Belleğimizde: 3 Aralık

1918- I. Dünya Savaşı’ndan sonra Londra’da yapılan Müttefik Kongresi sona erdi; Almanya’nın savaş tazminatı ödemesine karar verildi.
1919- Fransız empresyonist ressam Pierre Auguste Renoir öldü.
1923- Teşkilatı Esasiye Encümeni yeni anayasayı görüşmeye başladı.
1934- Dini kisvelerle ilgili yasaklar öngören “Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun” kabul edildi.
1937 – Macar şair Attila József öldü.
1940- Hububat fiyatlarına hükümetçe narh konuldu. Savaş boyunca temel tüketim maddelerine (Başta ekmek olmak üzere, un, yağ, şeker et gibi) narh konulacak ayrıca bu maddelerin dağıtımı karne yöntemiyle yapılacaktır.
1941- Amerika, Türkiye’nin “Ödünç Verme ve Kiralama” kanunundan yararlandırılmasına karar verdi.
1942- Zonguldak’ta bir maden ocağındaki kazada 63 işçi öldü.
1944- Yunanistan’da komünistler ve kralcılar arasında Yunan İç Savaşı başladı.
1945- İstanbul’da Tan Matbaası bir grup saldırganın saldırısıyla yıkıldı.
1956- İngiltere ve Fransa, Süveyş’ten çekileceklerini açıkladılar.
– Ankara’da Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri dersleri boykot etti.
1959- Dr. Fazıl Küçük Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı oldu.
1961- Zonguldak’ta CENTO’ya üye 5 ülkenin “kömür toplantısı”nın yapıldığı sırada yaklaşık 5 bin maden işçisi “Dikkat, saltanat bitti!” “İşçiye ihanet eden Ata’ya ihanet eder” yazılı dövizlerle protesto yürüyüşü yaptı.
– Deri-İş Sendikası Başkanı Kongre’de konuştu: “60 bin kundura işçisi kaçak çalıştırılıyor. İş Kanunu yetersiz ve uygulanmıyor, Grev Yasası bir an önce çıkarılsın”.
1965- Castro, 8 aydır ortalarda görünmeyen (Kongo’da bulunan) Che’den radyo konuşmasında bahsetti: “Düşmanlarımızı sinirlendirmek için, hala yaşamakta olduğunu söyleyebiliriz”.
– ABD Başkanı Johnson’dan iş adamlarına: “Vietnam Savaşı’nın arttıracağı ihtiyaçlar, ekonomimizi zenginleştirecek”.
1967- İlk kalp nakli ameliyatını, Güney Afrika’lı kalp cerrahı Dr. Christian Barnard, Cape Town’da yaptı; hasta 18 gün yaşayabildi.
1968- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kurulu “Anayasa’ya aykırı olduğu” gerekçesiyle öğretim üyelerinin Özel Hukuk Yüksek Okulu’nda görev almamalarını kararlaştırdı. İstanbul Barosu da Özel Hukuk Yüksek Okulu’ndan mezun olacakların avukatlık stajı yapamayacaklarını bildirdi. “Özel Hukuk Yüksek Okulu”nun açılması kararını protesto eden İstanbul Üniversitesi öğrencileri Beyazıt’tan Taksim’e yürüdü.
– Eskişehir’de “Ulu Hakan Abdülhamit Han” oyununun oynanması sırasında ve bitiminde İTİA’lı öğrencilerle İmam-Hatipliler kavga etti.
1969- Kısa adı TÖS olan Türkiye Öğretmenler Sendikası boykot kararı aldı. TÖS, Türkiye’nin ilk öğretmen sendikasıydı.
1971- Cezaevi’nden kaçışlarda kusurlu bulunan 1 yarbay, 1 üsteğmen, 2 astsubay ve 7 er tutuklandı. THKP-C duruşmasında ”yazılı savunmalarının sayfaları kayıp olduğu için” savunma yapmayan ve Mahkeme Heyeti ile tartışan 3 tutuklu, askerlerle arbede sonrası salondan çıkarıldı.
– Pakistan-Hindistan savaşı başladı.
– SBF eski dekanı Prof.Dr. Mümtaz Soysal “Anayasa’ya Giriş adlı ders kitabında komünizm propagandası yaptığı” gerekçesiyle 6 yıl 8 ay hapis, 2 yıl 2 ay sürgün ve ömür boyu kamu hizmetinden mahrumiyet cezalarına çarptırıldı.
– Nihat Erim başbakanlıktan istifa etti.
1975- Şişli’de öldürülen TİP’li öğrenci Cezmi Yılmaz’ın cenazesini, polis Sümbülefendi Camii’nin arka kapısından kaçırdı. Cenaze için gelen öğrenciler Cerrahpaşa’da 1.5 saat süreyle polisle çatıştı: Polis cop, boyalı su, gaz ve silah kullandı: yüzlerce yaralı, 65 gözaltı.
1977- CHP Genel Başkanı Ecevit’in yerel seçimler için gittiği Gaziantep/ Nizip’te ülkücüler mitinge katılanlara taşlarla saldırdı, CHP Genel Sekreter Yardımcısı Ali Topuz dahil 6 kişi yaralandı. Ardından Şanlıurfa’daki mitinge Ülkü-Bir’den silahlı saldırıda 1 kişi öldü.
1979- MHP Küçük Kurultay bildirisi: “Türkiye’de sınıf ve bölge tahriklerine dayanan bir iç savaş tezgahlanmaktadır”.
1980- 1 Aralık 1980’de Mardin’de gözaltına alınan Kenan Gürsey’in (1956- Diyarbakır) işkencede öldürüldüğü açıklandı. Otopsi raporunda işkence belirtileri yer almasına karşın Avni Karabaş, Enver Köse, Ali Demirtaş, Hilmi Özer, Akın Küçük, Cemalettin Erkin ve Kadir Hayta hakkında açılan dava “sanıkların suçu işledikleri konusunda yeterli ve inandırıcı deliller elde edilemediğı” gerekçesiyle beraatla sonuçlandı. Askeri Yargıtay beraat kararını onayladı.
– Artvin’in Bulanık köyü kırsalında, kolluk güçleriyle çıkan çatışmada yakalanan Fahri Dede’nin (1957- Ardanuç), yaralı olmasına karşın işkence yapıldığı, “kan kaybından” öldüğü açıklandı.
– Havza – Ladik arasındaki kırsal kesimde jandarmayla çıkan silahlı çatışmada, Devrimci Yol militanı Bayram Lafçı (1959- Amasya) ve Adem Özer (1958- İskilip) öldürüldü.
– AET Türkiye Ortaklık Konseyi’nin 27. Dönem toplantısı, büyükelçiler düzeyinde Brüksel’de yapıldı.
1981- Bülent Ecevit 4 aylık hapis cezasını -infaz yasası gereği 2 ay 20 gün olarak- çekmek üzere Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’ne girdi.
– Ege Üniversitesi’nde 61 öğretim üyesi ve 339 yardımcısı ile Boğaziçi Üniversitesi’nden 121 öğretim üyesi YÖK kanununa karşı olumsuz değerlendirmelerini açıkladı.
1983- İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda kadrolu 7 oyuncunun görevine 1402 Sayılı Sıkıyönetim Yasası gereği son verildi.
1984- Bhopal kazası: Union Carbide firmasının Hindistan’da Bhopal’de kurduğu böcek ilacı üreten fabrikadan yanlışlıkla 40 ton metil isosiyanat gazının sızması 18.000 kişinin ölümüne neden oldu.
– Aziz Nesin’in 70.yaş günü nedeniyle Şan Tiyatrosu’nda yaklaşık 2 bin izleyicinin katıldığı bir şölen düzenlendi, geliri Nesin Vakfı’na bırakıldı.
– Kırşehir yöresinden ünlü halk ozanı Muharrem Ertaş öldü.
1987- TİKKO-3 davasında yargılanan sanıklar, duruşma savcısı hakkında “işkence yaptığı” iddiasıyla suç duyurusunda bulundu. Suç duyurusu reddedildi, dilekçeyi veren 11 sanık hakkında işlem yapılması kararı alındı.
1988- Türk PEN Başkanı yazar Yaşar Kemal, yetkililere yazdığı mektupta, “İnsanlık suçu olan şu işkence suçundan, şu utançtan ulusumuzu arıtalım. Bizim ulusumuz, böyle utançlara layık bir ulus değildir” dedi.
– 1 Kasım’da türbanı “çağdaş kıyafet” olarak kabul eden bir genelge çıkaran YÖK, değişikliği Öğrenci Disiplin Yönetmeliği’ne de ekledi. YÖK Başkanı İhsan Doğramacı kararı şöyle savundu: ”Modern bir türban, kanımızca çağdaştır”.
– Cin Ali kitaplarının yazarı Rasim Kaygusuz öldü.
1989- Malta’da bir araya gelen ABD başkanı George Bush ve Sovyetler Birliği komünist partisi genel sekreteri Mikhail Gorbaçov, soğuk savaşın bittiğini resmen ilan ettiler.
– Tomris Uyar, Pınar Kür, Nezihe Meriç, Füsun Akatlı ve Ahmet Cemal Türkiye Yazarlar Sendikası’ndan istifa ettiler. Gerekçe olarak bir gün önce Türkiye Yazarlar Sendikası’nın olağanüstü genel kurulunda Aziz Nesin’in Tomris Uyar’a hakaret etmesini gösterdiler.
1990- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necip Torumtay, istifa etti. Torumtay istifa gerekçesini “İnandığım prensiplerle ve devlet anlayışımla hizmete devamı mümkün görmediğim için istifa ediyorum” sözleriyle açıkladı. İstifanın nedeni Özal’la Körfez politikası konusunda ters düşmesi olarak gösteriliyor. Genelkurmay Başkanlığı’na Orgeneral Doğan Güreş atandı.
– Lisesinin duvarına ”Savaşa Hayır” dövizi astığı gerekçesiyle 18 Ekim’de tutuklanan N.A. (16) ve 3 arkadaşının duruşmasında izleyiciler ”Emperyalist savaşa hayır” sloganları attı. Dava ertelendi; arbedede polis-jandarma izleyici,avukat ve gazetecileri döverek dışarı çıkardı.
– Rusya Federasyonu’nda köylülerin toprağı mülk edinebilmeleri Halk Temsilcileri Kongresi’nde onaylandı. Ancak, toprak sahipleri en az 10 yıl ellerinde tutmadan topraklarını satamayacak ve sadece yerel sovyetlere satabilecek.
1991- Tuzla Cam-İş’te 56 gündür direnişte olan 300’e yakın işçi üretimi tamamen durdurdu.
1992- ILO sözleşmelerinin Meclis’te kabulünün ardından ilk kez bir memur sendikasının: Tüm Bel-Sen Ankara Şubesi’nin temsilcilik odası Çankaya Belediyesi bünyesinde açıldı.
– İslam Ülkeleri Konferansı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndan Bosna Hersek’e askeri operasyon yapmasını istedi.
1994- Özgür Ülke Gazetesi’nin İstanbul Kumkapı Merkez ve Cağaloğlu temsilcilik binaları ile Ankara bürosunda gece birbiri ardına bombalar patladı: 1 ölü 19 yaralı. Patlamalarda yaralanan gazete çalışanları kelepçelenerek gözaltına alındı.
– DİSK/Deri-İş Genel Başkanı Nusrettin Yılmaz, 3 Aralık’ta geçirdiği bir kalp rahatsızlığı nedeniyle yaşama veda etti. Yılmaz için 5 Aralık’ta bir cenaze töreni düzenlendi.
1996- Yedi TİP’li gencin ülkücülerce öldürüldüğü ”Bahçelievler Katliamı” davasına bakan Ankara 3.Ağır Ceza Mahkemesi, 18 yıldır aranan ve Susurluk kazasında ölen “reis” Abdullah Çatlı’yı saklayan ve sahte pasaport düzenleyenler hakkında suç duyurusunda bulundu.
1999- Bakanlar Kurulu, Bolu’ya bağlı Düzce ilçesinin il, Kaynaşlı ve Derince beldelerinin de Düzce’ye bağlı ilçe yapılmasına karar verdi.
2000- Pekin Uluslararası Bilimsel Film Festivali’nde ‘Bir Gölge Geçti’ filmi Jüri Özel Ödülü’nü aldı. Tülin Sertöz’ün senaryosunu yazıp yönettiği filmde, 1999’daki güneş tutulmasına Doğu Anadolu’da yöre halkının tepkilerini ve korkularını anlatıyor.
2001- Taliban’ın 9 Ekim’de Afaganistan’da tutuklayıp casuslukla suçladığı Fransız yazar Michel Peyrard serbest bırakıldı.
2002- Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Doç.Dr. Bedrettin Cömert’in 1978’de öldürülmesi dahil 5 cinayet ile çeşitli yaralama olaylarının faili olduğu iddiasıyla 1981’den beri aranan ve Almanya’da uyuşturucu kaçakçılığından yakalanıp iade edilen ülkücü Rıfat Yıldırım tutuklandı.
– AKP Genel Başkanı Erdoğan genel seçimin hemen ardından “başbakan adına” görüşmeler yaptığı yurt dışı gezilerine ilişkin: “Gördük ki, AKP artık sadece Türkiye markası değil, bir dünya markası olmuş” dedi.
Genel seçimlerde barajı aşamayan MHP lideri Devlet Bahçeli genel başkanlık görevini bırakacağını açıkladı.
– İran yönetimi, İranlı Kürt milletvekillerinin Kuzey Irak’taki Kürt meclisinin toplantısına katılım talebini reddetti.
– BM silah denetçileri ilk kez, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin’in saraylarından birine önceden haber vermeksizin girdiler.
– Dünya Gıda Programı Afrika’da 38 milyon kişinin açlıkla karşı karşıya olduğunu açıkladı.
– 18 Arap ülkesinin katıldığı Arap Kadınlar Zirvesi Ürdün’ün başkenti Amman’da toplandı.
2003- İSO’nun düzenlediği ”2.Sanayi Kongresi”nde McKinsey’in hazırladığı ”Türkiye’nin Dengeli Büyüme Meselesi” başlıklı rapor da ele alındı. Raporun ”Devletin Fişini Çekmek” başlıklı bölümünde, elektrik dağıtımında özelleştirmelerle devlet tekeline son verilmesi öneriliyor.
– 15 ve 20 Kasım’da İstanbul’da El-Kaide’nin 4 bombalı saldırısında 58 kişinin ölümünün ardından ”İslami terör sözü kanıma dokunuyor” diyen Başbakan Erdoğan’ın, Belediye Başkanlığı döneminde 4 Çeçen direnişçisi ile 2 Müslüman Kardeşler temsilcisini İstanbul’da ağırladığı ortaya çıktı. Örgüt temsilcilerinin tüm konaklama masrafları Belediye iştirakince karşılanan görüşmeler nedeniyle İstanbul DGM’ce açılan soruşturmada, “bu kişilerin Türkiye’de terör olaylarına bulaşmadığı ve aranmadığı” gerekçesiyle Erdoğan ve diğer zanlılar için “takipsizlik” kararı verildi.
– Türk-İş’in 19. Genel Kurulunda Genel Başkanlığa Salih Kılıç seçildi.
– Hindistan’da Yüksek Mahkeme, Yeni Delhi’de resmi binaları basan kutsal sayılan Makak cinsi maymunları kentten sürme kararı aldı.
2004- İslam Kalkınma Bankası’nın “şeriat ilkelerine göre” oluşturduğu “İslam Özel Sektörünün Geliştirilmesi Kurumu” anlaşması TBMM Sanayi Komisyonu’nda kabul edildi.
2005- Paris’te bir hafta önce Afrika kökenli iki göçmen gencin polisten kaçarken ölmesi sonrası başlayan protestolar sürüyor. Paris’in dokuz semtinde 250 araç yakıldı, çok sayıda alışveriş merkezi saldırıya uğradı. Gençlerin ölümünden polisi sorumlu tutan göstericiler, ilk kez polis ve itfaiyecilere ateş açtı.
2006- İsrail askerleri, Gazze Şeridi’nin Beyt Hanun kentindeki Nasır Camii’ne sığınan 60 Filistinli militana canlı kalkan olan 200 kadının üzerine ateş açtı; ikisi kadın dört kişi öldü, 100 kadın yaralandı. Filistinli militanlar kaçtı.
– 30 milyon üyesi olan Ulusal Evanjelistler Birliği’nin eşcinsel evliliklere düşmanlığıyla bilinen başkanı Ted Haggard, para karşılığı bir erkekle birlikte olduğu anlaşılınca görevinden istifa etti. ABD Başkanı George Bush da Evanjelist mezhebine bağlı.
– Pakistan’da Taliban militanları ‘Amerikan casusu’ olduğu gerekçesiyle bir din adamını kafasını keserek öldürdü.
2008- İstanbul’da ekonomik kriz gerekçesiyle işten çıkarmalara karşı her Çarşamba yapılması kararlaştırılan “Plaza Eylemleri”nin ilki Yapı Kredi Plaza önünde Tez Koop-İş ve TMMOB’un koordinasyonuyla gerçekleşti. İşten çıkarılan IBM sendika temsilcileri de konuşma yaptı.
2009- KESK Ankara Şubeler Platformu, “Darwin ve Evrim karşıtı haberlere yer veren” TRT’yi Genel Müdürlük önünde protesto etti.
2011- Özel Yetkili Mahkemeler’in ve Terörle Mücadele Yasası’nın kaldırılması için DİSK, KESK, TMMOB ve TTB’nin ortak çağrısıyla ülke genelinde gösteriler yapıldı.
– Özgür Gündem Gazetesi çalışanları, Özgür Ülke Gazetesi’nin bombalanmasının 17.yıldönümünde gazete binası önünde bir araya geldi.
2012- Liseli Genç Umut üyeleri, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde “türbanı okullara sokmayı amaçlayan” yeni kıyafet yönetmeliğini protesto etti.
Halkevleri Engelli Hakları Atölyesi’nin “Engelli Hakları İzleme Raporu”nun ilki açıklandı: ”Hak gaspları ve ayrımcılık doğrudan sermaye devleti tarafından yapılıyor”.
2013- 11 ay önce gözaltına alınan ve nezarethanede parmak izi alınmasına karşı çıkan ÇHD Başkanı Selçuk Kozağaçlı’dan, 20 Ocak 2013’de götürüldüğü hastanede polis zoruyla tükürük ve kan örneği alındığına ilişkin fotoğraflar ve tutanak ortaya çıktı.
– Kanada Gazeteciler Derneği (CJFE) 2013 Basın Özgürlüğü Ödülü’nün Eritre’li üç gazeteciyle birlikte Ahmet Şık’a verilmesine karar verdi.
– BEDAŞ’tan çıkarılan DİSK/Enerji-Sen üyesi 5 işçi Galata Kulesi’nden pankart sarkıttı.
– Sivas’ta 15 Terörle Mücadele polisinin sergilediği “Palavra Kadavra” adlı oyunda, canlı bombaya dönüştürülen bir üniversiteli gencin başından geçmiş gibi “dış güçlerin tetiklediği Gezi olayları” işlendi.
– Ergenekon davasının tutuklu sanıklarından CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay, hakkında Anayasa Mahkemesinin verdiği karar üzerine 9 Aralık’ta Sincan Cezaevinden tahliye edildi,10 Aralık’ta TBMM Genel Kurulunda milletvekili yemini etti.
– ABD İflas Mahkemesi, Detroit şehrinin iflas kararını onayladı. Detroit, ABD’nin resmen iflas eden en büyük şehri oldu.
2017- Bingöl’de öldürülen 4 PKK’lıdan 2’sinin kimliklerinin, Erzurum eyaleti doğu gücü tim komutanı “Soreş” kod adlı Şahabettin Naşa ile örgütün Erzurum sorumlularından “Rohat Ahmet” kod adlı Hamdusena Atala olduğu açıklandı.
2019- “Hayata Dönüş”te Ümraniye Cezaevi’nde 4 mahpus ve 1 uzman çavuşun ölümüyle ilgili 15 yıl önce 267 askere açılan davada, -ölen 5 sanık dışındakilere- “faili belli olmayacak şekilde kasten adam öldürme”suçundan beraat kararı verildi. “Hayata Dönüş” operasyonu sonrası 399 mahpusa açılan dava da beraatle sonuçlanmış, ateşli silahla öldürülen uzman çavuşun operasyona katılan askerlerce öldürüldüğü kesinleşmişti. Askerlere açılan davada bugün verilen beraat kararıyla operasyondaki ölümlerin tümü faili meçhul kaldı. (Bianet’ten Ayça Söylemez’in haberi)