Belleğimizde: 31 Aralık

1534- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Bağdat’a girdi.
1609- İstanbul’da, Sultanahmet Camii’nin temeli atıldı. Mimarı Sedefkar Mehmet Ağa olan cami 8 yılda tamamlandı.
1808- Fransız kimyacı Joseph Louis Gay-Lussac sonradan kendi adıyla bilinecek olan gaz kanununu denklem haline getirdi.
1879- Amerikalı buluşçu Thomas Alva Edison elektrik ampulünü ilk kez halka tanıttı. New Jersey eyaletinin Pennsylvania kentinde bir sokak ampullerle aydınlatıldı
1890- New York’taki Ellis Island, kapılarını ABD’ye gelmek isteyen tüm göçmenlere açtı
1892- Deutche Bank’ın bulunduğu grubun yaptığı demiryolu Ankara’ya ulaştı.
1921- Mustafa Kemal, Çerkez Ethem güçlerinin dağıtılması için Batı Cephesi Komutanlığı’na talimat verdi.
1923- Boğazlar Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1924- Toksöz gazetesi, hükümet kararıyla kapatıldı.
1928- Haydarpaşa – Eskişehir – Konya ve Yenice – Mersin Demiryolu’nun devlet tarafından satın alınmasına ilişkin antlaşma bir yasayla onaylandı.
1931- İzmir’de erkek haklarını savunmak için, Erkekler Birliği adıyla bir dernek kuruldu.
– Taksim Meydanı’nda yerli malı kullanılması için miting yapıldı.
1939- İstanbul-Berlin uçak seferleri düzenli olarak başladı.
1942- Türkiye ile Almanya arasında savaş malzemesi alımı için kredi antlaşması imzalandı.
1946- ABD başkanı Harry Truman II. Dünya Savaşının bittiğini resmen açıkladı.
1958- Che Guevara komutasındaki gerillalar Santa Clara şehrini 3 günlük kuşatmanın sonunda ele geçirdi.
1961- Türk-İş’e bağlı 48 sendikanın oluşturduğu ”İstanbul İşçi Sendikaları Birliği” Saraçhane’de 100 bini aşkın işçiyle yaptığı mitingte ”grev hakkı, kolektif iş akdi ve sosyal adalet” istedi. Mitingde İbrahim Denizcier, Kemal Türkler, Seyfi Demirsoy ve Rıza Kuas konuşma yaptı.
1962- Kavel Fabrikası direnişi başladı.
1969- 2 gün önce fabrika önünde çıkan arbedede polis kurşunuyla hayatını kaybeden Gamak Elektrik Motorları işçisi Şerif Aygün tören ve yürüyüşle toprağa verildi.
1970- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş’e bağlı 1 milyon işçi 2 saatlik iş bırakma eylemi yaptı. 28 Aralık günü Türk-İş merkezine bomba atılmıştı. Konfederasyona bağlı işçiler bu olayı protesto ettiler.
– Zonguldak TKİ Üzülmez Ocağı’nda maden işçilerinin ödenmeyen 2 ikramiye için dün gece başlattığı “ocağa inmeme” eylemi sürüyor.
1976- İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Yüksek Okuluna yapılan ülkücü saldırıda vurulan Devrimci Gençlik taraftarı Ali Necip Bozalioğlu (1954- Sivas/ Zara), kaldırıldığı hastahanede yaşamını yitirdi. Ali Necip Bozalioğlu, ölmeden önce babasına kendisini vuranların içinde Yaşar Dedelek (sonradan DYP ve ANAP milletvekili ve ANAYOL hükümetinde bakan olur, 2010’da MHP’ye katılır) ile Ağabey Taşçı’nın olduğunu söyler. Sanıklar, delil yetersizliğinden beraat ettiler.
– İzmir Belediye Başkanı İhsan Alyanak, Yeni Asır gazetesini bastı. Belediye başkanı baskına yanında itfaiyecileri de götürdü.
1977- Cumhuriyet tarihinde ilk kez gensoruyla hükümet düştü. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ikinci Milliyetçi Cephe hükümeti 218’e karşı 228 güvensizlik oyuyla düştü.
– Kamboçya Vietnam’la ilişkilerini kesti.
1978- İstanbul Kocamustafapaşa’da 2 gün önce sokakta öldürülmüş olarak bulunan CHP Fatih İlçe üyesi kunduracı İsmail Hakkı Misoğlu’nun ülkücülerce zorla satılmak istenen takvimi almadığı için ölümle tehdit edildiği belirlendi.
– Maraş olaylarında katledilen 3 Alevi yurttaşın daha cesetleri Aksu beldesi yakınında Adana karayolu kenarına atılmış olarak bulundu. Katledilenlerin resmi sayısı 105’e yükseldi.
– Son 1 yıl içinde silahlı eylemlere karıştığı belirlenen ülkücülerden 25’inin devlet memuru olduğu, çoğunlukla Milliyetçi Cephe hükümetleri zamanında kadroya alındıkları saptandı.
1979- Şişli’de Göksan Kimya ve TOT Kollektif Şti.’nde çalışan işçiler sendikaya üye olduğu için atılan arkadaşları için direnişe geçti.
– Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz’ün öldürülmesinden dolayı ölüm cezasına çarptırılan ülkücü İbrahim Çiftçi’nin avukatlarından Yalçın İlikli, Mamak Askeri Ceza ve Tutukevi’ne bir kitabın kapağı içinde 2 adet falçatayı sokmak isterken yakalandı.
1980- Milli Güvenlik Konseyi, sağlık personelini kapsayan tamgün yasasını yürürlükten kaldırdı.
– Tariş olaylarında “halkı güvenlik güçlerine karşı kışkırttıkları” iddiasıyla yargılanan 16 kişi 5 ile 18 ay arası hapis cezasına mahkum edildi.
1981- Sermaye Piyasası Kurulu belirlendi. 6 yıl süreyle görev yapacak kurulun başkanlığına Prof. İsmail Türk getirildi.
1985- İstanbul/ Alibeyköy Sungurlar fabrikası önünde işçi eşleri ücret alacakları ödenmediği için sabahtan akşama çocuklarıyla birlikte boş tencerelerle gösteri yaptı. Otomobil-İş yöneticilerinin de fabrikaya gelmesinin ardından akşam üzeri alacaklardan kısmi ödeme yapıldı
– TRT televizyonunda yayınlanan “Dünya Tarihi” adlı yabancı dizinin “İnsanlığın Başlangıcı” başlıklı maymunlarla ilgili ilk bölümü TRT Denetimi’nce makaslandı.
1986- Gregoryen takvimine uygun düşmesi için 1987 yılı bir dakika kısaltıldı.
1988- Bayrampaşa Cezaevi’nde sol tutuklu ve hükümlülerin toplu açık görüş talebi reddedilince mahpuslar açık görüşe çıkmama kararı aldı. Protesto eden yakınlarından bazıları görüş yerine girmek isteyince önce jandarma ve ardından polis tarafından dövülerek dağıtıldı.
1990- İstanbu’da Fatih ilçesinin Draman ve Edirnekapı semtlerinde içki satan 2 dükkan bombalandı.
1991- İstanbul’da memur sendikaları 1992 yılı için açıklanan maaş zammını Bakırköy Özgürlük Meydanı’nda protesto etti.
– Yurtiçi Kargo’dan tazminatsız atılan 162 işçi şirketin Beşiktaş’taki binasına giderek Genel Koordinatör ile görüştü. Aralık ayında sendikal örgütlenmeden dolayı 27 işçi atılmış, atılan arkadaşları için toplu viziteye çıkan 400 kadar işçiden 135’i işten çıkarılmıştı
1992- Özgür Gündem gazetesi dağıtıcısı Lokman Gündüz, Nusaybin’de uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetti.
– 1980-1987 yılları arasında “kuşkulu ölüm” sayısı 117 iken 1992 yılında 1.041’e yükseldiğini söyleyen İHD Genel Başkanı Akın Birdal:”12 Eylül darbesinin tahribatını silme iddiasıyla başa geçen DYP-SHP koalisyonu, geçmiş yılları aratacak ölçüde ağır baskı uyguluyor.” 1992’de gözaltına alınan 20 kişiden bir daha haber alınamadı. 21 kişi de gözaltında hayatını kaybetti. 1992’de tümü Güneydoğu’da 12 gazeteci öldürüldü (Türkiye, iç savaşın yaşandığı Yugoslavya’nın ardından 2.sırayı paylaştı), ölümlerin hepsi ”faili meçhul” kaldı.
– RP’li Güngören, Bağcılar, Bahçelievler Belediyelerindeki geçici işçiler, işçi çıkarmaya hazırlanan başkanlarını Bahçelievler Belediyesi önünde protesto etti. Bakırköy Belediyesi’ndeki 746 geçici işçi 20 Kasım yerel seçimlerinden sonra yeni oluşturulan ilçe belediyelerine dağıtılmıştı
– DYP-SHP koalisyonu Adalet Bakanlığı’nın Terörle Mücadele Kanunu’na dayanan bir genelge ile siyasi tutuklu ve hükümlülere yılbaşı için açık görüş yasağı getirmesinin ardından, protesto için Sağmalcılar Ceza ve Tutukevi önünde toplanan mahpus yakınlarını polis dağıttı.
1994- Avusturya, Finlandiya ve İsveç Avrupa Birliği’ne üye oldu. Birliğin üye sayısı 15 oldu.
– Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası ile Birleşik Metal İş ve Özçelik-İş sendikaları arasında sürdürülen toplu iş sözleşmesi görüşmeleri anlaşma ile sonuçlandı. 30 bin işçiye ilk altı ay yüzde 42, ikinci 6 ay için yüzde 32 zam yapılacak.
– Almanya’nın Germersheim kentinde “ülkücüler” tarafından işletildiği ileri sürülen bir kumarhaneye düzenlenen baskına Alman polislerin de müdahelesi sonucu çıkan çatışmada TKP (ML) militanları Mustafa Akgün (1963-Dersim), Nurettin Topuz (1959- Ovacık) ve Mustafa Aksakal (1947- Tercan) öldürüldü.
1995- 12 Eylül döneminde Diyarbakır’da TKP/ML davasından tutuklu kalan Mustafa Kaya, 1991’de şartı tahliyesinin ardından 1993’te yeniden tutuklanarak kaldığı Bursa Hapishanesinde iken kanser hastalığı nedeniyle götürüldüğü hastahanede yaşamını yitirdi.
1997- Meksika’da Zapatista sempatizanı 45 yerlinin öldürüldüğü katliamı Chorros yerlilerinin liderinin örgütlediği ve saldırganlara silah temin ettiği belirlendi. 4 gün önce, iktidardaki Kurumsal Devrimci Parti’li belediye başkanı olayla ilgisi görülerek tutuklanmıştı.
– Anayasa Mahkemesi, DYP milletvekilleri Mehmet Ağar ve Sedat Bucak’ın dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin 11 Aralık tarihli TBMM kararının kaldırılması yönünde yaptıkları başvuruyu reddetti; Ağar ve Bucak’ın yargılanmalarının önünde bir engel kalmadı.
1998- Danıştay, Sincan’da düzenlenen ”Kudüs Gecesi”nin ardından İçişleri Bakanlığınca görevden alınan ve yargılama sonucunda 4 yıl 7 ay ağır hapis cezasına çarptırılan eski Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız’ın belediye başkanlığını düşürdü.
– ÖDP Anadolu yakası ilçe örgütleri, Tuzla Organize Sanayi Bölgesi’nde 21 fabrikadan çıkarılıp fabrika önlerinde naylon çadırlarda direnen Deri-İş üyesi 1.500 işçiye erzak dağıttı.
– Eğitim-Sen’li öğretmenler, DSP-MHP-ANAP koalisyonundan oluşan 55.hükümeti “sınıfta bıraktıkları” temsili bir karneyi Kadıköy Postanesi’nden koliyle Başbakanlığa yolladı.
– Bursa Adliyesi’nin taşınmasında çalıştırılan Bursa Cezaevi’nin 4 hükümlüsü hakkında ”taşınma sırasında 5.Asliye Ceza Hakimi A.V.Güneş’in masasında bulunan 100 gram badem şekerini yedikleri” iddiasıyla açılan davanın duruşmasında 6 aydan 3 yıla kadar hapis istendi.
1999- Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin görevinden ayrıldı. Yetsin tüm yetkilerini Başbakan Vladimir Putin’e devretti.
2000- 1990’da New York’ta öldürülen ve Arap karşıtı, ırkçı siyasi çıkışlarıyla bilinen haham Meir Kahane’nin oğlu Binyamin Zeev Kahane ve eşi de Batı Şeria’da öldürüldü. Saldırıyı İntifada Şehitleri adlı örgüt üstlendi. İsrail saldırı sonrası El Fetih’in Türkarim sorumlusu Sabit Sabit’i öldürdü.
2001- İHD İstanbul Şube Başkanı Av.Eren Keskin insan hakları ihlallerinin 2001 yılında da sürdüğünü, “Hayata Dönüş”ün izlerinin daha da derinleştiğini belirterek “F tipi cezaevlerinde hala ölüm kol geziyor, hükümet adım atmamakta direniyor”dedi.
2002- MHP İçel Milletvekili Cahit Tekelioğlu tutuklandı. 31 Ocak 2001 günü Meclis’te çıkan kavgada DYP Şanlıurfa Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu’nun ölümüne sebebiyet vermekten 15 ay hapis yatacak.
– Ankara’da Evrensel Görme Özürlüler Derneği üyeleri, ABD’nin Irak’a yönelik savaş hazırlıklarını Sakarya Caddesi’nde protesto etti.
2003 -Irak’ta Türkmen ve Araplar “Kerkük, Irak şehridir”, “Federasyona hayır” sloganlarıyla gösteri yaptı. Kürt polisinin ateş açması sonucu 8 kişi öldü, 25 kişi yaralandı.
– İslam dünyasının önde gelen eğitim kurumlarından El Ezher Üniversitesi’nin şeyhi Muhammed Seyyit Tantavi, Fransa’daki başörtüsü yasağına destek çıktı; “Müslüman kadın, Fransa gibi Müslüman olamayan bir ülkede yaşıyorsa, hükümetin başörtüsüne yasak koyması onun hakkıdır” dedi.
2004- İspanya’da Bask ülkesi parlamentosu “serbest ortaklık statüsü”nü onayladı. Ilımlı milliyetçi Bask Başbakanı Juan Jose Ibarretxe’nin önerisi, özerklik statüsünü “serbest ortaklığa” çeviriyor. Bask’ın kendi yargı sistemini kurmasını ve uluslararası kuruluşlarda temsil hakkını içeriyor. Madrid ise planı “yasadışı” olarak niteledi.
– TKP’nin yılbaşı akşamı Kadıköy’de düzenlediği ABD’nin Irak işgali protestosuna İlyas Salman da destek verdi.
2005- Suriye Meclisi eski Devlet Başkan Yardımcısı Abdülhalim Haddam’ın vatana ihanet gerekçesiyle yargılanmasını oybirliğiyle kabul etti. Haddam, Devlet Başkanı Beşar Esad’ın eski Lübnan Devlet Başkanı Refik Hariri’yi öldürülmeden önce tehdit ettiğini savunmuştu.
2006-Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer 2000’den göreve başladığından bu yana cezaevinde yatan 260 kişiyi affetti. Affedilenlerin çoğu F tipi cezaevlerine karşı sürdürdükleri ölüm orucu sonrası Wernicke Korsakoff’a yakalananlar.
– Romanya ve Bulgaristan resmen Avrupa Birliği (AB) üyesi oldu.
2007- İçişleri Bakanlığı’ndan Kültür Bakanlığı’na devrolunan Yılmaz Güney’e ait film kopyalarının Bakanlık arşivinde “depolama ve saklama şartlarının yetersizliği nedeniyle yıprandığı” yönündeki açıklama, Adana’da Yılmaz Güney Kültür Merkezi Derneği önünde protesto edildi.
2008- Uruguay’da eski gerilla lideri Jose Mujica (74), 2.tur seçimlerinde oyların %50’sinden fazlasını alarak devlet başkanı seçildi
2012 – Maya halkı’nın hazırlamış olduğu Maya takvimi’nin son günü.
2013- İstanbul’da kağıt mendil satan A.Kelek’in Taksim Metrosu’na biletsiz bindiği gerekçesiyle dövülmesi İstanbul ve Ankara’da protesto edildi. İstanbul’da Halkevleri, SGD, HDK Gençlik Meclisi ve Öğrenci Kolektifleri gruplarınca Taksim Metro’da gerçekleştirilen protestoda güvenlik dedektörü kırıldı, yüzlerce eylemci turnikelerden ücretsiz geçti, şiddet uygulayan görevliler yuhalalandı.
2016- 15 Temmuz’daki darbe girişimine ilişkin 11 ilde bin 390 şüpheliyi kapsayan 20 iddianame, mahkemelere gönderildi.
2017- İran’ın kuzeydoğusunda yer alan Meşhed ve Kaşmer kentlerinde ülkedeki hayat pahalılığını protesto etmek üzere düzenlenen ve 28 Aralık’ta başlayan yönetim karşıtı gösteriler ülkenin pek çok şehrine yayıldı.