1860- Abraham Lincoln ABD başkanı seçildi.
1893- Besteci Peter İlyiç Çaykovski, 53 yaşında hayata veda etti.
1903- İstanbul’da Tıbbiye-i Şahane adlı okul öğretime başladı.
1913- Hint lider Mahatma Gandhi tutuklandı.
1917- Bolşevik devrimi başladı (eski Rus takvimine göre 25 ekim). Lenin Bolşevik Parti Merkez Komitesi’nin yardımıyla Petrograd’da gizli bir eve yerleştirildi. Petrograd’da kızıl birlikler akşam 22:00’ye doğru köprüleri, garları ve telgraf idaresini ele geçirdi. Lenin gizlendiği ve ihtilale dair direktifler gönderdiği evden gece ayrılarak ihtilalin yönetildiği Smolny Enstitüsü’ne geçti.
– Finlandiya bağımsızlığını ilan etti.
1918- Çanakkale Boğazı, İngiliz ve Fransızlarca ele geçirildi.
1923- Amerikalı Jacop Schink, ilk elektrikli tıraş makinesinin patentini aldı.
1931- İstanbul’da dolmuşlarda sarı-siyah damalı çizgi uygulaması başlatıldı.
1937- İtalya, Almanya ile Japonya arasındaki anti-komünist pakta katıldı.
1943 – II. Dünya Savaşı sürerken Rusya Kiev şehrini Almanlardan geri aldı. Almanlar çekilirken şehrin birçok tarihi binasını yerle bir etmişti.
1944 – ABD’nin “Hanford Atomik Tesisleri”‘nde plütonyum üretimi mümkün oldu. Bu plütonyum daha sonra Japonya’nın Nagasaki şehrine atılacak olan Şişman Adam kod adlı atom bombası’nın yapımında kullanılacaktır.
1956- Dwight Eisenhower, ikinci kez ABD başkanı oldu.
1966- Yurtdışında çalışan Türk işçilerinin tasarruflarını değerlendirmek amacını taşıyan “Türksan İşçi Emeği Anonim Şirketi”, Almanya’nın Köln kentinde 3 bin ortağın katılımıyla yapılan toplantıda kuruldu. Şirketin sermayesi 10 milyon lira.
1971- Kültür Bakanı Talât Halman onarımda olan İstanbul Kültür Sarayı’nın isminin Atatürk Kültür Merkezi olarak değiştirildiğini açıkladı. Halman: ”Cumhuriyet devrinde Saray kurulmaz, bu imparatorluk devrindeydi” dedi.
1972- İsmet İnönü’nün Genel Başkanlığı bırakmasının ardından Cumhuriyet Halk Partisi’nde istifalar devam ediyor; 18 parlamenter daha istifa etti.
-Hükümetin işçi ve işveren temsilcileriyle düzenlediği toplantı sona erdi. Toplantıda hükümete biri Odalar Birliği, diğeri Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği tarafından olmak üzere, iki ayrı muhtıra verildi. Bu muhtıralarda özellikle toplu sözleşme düzeni, Ortak Pazar ilişkileri, yatırımların finansmanı, halka açık anonim şirketlerin teşviki ve sermaye piyasası üzerinde duruldu.
1975- 1.5 milyar liralık buğday ithali konusunda Amerika ile Türkiye mahkemelik oldu. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 500 bin ton buğday alımı için Amerika ile yaptığı anlaşmaya Maliye Bakanlığı “Bu yıl buğday ürünü yüksek rekoltede” gerekçesiyle karşı çıkarak ithal için gerekli parayı vermedi. Bu gelişme üzerine Amerika, “Satış sözleşmesinin haksız yere feshedildiği” gerekçesiyle Londra’da Türkiye aleyhine açtığı tazminat davasını kazandı. Amerika’ya ödenecek tazminat miktarı açıklanmadı.
-İTÜ’nde çıkan olaylarda 3’ü ağır olmak üzere 8 öğrenci yaralandı. Üniversite 12 gün tatil edildi.
1976- Adana Kapalı Cezaevi Kadınlar Koğuşu’nda 4 yıllık hapis cezasını çekmekte olan görme engelli kadın ozan Şah Turna, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ten Anayasa’nın 97. maddesindeki “sürekli sakatlık” hükmünü uygulamasını talep etti.
1977- TRT Genel Müdürlüğü’ne Prof. Nevzat Yalçıntaş atandı.
– TRT Türk Hafif Müziği Denetim Kurulu, sözleri Bülent Ecevit’e ait olan Modern Folk Üçlüsü’nün ”Takalar Geçiyor”adlı şarkısını yasakladı. Denetim Kurulu “Takalar Geçiyor’un sözlerinde bölücülük ve bölgecilik yapıldığı” gerekçesiyle TRT’den yayınına izin vermedi.
– İzmit’den Kızılcahamam’a doğru yol alan sinema emekçileri, TRT’nin Ankara yürüyüşünü karalayan, yanlı sunuşuna karşı bir bildiri yayınladı.
1978- Adana-Yavuzlar Mahallesi’nde, Devrimci Yol sempatizanı İdris Çelik (1950- Dersim) çalıştırdığı büfede ülkücüler tarafından öldürüldü.
1979- Sıkıyönetim Komutanlığı, İlerici Gençlik Derneği’ni (İGD) kapattı.
1981- Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Kanunu yürürlüğe girdi; Yükseköğretim Kurulu (YÖK) kuruldu. Tüm yönetsel kurullar lağvedilip yeniden kurulacak, başkanları atamayla gelecek. Mevcut rektörlerin görev süresi 31 Temmuz 1982’de, dekanlar, müdürler ve bölüm başkanlarının süresi 31 Ağustos 1982’de sona erecek. Kurulduğu günden bu yana eleştirilen YÖK’ü protesto için her yıl 6 Kasım’da üniversite öğrencileri eylemler yapıyor.
– İzmir’de yapılan 2.Türkiye İktisat Kongresi’nde konuşan Başbakan Yardımcısı Turgut Özal: ”Madenler yabancı sermayeye açılmalı.”
1982- Emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem’e Salvador Allende madalyası verildi. Barış Derneği davasından tutuklu olan Dikerdem, madalyasını alamadı. Portekiz eski Cumhurbaşkanı K.Gomez, Mahmut Dikerdem’e verilmek üzere ”Dünya Barış Konseyi” adına Dikerdem’in oğluna Lizbon’da düzenlenen törenle madalyasını teslim etti
1983- 12 Eylül’den sonra kurulan partilerin katıldığı ilk genel seçimde Anavatan Partisi (ANAP) 211 milletvekili ile tek başına iktidar oldu. Halkçı Parti (HP) 117, Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) 71 milletvekili çıkardı.
1984- Ronald Reagan ABD başkanı seçildi.
1985- Kolombiya’nın başkenti Bogota’da solcu “19 Nisan Hareketi” gerillaları Adalet Sarayı’nı basarak 24 yargıç ve memuru rehin aldı, çıkan çatışmada 15’i gerilla 22 kişi hayatını kaybetti.
1986- YÖK’ü protesto için İzmir ve İstanbul’dan Ankara’ya yürüyen öğrenciler TBMM Başkanı N.Karaduman’a YÖK Kanunu’nun 44. md’nin değişmesini de içeren 7 bin imzalı dilekçeyi teslim etti. Yürüyüşçüleri Ankara girişinde karşılayan 200’e yakın öğrenciden 30’u gözaltına alındı.
1987- İsveç Sendikal Hareketi Uluslararası Merkezi, 1987 yılı “Özgürlük Ödülü”nün sendikal özgürlük ve demokrasi için verdiği mücadeleden dolayı DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk’e verilmesi kararını aldı. Baştürk’e ödülü 5 Aralık 1987’de Stockholm’da verilecek.
– İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu Öğrenci Derneği yöneticileri, grevdeki Migros Aksaray Şubesi işçilerini ziyaret etti.
– Yurt-Kur Genel Müdürü: “Yurtlarda öğrencilerin mezhepleriyle ilgili soru sorulması 1984 yılında alınan MGK kararından sonra başlatıldı.”
1988- Hükümet yetkilileri, PKK militanlarının Mardin’in Dargeçit ilçesinde bir köye yaptıkları baskında 3’ü öğretmen 4 kişiyi öldürdüklerini ileri sürdüler.
1989- Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP) kuruldu.
1990- Üniversite öğrencileri, 10. kuruluş yıldönümünde, Yüksek Öğrenim Kurulu’nu (YÖK) eylemlerle protesto ettiler, çok sayıda öğrenci gözaltına alındı. İstanbul ve Ankara’da boykota gidildi. ODTÜ’de öğrenciler 2.5 saat süren protesto gösterisi yaptı.
– “Kadın Dergisi” tarafından düzenlenen “Kadın ve Dayak” konulu panelin katılımcılarından Ahmet Kaya, dayağın ve işkencenin her türlüsüne karşı olduğunu belirterek: ”Türkiye’nin kurtuluş meselesi sadece kadınların kurtuluşu değil, toplumsal kurtuluştur” dedi.
1991- Meclis’teki yemin töreninde HEP kökenli SHP Milletvekili Leyla Zana yeminini Kürtçe ”Yeminim Türk ve Kürt halklarının kardeşliği içindir”sözüyle bitirdi. Hatip Dicle ise yemin ederken “Anayasa baskısı altında” ve tekrar ettirilince ”Anayasa’nın 81.maddesine göre” dedi. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü Dicle ve Zana’nın partiden istifa etmelerini istedi: “Kendilerini istifa etmiş sayıyorum” dedi.
– Sovyet gizli servisi KGB resmen kaldırıldı.
1992- Kuzey Irak’taki PKK kamplarına düzenlenen askeri harekâtın maliyetinin 2 trilyon lira olduğu açıklandı.
1993- TİYAD’lı mahkum aileleri, MGK’nın tavsiyeleri hayata geçerse yeni idam sehpaları kurulacağını belirttiler.
1994- SHP ile CHP birleşti. SHP lideri Murat Karayalçın ile CHP lideri Deniz Baykal “Bütünleşme Protokolü”nü imzaladı. 24 Aralık’ta her iki partinin bütünleşme kurultayları, 28 Ocak’ta da eşitlenmiş delegelerle bütünleşme ortak kurultayı toplanacak.
– İzmir Üniversiteleri Öğretim Elemanları Derneği (İZÜNİDER) tarafından düzenlenen mitinge girmek isteyen 300 kadar öğrencinin üst aramasına ve pankartlarına el konulmasına karşı çıkması üzerine cop, tekme ve yumruklarla öğrencileri dağıtan polis 4’ünü gözaltına aldı.
1995- Dersim Beyazdağ’da kolluk güçleriyle çıkan çatışmada TKP(ML)- TİKKO üyesi İmam Hüseyin Çetin (1972- Dersim) öldürüldü.
– İÜ Veterinerlik Fakültesi öğrencileri saçlarını 3 numara kestirerek YÖK’ü protesto etti.
1996- Susurluk kazası bağlantılı “çete” iddiaları İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’a da yönelince Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller, Ağar’ın istifasını istedi.
– İstanbul’da YÖK ve paralı eğitimi protesto için Çemberlitaş’tan Beyazıt’a yürüyen yaklaşık 1.000 öğrencinin İstanbul Ünv’ne girişini engelleyen polisin cop, sopa ve köpeklerle saldırısı sonucu bir çok öğrenci yaralandı,yaklaşık 400 öğrenci dövülerek gözaltına alındı.
Ankara Üniversitesi’nde SBF’nin önüne doğru YÖK karşıtı sloganlarla yürüyüşe geçen 200 kadar öğrenciyi çembere alan “robocop” polisleri, bir süre oturma eylemi yapan öğrencileri coplayarak gözaltına aldı; akşam üzeri yaklaşık 100 öğrenci serbest bırakıldı.
1997- İstanbul Beyazıt Meydanı’nda İÜ Öğrenci Koordinasyonu’na bağlı yaklaşık 4 bin öğrenci YÖK karşıtı gösteri yaptı.
1998- Trabzon’da görülen Gazi Davası’nda, 2 polisten birinin daha tahliyesiyle tutuklu tek sanık polis kaldı. Davayı izlemek için Trabzon’a giden aileler, ölen yakınlarının fotoğraflarının basılı olduğu tişörtlerle duruşmaya girmelerine izin verilmeyince dışarıda kaldı.
– İstanbul Üniversitesi’nde YÖK’ü protesto eden Koordinasyon, SİP, HADEP üyesi öğrenciler dışarıdan gelenlerle birlikte ana kapıya yürüyüp pankart astı, basın açıklaması yaptı. Öğlen Çarşıkapı’da yürüyen başka bir gruba müdahale eden polis 50 öğrenciyi gözaltına aldı.
1999- YÖK’ü protesto mitingleri yasaklanan öğrenci ve eğitimciler, Kültür Bakanı İstemihan Talay’ın Tepebaşı TÜYAP Kitap Fuarı’nı gezdiği sırada Fuar önünde protesto gösterisi yaptı, çok sayıda kişi dövülerek gözaltına alındı.
2000- İstanbul’da İÜ bahçesinde toplanıp ana kapıya ve ardından Rektörlüğe yürüyen öğrenciler temsili tabut ile YÖK’ü “gömdü”. Ankara’ya çeşitli illerden gelen öğrencilerin otobüsleri kent girişinde durduruldu. 1.500 kadar öğrenci Kızılay’da gösteri yaptı.
– Afganistan’da Taliban lideri Muhammed Ömür, yayımladığı kararnameyle sakalsız erkeklere iş vermek de dahil hiç bir hizmetin sağlanmayacağını açıkladı.
2001- İstanbul Üniversitesi yan kapısından ana kapıya yürüyen öğrenciler YÖK’ü protesto edip dağıldı. Öğlen tramvay durağından ana kapıya yürüyen HADEP’li ve SİP’lilerin Kampüs’ten çıkan öğrencilerle merdivenlerde birleşmesine engel olan polis dışarıdan gelenleri döverek dağıttı.
– KESK ve DİSK’li yaklaşık 5 bin çalışan işsizlik ve yoksulluğa karşı Saraçhane Parkı’na yürüdü.
2002- Avrupa Sosyal Forumu, İtalya’nın Floransa kentinde başladı. Forumu, 1999’da ABD’nin Seattle kentindeki Dünya Ticaret Örgütü Zirvesi’ni protesto eden alternatif küreselleşme yanlıları düzenliyor. Foruma 105 ülkeden onbinlerce kişi katıldı.
– Yargıtay 2.Hukuk Dairesi, adında ve tüzüğünde “Alevi-Bektaşi” kelimelerine yer verdiği gerekçesiyle 2000’de kurulan Alevi Bektaşi Kuruluşları Birliği Kültür Derneği hakkında mahkemece verilen kapatma kararını bozdu.
– Şair Müştak Erenus, 87 yaşında öldü. “Ölmeye Vakit Yok”, “Duyuru”, “Çağırın Gidenleri”, ”Sermaye Destanı’ adlı kitapları var.
2003- Yargıtay 11. Ceza Dairesi,toplam 1243 kişinin yargılandığı Devrimci Sol ana davasını bozdu. Gerekçe; 400 klasörden oluşan dava dosyasında 100 klasör kayıp.
– Kızılay Meydanı’nda YÖK’ü protesto etmek isteyen öğrencilere polis cop ve gaz bombalarıyla müdahale etti.
Tunceli’de YÖK’ü ve AKP iktidarının eğitim politikalarını protesto etmek isteyen yaklaşık 700 lise öğrencisine polis saldırdı, bazı öğrencilerle DEHAP ve EMEP il başkanları gözaltına alındı
2004- Şili’de ordu, Augusto Pinochet’nin askeri diktatörlüğü döneminde yapılan insan hakları ihlallerinde sorumluluğu olduğunu ilk kez kabul etti. 1973’teki darbeden 1990’a kadar devam eden Pinochet diktatörlüğünde, muhalif 30 bin kişi öldürüldü, kayboldu ya da işkenceden geçti.
– YÖK’ü protesto için Laleli’den Beyazıt’a yürüyen öğrenciler ve kitle örgütleri üyelerine polis Beyazıt Meydanı’nda müdahale etti. Kızılay civarında Gençlik Dernekleri Federasyonu’nun öncülüğündeki protestolar polisle çatışmaya dönüştü, 50 öğrenci gözaltına alındı.
2006- İstanbul’da Eğitim-Sen, üniversite öğrencileri ve çeşitli gruplar ayrı ayrı Beyazıt Meydanı’nda YÖK’ü protesto etti.
2007- AKP hükümetinin 2004’de Meclis’ten geçirdiği Maden Yasası’ndan yararlanan birçok firmanın Kaz Dağları’nda 2017 yılına kadar uzanan ve tekrar uzatılabilen arama ve işletme ruhsatları bulunuyor.
– Beyazıt Meydanı’nda Eğitim-Sen ve Halkın Kurtuluş Partisi (HKP) üyeleri YÖK ve sınır ötesi operasyonlara karşı gösteri yaptı
2008- Ankara’da Yurtsever Cephe Öğrenci Birliği öncülüğünde birçok ilden gelen binlerce öğrenci ODTÜ’den YÖK Genel Merkezi’ne yürüdü, Eğitim-Sen ve diğer kitle örgütleriyle buluşup miting yaptı. İstanbul Beyazıt Meydanı ve İzmir’de de gösteriler yapıldı.
– Çorum Kadın Platformu üyeleri, 14 yaşındaki B.Ç.’ye cinsel istismardan dolayı gözaltına alınan Vakit yazarı Hüseyin Üzmez’in İstanbul Adli Tıp’ın “mağdurenin fiziksel ve ruhsal sağlığının bozulmadığı” yönündeki raporu doğrultusunda tahliye edilmesini protesto etti.
2010- Alevi örgütlerinin zorunlu din derslerinin kaldırılması talebiyle Kadıköy’de yaptıkları oturma eylemi mitinge dönüştü.
– Çeşitli illerden İstanbul’a gelen TKP’li öğrenciler YÖK’ün kuruluş yıldönümünde Tünel’den Taksim’e ve Dolmabahçe’ye yürüdü. Nejat Yavaşoğulları Dolmabahçe’de konser verdi.
2011- Cezaevlerindeki açlık grevlerinin 56.gününde Halkevleri, ÖDP ve TKP’liler müzakerelerin acilen başlamasını istedi.
– Kürtaj hakkı savunucularına Halkevci Kadınlar, Sosyalist Feminist Kollektif ve Sosyalist Kadın Meclisi destek verdi.
– Sağlık emekçileri, deneyimsizlerin kamu hastanelerine yönetici olmasının önünün açılmasını protesto etti.
2012- Kuruluş yıldönümünde YÖK İstanbul ve İzmir’de protesto edildi. Öğrenci Kolektifleri’nin Dolmabahçe’de ve TKP, Kolektif, Genç-Sen ve Gençlik Muhalefeti’nin Ege Ünv’ndeki gösterilerine polis saldırdı. İstanbul’da “YÖK Karşıtı İnisiyatif” Çapa’dan Beyazıt’a yürüdü.
2013- Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat’ın cesedinde ve mezarındaki toprakta radyoaktif polonyum elementine rastladığı bildirildi.
– Ankara’daki YÖK protestolarında polis Yüksel Caddesi’nde plastik mermi ve gaz bombalarıyla öğrencilere saldırdı. AÜ DTCF Dekanlığı öğrenciler tarafından işgal edildi.
ODTÜ Devrim Stadı’nda yüzlerce öğrenci vücutlarıyla “Diren” yazdı.
– 55 gündür direnen Punto Deri işçilerini Küresel San.İşçileri Federasyonu yöneticisi B.Landas ziyaret etti.
2016- Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Sebahat Tuncel, “silahlı terör örgütüne üye olmak” iddiasıyla tutuklandı.
Yorumlar kapatıldı.