Belleğimizde: 29 Ocak

1595 – William Shakespeare’in oyunu Romeo ve Juliet muhtemelen ilk kez sahnelendi.
1889 – Rus yazar Nikolay Gavriloviç Çernişevski öldü.
1928- Bursa Amerikan Kız Koleji Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Okulda Hıristiyanlık propogandası yapıldığı iddia edildi.
1930 – İspanya diktatörü General Primo de Rivera öğrencilerin gösterileri sonucu istifa etmek zorunda kaldı; başbakanlığa General Damosa Berenguer atandı.
1931 – Menemen Olayı davasında 37 kişi idama mahkum edildi ve karar Meclis’in onayına sunuldu.
1932- Sultanahmet Camii’nde sekiz hafız Türkçe Kuran okudu.
1934- Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi Leblebici Horhor Ağanın çekimi bitti. Muhsin Ertuğrul’un yönettiği, senaryosu Mümtaz Osman takma adıyla Nazım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2. Venedik Film Festivali’nde Onur Diploması ile ödüllendirildi.
1939 – lrak’ın Başkenti Bağdat’ta ilk Kürtçe radyosu yayına başladı.
1946 – Çalışma Bakanlığı Kanunu TBMM’de kabul edildi.
1947 – İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer, Demokrat Parti’nin (DP) kurucuları Celal Bayar ve Adnan Menderes’i solcularla ilişkileri olmakla suçladı.
1950 – İran’da deprem; yaklaşık 1500 kişi öldü.
1954- Cumhurbaşkanı Celal Bayar ABD Kongresi’nde konuştu: “NATO ittifakında ordumuzu ayakta tutabilmemiz için, Türkiye’ye iktisadi yardım da yapılmalı” (Bayar’ın ABD gezisi 25 Ocak-27 Şubat tarihleri arasında 33 gün sürdü. Ancak, sonrasında Türkiye’ye ek yardım yapılmadı. 3 ay sonra, Başbakan Menderes ABD’ye gidip talebi yineledi, yardım yine yapılmadı 1 yıl sonra 13 Mayıs 1955’de Başbakan Yardımcısı ve NATO Daimi Temsilcisi Fatin Rüştü Zorlu bu kez 300 milyon $’lık uzun vadeli kredi talebiyle ABD’ye yollandı. ABD,sadece 30 milyon $ ek yardım verdi.)
1957- Evli Kadınların Uyrukluğu sözleşmesi imzaya açıldı. Türkiye bu sözleşmeyi onaylamadı.
1963- İstanbul’da Fikir İşçileri Sendikası üyeleri, gazetelerde lehlerinde yazı yazan arkadaşlarının işten çıkarılmalarını Vilayet’e sessiz yürüyüşle protesto etti.
– Cumhuriyet’tin “Sosyalizm mi, Liberalizm mi?” konulu makale yarışmasına Şadi Alkılıç’ın gönderdiği makaleyi gazetede yayınlayan Yazı İşleri Müdürü Kayhan Sağlamer tahliye edildi; Şadi Alkılıç’ın tahliye talebi reddedildi.
1970 – Emekli Sandığı Kanunu ile Sigorta Kanunu’na bağlı işyerlerinde çalışmış olanların bu işlerde geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesine ilişkin kanun tasarısı da kabul edildi.
1971- Türk Hukuk Kurumu, aralarında Konya Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz’ün de bulunduğu üç savcı ile Ord.Profesör Hıfzı Veldet Velidedeoğlu ve Profesör Bahri Savcı’yı “Yılın Hukukçuları” olarak seçti.
1973- İbrahim Kaypakkaya bir köylünün jandarma karakoluna ihbarı üzerine Barıkbaşı köyü Mirik mezrasındaki bir evde, -kaçmaması için köylülerce enterne edilmiş durumda- yaralı ve ayakları donmuş vaziyette yakalandı.
1974- “Sabotajlar Davası” olarak anılan, 1970’de Atatürk Kültür Merkezi’nin yakılması, 1972’de Marmara yolcu gemisi ve Eminönü arabalı vapurunun batması olaylarıyla ilgili sıkıyönetim mahkemesinde sanıklarının büyük çoğunluğu hakkında idam istemiyle açılan davada yargılanan 22 kişi beraat etti.
1976- Felipe Casals’ın “Zapata” filmi gösterime girdi.
– İstanbul Tophane’de polis kurşunuyla hayatını kaybeden Ankara Devlet Mimarlık Mühendislik Yüksek Okulu öğrencisi Metin Arıkan törenle toprağa verildi.
1978 – Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) kuruldu. 12 Eylül askeri darbesinden sonra 16 Ekim 1981’de diğer partilerle birlikte kapatıldı
– Ocak ayı içerisinde İstanbul’da siyasi cinayetler neticesinde 14 kişinin öldürüldüğü, 75 kişinin yaralandığı açıklandı. İl genelinde 43 bombalama olayı gerçekleşti.
– İsveç, ozon tabakasına zarar vermesi nedeniyle aerosol spreylerin kullanımını yasakladı ve bu tür bir yasak getiren ilk ülke oldu.
1979 – Çin Başkan Yardımcısı Deng Şiao-ping, ABD Başkanı Jimmy Carter ile Çin ve ABD arasındaki düşmanlığa son veren tarihi anlaşmayı imzaladı.
1981- MHP Şişli İlçe Teşkilatı’nda planlayıp uyguladıkları cinayet dahil çeşitli eylemlerden dolayı Ferhat Tüysüz ve MHP Şişli Gençlik Kolları Başkanı Yunus Meral 36’şar yıl, 8 sanık da 1 yıl ile 36 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
1983 – Direniş Hareketi militanları olarak yargılanan Ramazan Yukarıgöz, Ömer Yazgan, Erdoğan Yazgan ve Mehmet Kambur İzmit’te idam edildi.
1986- İstanbul Haydarpaşa’da 12 saat çalıştıktan sonra amirlerinden izin alarak evlerine giden makinistler, gece evlerinden polis zoruyla aldırılıp “kanunsuz grev yaptıkları” iddiasıyla işbaşı yaptırıldı.
– Polis 1953 tarihli bir yasağa dayanarak Nazım Hikmet’in “İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu” adlı kitabına tedbir koydurup satışını yasaklattı.
– Cumhuriyet’teki “Kurtarıcı” başlıklı yazıda “Cumhurbaşkanı Kenan Evren ve devlet büyüklerine hakaret edildiği” iddiasıyla İlhan Selçuk ve Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin’in ifadeleri alındı.
1987- Kendi sesinden kasete okuduğu şiirlerinden ve Yeni Türkü Topluluğu’nca bestelenen şarkılardan oluşan “Sesini Kaybetmeyen Şiir” adlı kasetinin yasaklanmasıyla ilgili olarak bir basın toplantısı düzenleyen Can Yücel: “Bunlar şiirleri değil, sesimi vatan haini buldular.”
1988- Dolar 1.385 liraya fırladı. Polis Tahtakale’yi bastı ve döviz alışverişini engelledi.
– Tek tip öğrenci derneği yasa tasarısına karşı “izinsiz yürüyüş”ten 66 öğrencinin DGM’de yargılanmasına devam edildi.
1990- “Demokratik kitle örgütleri üzerindeki baskıları protesto” için 31 dernek yöneticisinin TAYAD’da başlattığı açlık grevinin 8.gününde 123’ü İstanbul Üniversitesi öğrencisi olmak üzere 374 kişi daha destek açlık grevlerine başladı.
1992- Sultanahmet Adliyesi önünde gösteri yapan Haklar ve Özgürlükler Derneği (Özgür-Der) üyesi aileler, polisin 2 gün önceki operasyonda infaz ettiği 3 gence ait gazete kupürlerini DYP-SHP koalisyonu Başbakanı Demirel’e gönderdi.
1993- RP’li Kağıthane Belediyesi’nden çıkarılan işçiler aileleriyle birlikte yürümek istedi, polis coplarla saldırdı:30 yaralı, 25 gözaltı. Kağıthane giriş-çıkışlarını tutan polise rağmen başka belediyelerden gelen 1.000’e yakın işçi Belediye karşısında toplanıp slogan attı.
1994- Emile Zola’nın Kuzey Fransa kömür madenlerinde işveren ve devlet güçlerine karşı hayat ve onur mücadelesi veren emekçileri anlatan 1894 basımlı aynı adlı romanından Claude Berri tarafından sinemaya uyarlanan 1993 yılı yapımı “Germinal” filmi Türkiye’de vizyona girdi.
– Ankara Demokrasi Platformu’nu oluşturan 60 kitle örgütü Etlik- Kasalar’da “Özelleştirmelere Hayır” mitingi yaptı.
– Express gazetesi haftalık periyotta yayınlanmaya başlandı.
1995- Tansu Çiller’in başkanlığındaki DYP-SHP hükümetince Kuran Kursları Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerle kursların açılması kolaylaştırıldı, ders saatleri arttırıldı, kurs binalarının açılması ve seçmeli dersler konusunda müftülüklere geniş yetki verildi.
– 8 aydır cezaevinde bulunan Petrol-İş eski Genel Başkanı Münir Ceylan tahliye edildi.
1996 – Jacques Chirac Fransa’nın nükleer denemelere son verdiğini açıkladı.
1997- Castro’dan ABD’ye: “Bizi en fazla kızdıran, satın almaya kalkışmaları. Küba satılık değildir.”
1999- Afyon’da görülen Metin Göktepe davası duruşmasında ülkücü bir grup olay çıkarıp gazetecileri tehdit etti.
– Gazi Katliamı’nda öldürülenlerden ikisinin vücutlarından çıkan mermi çekirdeklerinin İstanbul’da emanet altındayken “kaybolduğu” bildirildi.
– Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, HADEP hakkında “PKK’nın yan kolu gibi çalıştığı” iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’nde dava açtı.
– JET-PA’nın Abdi İpekçi’de düzenlediği ”Siirtliler Gecesi”’ne DYP Genel Başkanı Çiller, FP Genel Başkanı Kutan, İstanbul Büyükşehir eski Belediye Başkanı Erdoğan, MHP İstanbul İl Başkanı Gül ve BBP Genel Başkanı Yazıcıoğlu katıldı. Fadıl Akgündüz şirketin ”temiz olduğunu” söyledi.
2001 – Endonezya’nın başkenti Cakarta’da 10 bin öğrenci parlamento binasına yürüyerek Devlet Başkanı Abdurrahman Vahid’in istifasını istedi.
2002- ABD Başkanı Bush, Azerbaycan’a 1992’den beri uygulanan yaptırımları kaldıran kararnameyi imzaladı. Gerekçe olarak teröre karşı mücadelede Azeri hükümetinin desteğine gerek olması gösterildi.
2004 – SHP lideri Murat Karayalçın, ÖDP lideri Hayri Kozanoğlu, DEHAP lideri Tuncay Bakırhan, ÖTP lideri Ahmet Turan Demir, EMEP lideri Levent Tüzel ve SDP lideri Akın Birdal basın toplantısıyla yerel seçimlerde güçbirliği yapacaklarını kamuoyuna ilan etti.
– ABD Başkanı Bush, Azerbaycan’a 1992’den beri uygulanan yaptırımları kaldıran kararnameyi imzaladı. Gerekçe olarak teröre karşı mücadelede Azeri hükümetinin desteğine gerek olması gösterildi.
2006- Roma-Livorno lig maçında Roma’nın “Ultra” taraftar grubu Mussolini pankartı asarken Livorno taraftarı orak-çekiçli bayrak salladı.
– Amerikan ABC kanalı anchormanı Bob Woodruff, Irak’ta iliştirildikleri 4. Piyade Tümeni ile Bağdat’ta dolaşırken yanlarında bomba patladı. Hoodruff ve kameraman ağır yaralandı.
2009- Fransa’da 1 milyon kişi krize karşı sokağa çıktı. Protestocular, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’den küresel finans krizine karşı daha etkili önlemler almasını talep etti.
– Başbakan Recep Tayyip Erdoğan İsviçre’nin Davos şehrinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda Filistin olayları nedeniyle İsrail Cumhurbaşkanı Peres ile tartıştı. Erdoğan’ın ‘One minute’ sözleri uzun süre gündemde kaldı.
– IBM’de sendikal örgütlenme faaliyeti yürüten Tez Koop-İş Sendikası, her hafta Çarşamba günü Levent Yapı Kredi Plaza önünde gerçekleştirdiği eylemlerine 8.haftada da devam etti. Basın açıklamasına Türk-İş İstanbul Şubeler Platformu, TMMOB ve TGS de destek verdi.
– Eğitim-İş, öğretmen evlerinin bandrol fiyatlarına %70 zam yapılmasına karşı Milli Eğitim Bakanlığı’na 70 bin imzalı dilekçe verdi.
– Afganistan”da devlet başkanlığı seçimi güvenlik sorunları nedeniyle ertelendi.
2010- Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair, Irak savaşına gidilen dönemde İngiltere’nin 2003’teki işgal öncesi ve sonrasındaki politikalarıyla ilgili olarak ilk kez ifade verdi.
– “Ergenekon” davasında İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emin Gürses, Doç. Dr. Ümit Sayın ile Muhammet Yüce’yi tahliye etti.
– İBB’nin metrobüs zammına karşı Halkevleri’nin açtığı davada verilen “yürütmeyi durdurma” kararına karşı bir üst mahkemeye yapılan itiraz reddedildi. Halkevleri’nden bir grup İBB önüne gidip Selda Bağcan’ın “Yuh yuh” şarkısını dinleterek kararı kutladı.
2011- Mısır’da 25 Ocak’ta devlet başkanı Hüsnü Mübarek’e karşı başlayan protestolar dolayısıyla Mübarek hükümeti görevden aldı. Yeni hükümeti kurma görevi, istifa eden hükümette Sivil Havacılık Bakanı olarak görev yapan Ahmet Şefik’e verildi.
– İngiltere’nin Londra ile Manchester kentlerinde, genç çalışanlar ve öğrenciler eğitimde kesintilere ve harç zamlarına karşı eylem yaptı.
-Afganistan Kandahar’da bir intihar bombacısının yaptığı eylem sonucu Kandahar Vali Yardımcısı’nın da aralarında bulunduğu dokuz kişi öldü.
2012- Davos’taki Dünya Ekonomi Forumu, Ukraynalı kadın aktivistler FEMEN’in toplantıya katılan yöneticilerin dikkatini dünyanın fakir kısmına çekmek amacıyla yaptıkları üstsüz eylemle sona erdi.
2013- DİSK/Nakliyat-İş’liler, Resmi Gazete’de işkollarına ilişkin yayınlanan tebliği sendikanın Ambarlar Temsilciliği önünde protesto etti.
İstanbul Ticaret Odası’nın Teknopark İstanbul projesinde çalışırken aylardır alamadıkları maaşlarını almak için 28 Aralık’ta direnişe geçen, defalarca polis saldırısına maruz kalan işçiler sonunda maaşlarının bir kısmını aldı, kalan tutar 5 Şubat’ta ödenecek.
– “16 Haziran Örgütü’nün kurucusu olduğu” gerekçesiyle müebbet hapse mahkum edilen Sarp Kuray yeniden yargılanıyor. Yargıtay kararıyla ömür boyu hapsi kesinleşen ve 4 yıldır cezaevinde olup -AİHM’in ‘hak ihlali’ kararı gereği- yeniden yargılanan Sarp Kuray’ın Çağlayan’daki duruşmasında tahliye kararı çıkmadı.
– Muzaffer İzgü: “Ben çocuklara düş kurdurmayı seviyorum. Düş kuran insan düşünüyor, beyni çalışıyor demektir. Beyni çalışan insan soru sormaya başlar. Soru sordu mu, o kişi artık bireydir, sürünün koyunu değil. Ama onlar soran, sorgulayan insan istemiyor”
2014- Bilgi Üniversitesi’nce düzenlenen panelde konuşan İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof.Dr.Naci Görür: ”Kanal İstanbul nerede yapılırsa yapılsın, deprem sırasında 10 ve üzeri şiddetinde etkilenme yaşanacak. Bir tane bilim insanı araştırma yapmıyor.”
2016- Anadolu 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesinin “hak ihlali” yönünde verdiği kararın ardından yeniden görülen İstanbul’daki “askeri casusluk” davasında tüm sanıkların beraatine karar verdi.
2020- 29 Ocak 1980’de Trabzon’da düşürüldüğü pusuda katledilen Devrimci Yol’cu İhsan Hacımuratoğlu’nu Hopa’da mezarı başında anmak isteyenlere jandarma ateş açtı: Saldırılara rağmen anma gerçekleştirildi.