Belleğimizde: 30 EYLÜL

1207- Mevlana Celaleddin Rumi, Belh kentinde dünyaya geldi.
1791- Mozart’ın ‘Sihirli Fülüt’ operasının prömiyeri Viyana’da yapıldı.
1908- Aydın-İzmir demiryolu hattında 31 Ağustos’ta başlayıp sorumlular tutuklanınca sona eren grev tekrar başladı. İşçilerin Develiköy İstasyonu’nda treni raydan çıkarmaları üzerine sevkedilen askerler sosyalist ”Irgat” gazetesi muhabiri Koncamani ve birkaç işçiyi tutukladı.
1918- İngilizler, Osmanlı yönetimindeki Kudüs ve Filistin’i işgal ettiler.
1919- Damat Ferit Paşa, hariciye nazırlığından istifa etti
1930- Sivil “tayyareci” (pilot) Vecihi Bey kendi yaptığı tayyare (uçak) ile Göztepe’den Yeşilköy’e uçtu.
1936 – Yazar Sevgi Soysal doğdu.
1940- Karabük Demir-Çelik Fabrikası’nın ilk ürünü pik demirin bir bölümü Romanya’ya satıldı.
1949- Mao Zedung Çin Halk Cumhuriyeti başkanı seçildi.
1956- Soprano Leyla Gencer San Francisco’da konser verdi.
1960- Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu.
– Eski İstanbul Emniyet Müdürü Faruk Oktay Yassıada’da geçirdiği kalp krizi sonucu öldü.
1962- Ömür boyu hapse mahkum Demokrat Parti Bolu Milletvekili Reşat Akşemsettinoğlu tedavi gördüğü hastaneden kaçtı.
1968- 4 bine yakın pamuk üreticisi Adalet Partisi hükümetinin tarım politikalarını protesto için Bergama, Kınık, Dikili ve Torbalı’dan traktörlerle İzmir’e geldi, Cumhuriyet Alanı’nda miting yaptı.
1969- Ereğli Demir Çelik İşletmeleri’nde gece başlayan grev nedeniyle fabrika askerler tarafından kordon altına alındı.
1974- Portekiz Devlet Başkanı General Spinola istifa etti.
1976- İstanbul’da Profilo Fabrikası’nda 10 işçinin işten çıkarılmasını protesto eden işçilerle Polis çatıştı. Yakup Keser adlı işçi öldü, 5 kişi yaralandı. Yüzlerce işçi tutuklandı. Profilo’da çatışmanın ardından jandarma araya girdi ve işçilerin askeri araçlara bindirilip evlerine nakledilmesinde anlaşmaya varıldı. Ancak evlerine götürülecekleri vaadiyle cemselere bindirilen işçiler Gayrettepe Emniyet Müdürlüğü’ne götürülüp polislere teslim edildi.
– “Uygarlık Tarihi” dersinden dolayı yargılanan Doç. Dr. Server Tanilli mahkemede savunmasını yaptı: ”Bilim adamının mahkemelere karşı sorumluluğu var mıdır? Hayır. Bilim adamı bilimsel görevini yerine getirirken, mahkemelere karşı hesap vermez.”
– Türk-İş’e bağlı Deniz Ulaş-İş Sendikası Denizcilik Bankası’nda sürdürdüğü toplu sözleşme görüşmelerini sonuçlandırdı.
1978- Başbakan Bülent Ecevit ilk ‘Köy-Kent’ uygulamasını Bolu’nun Mudurnu ilçesine bağlı Taşkesti Köyü’nde başlattı.
– Bu ay içinde 2. kez devalüasyon yapıldı.
– İstanbul Sirkeci Vapur İskelesi’nin bekleme salonuna bomba atıldı. 1 kişi öldü, 13 kişi yaralandı.
– Ardahan’ın Damal ilçesinde meydana gelen çatışmada, TKP/ML militanı Ergin Altun (1954- Hanak) öldürüldü. Hanak’ta yapılan cenaze töreninde yapılan açıklamada “cinayeti sosyal-faşistler işledi.” denildi.
– Ankara Sanat Tiyatrosu, Uğur Mumcu’nun “Sakıncalı Piyade”sinden uyarlanan oyunu İstanbul Kenter Tiyatrosu’nda sergiliyor.
1979- Ara seçim mitingi için gittiği, tanklarla çevrili Kars’ta devrimci grupların protestolarıyla karşılaşan AP Genel Başkanı Demirel: ”Bir takım alçaklar TC’ni yıkıp komünist devlet mi kurmak istiyorlar, cehenneme kadar yolları var, gerekirse bu topraklar için şehit veririz.”
Başbakan Ecevit Konya’da: “Türkiye’de faşizme geçit yok, ama halka özgürlük getirmeyen komünizme de geçit yok.”
1980- Milli Güvenlik Konseyi, emekli amiral Bülent Ulusu başkanlığındaki yeni hükümetin programını kabul etti.
– Ömer Kavur’un “Yusuf ile Kenan” filmi Milano MİFED Film Şenliği’nde altın madalyanın sahibi oldu.
1983- Milli Güvenlik Konseyi Çanakkale Zincirbozan’da zorunlu ikamete tabi tutulan 16 siyasinin serbest bırakılmasına karar verdi.
1984- 17 Eylül’de gözaltına alınan TKP/ML üyesi Hasan Hakkı Erdoğan’ın sorguda işkenceyle öldürüldüğü açıklandı.
1985 – Oscar ödüllü Fransız oyuncu ve yazar Simone Signoret yaşamını yitirdi.
1988- Orhan Oğuz’un yönettiği “Her Şeye Rağmen”, İtalya/Bari Avrupa Sinema Festivali”nde eleştirmenlerin “En İyi Film” ödülünü kazandı.
1991- İstanbul Metrosu’nun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.
1995- RP Şişli İlçe Teşkilatı’nın Harbiye Açık Hava’da düzenlediği “Gençlerle El Ele” gecesine katılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan: ”Bu ülkede yaşayan yüzde 99 Müslümanın inançlarına, fikirlerine saygı duymayacaklarsa, çıksınlar erkekçe açıklasınlar.”
– Bakırköy semt dernekleri, CHP, YDP ve TMMOB üyeleri “Bakırköy sahilleri halka açılsın” eylemi kapsamında Özgürlük Meydanı’ndan sahilin tel örgülerle çevrildiği Holiday Inn otelinin önüne yürüdü.
1996- Refah Partisi (RP) Rize Milletvekili Şevki Yılmaz, “Türkiye’nin yüzde 99’u Hizbullahtır. Hizbullah olmayan Hizbülşeytandır” dedi.
1997- “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” eylemi yeniden başladı. Amaç “Suçlanan milletvekillerinin dokunulmazlıkları kaldırılana kadar” eylemi sürdürmekti. Katılım öncekine oranla düşük oldu.
1999- Ulucanlar Operasyonu’na tepki olarak çeşitli cezaevlerinde rehin alınan 72 gardiyan serbest bırakıldı. Polis Ulucanlar’da ölen mahkumlardan Ümit Altıntaş’ın cenazesini Karacaahmet Mezarlığı’na gömdürdü, anmaya gelenler gözaltına alındı.
2000- Deniz Baykal, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Kurultay’ında Altan Öymen, Hasan Fehmi Güneş ve Sefa Sirmen’e karşı girdiği seçimde üçüncü kez CHP Genel Başkanı oldu.
– G.Saray’da F tipi cezaevlerini protesto eden 9 tutuklu ve hükümlü yakını gözaltına alındı.
2001- İkiz Kuleler’e saldırıdan 18 gün sonra Washington, New York, Los Angeles, San Francisco ve Chicago’da onbinlerce Amerikalı ABD yönetiminin Afganistan’a misilleme hazırlıklarını eylemlerle protesto etti. Savaş karşıtı gösterilerde “Göze göz herkesi kör eder”, “Şiddet Şiddetle Çözülmez”, “Savaş sevdiklerimizi geri getirmez” pankartları taşıdılar.
– Suudi milyarder Usame bin Ladin’in Amerika’da yaşayan 24 aile üyesinin 11 Eylül ertesinde ABD’den çıkmalarına izin verildiği ortaya çıktı.
2004- Irak’ta, Bağdat’ın Emel Mahallesi’nde bomba yüklü iki aracın havaya uçurulması sonucu 37’si çocuk 41 Iraklı hayatını kaybetti. Çocuklar su istasyonu açılış törenini seyrediyordu.
– TRT’nin 500’ü aşkın sözleşmeli çalışanının işine son verilmesi, kurum sanatçıları ve KESK’E bağlı Haber-Sen üyelerince protesto edildi.
– Rusya’da küresel ısınmaya set çekmeye yönelik Kyoto Sözleşmesi kabine tarafından kabul edildi. Onaylanması için parlamentoya (Duma) gönderildi.
2005- Cezayir’de yapılan referandumda “Barış ve Ulusal Uzlaşma Sözleşmesi”ne yüzde 97.4 oranında “Evet” oyu çıktı. Sözleşme, ülkede yaşanan iç savaşta yer alan İslamcı militanlarla güvenlik güçlerine geniş af getiriyor.
– Danimarka’da Jyllands Posten isimli gazetede Muhammed peygamberi tasvir eden karikatürler yayınlaması üzerine Karikatür Krizi çıktı.
2006- ABD Senatosu, “yasadışı” göçmenlere çare olarak Meksika sınırının üçte birinden fazlasına duvar örülmesini onayladı. Duvar bittiğinde 1125 kilometre olacak. Meksika Dışişleri Bakanı Luis Ernesto Derbez kararı kınadı.
2007- Yargıtay Başsavcılığı, F.Gülen’in “din esaslarına dayalı devlet için yasadışı örgüt kurmak” iddiasıyla yargılandığı davada Ankara 11.Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği ”beraat” kararına itiraz etti. Başsavcılık, ”teşekkülün oluşturulması ile suçun tamamlanacağını” bildirdi.
2009 – Endonezya’nın Sumatra adasında gerçekleşen depremde 1115 kişi öldü.
– Dokuz Eylül Üniversitesi’nin akademik yıl açılışı için İzmir’e gelen Başbakan Erdoğan farklı gruplarca gün boyu protesto edildi.
2010- Ekvador’da Devlet Başkanı Rafael Correa’ya karşı emniyet teşkilatına mensup bir grup polisin düzenlediği darbe girişimi engellendi.
– Konya’da 2008’de 18 öğrencinin öldüğü, Süleymancılar’a ait kaçak yurt binasının çöküşüne dair davanın duruşmasına devam edildi. Mağdurlardan Zeynep Büşra Demirbaş, gaz kokusu alınmasına karşın yetkililerin dışarıya çıkmalarına izin vermediklerini söyledi.
– Beyaz perdenin dev ismi Tony Curtis, 85 yaşında yaşamını yitirdi.
2012- İstanbul’da binlerce kişi 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişiklik yapan yasa tasarısını protesto etti. Protestocular “Sokak hayvanlarının gözlerden ırak doğal parklara götürülmesi”, “Evde beslenecek hayvan sayısının sınırlandırılması”, “Tehlikeli türlerin barınaklara teslim zorunluluğu” gibi düzenlemelere karşı çıktı.
2013- Hasan Ferit Gedik (24) akşam geç saatlerde Gülsuyu’nda uyuşturucu/rantçı çetelere karşı yürüyüşte silahla vuruldu, kurtarılamadı.
İstanbul’daki Park Forumları Etiler Parkı’ndan Hasan Ferit Gedik’in cenazesinin getirildiği Armutlu Mahallesi Cemevi’ne yürüdü
– Başbakan Recep Tayyip Erdoğan “demokratikleşme paketi”ni açıkladı: Başörtüsü yasağı ve “andımız” kalkıyor.
2015- İHD’nin tespitlerine göre, Suruç Katliamı sonrasında Güneydoğu’da 21 Temmuz – 30 Eylül tarihleri arasındaki 71 günde 96 sivil hayatını kaybetti, bunlardan 21’i çocuk.
Evinin bombalandığı haberini paylaşan Beytüşşebap Kaymakamı Kadir Güntepe, Twitter’dan tartıştığı HDP milletvekili Ferhat Encü’ye hakaret ederek şarjör dolduran sivil kadınların fotoğrafını paylaştı.
– Filistin devletinin bayrağı, BM Genel Kurulunda alınan karar sonrasında düzenlenen törenle ilk kez Birleşmiş Milletlerde göndere çekildi.
2016- İsrail, Mavi Marmara olayında yakınlarını kaybeden ailelere ödenecek 20 milyon dolarlık tazminatı Türkiye’ye aktardı.
2017- Türkiye’nin 50 milyon dolar harcayarak Somali’nin başkenti Mogadişu’da inşa ettiği Türkiye’nin en büyük askeri üssü, Genelkurmay Başkanı Org. Hulusi Akar’ın katılımıyla açıldı. Üsse 200 Türk askeri konuşlanacak.
– Donald Trump, özel seyahatlerinde kamuya ait jetleri kullandığı gerekçesiyle eleştirilen Sağlık Bakanı Tom Price’in istifasını kabul etti.