1623- Bağdat, İran ordusu tarafından işgal edildi.
1864 – Sand Creek Katliamı: Kendilerine Amerikan ordusunun korumasında oldukları sözü verilen silahsız 150 kadın, erkek ve çocuk kızılderili, Albay John Chivington ve emrindeki 700 gönüllü asker tarafından öldürüldü. Colorado’da bulunan beyaz yerleşimciler ve yerli Kızılderili halk arasındaki ilk haksız soykırım planıydı.
1929- Amerikalı amiral Richard Byrd Güney Kutbu üzerinde uçan ilk insan oldu.
1932 – Jön Türk hareketinin önderlerinden Abdullah Cevdet öldü.
1934- Eski adların değiştirilmesi devam ediyor. Atatürk, Matbuat Cemiyeti’nin adını Basın Kurumu olarak değiştirildi.
1937- Hatay’da özerk yönetim ilan edildi.
1943- Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi 1 yıl aradan sonra 2.kez toplandı ve Geçici Hükümet’i oluşturarak “Demokratik Federal Yugoslavya”yı ilan etti.
1944- Tiran’ı 17 Kasım’da Nazi işgali ve işbirlikçi hükümetten kurtaran Arnavut partizan güçleri 12 gün sonra tüm Arnavutluk’u özgürlüğüne kavuşturdu. Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu.
1947- Birleşmiş Milletler Örgütü Araplar’ın şiddetli muhalefetine karşın Filistin’in bölünmesini ve bağımsız bir İsrail devleti kurulmasını kararlaştırdı.
– Cyrano de Bergerac İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda ilk kez sahnelendi.
1950- Gazetecilik Enstitüsü açıldı.
1960- Yassıada yargılamalarında “Radyo Davası” başladı. Eski Demokrat Partililer devlet radyosunu parti yayın organı haline getirmekle suçlanıyor.
1964 – Süleyman Demirel, favori olan rakibi Saadettin Bilgiç’ten 1072 oy fazla alarak Adalet Partisi genel başkanı seçildi.
1965- Ayasofya’nın cami olarak ibadete açılmasına ilişkin AP’li Devlet Bakanı Refet Sezgin’in demeci: “Ben şahsen talebeliğimden beri ibadete açılmasını düşünürüm.”
1968- R.Komer protestocularından Deniz Gezmiş, Rahmi Aydın, Mustafa Zülkadiroğlu, Toygun Eraslan ve Mustafa Gürkan tutuklanarak Sultanahmet Cezaevi’ne konuldu. Cihan Alptekin dahil 12 öğrenci ise tutuksuz yargılanacak.
1971- Türkiye Halk Kurtuluş Partisi ve Cephesi (THKP-C) liderlerinden Mahir Çayan, Ziya Yılmaz ve Ulaş Bardakçı ile Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) liderlerinden Cihan Alptekin ve Ömer Ayna İstanbul Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçtılar. Mahir Çayan ve 25 arkadaşı 16 Ağustos 1971’de THKP-C, Cihan Alptekin ve 16 arkadaşı da 6 Ekim 1971’de THKO davasından yargılanmaya başlanmıştı.
– Hapisteki THKO’lular için soygun, fidye vb. eylemleri yaptıkları iddiasıyla aranan Nahit Töre ve 3 arkadaşı İstanbul Şirinevler’deki bir evde yakalandı.
1972- Can Yücel, Che’nin “Küba’da Sosyalizm ve İnsan” kitabını Türkçe’ye çevirmekten 7.5 yıl hapse mahkum edildi.
1974- Gıda-İş, kurucu olduğu DİSK’in temel ilkelerinden olan işçinin doğrudan doğruya söz ve karar sahibi olmasına yeni bir adım kazandırdı. Genel Yönetim Kurulu 29 Kasım’da yapılan toplantısında, “Türkiye Gıda Sanayii işçileri Sandikası İşyeri İşçi Konseyleri Seçim ve Görevlerine Ait Yönetmelik’i kabul etti.
– Pakistan’da deprem; 4 bin 700 kişi öldü.
1975- Uluslararası Para Fonu (IMF), Türkiye’den yabancı bankalara kolaylık sağlamasını istedi.
– BP ve Mobil işçileri yılda ortalama 6 maaş ikramiye alacak. Petrol-İş Sendikası ile Mobil ve BP şirkeleri arasında toplu sözleşme imzalandı. İşçilere birinci yıl için günlük 52, ikinci yıl için 56 lira artış sağlandı.
– 20 bin üyeli Türkiye Maden-İş Sendikası DİSK’e katıldı.
– Tüm çalışanların grevli ve toplu sözleşmeli sendika hakkının kazanılması için DİSK, TİB, TMMOB, TÖB-DER, TÖD, Tüm-Der, Tüs-Der ve TÜTED ortak bir forum düzenledi.
1976- İstanbul Belediyesi’nde maaş alamayan işçi ve memurlar Belediye Sarayı’nı işgal ettiler.
1977- Halkın Tapınağı tarikatı üyesi 913 kişi Guyana ormanlarında hep birlikte intihar ettiler.
– Ülkücüler MSP’li İçişleri Bakanı Korkut Özal’ın oğlunu dövdüler.
– AST’ın (Ankara Sanat Tiyatrosu) 1978 yılı repertuarında Bertolt Brecht’in “1871 Komün Günleri” de var.
1978- Komünist TUDEH’in lideri İskendari: “Şah’ın devrilmesi için dinciler dahil, tüm demokratik güçlerle ittifaktan yanayız. Dini liderlerin teokratik bir devlet istediklerini şu ana kadar duymadık, isterlerse iş değişir.”
– 6 ayrı şehirde çıkan olaylarda 6 genç öldürüldü.
1979- Kayseri’de ülkücü terörü protesto için yürüyüşe geçen 200 kişilik gruba polisin açtığı ateşte H.Polat hayatını kaybetti. Kentte gece sokağa çıkma yasağı ilan edildi, okullar tatil edildi.
– Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Genç Öncü Derneği’ni kapattı. TİP’in gençlik örgütlenmesi olan derneğin Türkiye genelinde 80’e yakın şubesi bulunuyordu.
– Kadıköy’den Karaköy’e sabah 09:30 seferini yapan yolcu vapuruna binen 40 kadar ülkücü Cumhuriyet okuyanların gazetelerini yırttı.
1986- Alfred Hitchcock filmlerinin unutulmaz oyuncusu Cary Grant hayatını kaybetti.
1987- Erken genel seçimlerde Anavatan Partisi (ANAP) 292 milletvekiliyle ikinci kez tek başına iktidar oldu. Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 99 milletvekili, Doğru Yol Partisi (DYP) 59 milletvekili çıkardı. Demokratik Sol Parti (DSP), Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP), Refah Partisi (RP), Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) yüzde10’luk barajı aşamadı.
1988- Cezaevlerindeki açlık grevlerinin 44.gününde 36 mahkumun durumu ağırlaştı, bir kısmı hastaneye kaldırıldı. İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp ve Diş Hekimliği fakültelerinden 40 öğrenci cezaevlerine duyarlılık talebiyle süresiz açlık grevine başladı.
– İÜ Hukuk Fakültesi Öğrenci Derneği rektörlükçe kapatıldı. İktisat Fakültesi Öğrenci Derneği ise kaymakamlıkça feshedildi.
1990- Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Kuveyt’i işgal eden Irak’ın 15 Ocak’a kadar işgali sonlandırmaması halinde “Kuveyt hükümeti ile işbirliği yapan bütün üye devletlere gereken her aracın kullanılması iznini” verdi. Sovyetler Birliği dahil Konsey üyesi 12 ülkenin olumlu oy kullandığı kararda, Çin Halk Cumhuriyeti çekimser kalırken Küba ve Yemen aleyhte oy kullandı. 7 Temmuz 1950’de Kore’ye askeri müdahale izninden beri BM Güvenlik Konseyi ilk kez bir üye ülkeye güç kullanılmasına izin verdi.
– Kadının çalışmasını kocanın iznine bağlayan Medeni Kanun’un 159. maddesi Anayasa Mahkemesi’nce iptal edildi. İptal kararı 2 Temmuz 1992 tarih ve 21272 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
– İzmir Anakent ve ilçe belediyelerinde çalışan 1.000’i aşkın memur açıklanan katsayı zamlarını ve sendikalaşmaya getirilen engelleri yürüyüşle protesto etti.
– Pendik’te bir araca polisin ateş açtığı sırada yoldan geçerken ölen 19 yaşındaki gencin cenazesinde protesto yürüyüşü yapıldı.
– Cumhurbaşkanı Özal Orhan Gencebay, Adnan Oktar ile TBKP liderlerinin de izlediği panelde “Başkanlık Sistemi’ne gerek yok” dedikten sonra; Anayasa’daki Cumhurbaşkanı’nın tarafsızlığı maddesinin kalkmasını, Bakanlar Kurulu’na başkanlık etmesini ve 600 milletvekili istedi.
1991- Leyla Zana (Cumhuriyet’te Refik Durbaş söyleşisi): “Gelenek gereği evlendikten sonra örttüğüm başımı baskıya rağmen 1976’da açtım”.
1992- Şişecam’ın Davutpaşa Camiş Makina ve Kalıp Fabrikası’nın kapatılma kararı üzerine 162 işçi “işyerini terketmeme” eylemine başladı.
1993- İstanbul Gümüşsuyu’daki Park Otel’in fazla katlarının yıkımına başlandı. Semt sakinleri ve meslek odalarının 9 yıl süren hukuk mücadelesi sonuca ulaştı.
– Türk-İş, DİSK, Hak-İş, KESK ve diğer kitle örgütlerinin yöneticileri özelleştirmelere, taşeronlaştırmaya, işçi çıkarmaya, sendikasızlaştırmaya ve Terörle Mücadele Yasası’nda değişikliklerle demokratik hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasına karşı Kızılay’da bildiri dağıttı
– Gima ile Tez-Koop İş Sendikası arasında 1150 kişiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi imzalandı. İki yıllık sözleşmeyle çalışanlara birinci yılın ilk altı ayında yüzde 35, ikinci altı ayında yüzde 30, ikinci yıl için de enflasyon oranı artı yüzde 6 tutarında zam sağlandı.
1994- 109 ülkeden 2.500’ü aşkın katılımcıyla 1 haftadır süren “Küba’yla Dayanışma Dünya Buluşması”nın son gününde konuşan Castro: ”Şurası bilinmelidir ki ve bizler söz veriyoruz ki, asla kapitalist olmayacağız.”
– Özelleştirme Yasası ile,KİT’lerin üretim,borçlanma ve yatırımları dahil tüm yönetim yetkileri 35 kişilik Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na (ÖİB) devredildi. KİT’lerin genel müdürlük ve idari kadroları, işletmeleri ancak ÖİB’nın talimatları doğrultusunda yönetebilecek.
1996- Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi’nde, bin 200 Boşnak’ın öldürülmesine karışan Hırvat asker 10 yıl hapis cezasına mahkûm oldu.
– YÖK protestolarında dövülerek gözaltına alınan öğrencilerden haklarında dava açılan 48’inin duruşmasında, tutuklu yargılanan 7 öğrenci tahliye edildi. Bilirkişi raporunda, öğrencilerin polislerce bilinçli olarak çembere alınıp dağılmalarının önlendiği belirtildi.
– Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, Refah Partili Kültür Bakanı İsmail Kahraman’ın kararı gerekçe gösterilerek -konu yargı sürecindeyken-Yıldız Sarayı Dış Karakol Binası’ndan polisler tarafından tutanak tutularak zorla boşaltıldı, eşyalar bir odaya toplandı.
– 1978’de Abdullah Çatlı’nın idaresinde katledilen TİP’li 7 gençten Bursa/Yenişehir’li Hacettepe Üniversitesi öğrencisi Osman Nuri Uzunlar’ın babası, Susurluk kazasında ölen firari Çatlı’nın kahraman ilan edilmesinden dolayı rahatsız olduğunu açıkladı. (Cumhuriyet’te Berat Günçıkan röportajı)
1997- 22 Kasım’da Tokat’ta öldürülen TKP/ML Genel Sekreteri ile 2 TİKKO’cunun Sarıgazi Cemevi’ndeki cenaze töreni sonrası jandarma törene gelenlere müdahale etti: 20 gözaltı.
2000- F Tipi cezaevlerine karşı ölüm oruçları 42.güne girerken Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Ali Suat Ertosun Sincan F Tipi Cezaevi’ni gazetecilere gezdirdi.
2001- Yolsuzluk suçlamaları nedeniyle Bayındırlık Bakanlığı görevinden istifa etmek zorunda kalan Koray Aydın’a Meclis soruşturması talebi TMBB’de 196’ya karşı 131 oyla kabul edildi. Oylama gizli yapıldı.
2002- Endonezya’da mahkeme, Doğu Timor’un 1999’da Endonezya’dan ayrılması sırasındaki olaylarda insanlığa karşı suç işlemekle suçlanan iki eski komutan, bir polis şefi ve bir hükümet yetkilisini beraat ettirdi.
2003- İspanyol Ulusal İstihbarat Merkezi’nde görevli 8 kişi, Irak’ın başkenti Bağdat’a yakın Suvarya kasabasında pusuya düşürüldü; 7 kişi öldü. Bir kaç saat sonra Irak’a asker göndermeye hazırlanan Japonya’nın iki diplomatı öldürüldü.
2004- Şili’de Piskopos Sergio Valech başkanlığındaki komisyonun 28 bin kişiyle görüşerek hazırladığı 1200 sayfalık raporda 1973-1989 arasında, Pinochet döneminde işkencenin “devlet politikası” olduğu sonucuna varıldı. Devlet Başkanı Ricardo Lagos “işkence kurbanı” 35 bin kişi için ayda 215’er dolar (300 YTL) tazminat ödeneceğini açıkladı.
2005- BM İklim Değişikliği Konferansı (UNFCCC), Kanada’nın Montreal kentinde 157 ülkenin katılımıyla başladı.
-Semih Kaplanoğlu’nun filmi “Meleğin Düşüşü”, Fransa’da 27. “Üç Kıta Festivali”nde büyük ödül Altın Mongolfier’yi kazandı.
2006- Gümrük Birliği Ek Protokolü’ne rağmen limanları Kıbrıs Rumlarına açmayan Türkiye’ye AB yaptırımı netleşti. Avrupa Komisyonu 35 müzakere başlığından sekizinin açılmaması tavsiyesinde bulundu.
2009- Uruguay’da eski “Tupamaros” gerilla hareketi liderlerinden “Geniş Cephe” adayı Jose Mujica (74) 2.turda oyların %50’sinden fazlasını alarak Devlet Başkanı seçildi. 2005’de solcu T.Vazquez de Geniş Cephe’den Devlet Başkanı seçilerek sağın yüz yıllık iktidarına son vermişti.
2011– “Uygarlık Tarihi” dersleri verirken 1978’deki faşist bir saldırıda belden aşağısı felç olan Anayasa Hukukçusu, yazar Prof.Dr.Server Tanilli (80) hayata veda etti.
– İzlanda parlamentosu, Filistin’i bağımsız devlet olarak tanıdı.
2012 – Filistin, Birleşmiş Milletler genel kurulunda yapılan oylamada 138 evet 9 hayır oyu ile Birleşmiş Milletler gözlemci üyesi oldu.
2013- 4 gün önce 14 kişiyle birlikte serbest bırakılıp itiraz üzerine tekrar gözaltına alınan Taylan Kulaçoğlu, RedHack’in lideri olduğu suçlamasıyla nöbetçi mahkemece tutuklandı.
2016- Adana Aladağ İlçesi’nde kız öğrenci yurdunda yangın çıktı. 11 öğrenci ve 1 bakıcı hayatını kaybetti. 22 öğrenci yaralandı.
– Brezilya Serie A ligi ekiplerinden Chapecoense’yi, Kolombiya’daki Güney Amerika kupası finaline götüren uçak düştü. Uçaktaki 81 kişiden 76’sı hayatını kaybetti. Kazadan sadece 3 futbolcu sağ olarak kurtuldu.
2017- Reza Zarrab, ABD’de dün başlayan tarihi davada tanık olarak dinlenmeye başlandı. Ekonomi eski bakanı Zafer Çağlayan’a, İran altın anlaşmasını ayarlaması için, rüşvet verdiğini söyledi. “Toplamda ona 45-50 milyon euro kadar rüşvet ödemişimdir. Öteki para cinslerini hiç saymıyorum” dedi.
– 15 Temmuz darbe girişiminde “Sabiha Gökçen Havalimanını işgal ettikleri” iddiasıyla 8 rütbeli asker için ağırlaştırılmış müebbet, 20 sanık için de müebbet hapis cezası verildi.
– Irak Başbakanı İbadi, “Güvenlik güçleri, şimdiye kadar Enbar ilindeki El-Ceziretu’l Garbiyye bölgesindeki 14 bin kilometrekareyi temizledi. DEAŞ’ı topraklarımızda askeri olarak bitirdik.” açıklaması yaptı.
Yorumlar kapatıldı.