etmişti.
1969- İki bilgisayar arasındaki ilk bağlantı gerçekleştirildi. Bu bağlantı İnternet’in öncüsü olan ARPANET üzerinden yapıldı.
– Kütahya/Simav’da 29 Ekim törenlerine Arapça yazılı dövizlerle gelen Komünizmle Mücadele Derneği üyeleri tören alanından kovalandı.
1970- Manisa/ Demirci’de düzenlenen Cumhuriyet’in 47.yıl törenlerinde 20 kadar imam-hatip öğrencisi din devleti isteyip tekbir getirdi.
– ABD Başkanı R.Nixon’ın konvoyu California San Jose’de Vietnam Savaşı aleyhtarlarının şişe ve yumurta yağmuruna tutuldu.
1976- Beyazıt’taki “Marmara Sineması” (Küllük) önündeki bayiden Cumhuriyet gazetesi alan işçi İsmail Hıdır ülkücülerce dövüldü. Bir süre önce aynı bayiden gazete alan bir Deniz Üsteğmeni de saldırıya uğramıştı.
– Divriği’de 29 Ekim töreninden dönen Endüstri Sanat Enstitüsü öğrencilerine saldıran ülkücüler, akşam da TÖB-DER binasını tahrip etti.
TÖB-DER Genel Başkanı Gültekin Gazioğlu: “Ziraat Bankası TÖB-DER’in mevduat hesaplarını bloke ediyor, PTT şubeleri işlem yapmıyor, telefonlarımız dinleniyor.”
– Milliyetçi Cephe iktidarının yeni ders yılında tek kitap olarak okullarda okutulmasını zorunlu kıldığı gerici-ırkçı ders kitapları Cumhuriyet Gazetesi’nin düzenlediği ve Prof.Cavit Orhan Tütengil’in yönettiği açık oturumda eğitimcilerce tartışıldı.
– Türkiye İşçi Partisi’nin 13, 14 ve 17 Kasım’da İzmir, İstanbul ve Ankara’da yapacağı ”Şili’yle Dayanışma Geceleri”ne İsabel ve Angel Parra kardeşler ile besteci P.Castillo da katılacak. Parra’lar Victor Jara’nın yapıtları ve Neruda ile ortak şarkılarını icra edecek.
1978- Tokat’ta solcuların devam ettiği bir kahvehane akşam ülkücülerce bir araçtan tarandı : 3 ölü.
– Sivas’ta devrimci bir öğretmenin düğününe yapılan saldırı sonucu yaralanan Sivas Eğitim Enstitüsü öğrencisi ve Devrimci Yol militanı Ruhi Özvar (1959- Tokat) yaşamını yitirdi.
– Malatya’da iki gün önce ülkücülerin dağıttığı “Haslet” dergisini almadığı için okulun dağılması sonrası tabancayla vurulan Turan Emeksiz Lisesi odacısı Vahap Şahin tedavi edildiği hastanede hayatını kaybetti.
– Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş Almanya’da ülkücülere bir konuşma yaptı, “Bize açıkça katil derlerse ağızlarını yırtarım” dedi.
1979- TÖB-DER tarafından 29 Ekim’de Bursa’da düzenlenen mitinge polis saldırdı, bir öğretmen dipçiklenerek öldürüldü. Bursa Valisi yetkilerini aşarak, yasalara aykırı biçimde mitingi engellemeye çalıştı. Mitingin bir provokasyon ortamına sürüklenmek istendiği gören TÖB-DER yöneticileri sayıları 10.000’in üzerine çıkan kitlenin dağılması için uyardıkları bir sırada polis saldırısı başladı. Çok sayıda öğretmen ve işçi yaralandı, bir öğretmen faci bir şekilde can verdi. Aralarında TÖB-DER Genel Başkanı ve DİSK Bölge Temsilcisinin de bulunduğu 300’e yakın kişi gözaltına alındı.
– İstanbul Paşakapısı Cezaevi’nde, ayaklanma çıktı. 523 tutuklu 12 gardiyanı rehin aldı.
– Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü Yaşar Nabi Nayır’a verildi.
– Grafik sanatçısı Mengü Ertel 1980 Moskova Olimpiyatları Afiş Yarışması’nda 3.lük ödülünü aldı.
1980- Antalya Gazipaşa Görüş köyü kırsalına düzenlenen operasyona çıkan çatışma sonucu yakalanan militanlardan Ahmet Yüksel’in vurulduktan sonra işkenceye götürüldüğü ve kan kaybından yaşamını yitirdiği açıklandı.
1981- Lastik-İş Başkanı, TİP Genel Sekreteri (1965), Milletvekili (1965-1969) ve DİSK kurucusu (1967) Rıza Kuas (55) hayata veda etti.
1983- Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) Genel Başkanı Turgut Sunalp “Faşizm komünizm kadar tehlikeli değildir,” dedi.
6 Kasım seçimleri için gazeteye ilan veren Özal ise “12 Eylül’ün getirdiği huzur ve güven ortamından geri dönülmemesi” için oy istedi.
– ABD’nin işgale başladığı Grenada’daki ABD askeri sayısı 6 bine ulaştı; Sovyet başkonsolosluğuna da ateş açıldı: 1 yaralı.
1989- Kamu çalışanlarına sendika hakkı panelinde Aziz Nesin: “Bu çağda insan örgütlü değilse insan da değildir.”
– Bayrampaşa Cezaevi’nde bayram nedeniyle yapılan açık görüşler 10 dakika ile sınırlandırılınca sol siyasi mahkumlar görüşe çıkmadı, protesto eden yakınları tartaklandı.
1990- Sol siyasi tutuklu ve hükümlüler açık görüşlerin kısıtlanmasını protesto için birçok cezaevinde görüşe çıkmadı, aileleri dışarıda protesto gösterileri yaptı.
1991- Müjdat Gezen Sanat Merkezi ve Merkez içinde yer alan 60 kişilik Yılmaz Güney Cep Sineması açıldı.
1992- Kazakistan ve Türkmenistan, ilk büyükelçiliklerini Ankara’da açtı.
1994- Beyaz Saray’a giren Francisco Martin Duran adlı bir kişi, Birleşik Devletler Başkanı Bill Clinton’a suikast girişiminde bulundu.
– Erzincan Mercan dağlarında, kolluk güçleriyle çatışmaya giren TKP(ML)- TİKKO üyesi oldukları açıklanan Mehmet Doğanoğlu (1969- Dersim), Nihat Doğan (1972- Dersim) ve Daimi Kişin (1973- Bingöl) öldürüldü.
1998- THY’nin Adana-Ankara seferini yapan Boeing 737 tipi uçağı, 33 yolcu ve altı kişilik mürettebatıyla kaçırıldı. Uçağı kaçıran Erdal Aksu, ölü ele geçirildi. Aksu’nun Diyarbakır’da dört öğretmeni öldürmekten aranan bir kişi olduğu belirlendi.
– Yaklaşık 5 yıldır Fransa’da yaşayan, hakkında kesinleşmiş 2 yıllık hapis cezası ve birçok davada gıyabi tutuklama kararı bulunan Prof.Dr.Yalçın Küçük Edirne/ İpsala’dan giriş yaptı, avukatlarıyla görüştürülmeden TEM polislerince teslim alındı.
– ABD’li astronot John Gleen 36 yıl aradan sonra 77 yaşında, Discovery mekiğiyle yeniden uzaya gitti.
– Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkiye, Hazar ve Orta Asya petrollerinin batı pazarlarına Bakü-Tiflis-Ceyhan ana petrol boru hattıyla ulaştırılmasına ilişkin Ankara Deklarasyonu’nu imzaladı.
2000- Peru Devlet Başkanı Alberto Fujimori, ülkenin deniz, kara, hava kuvvetlerinin komutanlarını görevden aldı.
2001- AKP lideri ve eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Erdoğan dönemindeki AKBİL yolsuzluğunu araştıran Mülkiye Başmüfettişi C. Eren’in düzenlediği raporda, daha önce aynı yolsuzluğu araştıran hesap uzmanlarının tespitlerinin doğru olduğu ortaya koyuldu.
– ABD uçakları Afganistan’da, El Kaide lideri Bin Ladin’in Sovyet işgali yıllarında yaptırdığı tünel ve mağaraları, başkent Kabil’i ve Mezar’ı Şerif’i havadan bombaladı. Taliban yönetimi Halk Sağlığı Bakanı Molla Muhammed Avaş, ABD’nin kimyasal silahlarla çok sayıda Afgan’ın ölümüne yol açtığını söyledi.
2002- 15 üye ve Türkiye dahil 13 aday ülkenin 105 temsilcisinin oluşturduğu Avrupa Konvansiyonu, üç bölümlük 414 maddelik AB anayasası taslağını açıkladı.Taslağa göre her vatandaş hem ülkesi hem AB’nin vatandaşı olacak, kurulacak “Avrupa Halkları Kongresi” hem Avrupa Parlamentosu hem de AB ülkelerinin ulusal parlamentolarından üyelerden oluşacak.
Taslağı eleştiren Britanya Başbakanı Tony Blair “Avrupa’nın federal süper devlet olarak değil bir devletler birliği olarak işbirliği yapması gerekir” dedi.
2003- 1995’te yargısız infaz sonucunda öldürülen Serdar Oğraş’ın ailesinin şikayeti üzerine AİHM’de açılan dava uzlaşmayla çözümlendi. Türkiye hükümeti, ölümle sonuçlanan olaydan üzüntü duyduğunu belirtti; aileye 76 bin euro (134 milyar lira) tazminat ödemeyi kabul etti.
2004- İki yıldır Ramallah’ta kuşatma altında olan Filistin lideri Yaser Arafat, kan kanseri şüphesiyle İsrail’in izniyle Paris’e götürüldü.
– Avrupa Birliği üyesi 25 ülke, AB Anayasası Anlaşması ile nihai belgeyi, aday ülkeler (Türkiye, Bulgaristan ve Romanya) ise nihai belgeyi imzaladı. AB Anayasası ulusal yasanın üzerinde olacak, kararlar “oybirliği” yerine “nitelikli çoğunluk” sistemiyle alınacak.
2006- Brezilya’da solcu Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, seçimlerin ikinci turunda yeniden başkan seçildi.
2008- ”Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri”ne edebiyat dalında yazar Yaşar Kemal, mimari dalında Turgut Cansever ve müzik dalında ise Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça layık görüldü.
– Hindistan’ın Assam eyaletinde başkent Gauhati ile 3 kentte gerçekleştirilen 13 bombalı saldırıda en az 66 kişi öldü, 470 kişi yaralandı.
– Pakistan’ın batısında meydana gelen 6,5 büyüklüğünde ki depremde 160 kişi yaşamını yitirdi.
2009- 14 yıl önce 34 yıl hapse mahkum edilen ve Çukurova Üniversitesi Balcalı Araştırma Hastanesi mahkum koğuşunda tutulan kanser hastası DHKP-C hükümlüsü Güler Zere’nin serbest bırakılmasını isteyen 30’a yakın kuruluştan temsilciler Adli Tıp Kurumu önünde oturma eylemi yaptı.
Aralarında TAYAD, ESP ve DHF’nin de bulunduğu “Tecride Karşı Mücadele Platformu” üyelerinin Okmeydanı Sibel Yalçın Parkı’nda hasta tutuklu Güler Zere’nin serbest bırakılması için gerçekleştirdiği 3 günlük açlık grevinin son gününde bir basın açıklaması yapıldı.
2010- Paşabahçe Devlet Hastanesi’ndeki işine son verilmesinin ardından kurduğu çadırda 112 gündür direnişini sürdüren Türkan Albayrak açlık grevine başladı. Eyleme TEKEL, Emekli-Sen, Eğitim-Sen ve Tüm Bel-Sen üyeleriyle çeşitli hareketlerden yaklaşık 100 kişi destek verdi.
2011- 344.buluşmada Cumartesi Anneleri 29 Ekim 1995’de Dargeçit’te 7 ayrı eve düzenlenen baskınlarda gözaltına alınıp kaybolan 7 kişiyi andı.
2012- Ankara Valiliği’nin günler öncesinden yasakladığı “Cumhuriyet Buluşması” ile “Seferberlik Yürüyüşü” CHP, DSP ve 40’a yakın sivil örgütün desteğiyle ve -polisin tüm engellemelerine rağmen- 100 bini aşkın kişinin katılımıyla gerçekleşti. Ulus ile Gençlik Parkı arasında kalabalık kitlelerin arasında barikat kuran polisin gaz bombası, tazyikli su, TOMA’lar ve panzerlerle müdahalesine rağmen barikatı yararak birleşen kitle Tandoğan’dan Anıtkabir’e yürüyerek Cumhuriyet Bayramı’nı kutladı
2013 – Asya ile Avrupa arasında denizin altından demiryolu ulaşımını sağlayacak Marmaray açıldı ve ilk sefer Üsküdar’dan Yenikapı’ya düzenlendi.
– Türkiye ile Japonya arasında Sinop’a yapılacak nükleer santral yapımı için imzaları atıldı.
– Bursa’da yaklaşık 100 kişi ağaç kesimine direnen ODTÜ öğrencilerine destek için Setüstü’nden Heykel’e yürüdü.
– Suudi Arabistan, hacca gelen Kürt hacılar için ilk defa Kürtçe Kur’an-ı Kerim meali hazırladı.
– Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, 29 Ekim’den önce askeri hizmet kanunu çerçevesinde işlenen suçları kapsayan genel af ilan etti.
2015- ”Millet”, 29 Ekim kutlamaları için Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından Saray’a taşındı. Ve Cumhurbaşkanı Erdoğan Saray’ın balkonundan ilk kez millete seslendi.
– Hürriyet’e baskında baş rolde olan AKP Gençlik Kolları Başkanı Abdurrahim Boynukalın Nevşehir Gençlik Kolları’nda konuştu: ”AK Parti teşkilatı basın özgürlüğü var diye basına dokunulmazlığı artık kaldırmıştır. Bundan sonra da o dokunulmazlığı kaldırmaya devam edeceğiz.”
– Tüberküloz, Dünya Sağlık Örgütü tarafından artık AIDS hastalığının yanı sıra dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalıklarından biri ilan edildi.
2018- İstanbul Havalimanı açıldı. Havalimanı henüz bitmemişti.
– 95. yılında, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı resepsiyonu Başkent Ankara yerine İstanbul’da, Yeni Havalimanı’nda yapıldı.
Yorumlar kapatıldı.