1872- Dünya futbolunun ilk milli maçı Glasgow’da oynandı (İskoçya-0 İngiltere-0)
1900- İrlandalı aykırı yazar Oscar Wilde, Paris’te bir otel odasında, duvar kağıdına ”birimiz gitmeli” yazarak intihar etti.
1909- Osmanlı tarihiyle ilgili bilimsel çalışmalar yapmak amacıyla Tarihi Osmani Encümeni kuruldu.
1919- Fransa’daki seçimlerde kadınlara ilk kez oy hakkı tanındı.
1925- Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına ilişkin kanun kabul edildi. Salahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun çıktı.
– TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara “Hakimiyet Milletindir” yazısı asıldı.
1931- İktisadi Buhran Vergisi Kanunu kabul edildi.
1939- Macar Devrimi’nin önderi Bela Kun, Ukrayna’da kurşuna dizildi.
1948- Alman Komünist Partisi, Berlin’in Sovyetlere ait bölümünde şehir hükümeti oluşturdu.
1952- ABD ilk hidrojen bombasını Eniwetok Adası’nda patlattı.
– ABD’nin çift projektör kullanılan ilk 3-Boyutlu renkli filmi Bwana Devil ABD’de ilk kez gösterildi.
1965- “Yön” dergisinde yayınlanan 2 yazısında “devletin emniyetiyle ilgili sırları açıkladığı” gerekçesiyle Doğan Avcıoğlu’nun yargılanmasına başlandı.
– Mahkeme kararıyla sahneden kaldırılan “Eşeğin Gölgesi” oyununun yazarı Haldun Taner ile rejisör Çetin İpekkaya savcılıkta ifade verdi.
1967- Güney Yemen Halk Cumhuriyeti kuruldu. 128 yıldır hüküm süren İngiltere’nin Yemen’den çekilmesinin ardından Ulusal Kurtuluş Cephesi “Güney Yemen Halk Cumhuriyeti”ni ilan etti.
1968- İşsizlik ve Pahalılıkla Savaş Derneği’nin düzenlediği “Ya İş, Ya Ekmek” mitingine katılan binlerce kişi Saraçhane’den Taksim’e yürüdü. İşsizlik ve Pahalılıkla Savaş Derneği Dr.Hikmet Kıvılcımlı öncülüğünde 19 Mayıs 1968’de kurulmuştu.
1971- Devam edilen THKP-C duruşmasında kaçan Mahir Çayan ve Ulaş Bardakçı’nın sandalyeleri boştu. Kamil Dede ortak savunmayı okumaya başlamadan önce Maltepe Cezaevi’nden kaçışlarla ilgili açıklamaları zabta geçirildi. İstanbul’a tüm giriş-çıkış noktaları tutulup evler ardı ardına basılırken 5 devrimci genç kaçıştan 26 saat sonra kardeş 2 avukatın İstanbul/Florya’daki evine yerleşti.
1973- Anadolu, Çukurova ve Dicle üniversiteleri kuruldu.
1974 – Etiyopya’da 3.2 milyon yıl önce yaşamış bir insanın iskeleti keşfedildi, buna Lucy (Australopithecus) adı verildi.
1977- SSK tarafından verilen işçi konut kredileri 150 bin liradan 250 bin liraya çıkarıldı.
1979- Kurumlaşmış Irk Ayrımcılığı Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Uluslararası Sözleşmesi kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı.
– Trabzon’da CHP’lilerin devam ettiği “Trabzon-Fenerbahçe Spor Kulübü” lokali otomatik silahlarla tarandı: 1 ölü 2 yaralı.
– Balıkesir İşletmecilik ve Tarım Yüksek Okulu ile Balıkesir Lisesi’nde “artan faşist saldırıları protesto için” derslere girilmedi.
1982- Dünya’nın bugüne kadar en çok satan albümü, Michael Jackson imzalı Thriller yayınlandı.
1983- “Yeni Bir Cumhuriyet İçin” kitabından aldığı 8 yıl hapis cezası Yargıtay’da bozulup tahliye kararı verilen Doç.Dr.Yalçın Küçük hakkında,”cezaevi revirinde devletin askeri kuvvetlerini alenen tahkir ve tezyif etmek”ten 1-6 yıl arası hapis istemiyle yeni bir dava açıldı.
1987- Demokratik Sol Parti lideri Bülent Ecevit ve eşi Rahşan Ecevit faal siyasetten çekildiklerini açıkladılar.
– Topkapı Ambarlar’da 2.5 ay önce başlatılan grev devam ederken, işverenler nakliye faaliyetlerini kurdukları paravan bir şirketle ve ANAP’lı İstanbul Belediye Başkanı B.Dalan’ın izniyle Merdivenköy’de Denizcilik İşletmelerine ait arazide kurdukları depodan sürdürüyor.
1988- İstanbul Üniversitesi’nden 50, İTÜ İnşaat Fakültesi’nden 150 kadar öğrenci cezaevlerine destek için açlık grevine başladı.
1 Ağustos Genelgesi’nin iptali için 11 cezaevinde süren açlık grevleri, Adalet Bakanlığı ile anlaşmaya varılan 5 cezaevinde sonlandırıldı.
1990- Zonguldak maden işçileri greve çıktılar. 48 bin işçinin grevi çeşitli siyasi partiler, meslek kuruluşları ve kitle örgütlerinin desteğiyle başladı. Zonguldak Genel Maden-İş Sendikası önünde Başkan Şemsi Denizer’in konuşmasının ardından Karadon ve diğer ocak ağızlarına yürüyen işçiler polis barikatlarına rağmen gün boyu mitinglere katıldı. Zonguldaklılar ilk günden itibaren greve aktif bir şekilde katıldılar. Zonguldak kömür işçileriyle aynı gün Maden Tetkik Arama’nın 12 şehirdeki Bölge Müdürlükleri ile bağlı işyerlerinde Genel Maden-İş üyesi 6 bine yakın işçi de greve başladı. Genel Maden-İş üyesi Zonguldak kömür madeni işçilerinin grevine destek için TKİ’ye bağlı 13 işyerinde çalışan Türkiye Maden-İş üyesi 28 bin 500 işçi üretimi yavaşlattı. 10 bin 500 SEKA işçisi de öğle yemeği yemedi ve vardiya çıkışlarında alkışlı protesto yaptı.
– İstanbul’da memurlar Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’ne yürüyerek topluca viziteye çıktı.
1991- Diyarbakır’da polis olduklarını söyleyen kişilerce bir araca bindirilerek götürülen emekli işçi İsmail Hakkı Kocakaya’nın cesedi bir köprü altında bulundu.
– Maç sırasındaki forma değişiminde amatör Hakkarigücü’nün sarı-kırmızı-yeşil renkli formasını giydikleri gerekçesiyle Hakkari Belediyesporlu futbolcular ve antrenör hakkında soruşturma açıldı.
1992- Zonguldak Belediyesi’nin 1.200 işçisi maaş vb.alacakları nedeniyle başlattıkları iş bırakma eylemini sürdürüyor.
1993- 6 Kasım 1992’de kurulan Sosyalist Türkiye Partisi (STP), programında “Anayasa ve Siyasi Partiler Yasası’nın bölücülüğü yasaklayan maddelerine aykırılıklar bulunduğu” gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’nce kapatıldı. STP’nin yerine 13 Eylül 1993’de kurulan Sosyalist İktidar Partisi (SİP) 11 Kasım 2001’de Komünist Parti ile birleşerek Türkiye Komünist Partisi (TKP) adını aldı.
– İstanbul Hasköy’de bir eve düzenlenen operasyonda öldürülen liseli Selma Doğan ile üniversite öğrencisi Erol Yalçın düzenlenen törenin ardından Hasköy Mezarlığı’nda toprağa verildi. SHP Tunceli milletvekili Sinan Yerlikaya öldürülen gençler hakkında soru önergesi verdi.
1995- 8 Eylül 1991’de İHD’nin toplantısında yaptıkları konuşmalar nedeniyle Atilay Ayçin’le birlikte TMY 8/1.md’deki ”devletin bütünlüğü aleyhine propaganda”dan ceza alan Eşber Yağmurdereli, TMY değişikliği nedeniyle yargılandı. Yağmurdereli: ”Geçen 4 yıl düşüncelerimi doğruladı” ve ve hapis cezasıyla korkutulmaya çalışıldığını söyledi.
1996- DİSK’in “Demokrasiye ve Ülkemize Sahip Çıkalım” kampanyası kapsamında 30 Kasımda İstanbul’da Kadıköy ve Bakırköy meydanlarında, Bursa, Kocaeli, Adana, Ankara, İzmir, Antep, Edirne ve Antalya’da kitlesel basın açıklamaları yapıldı.
– Cumartesi Anneleri ve destekçilerinden oluşan yaklaşık 300 kişi Emniyet Genel Müdürü Alaattin Yüksel’in “Çocuklarını G.Saray’da değil dağda arasınlar” sözünü protesto etti, gözaltında kaybedilenler için saygı duruşunda bulundu.
1997- Genel Nüfus Tespiti ve seçmen yazımı yapıldı. 11 Aralık günü alınan ilk sonuçlara göre Türkiye’nin nüfusu 62 milyon 606 bin kişi, nüfusun yüzde 65’i il ve ilçe merkezlerinde yaşıyor. Bu arada nüfus tespiti sırasında evin reisi olarak erkeğin kabul edilmesi ve sadece erkeğin mesleğinin sorulması hanımlar arasında büyük tepki yarattı. DİE ise yaptığı açıklamada, “Hane halkı reisinin mesleği” sorusu ile kadın-erkek ayırımı yapmadıklarını, 30 Kasım’da yapılanın nüfus sayımı değil, nüfus tespiti çalışması olduğunu bildirdi. Nüfus tespitinin faturası 14 trilyon lira olarak hesaplandı.
1999- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi PKK lideri Abdullah Öcalan için verilen idam cezasına ihtiyati tedbir kararı aldı. Mahkeme, Strasbourg’daki yargılama sonuçlanana kadar infazın ertelenmesini istedi.
2000- İstanbul’da THY’nin özelleştirilmesine karşı Hava-İş’in THY Genel Müdürlüğü önünde düzenlediği protesto eylemine Petrol-İş, BTS, TÜMTİS, ÖDP ve Bergamalı köylüler destek verdi.
– İstanbul Üniversitesi bahçesinde öğretim üyelerince “Sefalet ücretini protesto eylemi” gerçekleştirildi. KESK, İstanbul Tabip Odası, ADD, idari personel ve öğrenciler destek verdi.
– Cezaevlerinde ölüm oruçları sürerken, İstanbul’da İHD önünde toplanan insan hakları savunucuları, F Tipi Cezaevleri’nin kapatılması talebiyle oturma eylemi yaptı.
– İstanbul Üniversitesi’nde öğrenciler, adı Azerbaycan’daki darbeye karışan Yrd.Doçent Ferman Demirkol’un derslere girmesini engelliyor.
2001- Polis HADEP İstanbul İl Başkanlığı ve ilçe örgütlerinde arama yaptı; 45 noktadaki aramalarda 68 kişi gözaltına alındı. HADEP İstanbul İl Başkanı Doğan Erbaş, arama kararında “PKK eylemlerinin HADEP üzerinden yapıldığı, PKK’lıların burada barındığı yönlü duyumlar alındığı” ifadelerine yer verildiğini belirtti.
2002- ‘Üç Silahşorler’ ve ‘Demir Maskeli Adam’ın yazarı Alexandre Dumas’ın külleri, törenle ölümsüz Fransız yazarların gömüldüğü Panhcon’a defnedildi. Dumas 1870’de ölmüştü.
2004- İtalya’da Başbakan Silvio Berlusconi hükümetinin ekonomik politikaları ve 8 milyarlık bütçe kısıntısını protesto için milyonlarca çalışan genel greve gitti. 70 kentte milyonların katılımıyla gösteri yapıldı.Ülkede hayat felce uğradı.
2005- ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Peter Pace, Irak’ın Felluce kentinde kullanılan ve bedeni kemiklere kadar eriten beyaz fosfor bombasının ordunun yasal araçlarından olduğunu ‘kurşun derinin içine beyaz fosfordan daha hızlı giriyor’ diye savundu.
2006- Yüksek Askeri Şura (YAŞ) ikisi irticai 35’i TSK’nın itibarını bozacak davranışlardan olmak üzere 37 askeri ihraç etti. İrtica sebebiyle ihraç edilenlerin sayısı ilk kez sayıca belirtildi.
2007 – İstanbul-Isparta seferini yapmakta olan, Atlasjet Havayolları’na ait 4203 sefer sayılı,MD-83 tipi yolcu uçağı, Isparta’nın Çukurören ve Kılıç köyleri arasında kalan Türbetepe mevkiinde düştü. Uçakta bulunan, 50 yolcu ve 7 mürettebattan kurtulan olmadı.
2009- “Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak” filminin yönetmeni Ahmet Uluçay (55) hayata veda etti.
2012- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Sivas Katliamı’nın araştırılmasını talep eden Sivas’tan 114 örgütün başvurusu üzerine DDK’ya soruşturma emri verdi. Sivas Davası’nın avukatlarından Şenal Sarıhan: “Bu 114 örgüt arasında mağdurların üye olduğu tek bir dernek yok. Umutlu değiliz”.
– Şehremini Gazi İlköğretim Okulu’nun imam hatip okuluna dönüştürülmesi öğrenci ve velilerce protesto edildi.
– Halkevleri Emekli Hakları Atölyesi üyeleri, Sağlıkta Dönüşüm Yasası’na karşı Taksim’den Galatasaray’a yürüdü.
2013- Gezi Direnişi Tutuklu Aileleri, yakınlarının serbest bırakılması için 24.kez Galatasaray’da oturma eylemi yaptı. Ali İsmail Korkmaz’ın Eskişehir Espark AVM önüne dikilen heykeli törenle açıldı.
– 453.kez toplanan Cumartesi Anneleri bu hafta 30 Kasım 1994’de Midyat’ta gözaltında kaybolan Nihat Aydoğan’ın akıbetini sordu.
– Tiyatrocular, kültür alanına müdahalelere karşı hazırlanan bir protesto bildirisini Ses Tiyatrosu’nda okudu.
– Türk Tabipler Birliği, tam gün düzenlemesini de içeren Torba Yasa’yı Sağlık Bakanlığı önünde protesto etti.
2016- Tiyatro, sinema, dizi oyuncusu Erdal Tosun, trafik kazasında yaşamını yitirdi.
Yorumlar kapatıldı.