1873- Teodor Kasap tarafından çıkarılan mizah gazetesi ‘Hayal’ yayımlanmaya başlandı.
1885 – ABD’li şair Ezra Pound doğdu.
1895- İstanbul’da ilk Ermeni eylemi gerçekleşti.
1905- Aspirin ilk kez satışa sunuldu.
1918- Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkan Osmanlı devleti ile galip devletler arasında Mondros Mütarekesi imzalandı.
– Çekoslovakya’da cumhuriyet ilan edildi.
1919- Sedat Simavi tarafından çıkarılan siyasi mizah dergisi Diken yayınlanmaya başladı.
1920 – Avustralya Komünist Partisi Sidney’de kuruldu.
1922- Benito Mussolini İtalya’nın başbakanı oldu. İtalya Kralı Mussolini’yi Roma’ya çağırarak yeni hükümeti kurma görevini verdi; Faşist Parti’nin mecliste sadece 36 Milletvekili bulunuyordu. Meclis’te milliyetçi, liberal, katolik partilerin Milletvekilleri, sol-sosyalist 106 Milletvekilinin ret oyuna karşı 306 Milletvekili ile Mussolini hükümetine onay verdi. 15 bakanlıktan 4’ünü alan Faşist Parti’nin lideri Mussolini KHK’lar çıkararak sermayeden ve toprak ağalarından alınan vergileri iptal etti. Mussolini, topraksız köylülerin ve işçilerin işgalindeki toprakları ve fabrikaları sahiplerine geri verdi, 8 saatlik iş gününü iptal etti.
1923- Mustafa Kemal tarafından Başbakanlığa atanan İsmet İnönü kabinesi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde güvenoyu aldı. İsmet İnönü Cumhuriyet’in ilk Başbakanı Oldu.
1927- Fransa ile Yugoslavya, ‘Küçük Antant’ı (Çekoslavakya, Romanya, Polonya) desteklemek için antlaşma imzalandı
1937- Ankara Gar Binası törenle açıldı.
1938- Orson Welles’in radyoya uyarladığı Dünyalar Savaşı (H.G. Wells) oyunundaki Marslıların istilasını gerçek sanan Amerikalılar büyük panik yaşadı.
1942- İngiliz ordusu, El Alameyn’de Alman ordusuna karşı saldırıya geçti.
1955- Yaşar Kemal’in “İnce Memed” romanının birinci cildi yayınlandı. Roman, Şubat-Mayıs 1954’de ilk kez Cumhuriyet Gazetesi’nde tefrika edilmişti.
1956- İngiltere ve Fransa, İsrail ve Mısır’a Süveyş Kanalı’nı 12 saat içinde terk etmelerini bildirdi.
1961- Zam talebiyle sakal uzatma eylemi yapan Devlet Su İşleri işçileri, ücretler artırılınca sakallarını törenle kestiler.
– Türkiye ve Almanya resmî işçi alım anlaşmasını imzaladılar. Türkiye’den Almanya’ya işçi gönderilmeye başlandı.
– Sovyetler Birliği, Arktik Okyanusu’nda yer alan Novaya Zemlya takımadasında 58 megaton gücünde bir Hidrojen bombası denemesi yaptı. Bu Dünyada meydana gelmiş insan elinden çıkmış en güçlü patlamaydı. Nikita Kruşçev “Çar Bombası” kod adlı bu denemenin aslında 100 megaton gücünde planlandığını, ancak serpintiden korktukları için gücü kısıtlı tuttuklarını bildirmişti.
1965- Endonezya’da 3 milyon üyeli Komünist Parti’nin 18 Ekim’de feshedilmesinin ardından Başbakan Sukarno diğer partilerin de feshini istedi. Endonezya’da orta rütbeli solcu subaylar 30 Eylül’de G.Kurmay Başkanı ile 5 generali öldürüp “Devrimci Konsey” ilan etmişler, ancak daha sonra darbe girişimi bastırılmıştı. Endonezya’da 30 Eylül’deki “darbe girişimi” gerekçe gösterilerek Komünist Parti üyelerine karşı ülke çapında “sürek avı” başlatmıştı.
– TİP MYK üyesi Behice Boran:”Ecevit fikir özgürlüğünden, demokrasiden söz ediyor, sonra, ‘ortanın solu sola duvar çekmiştir’ diye demeç veriyor. AP’yi de sağa duvar çekmeye davet ediyor. Bu sola açılmak değildir; solu kapamak, AP’yi de işbirliğine davet etmektir.”
– Fransa Sosyalist Partisi’nden bir heyet Şam’da Suriye Baas Sosyalist Partisi’yle “ABD’ye karşı blok oluşturmak için” görüştü.
1968- Üniversite öğrenci birlikleri, Devrimci Öğrenci Birliği (DÖB) ve TMGT 10 Kasım’da Ankara’da sonlanacak olan “Tam Bağımsız Türkiye İçin Mustafa Kemal Yürüyüşü”nü Samsun’dan başlattı. 14. kilometrede Deniz Gezmiş’in de aralarında olduğu bazı gençler gözaltına alındı.
– İnşaat Mühendisleri Odası: “İstanbul’un Nazım İmar Planı kesinlik kazanmadan Boğaz Köprüsü ve çevre yolları yapılmamalı.”
1970- Vietnam’da son altı yılın en şiddetli muson yağmurları: 293 kişi öldü, 200,000 kişi evsiz kaldı.
1973- İstanbul’da Boğaziçi Köprüsü törenle açıldı.
1974- Boksör Muhammed Ali yeniden ağır sıklet şampiyonu oldu. “Vietkonglularla neden savaşayım, onlar beni hiç aşağılamadılar ki!” Bu sözler dünya boks tarihinin efsane ismi Muhammed Ali’ye ait. 1970’de temyiz davasını kazanıp tekrar boksa dönen Muhammed Ali, Joe Frazier’in ardından George Foreman’ı da -8.raundda nakavt ile- yendi.
1978- Almanya’yı ziyaret eden Alparslan Türkeş Dortmund’da konuştu: ”MHP anarşi çıkarıyor diyenin ağzını yırtarım.”
– Oktay Arayıcı’nın yazıp Can Gürzap’ın yönettiği “Bir Ölümün Toplumsal Anatomisi” oyunu AKM’de sergileniyor.
1979- 15 hükümlü Artvin Cezaevi’nden kaçtı.
1980- 1972’den beri CHP Genel Başkanlığı’nı yürüten Bülent Ecevit, genel başkanlıktan istifa etti. Ecevit’in yaptığı yazılı açıklama gazetelerde yayınlan(a)madı; MGK Genel Sekreterliği Ecevit’in istifa açıklamasını “siyasi maksatlı” bularak yayınlanmasını uygun görmedi.
– İstanbul Süreyyapaşa’da, ormanlık alanda eğitim yaparken elinde bomba patlayan TKP/ML militanı Yaşar Yiğit (1963- Refahiye) yaşamını yitirdi.
– Fatsa kırsalında yapılan bir operasyonda yakalanan Devrimci Yol militanı Sadi Ekiz’in (1947- Fatsa), sorgu gerekçesiyle götürüldüğü Çullu tepesinde kaçtığı iddiasıyla kurşuna dizildiği açıklandı.
– El Salvador ve Honduras sınır ihtilaflarına son veren bir barış antlaşması imzaladılar. İki ülke 1969’da aralarında yaptıkları bir milli futbol maçından sonra tarihe “Futbol Savaşı” olarak geçen beş günlük bir savaşa tutuşmuşlardı.
1982- K.Evren Kayseri’de: “1961 Anayasası bir siyasi partiye dayanıyordu, biz yeni anayasayı milletin gücüyle onaydan geçireceğiz.” Evren: “1961 Anayasası’nda doğal afetlerde OHAL ilan ediliyordu; yeni anayasaya ağır ekonomik kriz ve şiddet olayları için de OHAL’i koyduk.”
– Gökçeada dışına canlı hayvan çıkarma yasağı kaldırıldı.
1983- Erzurum ve Kars’ta deprem: 1, 330 kişi öldü, 534 kişi yaralandı.
– Dersim Hozat’ta kolluk güçleriyle girdiği çatışmada, TKP/ML-TİKKO üyesi Tekin Çakmak’ın (1959-60/ Hozat) yakaladıktan sonra işkenceyle öldürüldüğü açıklandı.
– Arjantin’de yedi yıllık askeri rejim sonrasında ilk demokratik seçimler yapıldı.
1984- İstanbul’da işçi çıkarma yasağının kaldırılmasından sonra çeşitli fabrikalarda çalışan 95 işçi işten çıkarıldı.
1988- SHP Osmaniye İlçe örgütü, ANAP hükümetinin pamuk üretiminde izlediği politikaları protesto mitingi düzenledi.
1990- Cumhurbaşkanı Özal Çankaya Köşkü’nden telekonferans sistemiyle katıldığı Fransız Antenne-2 televizyonundaki açıkoturumda: “Laiklik Türkiye’de kök salmıştır. Türkiye’nin aşırı dinci, fundamentalist bir yöne gidebileceği yolundaki kehanetleri son derece yararsız buluyorum.”
– Şanlıurfa’da 3 yaşındaki oğlunu keserek öldüren ve cezaevinde 4 gün önce intihara kalkışan İ.H.Altun: ”Her hareketimi tarikatın etkisiyle yapıyorum.”
– Cağaloğlu’nda okul formalarıyla ”izinsiz gösteri” yapan bir grup liseli, Pendik Lisesi’nde savaş karşıtı döviz astığı için okulla ilişiği kesilip tutuklanan N.A.’yı polise ihbar eden okul müdürünün istifasını istedi. Polis müdahalesi sonrası 8 kişi gözaltına alındı.
1991- 6 ay ile 4 yıl arasında tutuklu yargılanıp beraat eden 1215 DİSK davası sanığından 35’inin “haksız ve keyfi” tutuklu kaldıkları süreler için devlet aleyhine açtığı tazminat davalarında devlet 90 milyon TL’nın üzerinde maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum edildi.
– İstanbul Sefaköy’deki Ve-Ge Bant Sanayi fabrikasında 63 gündür grevde olan Selülöz-İş üyesi 63 işçi, ihtiyati tedbir kararına rağmen işverenin grevi kırmak için 25 işçiyle üretimi sürdürdüğü, stok mal kaçırdığı vb. gerekçelerle fabrika önünde beklemeye başladı.
1993- Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz: ”Terörün kaynağında mutlaka ateizm, tanrıya inanmamazlık var. Çünkü bir Müslüman kimsenin canına kıyamaz. Ermeniler, beşikteki çocukları bile katletmişlerdir. Yani bu olaylar, Müslüman Kürtlerin yapabileceği bir iş değildir.”
– Dilbilimci Ömer Asım Aksoy yaşamını yitirdi.
1994- Sivas Katliamı davasında ölüm cezası istenen Y.Karataş’ın firarda olduğu 14 ay boyunca Sivas’taki evinde yaşadığı ortaya çıktı.
– 1992’de grevdeki Belediye işçilerini ziyaret edip bildiri dağıtan Otomobil-İş Topkapı Şube Başkanı Muzaffer Şahin hakkında “yürüyüş ve bildiri dağıtarak 2911 sayılı yasayı ihlal ettiği” gerekçesiyle verilen 1.5 yıl hapis ve para cezası hükmü, Yargıtay’ca bozuldu.
1995 – Kanada’nın Quebec Eyaletinde özerklik isteyenler, bu konuda yapılan halk oylamasını kıl payıyla kaybettiler (Oy oranı 49.4% ‘a 50.6% idi). Kazansalardı Quebec’in Kanada’dan bağımsızlığı için görüşmelere başlayacaklardı.
1996- Asya Finans Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Kalkavan’dan “Fetva Kurulu” açıklaması: ”Gelecek tekliflerin daima Fetva Kurulu’ndan geçmesi gerekiyor. Belirli projeler ve tasarılar hakkında profesör düzeyinde 3 ağabeyimizden İslami kurallara uyulup uyulmadığı konusunda icazet alıyoruz.”
– CHP İstanbul İl yöneticileri ve Milletvekili Algan Hacaloğlu, 1 yıl 8 aylık hapis cezası Yargıtay’ca 18 Ekim’de onanan Yaşar Kemal’i evinde ziyaret etti. Yaşar Kemal: “Hapse konulsam daha iyiydi. Cezamın 5 yıl ertelenmesi yazı yazmamın önündeki en büyük engeldir.”
1998- Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) SEKA İzmit Müessesesi’nin kapatılması kararını iptal etti.
– Şili eski diktatörü A.Pinochet, temyiz başvurusu sonuçlanıncaya kadar “güvenlik” gerekçesiyle gözetim altında tedavi gördüğü hastaneden kuzey Londra’da özel bir akıl ve ruh hastalıkları kliniğine nakledildi.
– Türkiye’ye giriş yaptığında gözaltına alınan Yalçın Küçük, kesinleşmiş 2 yıllık hapis cezasını çekmek üzere Edirne Cezaevi’ne gönderildi.
1999- Yalova’da depremde hasar gören yaklaşık 8 bin binanın onarım, proje kontrol ve mühendislik, müşavirlik hizmeti için Bayındırlık Bakanlığı’na başvuran 46 müşavirlik bürosundan, sadece MHP’nin eski Belediye Başkan adayının da bulunduğu 4’ünün yeterli görüldüğü öğrenildi.
2000- KESK Ankara Şubeler Platformu ve Emek Platformu üyesi çalışanlar IMF Türkiye Masası Şefi Cottarelli’nin Türkiye ziyaretini Kızılay’da protesto etti.
2001- Britanya yurttaşı, Pakistan kökenli yazar Tarık Ali Münih Havaalanı’nda, Karl Marx’ın “İntihar Üzerine” başlıklı kitabını taşıdığı için uçuşu engellenerek bir süre gözaltına alındı.
– Michael Jackson, Invincible albümünü piyasaya sürdü.
2002- Sümerbank’ın özelleştirme yoluyla satış kararı Bakırköy İşletmesi önünde yaklaşık 500 işçi tarafından protesto edildi.
– DİSK/Emekli-Sen üyeleri İstanbul Tepebaşı’nda ABD’nin Irak’a müdahalesine karşı gösteri yaptı.
– Uşak’ta Aralık 2001’deki bir mitingde “savaşa ve kapitalizme hayır” başlıklı bir bildiriyi izinsiz dağıttıkları gerekçesiyle gözaltına alınıp 4 ay tutuklu kaldıktan sonra beraat eden 5 anarşist gençten 2’si AİHM’e başvurarak T.C.’den maddi-manevi tazminat talep etti.
– Rusya’nın Çeçen eylemcilerin 800 kişiyi rehin aldığı Moskova tiyatrosu baskınına karşı düzenlediği operasyonlarda kullanılan gazın adı açıklandı: Fentanil.
2003- ABD Kongresi, Başkan George W.Bush’un Irak’a 87 milyar dolarlık ek bütçe talebine onay verdi.
2004- İçişleri Bakanı A.Aksu Abdullah Çatlı, Oral Çelik,Haluk Kırcı ve Alaattin Çakıcı gibi ülkücülerin MİT tarafından kullanıldığına ilişkin eski MİT’çi Mehmet Eymür’ün iddialarına istinaden CHP Grup Başkanvekili Kemal Anadol’un soru önergesini cevapladı: ”Devlet sırrıdır.”
– Irak’ta El Arabiya televizyonunun Bağdat bürosuna bombalı saldırı yapıldı; en az yedi kişi öldü, 19 kişi yaralandı. Eylemi üstlenen “1920 Tugayları”, “Arapça konuşan ABD casuslarının binasını hedef aldık” dedi.
2006- Pakistan ordusu, Afganistan sınırında bir medreseyi Taliban yanlısı militan eğitiliyor gerekçesiyle bombaladı; çoğu çocuk 83 kişi öldü. Birçok kentte halk Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref’i protesto etti.
– Meksika’da Oaxaca eyaletinde öğretmenlerin Mayıs’ta başlattıkları grev büyüyerek geniş çaplı sosyal harekete dönüştü. Muhalefetin oluşturduğu “Oaxaca Kentleri Halk Meclisi” (APPO) Vali Ulises Ruiz istifa edene kadar eylemleri sürdüreceklerini açıkladı.
2008- Roma’da bütçede devlet okullarına ayrılan payda kesinti yapılıp özel okullara teşvik getirilmesini 1 milyon kişi protesto etti.
– Halk Cepheliler Engin Çeber’in ölümüyle ilgili davada gizlilik kararı alınmasını Mecidiyeköy’de protesto etti.
– Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ne gelişi sırasında basın açıklaması yapmak isteyen öğrenciler gözaltına alındı.
– Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek’in katıldığı “işkence ile mücadele” toplantısını protesto eden TAYAD’lı 3 genç gözaltına alındı.
2009- Kanser hastası tutuklu Güler Zere’nin serbest bırakılmasını isteyen 30’a yakın STK’nın üyeleri Yenibosna’daki Adli Tıp Kurumu önünde oturma eylemi yaptı.
– Yahudi asıllı Fransız antropolog Claude Lévi-Strauss öldü.
2011- Van depreminin ardından 14 saat içinde organize olarak çalışmalara başlayan rock müzisyenleri ve organizatörler Maçka Küçükçiftlik Park’ta 12.500 kişiye konser verdi. Van’a yardım için 400 bin TL toplandı.
2012- Arap Baharı’yla birlikte ayaklanmaların başladığı ve 1.5 yıldır devam ettiği Bahreyn’de, hükümet, “ifade özgürlüğünün istismar edildiğini” söyleyerek her türlü gösteriye yasak getirdi.
– BDP’nin cezaevlerindeki açlık grevlerine dikkat çekmek için İstanbul ve Diyarbakır’da düzenlediği gösterilere polis müdahale etti.
2013- Gazetecilere Özgürlük Platformu ve TGS üyeleri, MLKP davasında yargılanan gazeteciler için duruşma öncesi”duran adam”eylemi yaptı.
– Kültür Bakanlığı, Gezi Direnişi’ne destek verdikleri gerekçesiyle 15 özel tiyatroya devlet yardımını kesti.
– Ankara’da daha önce Gezi Direnişi’ne katıldıkları gerekçesiyle fişlendikleri öğrenilen Öğrenci Kolektifleri’nden bir grup, “Roman Açılımı”nın düzenlendiği salonda otururken “önleyici müdahale” yapılarak salon dışına çıkarıldı
2015- Gaziantep’te takip edilen bir araçtan inip tekbirlerle polis aracına 2 el bombası atarak kaçan 2 IŞİD’li yakalandı. Araçta intihar yelekleri ve IŞİD’lilerden biri üzerinde Cumhuriyet Ankara bürosunun adresi bulundu. Gazetenin Ankara ve İstanbul büroları korumaya alındı.
2016- Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gültan Kışanak ve DBP’li Meclis Üyesi Fırat Anlı tutuklandı.
2017- Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Edip Uğur “Ailenize, evinize kadar ulaşan baskılar, tehdide varan müdahaleler var” diyerek hem AK Parti hem de belediye başkanlığı görevinden istifa etti.
Yorumlar kapatıldı.