Belleğimizde: 30 Mart

1420- Bedrettin Simavi (Şeyh Bedrettin) Serez’de idam edildi.
1814 – Napolyon Savaşları: Koalisyon güçleri Paris’e girdi.
1838- Sultan II. Mahmut Han döneminde sadrazamlık makamının ismi başvekillik, vezirlik makamının ismi de vekillik olarak değiştirildi.
1856 – Osmanlı Devleti, Fransa, İngiltere ve Sardinya-Piemonte; Rus Çarlığı ile Kırım Savaşı sonunda Paris Anlaşmasını imzaladılar.
1945 – II. Dünya Savaşı: SSCB kuvvetleri Avusturya’nın Viyana şehrine girdi.
1950- Bursa Cezaevi’ndeki Nazım Hikmet, 8 Nisan’da açlık grevine başlama kararını ve gerekçesini ailesine bir mektupla bildirdi: “… hakkın ve hakikatın ortaya çıkması için meydana hayatımı atmaktan başka çare kalmadığına kaniim.”
1951 – Kırıkkale’de Kadiri tarikatı üyesi, 18’i kadın 102 kişi ayin yaptıkları gerekçesiyle yakalandı.
1952- Nazi işgali yillarında MK üyesi olarak yeraltındaki Yunanistan Komünist Partisi’nin (KKE) kurduğu Yunanistan Ulusal Kurtuluş Cephesi (ELAS) içinde görev üstlenen ve işgal sonrası 20 Aralık 1950’de tutuklanan Nikos Beloyannis kurşuna dizildi
1957- Ressam ve şair Arif Dino İstanbul’da öldü.
1961 – Fuhuşla Mücadele Tüzüğü çıkarıldı. 130 maddelik tüzükte, seks işçisi kadınlar ve genelevlerin tabi olacakları hükümler ve fuhuşla bulaşan zührevi hastalıklarla mücadele konuları düzenleniyordu.
1963 – 22 Mart’ta sağlık nedeniyle tahliye edilen ancak daha sonra ceza erteleme kararı kaldırılan eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar açlık grevine başladı.
1965 – Eski Milli Birlik Komitesi üyeleri, 14’lerden Alpaslan Türkeş, Muzaffer Özdağ, Dündar Taşer, Rıfat Baykal ve Ahmet Er Osman Bölükbaşı’nın lideri olduğu Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’ne (CKMP) katıldılar.
1968 – Ankara’da yapılan “Milli Şahlanış Mitingi”nde tekbir getirilerek, “Yaşasın ordumuz, islamiyettir yolumuz” sloganı atıldı.
1971- Konya’da ilkokul öğretmeni M.Sevinçhan “Günlük Olaylar ve Planlama” dersinde Deniz Gezmiş’i övdüğü iddiasıyla görevden el çektirildi.
– Ezanın Türkçe okunması için Senato’ya yasa önerisi verildi.
– İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Talebe Cemiyeti Başkanı Yusuf Kemikli ülkücülerce kaçırılıp önce Cağaloğlu Ülkü Ocakları’nda sonra da Eyüp İlim Yayma Cemiyeti mahzeninde 3 gün süreyle dayak atıldı, işkence edildi.
1972 – Türkiye Halk Kurtuluş Partisi – Cephesi (THKP-C) lideri Mahir Çayan ile THKO liderleri, Cihan Alptekin ve Ömer Ayna, THKP-C üyeleri Nihat Yılmaz, Sinan Kazım Özüdoğru, Saffet Alp, Hüdai Arıkan, Ahmet Atasoy, Ertan Saruhan ve Sabahattin Kurt Tokat’ın Niksar ilçesine bağlı Kızıldere köyünde öldürüldüler. Operasyonda Çayan ve arkadaşlarınca üç gün önce kaçırılmış olan Ünye’deki radar üssünde görevli iki İngiliz ve bir Kanadalı teknisyen de öldü. Operasyon timi eve girdiğinde 9 ölü vardı; yaralı olan Saffet Alp, bir subay tarafından tek kurşunla öldürüldü. Samanlıkta saklanan Ertuğrul Kürkçü sağ yakalandı; hakkında verilen idam kararı 1974 affı ile ömür boyu hapse çevrildi, 1986’da infaz yasası indirimi ile serbest kaldı.
– Eskişehir’de Yılmaz Güney’e ait bir filmin fragmanı gösterilirken perde şişe yağmuruna tutuldu. Güney’in filmleri gösterimden kaldırıldı.
1973- Öğretim üyeleri ücret yetersizliğinden istifa edince 4 yüksek okul kapatıldı.
– Türkiye’den kaçırılan 137 tarihi eser New York Müzesi’nin bodrum katında bulundu.
1977 – Petrol-İş Sendikası’nın Eczacıbaşı İlaç Fabrikası’nda toplu sözleşme görüşmelerinden sonuç alınamaması üzerine grev kararı uygulamaya konuldu. Greve 800 işçi katılıyor, işveren ise lokavt kararı aldı.
– Bakanlar Kurulu küçük dereceli memurların 300 lira olan yan ödemelerinin 600 liraya çıkarılmasını kararlaştırdı.
1978- Ankara Atatürk Lisesi Müdürü Vecihi Timuroğlu’nu ve öğrencileri dışardan gelecek bir saldırıya karşı korumakla görevli polis ekibinden POL-DER üyesi Orhan Kahramanoğlu, okuldan çıkarken Ülkü Ocakları üyesi O.Yıldız tarafından kurşunlandı ve Hacettepe’de ameliyat edildi. 18 yaşındaki ülkücü saldırgan olaydan hemen sonra yakalandı. Vurulan polisin daha önceki bir olayda bir MHP milletvekili ile okul önünde tartıştığı, Müdür Vecihi Timuroğlu’nun lojmanının da olaydan 1 gün önce bir arabadan tarandığı öğrenildi.
– Kızıldere’nin yıldönümünde İstanbul, Ankara, İzmir ve Kars’ta bazı liselerde öğrenciler derslere girmedi, korsan yürüyüşler yaptı. İstanbul’da Suadiye, Haydarpaşa, Kuştepe, Fenerbahçe, Şehremini, Şişli ve Haydarpaşa Teknik Meslek Lisesi’nde derslere girilmedi. Fındıkzade İTİA, Kadıköy Mühendislik, İstanbul DMMO, Galatasaray İşletme, Gazetecilik Halkla İlişkiler ve Şişli Siyasal’da derslere girilmedi. Ayazağa Işık Mühendislik Yüksek Okulu’nda 2 günlük boykot kararı alındı. İDMMA ve İTÜ’lülerin okul çıkışında yürüyüşleri polisçe dağıtıldı.
– İstanbul Valisi, ana meydanların toplantı yeri olmaktan çıkarılarak yeni toplantı meydan ve yürüyüş güzergahları saptandığını bildirdi. Taksim,Hürriyet,Abide-i Hürriyet,Sultanahmet Meydanı ile Barbaros Bulvarı(resmî törenler-seçim mitingleri dışında) kullanılamayacak.
1979 – Adalet Partisi (AP) lideri Süleyman Demirel, esnafın kontak ve kepenk kapatma eylemlerine destek vererek “Ne demekmiş vatandaşın kredisi kesilecekmiş, bayilikleri kaldırılacakmış. Müstemleke mi burası,” dedi. Esnaflar ise 2 Nisan’da başlayacak olan kontak ve kepenk kapatma eyleminden vazgeçti.
1980- TRT TV’deki “Spor” programının yazısı, “S ve P harflerinin orak-çekiç’e benzetildiği”gerekçesiyle kaldırıldı.
1981- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan, Washington’da bir suikast girişimi sonucu yaralandı.
1982- İstanbul Kasımpaşa’da çıkan yangında 13 bina yandı, 80 aile açıkta kaldı.
1983- Adi suçtan hükümlü Mustafa Başaran ile Hüseyin Üye idam edildi.
1985- Amerika’daki Türk lobisi, Özal ile Amerikalı işadamlarını kahvaltıda biraraya getirmesi için eski Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’a 25 bin dolar verdi.
1987- Mahkemeye verdiği savunma dilekçesinde Milli Güvenlik Konseyi’ne hakaret ettiği iddiasıyla Devrimci Sol lideri Dursun Karataş’ın yargılanmasına devam edildi, duruşmaya gazeteciler alınmadı.
1988- ABD eski Dışişleri Bakanı Haig: ”Batı’nın çıkarlarının İran-Irak Körfez Savaşı sonrasında da garanti altında kalacağı bir güvenlik yapısı gerekli.”
1989- Bille August’un “Pelle Erobreren” filmi Los Angelos Film Akademisi’nce verilen ”En İyi Yabancı Film” Oscar ödülünün sahibi oldu.
1990 – İstanbul’un Anadolu Yakası Elektrik İşletmesi AKTAŞ Firması’na devredildi. Elektrik Mühendisleri Odası, 3096 sayılı yasayla elektrik enerjisi üretimi, iletimi, dağıtımı ve satışının yerli ve yabancı sermayeye açılmasını protesto ederek, yasanın iptali için Bölge İdare Mahkemesi’ne başvuracaklarını açıkladı.
Aktaş ile Enerji Bakanlığı’nın devir-teslim imza törenine kalabalık gelen Tes-İş üyesi işçiler, ANAP’lı Bakan F.Kurt ile görüşerek sözleşmeye toplu işten çıkarmaya karşı madde koydurdu.
1991 – İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura, doğudan göç edenlere İzmir’e girişte vize uygulanmasını istedi.
– Kam-Sen, Bem-Sen ve Sağlık-Sen’li memurlar, sendikalarının kapatılmasını protesto için Halkın Emek Partisi (HEP) Fatih İlçe binasında açlık grevine başladı
1994- RP Genel Başkanı Erbakan, İstanbul ve Ankara belediyelerini kazanan R.Tayyip Erdoğan ve Melih Gökçek’le birlikte basın toplantısı yaptı: ”İstiklal Savaşı’nda düşmana karşı halkımız nasıl ayaklandı ise, aynı ruh şahlandı. Batı taklitçisi zihniyetleri denize dökeceğiz.”
RP’li Tayyip Erdoğan’ın önde bitirdiği 27 Mart İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinde Fatih, Güngören, Bağcılar’da oy kullanılan bazı okulların bahçesindeki çöplüklerde ve Halkalı çöplüğünde SHP ve DSP’ye mühür basılan oy pusulaları ile tutanaklar bulundu. Bahçelievler, Pendik, Üsküdar, Ümraniye ve Şişli’de bazı camilerin avluları ile okul bahçelerinden seçmen listeleri çıkarken, Fatih’te bir apartmanın kalorifer kazanında, Sarıyer’de de bir futbol sahasında çok sayıda kullanılmış oy pusulası çıktı.
RP’li Melih Gökçek’in önde tamamladığı Ankara Büyükşehir Belediyesi seçimlerinde de, RP dışındaki partilerin onaylandığı oy pusulaları çöplük, depo ve kalorifer dairelerinde bulundu. Mamak Çöplüğü’nden ise oy pusulaları, zarflar, mühürlü-imzalı tutanaklar ve seçmen kartları çıktı.
– Türkiye Yazarlar Sendikası Yönetim Kurulu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı kazanan RP’li Recep Tayyip Erdoğan’ın bazı gazetelerde yer alan “Aziz Nesin’in ismini İstanbul’dan sileceğiz” ifadesini kınayan bir bildiri yayınladı.
– Devrimci Lise İçin Mücadele Komiteleri (DLMK) üyesi liseliler, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde orta dereceli okullarda kredili sistemin kaldırılmasını istedi.
1995- Hasan Ocak’ın ailesi İHD İstanbul Şubesi’nde düzenlediği basın toplantısında, Ocak’ın 21 Mart’ta Aksaray’da gözaltına alındığını ancak İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün gözaltı işlemini ısrarla kabul etmediğini, hayatından endişe ettiklerini söyledi. Hasan Ocak dahil 17 kişinin Gazi Katliamı sonrasındaki günlerde Gazi Mahallesi ve Alibeyköy’den polislerce gözaltına alındığı ve gözaltıların kabul edilmeyip kaybedilmeye çalışıldıkları yakınları tarafından ileri sürülüyor.
1996- Eskişehir Anadolu Üniversitesi Öğrenci Koordinasyonu, “harçların kaldırılması” ve “17 Mart’ta Valilik önünde açıklama yapan arkadaşlarının tutuksuz yargılanması” talepleriyle Rektörlük binasının önünde eylem yaptı. Öğrencilerden bazıları yere yatarken diğerleri etrafına çizgi çekti.
1998 – AB, Rum kesimi ile üyelik görüşmelerine başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, Türkiye’nin AB ye girmesine karşı olurken, AB ye girmenin emperyalizme köle olmak anlamına geldiğini söyledi ve ”AB, Rum kesimi ile üyelik görüşmelerine başlayarak, 34 yıllık haksızlığa son damgayı vurdu” dedi.
– Ana-Sol hükümetinin Maliye Bakanlığı, Ankara/Çayyolu’nda orman alanı olarak ayrılan dev araziyi Fethullah Gülen’in bir vakfına değerinin çok altında tutarla devretti. İ.Melih Gökçek de arazinin imar planını değiştirerek Gülen’in Fatih Üniversitesi için yerleşime açtı.
2000- Sacit Kayasu’nun Evren hakkında dava açılması için verdiği iddianameyi Adana Cumhuriyet Başsavcısı “yetkisizlik” gerekçesiyle işleme koymadı. Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, Kayasu hakkında soruşturma başlatılması için Ceza İşleri Genel Müdürlüğü’ne talimat verdi.
– Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği’ni yayınladı. Buna göre tavuklar, Avrupa standardında yumurtlayacak.
2001 – İsrail’in 1976’da Arap topraklarını işgalinin sembolü olan Toprak Günü’nün 25. yılında Araplar genel greve gitti. Filistinliler, Batı Şeria ve Gazze’de de gösteriler yaptı.
2002- BM Güvenlik Konseyi,ateşkes sağlanması ve İsrail’in Filistin’den çıkması için çağrı yaptı. İsrail’in Filistin lideri Yaser Arafat’ı Ramallah’ta tecrit etmesi Arap ülkelerinde ve Avrupa kentlerinde protesto edildi. ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, Filistin lideri Yaser Arafat’ın tecrit edilme operasyonundan önceden haberleri olduğunu ve Arafat’a zarar gelmeyeceği güvencesi üzerine İsrail’e karışmadıklarını açıkladı.
2003 – ABD’nin Irak işgali dünyanın her yerinde protesto ediliyor; Almanya’da dazlaklar, Irak savaşını protesto için bir Amerikan kışlasına yürüdüler. ABD’nin Massachusetts kentinde 25 bin kişi sokaklarda “ölü gibi” yattı. Almanya’nın Münster ve Osnabrück kentleri arasında 40 bin kişi 50 kilometrelik insan zinciri oluşturdu.
– Türkiye İnsan Hakları Kurumu’na (TİHAK) göre, 1990-2002 yılları arasında (saptanabilen) 14.500 işkence, 1.261 yargısız infaz, 518 gözaltında ölüm, 216 gözaltında kayıp olayı yaşandı.
– İlk toplantısını İstiklal Caddesi’ndeki Nazım Kültürevi’nde yapan Barış Derneği’nin Genel Başkanlığı’nı Av.Bigütay Durna, Genel Sekreterliği’ni Orhan Aydın üstlendi. Toplantıda TKP üyesi Rasih Nuri İleri de bir konuşma yaptı
2004- Yargıtay, 7 TİP’li gencin tahliyesine emsal oluşturan Mustafa İzol’un tahliyesine yapılan itirazı oy çokluğuyla kabul etti, Haluk Kırcı’nın tahliyesi de yeniden değerlendirilecek.
– Çanakkale Troya kazı başkanı Alman Prof.Dr. Manfred Korfmann’a Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığı verildi. Korfmann, Osman Hoca diye tanınıyor.
2005 – Japonya’da törenlerde milli marşı söylemeyi reddettikleri için yargılanan 50 lise öğretmenine çeşitli cezalar verildi. Cezalar, kaç kez marşa katılmadıklarına göre uyarıdan, maaş kesimi ve uzaklaştırmaya kadar değişiyor. 1999’da resmen kabul edilen marş askeri diktatör İmparator Hirohito’yu övüyor.
2006- Kızıldere katliamının 34.yılında Galatasaray Postanesi önünde toplanan 78’liler Girişimi adına, katledilen 10 devrimciden Saffet Alp’in kız kardeşi Fikret Alp, kardeşinin yaralı iken infaz edildiği iddiasının aydınlatılması için İçişleri Bakanlığı’na dilekçe gönderdi.
– İspanya’da Zapatero’nun sosyalist hükümetinin sunduğu, Katalanları “ulus” olarak kabul eden, Katalonya’ya vergi toplama ve yargı konusunda daha geniş yetki veren yasa tasarısı parlamentoda 154’e karşı 189 oyla kabul edildi.
– Abdi İpekçi davasında M.Ali Ağca ile birlikte 20 yıla kadar hapis istemiyle tutuksuz yargılanıp Almanya’ya kaçan Yalçın Özbey’in, Belçika’daki bir hırsızlık çetesiyle işbirliği yapmaktan 4 Mart’ta Brüksel’de 1 ay süreyle tedbiren tutuklandığı savcılıkça doğrulandı.
– Jamaika’da ilk kez bir kadın,”Sista P” (Kızkardeş P) lakaplı Portia Simpson Miller başbakan seçildi.
2007- Çalık Holding’in ABD ofisinde Finans Direktörü iken Temmuz 2004’de Başbakan Erdoğan’ın kızıyla evlenen Berat Albayrak (29), kısa süre önce Mali İşler Genel Müdür Yardımcılığı görevine atandığı Çalık Holding’de Genel Müdür oldu.
2009- BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu’nun Kahramanmaraş’ta düşen helikopterinde yer alan İHA Muhabiri İsmail Güneş’in cesedi bulundu.
2011- Mahkeme’nin “İmam’ın Ordusu”nun dağıtım ve satışını yasaklama kararı, Türkiye genelinde tüm kitabevi ve kırtasiyecilere tebliğ edildi.
2012- Zorunlu eğitimi kademeli olarak 12 yıla çıkaran kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda yasalaştı.
“4+4+4″ yasasının kabulünün ardından AKP Mv’lerine yemek veren BB Erdoğan:”Sizler, tarihimize kara bir leke olarak kazınmış, bin yıl süreceği iddia edilen 28 Şubat’ın son izini de 15 yıl sonra geri dönmemek üzre tarihin tozlu raflarına Allah’ın izniyle kaldırdınız.”
– Devrimci Sol ana davasının sanıkları, Kenan Evren’in yargılandığı 12 Eylül davasına müdahil olmak için başvuru yaptı.
– Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar “Kentsel Dönüşüm”ün konuşulduğu Okan Üniversitesi’nde protesto edildi. Gençlik Muhalefeti üyesi öğrencilerden biri Bayraktar’a ayakkabı fırlattı.
2013- Doğan Öz’ün eşi emekli yargıç Sezen Öz ve kızı Bengü Heval Öz, İbrahim Çiftçi’nin 4 kez idam cezasına çarptırılmasına rağmen Yargıtay kararıyla beraat ettirilmesiyle ilgili olarak, dönemin başbakanı Bülend Ulusu dahil 4 bürokrat hakkında suç duyurusunda bulundu.
2015- Myanmar’da 16 etnik isyancı örgüt, iki yıl süren görüşmelerin ardından ateşkes için taslak metin üzerinde anlaşmaya vardı.
2018- Iğdır’da kaçak göçmenleri taşıyan bir minibüsün aydınlatma direğine çarparak alev alması sonucu 17 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı.
2020- TTB Merkez Konseyi yaptığı yazılı açıklamada, Covid-19 salgınının dünyaya ilan edilmesinden bu yana Türkiye’de pek çok hatalı ve eksik uygulama yapıldığını, hastalığın ülkenin her yerine yayıldığını, bu nedenle de karantina uygulama fırsatının kaçırıldığını bildirdi.