1602- Celali isyanlarının lideri Karayazıcı öldürüldü.
1882- Amerika Birleşik Devletleri’nin 20. başkanı James Garfield’i öldüren Charles Guiteau asılarak idam edildi.
1905 – Albert Einstein, Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği isimli makalesini yayımlayarak özel görelilik kuramını ortaya atmış oldu.
1921- Çocuk Esirgeme Kurumu (Himayei Etfal Cemiyeti) kuruldu. 25 nisan 1983’te lağvedilen kurum, 24 mayıs 1983’te Sağlık Bakanlığına bağlı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu adıyla yeniden oluşturuldu.
1924- İstanbul posta dağıtıcıları, ücretlerini yetersiz bularak topluca istifa ettiler.
1927- Mustafa Kemal ve İsmet İnönü askerlikten emekliye ayrıldı.
1930- İngilizlerin Irak’a bağımsızlık vermeleri ve Irak Kürdistan’ın ilhakının ortaya çıkmasıyla Şeyh Mahmud Berzenci yeniden ayaklandı. Irak’a tek ülke olarak bağımsızlık verilmesinin duyulmasından sonra, Kürtler, Milletler Cemiyeti’ni dilekçe yağmuruna tuttu. Süleymaniye ve diğer Kürdistan illerinde, parlamento seçimleri protesto edildi. 6 Eylül 1930′da 200 bin dolayında Kürdün katılımıyla yapılan ‘Kürdistana Özgürlük Mitingi’nde İngiliz askerlerinin halkın üzerine ateş açması üzerine 28 Kürt öldü. Bugünü Kürtler Roja Reş (kara gün) olarak anarlar.
1934- Nazi Almanyası’nda “Uzun Bıçaklar Gecesi”: Hitler’in emriyle, Nazi liderliğine muhalif G.Strasser ve 85 SA şefi gece, liderleri E.Röhm de 2 Temmuz’da öldürüldü
1936- Margaret Mitchell’in, Pulitzer Ödülü kazanan ve sinemaya da aktarılan ‘Rüzgar Gibi Geçti’ romanı yayımlandı.
– Etiyopya İmparatoru Haile Selassie, Mussolini’nin ülkesini işgal etmesi üzerine Milletler Cemiyeti’nde bir konuşma yaparak yardım talebinde bulundu.
1939- Meclis, Hatay Antlaşması’nı onayladı ve 7 Temmuz’da Hatay il oldu.
1941 – II. Dünya Savaşı: Barbarossa Harekâtı – Nazi Almanyası Ukrayna’nın Lviv kentini aldı.
1943- Seyhan Barajı açıldı.
1948- Toplumbilimci ve siyaset adamı Prens Sabahattin, İsviçre’nin Neuchatel kentinde yaşamını yitirdi. Prens Sabahattin Padişah Abdülmecit’in kızı Seniha Sultan ile Damat Mahmut Celalettin Paşa’nın oğluydu. Hayatı boyunca merkezi otoriteye karşı bireysel girişimciliğe destek veren bir anlayışı savundu.
1950- Behice Boran ve Niyazi Berkes’in temyize götürülen ve Yargıtay’da bozulan 3’er aylık hapis cezaları beraatle sonuçlandı.
1956 – İki Amerikan yolcu uçağı, Arizona’da Grand Canyon üzerinde havada çarpıştı: 128 kişi öldü.
1960- 23 Haziran’da başbakanlığa Patrice Lumumba’nın getirildiği eski Belçika sömürgesi Kongo Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti.
1965- Cumhuriyet Gazetesi yazarı İlhan Selçuk gazetedeki köşe yazısında “Karanlıkta Uyananlar” filminin oynatıldığı bir sinemanın basılmak istenmesine de değinerek İçişleri Bakanı’nı uyardı.
1967- Yön dergisi yayımına son verdi.
– İşçi sendikalarının temsilcileriyle CHP Genel Merkezi’nde görüşen Genel Başkan İnönü: ”Başından beri hep işçi meseleleriyle uğraşırız, ama gariptir, işçiler bize oy vermezler. Kendi menfaatlerine yaptıklarımızı ceplerinde addederler.”
Başbakan Demirel:”Bu düzen değişmeliymiş, soygun, vurgun düzeniymiş. Soygun düzeni diye fakirlik edebiyatı yapmak bölücülüktür. Bir de tutucu kelimesi ortaya atıldı. Neyi tutuyor AP? Türkiye’nin geleneklerine, din ve vicdan hürriyetine bağlı olmak mı tutuculuk?”
1968- Boykotçu Yıldız Teknik Okul öğrencileri, “çağdaş teknik öğrenime ayak uyduramadıkları” gerekçesiyle bazı öğretim üyelerinin maketlerini yaktı.
1970- 15-16 Haziran olayları nedeniyle İstanbul, Kocaeli Merkez ve Gebze ilçesinde sıkıyönetim komutanlığınca ilan edilen gece sokağa çıkma yasağı tamamen kaldırıldı.
– Türkiye’de haşhaş ekimini sınırlayan kararname, Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
1971– Rus uzay aracı Soyuz 11 hava depolarında meydana gelen arıza sebebiyle infilâk etti; Viktor Patsayev, Georgi Dobrovolski ve Vladislav Volkov isimli astronotlar yaşamlarını yitirdiler.
– Genelkurmay Plan ve Prensipler Daire Başkanı Korgeneral Atıf Erçıkan’ın evine patlayıcı madde atmaktan yargılanan Dev-Genç eski genel sekreteri Ruhi Koç 15 yıl 4 ay, emekli deniz teğmeni Sarp Kuray da 8 yıl 8 ay hapse mahkum edildi.
1972- THKO Davası duruşmalarında savunma görevini yaparken mahkeme heyetine ve askeri savcıya hakaret ettikleri gerekçesiyle 11 Avukat Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce 3’er ay hapis ve 500’er TL para cezasına çarptırıldı.
– Casusluk iddiasıyla yargılanan Nahit İmre idama mahkum oldu.
1973- 117 yıldan beri rastlanmayan en uzun Güneş tutulması Türkiye saatiyle 14.00’te başladı.
1974- Sovyet balet Mikhail Baryshnikov Bolşoy Balesi’yle birlikte bulunduğu Kanada’da iltica etti.
1975- TBMM kadınların 20, erkeklerin 25 yılda emekli olmalarını öngören kanun tasarısını kabul etti. Kanunla banka, sigorta, ticaret ve borsa birliklerinde çalışanlar da SSK kapsamına alındı. Ayrıca tasarıyla emekli memurların emeklilik göstergeleri de yükseltildi.
– İmam Hatip mezunlarının da Harp Okulları’na girebilmesine yönelik düzenleme, Meclis Genel Kurulu’nda CHP milletvekillerinin verdiği önerge ile önlendi.
1976- Türk-Metal Sendikası’na üye işçilerin ülkücü desteğiyle Bursa TOFAŞ fabrikası önünde dağıttıkları bozkurt amblemli bildiriyi almayan fabrikada egemen DİSK/Maden-İş üyesi işçilerle çıkan kavgada, ülkücülerin kaçarken açtığı ateşte işçi M.Çetinbaş hayatını kaybetti.
1977- Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan’ın kardeşi Akgün Erbakan haksız çıkar sağlamak ve dolandırıcılık iddiasıyla tutuklandı.
1979- Ankara’da MHP Genel Merkezine bomba atıldı, makineli tüfeklerle tarandı, 2 kişi öldü.
1980- DİSK Genel Kurulu’nda Genel Başkanlığa yeniden Abdullah Baştürk seçildi. Baştürk, 454 delegenin 416’sının oyunu aldı.
– TKP/ ML Üyesi Efendi Diril (Ovacık- 1956), İstanbul Kanarya’da “ülkücüler” tarafından vurularak öldürüldü.
1981- 12 Eylül Askeri Harekatı’ndan sonra hazırlanması kararlaştırılan ve siyasi partiler kanununu hazırlayacak olan Danışma Meclisi’nin oluşturulması kararlaştırıldı.
– “Ürün” Dergisi Yazı İşleri Müdürü Ahmet Taştan, derginin Ocak 1979 sayısındaki çeşitli yazılarda komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce 9 yıl 9 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı.
– Çin Komünist Partisi ilk kez bir bildiriyle Mao’yu “Çin’i felakete sürükleyen” Kültür Devrimi’ni desteklemekten sorumlu tuttu.
1982- A.Kadir ve Asım Bezirci’nin, çevirisini yaptıkları B.Brecht’in “Halkın Ekmeği” adlı şiir kitabından yargılanmalarına başlandı.
– Stratejik Silahların Sınırlandırılması görüşmeleri (START) Cenevre’de başladı.
1983- Barış Derneği Davası’nda Askeri Savcı esas hakkında mütalaasını okudu:v”Türk devleti yıkılarak yerine SSCB yanlısı marksist-komünist bir düzen getirilmesi amaçlandı”. 28 yönetici için 8-15 yıl arası hapis cezası ve ömür boyu kamu hizmetinden mahrumiyet istendi.
1985 – Kaçırıldıktan sonra Beyrut’ta 17 gün tutulan yolcu uçağındaki 39 Amerikalı rehine serbest bırakıldı.
1986- ANAP iktidarına KİT’lerin özelleştirilmesine yönelik master plan hazırlığında olan ABD’li Morgan Guaranty danışmanlık firması, Ticaret ve Sanayi Oda başkanları ve sanayicilere brifing verdi: “Devlet işletmelerinin özelleştirilmesi sonucu 100 bin kişi işinden olacak”.
1987- Deri-İş’te örgütlü yaklaşık 1.500 işçinin greve başladığı Kazlıçeşme’de işverenler sendikası sabah greve giden-gitmeyen tüm işçileri -3.200 kişi- lokavt uygulayarak işten çıkardı. Deri işverenlerinin lokavt uygulaması, Kazlıçeşme’de yürüyüşle protesto edildi.
– 7 yıldan sonra Türkiye’ye dönen Cem Karaca hakkında “1 Mayıs Marşı” nedeniyle verilmiş olan tutuklama kararı kaldırıldı.
1990 – Doğu Almanya ve Batı Almanya ekonomilerini birleştirme kararı aldı.
– Türkiye Yazarlar Sendikası, İstanbul’da ‘Düşünceye Özgürlük’ yürüyüşü düzenledi.
– TRT’de 29 Haziran’da Uğur Dündar’ın yöneteceği, DYP Genel Başkanı Demirel ve SHP Genel Sekreteri Baykal’ın katılacağı “Hodri Meydan”adlı programın yayından kaldırılması tepki yarattı. SHP’liler İstanbul ve Bursa’da TV maketi yaktı, Demirel TRT’ye mektup gönderdi.
1991- Castro: ”ABD’nin gücüne karşı Küba’da devrimden sonra sosyalist bir sistemin kurulup devam ediyor olmasını ikinci bir tarih olarak görüyorum. Hala mücadelenin içindeyiz. Ama tarih beni ikinci kez haklı çıkaracaktır.”
1992- Grevleri hükümetçe 2.kez ertelenen tarım işçilerinden Adana, Maraş ve Urfa’da 5 bini toplu viziteye çıktı.
1993- Grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkı için Tüm Belediye Emekçileri Sendikası (Tüm Bel-Sen) üyeleri İstanbul Belediyesi önünde, Tüm Sağlık-Sen üyeleri de Cerrahpaşa Hastanesi’nde gösteri yaptı.
1994- Gebze Belediyesi’nden atılan ve 21 gündür belediye önünde bekleyen işçiler sabaha karşı polis baskınıyla gözaltına alındı.
– Kamu Çalışanları Sendikaları İstanbul Şubeler Platformu, 5 Nisan Kararları’nı Beyazıt Meydanı’nda protesto etti.
1996- Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller, Refah Yol Hükümeti’ni kurdu. Erbakan Başbakan, Çiller Başbakan yardımcısı ve Dışişleri bakanı oldu.
– Dersim’de PKK militanı genç bir kadın,“Zilan” kod adlı Zeynep Kınacı, karnına sardığı bombaları bayrak töreni sırasında patlattı. Olayda 6 asker ve bombaları patlatan genç kadın öldü.
1997- İktidarı ANAP-DSP koalisyon hükümetine bırakan 367 günlük REFAHYOL koalisyonunun 7.5 aylık İçişleri Bakanı Meral Akşener ANAP’lı Murat Başesgioğlu’na görevi devrederken: ”Şu an sayın Mehmet Ağar’dan bakanlığı devraldığım zaman gibi çok duygulu ve heyecanlıyım.”
– Yeni Yüzyıl Gazetesi’nde yazdığı makalede ve ATV’deki “Siyaset Meydanı” programında “yargının bağımsız olmadığı” vb. doğrultuda görüşlerinden dolayı toplam 12 yıl hapis istemiyle yargılanan İstanbul DGM Savcısı Mete Göktürk’ü 15 barodan yaklaşık 50 avukat savundu.
– Birleşik Krallık, Hong Kong’un idaresini Çin Halk Cumhuriyeti’ne bıraktı.
– J. K. Rowling’in kaleme aldığı Harry Potter serisinin ilk kitabı basıldı.
1998- Petrol Ofisi’nin yüzde 51 hissesinin özelleştirilmesi ihalesi yapıldı. Hayyam Garipoğlu’nun kazandığı ihale yolsuzluk nedeniyle iptal edildi.
– DİSK/Emekli-Sen’liler emekli zammını protesto için Taksim Meydanı’nda zincirli eylem yaptı.
2001- “F Tipi Cezaevleri”ne karşı sürdürdüğü ölüm orucunda kalıcı hafıza kaybı hastası olan 26 yaşındaki Barış Kaya’nın cezası, CMUK’un 399. maddesi uygulanarak ertelendi.
F tipi cezaevlerinde tecrite karşı Küçükarmutlu’da bir evde başladığı ölüm orucunun 227.gününde hayatını kaybeden Zehra Kulaksız’ın (22) cenazesi K.Armutlu’da yaklaşık bin kişinin katıldığı törenin ardından memleketi Rize’ye gönderildi.
– CHP’nin 29’uncu olağan kurultayı başladı. Genel başkanlığa aday olan Mahmut Alınak, adaylardan Ertuğrul Günay lehine Çekildi.
2002- ÖDP 3.olağan kongresinde tek aday olan Ufuk Uras yeniden genel başkan seçildi.
– 641’inci Tarihi Kırkpınar Güreşleri’nde 2003 ağalığını Zübeyde Kavraz aldı. Kırkpınar tarihinin ilk kadın ağası oldu.
– KKTC’de yerel seçimler yapıldı. Adanın AB’ye girmesini destekleyen muhalefetteki Cumhuriyetçi Türk Partisi başkent Lefkoşa, Magosa ve Girne gibi büyük kentlerde yönetimi kazandı. Başbakan Derviş Eroğlu liderliğindeki Ulusal Birlik Partisi 28 Belediye’nin 16’sını kazandı.
2003- 300’e yakın müzisyen, yazar, şair, yönetmen ve oyuncu “Barışa Bir Söz, Bir Ezgi ve Bir Şans” başlıklı bir bildiri yayınladı.
2004- Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) lideri Mesut Barzani, Irak anayasasında federalizme yer verilmezse bağımsızlık ilan edeceklerini söyledi. Barzani, “Bağımsız devlet Kürtlerin kaderi” dedi.
– ÖDP’liler, NATO zirvesinin ardından toplantıların yapıldığı Lütfi Kırdar’ın önünü yıkayıp pakladılar.
– AİHM, İstanbul Üniversitesi öğrencisi Leyla Şahin’in türban yasağına karşı açtığı davada yasağı “haklı ve meşru” buldu.
– Sinema oyuncusu Hüseyin Baradan (DY-1932), yaşamını yitirdi.
2005- DİSK, AKP’li belediyelerde Genel-İş’ten yandaş Hizmet-İş’e geçmeye zorlanan çalışanlarla ilgili çağrı yaptı.
– Irak Dünya Mahkemesi Vicdan Jürisi, Bergama/ Ovacık Altın Madeni şirketine direnen köylülerle Maden önündeydi.
– Avustralya’nın Melbourne kentinde yaklaşık 100 bin işçi sağcı hükümetin bireysel iş sözleşmelerini yaygınlaştıracak “reform” programını protesto etti.
– İspanya’da eşcinsel evlilik yasallaştı.
2006- Öğrenci Kolektifleri üyeleri, ulaşım zammını protesto için Taksim’den Saraçhane’ye çıplak ayakla yürüdüler.
2008- Sivas katliamı Gazi Mahallesi’nde çeşitli parti ve örgütlerin katıldığı yürüyüşle anıldı.
İstanbul Beyoğlu Sineması önünde Sivas katliamı anması yapmak isteyen Halkevleri üyeleri polisçe engellendi.
2009- ABD askerleri Irak şehirlerinden tamamen çekildi. Ülkede 30 Haziran tarihi resmi tatil ilan edildi.
2011- İngiltere’de yaklaşık 750 bin kamu çalışanı emeklilik haklarındaki kesintileri protesto etmek için 24 saatlik greve gitti. Ülkede 1926’dan sonra yaşanan en geniş kapsamlı grev oldu.
– 600 aydın, seçilen milletvekillerinin cezaevlerinden tahliye edilmemesine ve Hatip Dicle’nin milletvekilliğinin düşürülmesine karşı imza kampanyası başlattı.
– İstanbul’da Sivas Katliamı’nın 18.yıldönümünde Asım Bezirci ve Nesimi Çimen’in mezarlarında tören yapıldı.
– Zonguldak Kozlu Maden Ocağı’nda taşeron firmada çalışan işçiler düzenli ücret ve iş güvencesi istedi.
2012- Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, Anayasa Mahkemesi’nde yemin ederek resmen görevine başladı.
2013- Afyon/Anıtpark’ta yaklaşık 70 genç Gezi Direnişi’nde gözünü kaybedenler için bir gözlerini kapatarak oturma eylemi yaptı.
– İşgal eylemini sürdüren Kazova Tekstil işçileri, alacaklarına karşılık fabrikadaki makinaları satmak için dışarı çıkarmak isterken polis saldırısıyla 4 işçi gözaltına alındı, diğer işçiler kendilerini fabrikaya kilitledi; bir süre sonra da açlık grevine başladı.
– LGBTT’liler Taksim’den Tünel’e “Onur Yürüyüşü” yaptılar.
Yorumlar kapatıldı.