Belleğimizde: 6 Aralık

343- Aziz Nicholaos ya da Noel Baba olarak da bilinen ve Demre’de yaşayan Aya Nikola 65 yaşında öldü. 
1240- Moğol hükümdarı Batu Han ve emrindeki Altın Ordu, Kiev şehrini ele geçirdi. İleride kentin nüfusu 50 binlerden 2 binlere düşecekti.
1492- Kristof Kolomb altın araştırmaları yapmak için Santa Domingo Adası’na vardı, Haiti ve Dominik’i keşfetti.
1768- Encyclopedia Britannica’nın ilk baskısı yapıldı.
1862- ABD Başkanı Abraham Lincoln, Minnesota’daki Sioux isyanına katılarak tutuklanan 303 kızılderiliden 39’unun asılmasına karar verdi, idamlar 26 aralıkta infaz edildi.
1865- ABD anayasasına köleliği yasaklayan madde eklendi.
1877- Thomas Edison, fonografi kullanarak ilk kez insan sesini kaydetti.
– Washington Post gazetesinin ilk sayısı yayımlandı.
1882- Fransız reformcu sosyalist Louis Blanc öldü.
1917- Finlandiya, Rusya’dan bağımsızlığını ilan etti.
– Halifax’da (Kanada) bir cephane deposu patladı: 1900’den fazla kişi öldü, şehrin bir kısmı harabeye döndü.
1918- İngilizler Kilis’i işgal ettiler.
1920- Pontus ayaklanmaları başladı.
1921- Sait Halim Paşa, Ermeni bir militan tarafından Roma’da öldürüldü.
1922- İnsülin ilk kez Kanada’da bir hastanede hasta üzerinde denendi.
1926 – Fransız ressam Claude Monet öldü.
1937- Türkiye, on yıl önce imzalanan Türkiye-Suriye iyi komşuluk sözleşmesini feshetti.
1938- Fransa ve Almanya dostluk anlaşması imzaladı.
1940- Yunanistan, Arnavutluk’ta Premete kentini işgal etti.
1950- Çin Kore savaşına katıldı. Kuzey Kore’nin başkenti Pyangyang yeniden Kuzey Korelilerin eline geçti; Birleşmiş Milletler kuvvetleri bölgeden geri çekildi.
1967- Cumhuriyet yazarı İlhan Selçuk ile Yazı İşleri Müdürü Erol Dallı bir yazıda Cumhurbaşkanı ve Başbakan’a hakaret edildiği gerekçesiyle yargılanmaya başladı.
1968- Ant Dergisi yazarlarından Fethi Naci ve Sorumlu Müdür Yaşar Uçar, derginin Kasım 1967 tarihli sayısında “Ekim İhtilali 50 yaşında” başlıklı yazıda komünizm propagandası yapmak”tan 1.5 yıl hapse ve 6 ay polis gözetiminde tutulmaya mahkum edildi.
1969- Cumhuriyet tarihinin ilk öğretmen boykotu Erzurum’da başladı. 27 okulda TÖS ve İLKSEN üyesi yaklaşık 1.600 ilk, ortaokul ve lise öğretmeni “hayat pahalılığı, öğretmenlere yapılan siyasi ve idari baskılar, yakacak ödeneği azlığı”vs. gerekçelerle derslere girmedi.
– Orman Fakültesi öğrencileri Orman Affı Kanunu’na karşı yürüyüş yaptı.
1971- Hindistan Bangladeş’i tanıdı; Pakistan Hindistan’la bütün diplomatik ilişkilerini kesti.
1975- Malatya Atatürk Lisesi’nde çıkan kavgada ülkücülerce pencereden aşağı atılan 2.sınıf öğrencisi Kazım Göktaş beyin kanamasından hayatını kaybetti.
– İstanbul Barosu avukatları, Hükümeti “anarşik” olaylara karşı uyarmak için duruşmalara girmediler.
1977- Selda Bağcan, bir konserde okuduğu “Vurulduk ey halkım, unutma bizi” şarkısından dolayı yargılanmaya başlandı.
1978- İstanbul’da 1 Polis linç edilmek istendi. Adana’da Polisler taşlandı.
1979- 1971’de Maltepe’de Hüseyin Cevahir’in öldürülüp Mahir Çayan’ın yaralı olarak ele geçirildiği rehine operasyonuna katıldığı öne sürülen Başkomiser Hilmi Kaya, İstanbul Örnektepe’de silahlı saldırıda öldürüldü, MLSPB üstlendi.
1980- TKP/ML Üyesi Raci Yılmaz (1956- Samsun) İstanbul Harbiye’de, Mehmet Ali Polat (1950) Kırklareli’de polisler tarafından öldürüldüler.
1981- Askeri yönetimin kılık kıyafet yönetmeliği Resmi Gazete yayınlandı. Okullarda başörtüsü ve sakal yasaklandı.
1982- Ankara Devrimci Yol Davası’nda Oğuzhan Müftüoğlu: “İddianame ancak goşizmin ve darbeciliğin kullanabileceği yol ve yöntemleri bize malediyor”.
– Çin Halk Cumhuriyeti ulusal marşından (“Gönüllüler Marşı”) Mao’nun ve ÇKP’nin adları çıkarıldı, marş 1935 yılında yazıldığı orijinal şekline dönüştü. Kültür Devrimi sırasında yasaklanan marş 1978’de tekrar benimsenmiş ve Mao’yu ve ÇKP’yi övücü sözler eklenmişti.
1983- Seçim sonrası TBMM Başkanlık Divanı oluştu ve Milli Güvenlik Konseyi “Cumhurbaşkanlığı Konseyi”ne dönüştü. MGK çıkardığı son yasa ile, 12 Eylül döneminden bu yana Devlet Başkanı, Cumhurbaşkanı ve MGK üyeliği yapanların işlem ve beyanlarını eleştirme yasağı getirdi.
1987- İHD İstanbul Şubesi’nin Yoğurtçu Parkı’nda, TAYAD’ın Bayrampaşa Meydanı’nda düzenlediği mitinglerde yaygın işkenceler kınandı, ayrımsız genel af çıkarılması istendi.
1989- BYYO işgalinden gözaltında olan 160 öğrenciden 34’ü daha DGM’ce tutuklandı, tutuklananların sayısı 76’ya yükseldi.
İstanbul, Çukurova ve Ege üniversitelerinde protesto gösterileri yapıldı. Çukurova Üniversitesi’nde sivil polisler ve jandarma ile çatışma yaşandı: 300 gözaltı.
1990- Cumhurbaşkanı T.Özal’a çektiği telgrafla “Cumhurbaşkanlığınıza alışamadım” dediği için askeri hastanede psikiyatri kliniğine kapatılıp re’sen emekli edilen Teğmen Murat Şeref Baba aleyhine Milli Savunma Bakanlığı’nca açılan tazminat davasının görülmesine başlandı. Milli Savunma Bakanlığı, re’sen emekli edilen Teğmen Baba’nın Kara Harp Okulu’nda gördüğü öğretime karşılık yüklendiği 13 milyon TL’lık borcunun 9 milyon TL’lık kısmının yasal faiziyle birlikte geri ödenmesini talep ediyor.
– Costa Gavras’ın 1989 yılı yapımlı “Müzik Kutusu”adlı filmi Türkiye’de gösterime girdi. Film, 2.Dünya Savaşı’nda Macaristan’da Nazilerle işbirliği yaptığı iddiasıyla yerleştiği ABD’den sınırdışı edilmek istenen babasının savunmasını üstlenen avukat kızı konu ediniyor.
1991- Türkiye – AT Ortaklık Komitesi, 1986’dan sonra ilk kez toplandı.
1993- 1958-1987 yılları arasında Demokratik Alman Cumhuriyeti’nin istihbarat servisini yöneten Markus Wolf, Almanya’ların birleştiği Ekim 1990 sonrasında açılan davada, ”Batı Alman yönetimini yıkmak için gizli faaliyetlerde bulunduğu” gerekçesiyle 6 yıl hapse mahkum edildi. 1974’de dönemin Batı Almanya Başbakanı Willy Brandt’ın sekreterinin Doğu Alman casusu olduğu ve Wolf’un emrinde çalıştığı ortaya çıkmış, bu olay Brandt’ın istifasına yol açmıştı.
1994- Yıldız Teknik Üniversitesi Öğrenci Derneği, Özgür Ülke’ye yapılan bombalı saldırıları protesto için bahçede Forum düzenledi.
– Yerel seçim öncesinde suya yapılan zammın geri alınması için toplanan 140 bin imzayı önceki SHP’li başkan Nurettin Sözen’e teslim eden İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan, suyun ilk 10 m3’üne yüzde 200, sonraki her m3’e de yüzde 52 oranında zam yaptı.
RP’li İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan ile önceki belediye başkanı SHP’li Nurettin Sözen, yapımına 1992’de Sözen zamanında başlanan Metro’nun Taksim ve Şişli tünellerinin birleştirilmesi nedeniyle düzenlenen törende bir araya geldi. Törende yaptığı konuşmada maddi yetersizlikle karşı karşıya olduklarını belirtip DYP-SHP koalisyonunu yerel yönetimlerin devam eden yatırımlarına para vermeyerek sekteye uğratmakla suçlayan R.Tayyip Erdoğan, “bu politik bir terördür” dedi.
1996- Danıştay Sivas ve Başbağlar katliamlarında hayatını kaybeden 70 kişinin yakınları ve zarara uğrayanların İçişleri Bakanlığı aleyhine açtıkları davalarda, Sivas İdare Mahkemesi’nce verilen yaklaşık 120 milyon TL’lık tazminat kararlarını onadı.
– İrfan Ağdaş’ın aile avukatı Behiç Aşçı Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na başvurdu. Ağdaş’ın ”Kurtuluş” gazetesi satarken polisin arkadan ateşiyle yaralandığı, tekmelendiği, ekip otosunda üstüne oturulduğu ve ölüsünün Eyüp SSK Hastanesi’ne bırakıldığı ileri sürülüyor.
– Sosyal Sigortalar Kurumu’nun 2.489 memur alımı için açtığı sınava 90.000 kişi başvurdu. Sınav üç gün sürdü.
– İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi kantininde 2 öğrencinin ülkücülerce tabancayla yaralanması protesto edildi. Öğrenciler, öğretim üyeleri, ÖDP, SİP ve sendika temsilcileri bahçede toplanıp ana kapıya yürüdü. Bir heyet, istifası istenen Rektör B.Berkarda ile görüştü.
– Aralarında Şubat ayında Meclis’te “Harçlara hayır”pankartı açan 2 gencin de bulunduğu 17 öğrenciden 8’i “Devrimci Gençlik örgütüne üyelik” gerekçesiyle DGM’ce toplam 96 yıl hapse mahkum oldu. Öğrenciler 17-19 Nisan’daki operasyonlarda Ankara’da gözaltına alınmıştı. Hapis cezası alan öğrenciler, harçların kaldırılması ve demokratik üniversite taleplerini temel alan Ankara Üniversiteleri Öğrenci Koordinasyonu bünyesinde eylemler yapıyordu. Kararı protesto eden izleyiciler ve sanık yakınları polis ve jandarma tarafından dövülerek salondan çıkarıldı. Hapis cezası alan öğrenciler, harçların kaldırılması ve demokratik üniversite talepleri ekseninde Ankara Üniversiteleri Öğrenci Koordinasyonu bünyesinde eylemler yapıyordu.
1998- Çeşitli illerden Ankara’ya gelen sağlık çalışanları Tandoğan’dan Abdi İpekçi Parkı’na “Beyaz Yürüyüş” yaptı.
1999- Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Prof. Dr. Kemal Gürüz’ü yeniden Yükseköğrenim Kurulu, YÖK başkanlığına atadı.
– Haldun Taner’in 1964’de yazdığı ve en son Tiyatro Birikim’in sergilediği “Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım” oyunu Kozan Kaymakamı’nca yasaklandı. Kaymakam “siyasi-adli kurumları ve emniyet birimlerini olumsuz etkilediği” ve “argoya yer verildiği”ni gerekçe gösterdi.
2000- F Tipi cezaevlerine karşı 203 tutuklu ve hükümlünün ölüm orucu 49.gününe girerken, ÇHD’li avukatlar İstiklal Caddesi’nde yürüdü.
– İsmi Azerbaycan’daki darbeye karışan Yardımcı Doçent Ferman Demirkol, İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampüsü’nde protesto edildi. Demirkol’un sivil polisler eşliğinde verdiği Anayasa Hukuku dersini sloganlarla protesto eden öğrenciler ana kapıya kadar yürüdü.
2001- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, SİP’in KP ile birleşip adını Türkiye Komünist Partisi (TKP) olarak değiştirmesinin ardından, TKP adından “komünist” sözcüğünün çıkarılması talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
– Afganistan’da Taliban lideri Molla Muhammed Ömer elinde kalan son kalesi ve doğum yeri Kandahar’ı muhalif Paştun komutanlardan Molla Necibullah’a bırakmayı kabul etti.
2002- İsrail ordusu Gazze şeridi’ndeki Bureys mülteci kampına girip tank ateşi açtı; 10 Filistinli öldü.
– Türbanlı avukatların duruşmalara girmesine engel olduğu gerekçesiyle 1995’de Gümüşhane Barosu Başkanı Ali Günday’ı kurşunlayarak öldüren İzzet Kıraç da Şartlı Tahliye Yasası ile serbest bırakıldı. Kıraç: “Bu bir cinayet değil, inancıma yapılan saldırıya tepkidir.” dedi.
– ABD’li barış eylemcisi Philip Berrigan, yakalandığı kanser hastalığından kurtulamayarak yaşamını yitirdi. Tanınmış bir barış aktivisti ve Katolik rahip olan Philip Berrigan, yasadışı savaş karşıtı eylemleri nedeniyle, ağabeyi Daniel Berrigan’la birlikte uzun süre FBI’ın en fazla aranan on kişi listesinde ilk sıralarda yer aldı. İki kardeş iki defa Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildi.
2003- Britanya, 1982’de Arjantinle girdiği Falkland Savaşı’na nükleer silah yüklü gemiler yolladığını ilk kez resmen kabul etti.
– Yönetmen Nezahat Gündoğan’ın 1938 Dersim katliamında ailesi yok edilen bir kız çocuğuna dair “Hay Way Zaman/Dersim’in Kayıp Kızları belgeselinin galası yapıldı.
2005- Mersin’de bir cami imamının şikayetiyle bir ilkokulun 5 öğretmeni hakkında müfettiş soruşturmasının ardından “öğrencilerin dini duygularını sarsıcı yönde telkinde bulundukları”suçlamasıyla görev yeri değiştirme ve 1/30 maaş kesme cezaları verildi.
– İran’da bir askeri tatbikatı izlemek isteyen 78 gazetecinin de içinde bulunduğu uçak 10 katlı binaya çarptı; uçaktan kurtulan yok. Binadakilerle birlikte 128 kişi öldü.
2006- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından veto edilen, yeni kurulan 15 üniversiteye kurucu rektör atanmasına ilişkin yasa, TBMM’de aynen kabul edildi.
2008 – Atina’da 15 yaşındaki anarşist genç A.Grigoropulos akşam bir polisin silahından çıkan kurşunlarla hayatını kaybetti. Olayın ardından kentte karakollar, bankalar vb. ateşe verildi. Ayaklanmaya dönüşen olaylar aynı gece Selanik ve ardından başka kentlere sıçradı.
2010- Ankara Devlet Tiyatroları ilk kez Kürtçe bir oyuna sahne açtı. Haldun Dormen’in “Bir Kış Masalı” adlı oyunu Diyarbakır Belediye Tiyatrosu için H.Dormen tarafından Şinasi Sahnesi’nde Kürtçe olarak sahneye koyuldu.
2011- İstanbul Hilton’da Dünya Bankası’nın “Cinsiyet Eştliği Raporu”nun tanıtım toplantısında Halkevci Kadınlar Bakan Fatma Şahin’i protesto etti.
– Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri, Ekim ayında açılan Starbucks’ı işgal edip kafede geceledi. “Biz doğru dürüst yemek yiyemezken okulumuzda küresel, ticari şirketleri istemiyoruz”diyen öğrencilere destek için bazı öğretim görevlileri derslerini kafenin içinde verdi.
– “Arabuluculuk Uygulamaları Uluslararası Çalıştayı”, salona giren İstanbul Barosu avukatları tarafından protesto edildi.
2013- DİSK üyeleri, asgari ücret görüşmelerinde asgari ücretle çalışanların yer almamasını Fındıklı SGK önünde protesto etti.
– Esnek saatlerde güvencesiz, sigortasız çalıştırılan, birçoğu iş kazasına kurban giden ev işçisi kadınlardan bir grup, ceplerinden sigortalarını yatırıp sendika kurabilmek için İstanbul Valiliği’ne resmî başvuru yaptı
2017- ABD Başkanı Donald Trump, Kudüs’ü resmen “İsrail’in başkenti” olarak tanıdığını, Tel Aviv’deki Amerikan Büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınacağını açıkladı.