1493- Kristof Kolomb, ikinci seyahatinde Karayip Adaları’nı keşfetti.
1507- Leonardo da Vinci’ye Lisa Gherardini’nin (Mona Lisa) tablosunu yapma işi verildi. Lisa del Giocondo’nun kocası, karısının 3 dişinin çekilmesi ve yerlerine takma diş takılmasının ardından, Da Vinci’ye ”Mona Lisa” tablosunu ısmarladı.
1793 – Fransız oyun yazarı, gazeteci ve feminist Olympe de Gouges giyotinle idam edildi.
1839- ”Gülhane Hattı Hümayunu”nun açıklanmasıyla Tanzimat devri başladı. Tanzimat Fermanı ilan edildi.
1856 – İngiliz donanması, Çin’in Kanton şehrini topa tuttu.
1888- Londra’da Karındeşen Jack, son kurbanını öldürdü. 2002 yılında cinayet romanları yazarı Patricia Cornwell, araştırmaları sonucu Karındeşen Jack’in, İngiliz empresyonist ressam Walter Richard Sickert (1860-1942) olduğunu iddia etti.
1901- General Charles de Gaulle’ün aktif bir destekçisi olarak, onun iktidarında 1958-68 arasında Kültür Bakanlığı da yapan ve “İnsalık Durumu” adlı romanıyla bilinen Fransız romancı, sanat tarihçisi ve politikacı André (-Georges) Malraux doğdu.
1912- Tamamı metalden yapılmış ilk uçak, Fransa’da, pilotlar Ponche ve Prinard tarafından uçuruldu.
1918- Avusturya Komünist Partisi kuruldu.
– Polonya, Rusya’dan bağımsızlığını ilan etti.
– İngilizler Musul’a yerleşti.
1921- New York’ta süt taşıyıcıları greve gitti ve binlerce galon süt, New York caddelerine döküldü.
1926- Mustafa Kemal’e karşı planlanan İzmir Suikastından suçlu bulunan Rüştü Paşa idam edildi.
1936 – Ankara’da Çubuk Barajı açıldı; 1929’da inşaatına başlanan yapı Türkiye’nin ilk betonarme barajıdır.
1941- İlk Basın Konseyi Türk Basın Birliği’nin kongresi toplandı.
1942- II. Dünya Savaşı: Kuzey Afrika’daki II. El Alameyn Savaşı, Erwin Rommel komutasındaki Alman kuvvetlerinin tüm gece boyunca geri çekilmesiyle sona erdi.
1948- Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimini Harry Truman kazandı.
1957– Avusturya asıllı ABD’li psikiyatrist ve psikanalist Wilhelm Reich (d. 1897) öldü.
1959- İsrail’de, seçimleri David Ben Gurion’un İşçi Partisi kazandı.
– Leyla Gencer, Azra Gün ve Aydın Gün Devlet Operası’ndan istifa etti
1961- Burmalı diplomat U Thant, Birleşmiş Milletler genel sekreteri seçildi.
1964- Ocak-Ekim ayları içinde Almanya’ya giden 50 bininci işçi, gece Sirkeci Garı’ndan törenle uğurlandı. Son kafilede 120’si kadın olmak üzere 780 işçi bulunuyor.
1966- Bolivya dağlarında gerilla savaşı başlatmak üzere 23 Ekim’de Küba’dan ayrılan Che Guevara “Adolfo Mena Gonzales” adına düzenlenen pasaportu ile Uruguaylı bir işadamı görüntüsüne bürünerek Bolivya’ya ulaştı ve La Paz Hotel’e yerleşti.
– Sinematek‘ in düzenlediği “Çağdaş Bulgar Filmleri Festivali”ne katılmak üzere Bulgaristan Halk Cumhuriyeti yönetmen ve oyuncularından oluşan bir kafile İstanbul’a geldi. Nisan 1967’de de Sofya’da “Çağdaş Türk Filmleri Festivali” düzenlenecek.
1967- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı S.Enver Batur:”Türk özel teşebbüsü, bu düzenin değişmesine hiç bir zaman müsaade etmeyecektir.”
1968- “Samsun-Ankara Mustafa Kemal Yürüyüşü”ne Ankara’dan gelen bir grup daha katıldı. Öğleden sonra Alaca’ya giren topluluk, birkaç gün önce Atatürk büstünün dikileceği yer yüzünden gerici bir güruhun kaymakama karşı olay çıkardığı ilçede, büstün dikileceği yere taş taşıdı.
– Devrim İçin Hareket Tiyatrosu, Ortaköy’de Boğaz Köprüsü’nün ayağının geçeceği gecekondu mahallesinde ilk sokak gösterisini sergiledi.
1971- “Yurtdışındaki TKP ile ilişki kurmak”tan tutuklu yargılananlardan Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat ve Vedat Günyol tahliye edildi.
– Tarihi Tepebaşı Tiyatrosu, yangın sonucu harap oldu.
1974- Türk-İş Genel Başkanı Halil Tunç açıkladı, 20 gün içinde güçlü bir hükümet kurulmazsa genel greve gidilecek.
1975- Karadeniz Bakır İşletmeleri Samsun İzabe Tesisinde işçi-işveren anlaşmazlığı nedeniyle 1 Ağustos’ta duran üretime yeniden başlandı.
1977- Ülkücüler, Eğitim Enstitüleri’ne ön kayıt yaptıracak adaylardan MHP ya da Ülkü Ocakları’ndan kartvizit getirmelerini istiyor.
1979- Samsun-Vezirköprü Çanaklı mahallesinde, Devrimci Yol militanı Selahattin Şen (1960- Vezirköprü), ülkücüler tarafından vurularak öldürüldü. Selahattin Şen’i vuran katil para verilerek kandırılmış bir köylüdür. Yakalanır ama az bir ceza alır ve beş altı yıl yattıktan sonra cezaevinden çıkar.
1980- Senaryosunu Yılmaz Güney’in yazıp yönetmenliğini Zeki Ökten’in yaptığı “Düşman” filmi gösterime girdi. Şubat’ta Berlin Film Şenliği’nde 2 ödül kazanan “Düşman” Sansür Kurulu’nca yasaklanmış, ardından Danıştay kararıyla serbest kalmıştı.
1981- Cumhuriyet Halk Partisi eski Genel Başkanı Bülent Ecevit uluslararası bir ajansa demeç verdiği gerekçesiyle Sıkıyönetim Askeri Mahkemesince 4 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1982- Anayasa referandumu için Edirne’de konuşan Devlet Başkanı Kenan Evren: “Hayırda hayır vardır denemesin diye mavi renkli oy pusulası üzerine “Hayır” yerine “Red” yazdırdık.”
– Mehmet Ali Ağca’nın suç ortağı olarak aranan Musa Serdar Çelebi Almanya’da tutuklandı.
– Sovyet tarihi üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan İngiliz akademisyen-tarihçi ve yazar Edward Halett Carr (d. 1892) öldü.
– Afganistan’da Salang tüneli yangınında 2.000’den fazla kişi öldü.
1983- İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Günsel Koptagel-İlal 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu gerekçe gösterilerek görevden alındı.
1985- Fransa gizli servisine mensup iki ajan, Greenpeace gemisi Rainbow Warrior’u Yeni Zelanda’da batırmaktan suçlu bulundu.
– Çin Komünist Partisi Merkezi Danışma Komisyonu Başkanı Deng Şiao Ping TIME’a konuştu: “Sosyalizmle piyasa ekonomisi bağdaşabilir.”
1986- Şerif Gören’in “Sen Türkülerini Söyle” adlı filmi gösterime girdi. Filmde, af yasasıyla cezaevinden tahliye edilen devrimci Hayri’nin (Kadir İnanır), 12 Eylül darbesi sonrası kurulan yeni düzene uyum sağlayan eski arkadaşlarıyla geldiği yol ayrımı anlatılıyor.
1988- 57 ülkede şubeleri bulunan PEN Yazarlar Kulübü’nün 1980’de kapatılan Türkiye şubesi, “Türk PEN Yazarlar Derneği” adıyla 14 yazarın İstanbul Valiliği’ne başvurusuyla tekrar kuruldu. Ardından Kurucular Kurulu’nun toplantısında Dernek başkanlığına Yaşar Kemal seçildi.
– SHP’nin Beşiktaş’ta düzenlediği “referandumda hayır” gecesinde içinde Kürtçe sözcüklerin bulunduğu halaylar çalıp-söyledikleri gerekçesiyle haklarında dava açılan Grup Yorum’un 1’i tutuklu (Metin Kahraman) 7 üyesi beraat etti.
– Federal Almanya’da düzenlenen “Yılmaz Güney’e ve Eserlerine Özgürlük” toplantısıyla ilgili olarak İstanbul DGM Savcılığı’nca açılan soruşturmada, toplantıya katılan yazar Demirtaş Ceyhun ve oyuncu İlyas Salman’ın ifadesi alındı.
1989- İdam cezasının kaldırılması için Türkiye Yazarlar Sendikası öncülüğünde imza kampanyası başlatıldı. Kampanyaya dair TYS’nin İstanbul Tünel binasında bir basın toplantısı düzenlendi.
– İzmir kadın sığınma evi kapatıldı.
– Ankara Birlik Tiyatrosu’nun “İcraatın İçinden İnsan Manzaraları” adlı oyunu Adapazarı Valiliği’nce üst üste 3.kez yasaklandı.
1990- “Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı” Genel Merkezi Vakıf Başkanı Canan Arın tarafından İstanbul Harbiye’de hizmete açıldı.
– Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi eski Başkanı Prof.Dr. Nusret H.Fişek (d.1914) yaşamını yitirdi. Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığı döneminde çıkarılan 224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Yasası’nın mimarı sayılan Nusret Fişek, Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanlığı yaptığı dönemde de Toplum Hekimliği çalışmalarına öncülük etti.
1991- İsrail ve Filistin yetkilileri arasındaki ilk yüz yüze görüşmeler, Madrid’de başladı.
1992- HEP Gaziantep İl Başkanı Abdülsemed Sakık yolda arkasından yanaşan bir kişi tarafından ensesine sıkılan tek kurşunla öldürüldü.
– İllionis’te Demokrat Carol Moseley-Braun, ABD Senatosuna seçilen ilk siyah kadın oldu. ABD başkanlık seçimlerini demokrat Bill Clinton kazandı.
1993- 22 Kasım 1992’de bir konferansta yaptığı konuşmada “Türk milleti sahtekardır” diyerek “Türklüğü alenen tahkir ettiği” iddiasıyla yargılanan Aziz Nesin, tek celsede beraat etti. Nesin mahkemede, “Türk milleti sahtekardır” şeklinde bir sözün üslubuna uygun olmadığını, ancak “devlet sahtekarlığından, din konusunda, eğitim konusunda yapılan sahtekarlıklardan bahsetmişimdir.” dedi.
– Moskova Belediye Başkan Vekili, Büyük Ekim Devrimi’nin 76.yıldönümü dolayısıyla kentte 7 Kasım’da düzenlenecek her türlü anma toplantısı, gösteri ve yürüyüşü yasakladı.
– Galatasaray Futbol Takımı İngiltere’nin Manchester United takımını eledi. Böylece Şampiyonlar Ligi’ne katılan ilk Türkiye takımı oldu
1994- Türkiye ile İsrail arasında teröre karşı işbirliği anlaşması imzalandı.
– Esenyurt Belediyesi ile Emlakbank’ın işbirliğiyle yapılan 600 öğrenci kapasiteli “Rıfat Ilgaz İlköğretim Okulu” Rıfat Ilgaz’ın oğlu Aydın Ilgaz, Hababam Sınıfı oyuncuları ve yazarların katıldığı bir törenle açıldı.
– İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, müftülerin nikah kıymasını isteyerek, “Vatandaşlar resmi nikahtan sonra imam nikahı da kıydırıyor, bu zahmet çözülmeli” dedi.
1996- Balıkesir’in Susurluk ilçesi yakınlarında bir mercedes arabayla bir kamyon çarpıştı. Arabada bulunan Ülkü Ocakları Birliği eski başkanı ve 1977 Bahçelievler Katliamı sanığı Abdullah Çatlı, İstanbul eski Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ ve eski güzellik kraliçesi Gonca Us öldüler, DYP Şanlıurfa milletvekili Sedat Emin Bucak yaralandı. “Susurluk Olayı” adıyla anılan olaydaki arabanın içinde susturuculu silahlar bulundu. Kazanın soruşturulması boyunca devletin gizli güvenlik güçleri-politikacılar ve organize suç örgütleri arasındaki karanlık ilişkiler açığa çıktı.
1998- Türkiye’nin yakın tarihini işkence görmüş bir tiyatrocunun gözüyle irdeleyen “Tiyatrocu” adlı oyunda “emniyet güçlerini alenen tahkir ettikleri” gerekçesiyle Ankara Birlik Tiyatrosu yönetmeni ve idarecisi hakkında Bursa 2.Ağır Ceza Mahkemesi’nce dava açıldı.
1999- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı A.Müfit Gürtuna “performans” gerekçesiyle İDO Genel Müdürü Binali Yıldırım dahil birçok yöneticiyi görevden aldı. Yıldırım’ın İDO iskeleleri ve gemilerdeki büfeleri yeğenlerine ihalesiz verdiği için görevden alındığı ileri sürüldü.
2000- Ücret artışı taleplerinin karşılanmadığı gerekçesiyle 139 gündür grevde olan Sabancı Holding’e bağlı Exsa Koteks çalışanı DİSK Tekstil-İş üyesi işçilerin 5 gün önce Adana’dan İstanbul’a başlattıkları yürüyüş, akşam üzeri Sabancı Center önünde sona erdi.
– Pekin Uluslararası Bilimsel Film Festivali’nde “Bir Gölge Geçti” filmi Jüri Özel Ödülü’nü aldı. Tülin Sertöz’ün senaryosunu yazıp yönettiği filmde, 1999’da meydana gelen güneş tutulmasına Doğu Anadolu’da yöre halkının tepkilerini ve korkularını anlatıyor.
2001- Sirkeci Büyük Postane önünde toplanan ÖDP’liler DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümetinin Afganistan’a asker gönderme kararını, üzerlerinde savaş karşıtı yazılar bulunan asker künyelerini Başbakan Ecevit’e postalayarak protesto etti.
2002- 18 partinin katıldığı cumhuriyet tarihinin 14. genel seçiminde yüzde 10 barajını iki parti aşabildi. Katılım oranı yüzde 78.8 oldu. AKP yüzde 34 oyla iktidar, CHP ise yüzde 19 oyla ana muhalefet partisi oldu. 57. hükümetin Üç ortağı DSP, MHP ve ANAP barajın altında kaldı. AKP 81 ilin 55’inde, CHP 13’ünde birinci, DEHAP Doğu ve Güneydoğu’daki 13 ilde birinci parti oldu
2003- Sinan Kayış’ın öldürülmesiyle ilgili davada yargılanan 2 sanıktan biri 16 yıl 3 ay, diğeri 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı. Duruşmanın ardından pankart açarak Adliye’den Eminönü İlçe’ye yürümek isteyen ÖDP’lilere polis copla müdahale etti, 3 avukat yaralandı.
– Hindistan’da Yüksek Mahkeme, Yeni Delhi’de resmi binaları basan kutsal Makak maymunlarını kentten sürme kararı aldı.
2004- Sağlık Emekçileri Sendikası (SES) İzmir Şubesi üyeleri SSK hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devrini protesto etti.
– Birleşik Arap Emirlikleri’nde 30 yıldır iktidarda bulunan Devlet Başkanı Şeyh Zaid bin Sultan el-Nahayan’ın ölümü üzerine Yüksek Konsey, kurucu liderin oğlu Şeyh Halife bin Zayid el-Nahayan’ı oy birliğiyle devlet başkanı seçti.
– İtalya’da yapılan Uluslararası Lazer Tıbbı Kongresi’ne iki projeyle katılan Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı öğretim üyeleri, birincilik ödülü aldı.
2005- Paris’te bir hafta önce Afrika kökenli iki göçmen gencin polisten kaçarken ölmesi sonrası başlayan protestolar sürüyor. Paris’in dokuz semtinde 250 araç yakıldı, çok sayıda alışveriş merkezi saldırıya uğradı. Gençlerin ölümünden polisi sorumlu tutan göstericiler ilk kez polis ve itfaiyecilere ateş açtı.
2006- İsrail askerleri, Gazze Şeridi’nin Beyt Hanun kentindeki Nasır Camii’ne sığınan 60 Filistinli militana canlı kalkan olan 200 kadının üzerine ateş açtı; ikisi kadın dört kişi öldü, 100 kadın yaralandı. Filistinli militanlar, kadınlar sayesinde kaçtı.
2008- Eğitim-Sen’li kadınlar 14 yaşındaki kız çocuğunu tacizden yargılanan Hüseyin Üzmez’in tahliyesini protesto etti.
– Kadıköy Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi’nde öğretmenlerinin sürgün edilmesinden dolayı öğrencilerin protestosu sürüyor. Derslere girmeyen öğrencilere velileri de katıldı, öğrencilerin bahçeden çıkmaması-gazetecilerin içeri girmemesi için polis okul kapısını kapattı.
2011- ABD’de “Wall Street’i işgal et” sloganıyla başlayan eylemlerde Oakland Limanı da işgal edildi.
2013- Alevi örgütleri Kadıköy’de miting yaptı: “Devletin Alevisi Olmayacacağız..”
2016- Türkiye’de yürütülen soruşturmalar nedeniyle hakkında yakalama kararı bulunan Cumhuriyet gazetesinin eski Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar’a, Almanya tarafından geçici pasaport verildiği öğrenildi.
2017- HDP Hakkari Milletvekili Selma Irmak, “silahlı terör örgütüne üye olmak” ve “terör örgütü propagandası yapmak” suçlarından 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Yorumlar kapatıldı.