Belleğimizde: 3 Nisan

1862- Victor Hugo’nun anlatımı 1832 devrimi ile sonlandırdığı “Sefiller” adlı romanı ilk kez basıldı.
1906- Lumiere Kardeşler, renkli fotoğrafı icat etti.
1909- İstanbul’da, Cemiyeti Muhammedi olarak da anılan İttihad-ı Muhammedi Cemiyeti adı ile bir siyasi fırka kuruldu.
1922- J.Stalin Bolşevik Parti Merkez Komitesi Genel Sekreteri (ilk kez ihdas edilen bu makamın ilk başkanı) oldu.
1924- Avukatlık kanunu kabul edildi.
1930 – Türkiye kadınlarına belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanıyan yeni Belediyeler Kanunu kabul edildi.
1936- Polis, tek tek evleri dolaşarak, halktan soyadı almakta acele edilmesini istedi.
1948 – ABD Başkanı Harry Truman, ekonomik yardımları içeren Marshall Planı’nı imzaladı.
1949 – 12 ülke Washington’da Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü’nü (NATO) kuran anlaşmayı imzaladı.
1950 – Türkiye’ye Marshall yardımıyla 30 milyon dolar değerinde tarım makineleri geldi.
1951 – Bursa Cezaevi’nde bulunan şair Nazım Hikmet’in affı için tanınmış sanatçı ve düşünce insanları bir dilekçeyle İsmet İnönü’ye başvurdu.
– İstanbul bir kumarhanede yakalanan Büyük Doğu dergisinin sahibi Necip Fazıl Kısakürek 30 lira para cezasına çarptırıldı.
1952- Yeşilırmak’ın taşması üzerine Amasya sular altında kaldı. 50 kadar ev yıkıldı, binlerce hayvan da telef oldu.
1953- Çanakkale açıklarında bir gemiyle çarpışan Dumlupınar denizaltısı battı. “Dumlupınar faciası” adıyla anılan kazada 81 denizci öldü.
1956- Adana’da, Devlet Havayollarına ait uçak düştü, 25 kişi öldü. Kazada arkeolog, felsefeci ve siyaset adamı Remzi Oğuz Arık da 55 yaşında iken yaşamını yitirdi.
1958 – 3 bin nükleer karşıtı protestocu Londra’dan Atom Silahları Araştırma Kuruluşu’na doğru yürüyüşe başladı.
1960- Kayseri’den Yeşilhisar’a gitmek isteyen CHP Genel Başkanı İsmet İnönü ve partililerin yolu barikat ile kesildi.
1961 – 10 bin TEKEL işçisi ücret baremlerinin yapılan zamlar oranında ayarlanmaması nedeniyle “İş İhtilafı” çıkardı.
1963- 30 Mart’ta Kayseri Cezaevi’nde açlık grevine başlayan eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar grevi bıraktı.
– 27 Mayıs “Hürriyet ve Anayasa Bayramı” olarak yasalaştı. Oylamaya 147 Adalet Partisi milletvekilinden yalnızca 30’u katıldı.
1967- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Başkan Johnson’un davetlisi olarak Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Sunay’ın gezisinin ilk gecesinde Washington’daki Türk Elçilik binasına bomba atıldı.
1968 – Çapa Yüksek Öğretmen Okulu Fikir Kulübü kuruluş bildirisi nedeniyle Okul İdaresi’nce 1 ay süreyle okuldan uzaklaştırılan-yatılılık hakkından mahrum edilen İbrahim Kaypakkaya’yla birlikte 10 öğrenci için, 206 öğrenci arkadaşı bir bildiri yayınlayıp dağıttı.
– AIESEC Genel Kurulu’nda Bakan protestosundan dolayı tutuklu olan 9 gençten Deniz Gezmiş, Bozkurt Nuhoğlu ve Raif Ertem dışındaki 6 genç tahliye edildi.
– 308 üniversite öğretim üyesi Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO) ile ilişkilerin yeniden ele alınmasını istedi.
1969- “Kanlı Pazar”da bıçaklanarak öldürülen müteahhit Ali Turgut Aytaç’a öncesinde sopa ile vurduğu Adli Tıp kayıtlarından kesinleşen Cağaloğlu Özel Mühendislik ve Mimarlık Okulu öğrencisi A.Atalay da tutuklandı.
– J.Stalin’in Sol Yayınları’ndan çıkan “Marksizm ve Milli Mesele” adlı kitabından dolayı yayınevi sahibi Muzaffer Erdost hakkında Mahkeme’nin verdiği beraat kararı Yargıtay’da bozuldu, Erdost yeniden yargılanacak.
1970- Orman Genel Müdürlüğü, Orman Fakültesi’nde 46 gündür boykotta olan 800 öğrenciden 250’sinin bursunu kesti.
– Libya İhtilal Konseyi Başkanı Albay Muammer El-Kaddafi: “Yabancı petrol şirketleri alım fiyatını ve işçi ücretlerini arttırmazlarsa kapatılacaklar.”
1971 – Bülent Ecevit ve arkadaşlarının muhalefetine rağmen Cumhuriyet Halk Partisi, Erim hükümetine güvenoyu verme kararı aldı.
– Grundig Fabrikası’nda DİSK’e bağlı Maden-İş’in yürüttüğü grev 88.gününde.
1972 – Anayasa Mahkemesi raportörleri Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) liderleri Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idamlarıyla ilgili itirazı reddetti. İtirazı Cumhuriyet Halk Partisi yapmıştı.
– Ankara Sıkıyönetim Komutanı Semih Sancar, sıkıyönetim savcılarını eleştiren Cumhuriyet Halk Partisi’ne cevap verdi. Sancar, sıkıyönetim savcılarının aşırı sağın temsilcileri oldukları suçlamalarını reddetti.
1974- Adana/Haruniye’nin düşman işgalinden kurtuluş gününde provokasyon amaçlı olarak bazı ortaokul ve dükkan duvarlarına orak-çekiçli bezler asan 5 kişi yakalandı.
1975- TÖB-DER Erzurum Şube Başkanı Y.Mızrak, akşam durakta otobüs beklerken ülkücü bir grubun bıçaklı saldırısında ağır yaralandı.
1977 – Başbakan Demirel’in Gaziantep’e gelişi nedeniyle hazırlık yapan AP’liler ile CHP’liler arasında çıkan silahlı çatışmada, 1 CHP’li öldü, 2 kişi yaralandı.
1979- Pakistan devrik Başbakanı Zülfikar Ali Butto idam edildi.
1980 – Çorum’un Alaca ilçesinde, Mehmet Solak adlı sol görüşlü bir şoför, ülkücüler tarafından kaçırılarak öldürüldü. Solak’ın cesedi, arabasının bagajında bulundu.
1981- İstanbul Sıkıyönetim Askeri Savcılığı, DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk ve 149 arkadaşı hakkında, 1 Mayıs yasağına karşı DİSK’in 30 Nisan 1980’de gerçekleştirdiği iş bırakma eyleminden ötürü, “işçileri siyasi mahiyette yasadışı greve teşvik ettikleri ve Sıkıyönetim Komutanlığı’nın emirlerini dinlemedikleri” gerekçesiyle dava açtı.
– MGK’yı ve darbeyi övdüğü gerekçesiyle, ETUC, Türk-İş’in üyelik başvurusunu 2-3 Nisan 1981 tarihli yönetim kurulu toplantısında reddetti.
– “Hergün Yeni Baştan” adlı oyunuyla ilgili gözaltına alınan Genco Erkal serbest bırakıldı. Erkal’ın tiyatro salonundaki koltukların arkasına yazılan bazı yazılar gerekçe gösterilerek gözaltına alındığı öğrenildi.
– Dernekler Yasası değişiyor: Ortaokul ve lise öğrencileri okul dışında herhangi bir derneğe üye olamayacak. Fakülte ve yüksek okullarda ise tek bir dernek kurulabilecek.
1982- Devlet Başkanı Kenan Evren: “Yeni Anayasa komünizme de, faşizme de, teokratik düzene de kapalı olacak.”
1984- Çankırı’da ayetli bayrakla karşılanan Başbakan Turgut Özal hakkında açılan soruşturma düştü.
1985- “Televizyon Şenliği”ne davetli olduğu için havayoluyla Paris’e gitmek isteyen Tarık Akan’a -1 Mart’ta pasaportunu aldığı halde- bu kez “yasaklılar listesinde olduğu” gerekçesiyle Pasaport Polisi’nce izin verilmedi.
– Hukuk Fakültesi Dekanlığı’na “ek sınav hakkı”için dilekçe vermek istedikleri için yargılanan 14 öğrencinin duruşması yapıldı. Duruşmada tanık olarak dinlenen Hukuk Fakültesi Dekanı Prof.Dr.Orhan Aldıkaçtı: “Tecrübelerime dayanarak söyleyebilirim ki, bu bir örgüt işi.”
1986- İşkence itiraflarında bulunan polis Sedat Caner’in “200 gün süreyle aralıksız işkence yaptık” dediği THKP-C/ Dev-Savaş örgütü davası ömür boyu hapis cezası hükümlüsü Hamit Kapan, Askeri Yargıtay Başsavcılığı’na bir dilekçe vererek gördüğü işkenceleri anlattı.
– Sıddık Bilgin’in cesedinin ailesinin ve SHP milletvekillerinin ısrarlı başvurularının ardından karakol bahçesinden askerlerce çıkarılıp köy mezarlığına gömülmesi üzerine SHP milletvekilleri Cüneyt Canver ve Ali İhsan Elgin sakallarını kesti.
1988- Türk – İş’in düzenlediği Zamları Protesto yürüyüşüne 40. 000 kişi katıldı.
1989- 12 Eylül’den sonra açılan davalarda 9 yılda yaklaşık 7 bin idam talep edildiği, cezası kesinleşen 480 idam mahkumundan 49’unun infaz edildiği açıklandı.
– Ege illeri genelinde Karayolları bünyesinde çalışan yaklaşık 3 bin işçi, toplu sözleşme görüşmelerinin uyuşmazlığa girmesini protesto için işyerleri ve bölge müdürlükleri önünde “oturma grevi” yaptı.
1990 – Batman’da 15 bin esnafın katıldığı kepenk kapatma eylemine müdahale: Kepenkler balyozlarla açıldı.
1992- Ankara DGM Başsavcılığı,”Siyasi Partiler Kanunu’na aykırılık”tan Halkın Emek Partisi (HEP) hakkında Yargıtay Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu.
1993- Basın Konseyi için Avukat Fikret İlkiz’in düzenlediği rapordan: “1992 de Güneydoğu’da 12 gazeteci öldürüldü, 55’i darp vb. kötü muameleye maruz kaldı, 165’i gözaltına alındı.”
1995- HAVAŞ grevcileri, Doğru Yol Partisi İstanbul İl Merkezi’ne ve grevin kırılmasına yönelik “tek taraflı yayın yapan” Sabah gazetesi önüne yürüdü.
1997- İçişleri Bakanı Meral Akşener gece yarısı Emniyet Genel Müdürlüğü’nü basarak Hakkari Valisi Kemal Çelik’i genel müdürlük koltuğuna oturttu.
1998- Danıştay 6.Dairesi, Bergama/ Ovacık’taki maden sahasında siyanürlü altın çıkarılmasına izin veren Çevre Bakanlığı’nın işlemini iptal eden 1.İdare Mahkemesi kararını onayladı.
– Diyarbakır,Batman,Şanlıurfa ve Mardin’deki cezaevlerinde incelemelerde bulunan TBMM İnsan Haklarını İzleme Komitesi’nin Başkanı Sema Pişkinsüt: “Güneydoğu illerinde girdiğimiz tüm sorgu odalarında işkencede düşük akım olarak kullanılan telefon kablolarına rastladık.”
1999- Eski SSK Genel Müdürü Kemal Kılıçdaroğlu: “Tasarruf Genelgeleri’nin tasarrufla bir ilgisi yok, tam tersine pek çok alanda savurganlığa yol açıyor, bütçe disiplinini ortadan kaldırıyor. “(Cumhuriyet röportajı)
– Avrupa Konseyi üyesi Arnavutluk, ölüm cezasını kaldıran protokolü imzaladı.
2001- Amerikan doları bir günde yüzde 11,41 değer kazandı.1 Amerikan doları, 1 milyon 220 bin liraya yükseldi. Devalüasyon yüzde 77.
2002 – Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) “Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme” kabul edildi.
– Bakanlar Kurulu’nun, İdare Mahkemesi’nin kapatma kararı aldığı Normandy (Eurogold) Firması’nın Bergama Ovacık Altın Madeni’nde faaliyetini sürdürmesine karar verdiği maden yeniden açıldı.
– İsrail askerleri Batı Şeria’daki Cenin kenti ve Nablus’un Salfit kasabasına da girdi. Böylece Ramallah, Kalkşya, Beytüllahim, Tulkarim ve Beyt Calla ile beraber 350 bin Filistinli, İsrail denetimine alındı.
İsrail’in Filistin’i işgali ve Arafat’a yönelik ablukası Y.Kredi Plaza’daki İsrail Başkonsolosluğu önünde DİSK, KESK ve Türk-İş’e bağlı çeşitli sendikalardan 1.500 kişi ile İHD ve TYS’nin de aralarında bulunduğu 12 STK’nın üyelerince 2 ayrı gösteride protesto edildi.
İHD, Halkevleri, HADEP, Mazlum-Der, Sosyalist Demokrasi Hareketi ve DİSK’e bağlı Basın-İş üyeleri Sirkeci Postanesi’nden BM Genel Sekreteri Kofi Annan’a telgraf göndererek İsrail’in Filistin’e saldırısının durdurulmasını istedi.
2003 – Kuzey Irak’ta İranlı kameraman Kaveh Gülistan, mayına basarak öldü. Üç yıldır BBC için çalışan Kaveh Gülistan Pulitzer ödüllü bir gazeteciydi.
– Fransa’da toplu taşıma sektöründe çalışanlar, hükümetin emeklilik düzenlemelerini protesto için uyarı grevine gitti. Greve öğretmenler ve telefon şirketi çalışanları da katıldı. Paris’te 150 bin kişi hükümeti protesto için sokağa çıktı.
2004 – Kıbrıs’ta Rum ve Türk şairler bir araya gelip İngilizce ortak şiir yazdı. Şiir referanduma evet çağrısı yapıyor.
2005- TEKEL’in satışına karşı Adana’da düzenlenen mitinge yaklaşık 7 bin kişi katıldı.
2006 -Irak’ta Kürt yazar Kemal Kerim serbest bırakıldı. Kerim Mesut Barzani’yi yolsuzluk ve Rus casusluğuyla suçladığı için 18 ay hapse mahkum edilmişti.
– 11 Eylül saldırılarıyla ilgili olarak ABD’de yargılanan tek kişi olan Fas asıllı Fransız Zekeriya Musavi için mahkeme, akıl sağlığının yerinde ve yargılamak için uygun olduğuna karar verdi.
2007- Halep Olimpiyat Stadı’nın açılışı dolayısıyla Fenerbahçe’nin Al-İttihad takımıyla yaptığı dostluk maçını R.Tayyip Erdoğan, Beşar Esad ve eşleri birlikte izledi.
2010- İstanbul’da Liseli Öğrenci Birliği (LÖB) üyeleri, TEKEL işçilerine destek eyleminden dolayı 24 liselinin okuldan atılmasını protesto etti.
2011- 30’a yakın sendika ve meslek kuruluşu Ankara Kolej Meydanı’nda “güvencesiz, kuralsız, sendikasız çalıştırmaya karşı” miting yaptı.
– Şifreli soru” skandalına tepkiler sürüyor. CHP Gençlik Kolları’ndan bir grup öğrenci ÖSYM önünde eylem yaptı. ÖSYM Başkanı Ali Demir, YGS’deki şifre iddialarını reddetti: “Şifre yok, algoritma var.”
– TKP, Kadıköy İskele Meydanı’nda “Boyun Eğmeyenler Toplanıyor” mitingi düzenledi.
2012- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Akkuyu için Ankara’da düzenlediği “Özel Format Belirleme” toplantısı nükleer santral karşıtlarınca protesto edildi.
2013- TCDD’nin özelleştirilmesine karşı KESK ve Türkiye Kamu-Sen’e üye sendikaların ülke genelinde başlattıkları yürüyüş TBMM önünde sonlandı.
2014- 53 gündür direnişte olan Greif Çuval işçileri Boğaziçi Köprüsü’nü bir süre trafiğe kapattı.
2015- Türk müziğinin usta sanatçılarından Kayahan, akciğer kanseri tedavisi gördüğü İstanbul’daki hastanede 66 yaşında yaşamını yitirdi.
2016- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı milyonlarca kişinin kimlik bilgileri ve adreslerinin olduğu veritabanı hacklenerek tüm dünyada yayınlanmaya başladı.
– Türk hava sahasını ihlal eden Rus uçağının düşürülmesinin ardından, pilotu öldürdüğü yönündeki açıklamaları basına yansıyan Alpaslan Çelik, “ateşli silah bulundurmak ve taşımak” suçlamasıyla sevk edildiği sulh ceza hakimliği tarafından tutuklandı.
– Panama merkezli hukuk firması Mossack Fonseca’ya ait yaklaşık 11 milyon sayfalık doküman “Panama kayıtları” adı altında medyaya servis edildi.
2017- Rusya’da St. Petersburg metrosuna yönelik bombalı saldırıda 14 kişi hayatını kaybetti, 40’tan fazla kişi yaralandı. Saldırıyı Kırgızistan uyruklu Rusya vatandaşı Akbarcan Celilov’un düzenlediği açıklandı
2018- Türkiye’nin nükleer enerji alanında ilk projesi Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin temeli atıldı.
2020- Ölüm orucundaki Grup Yorum üyesi Helin Bölek yaşamını yitirdi. Bölek, 288 gündür ölüm orucundaydı. Grup Yorum üyeleri, cezaevindeki üyelerinin tahliye edilmesi, İçişleri Bakanlığı tarafından haklarında çıkarılan yakalama kararlarının kaldırılması, konser yasaklarının ve İdil Kültür Merkezi üzerindeki baskıların son bulması talebiyle başlatmış olduğu açlık grevini, ölüm orucuna dönüştürmüştü.