Belleğimizde: 7 EYLÜL

70 – İmparator Titus komutasındaki Roma İmparatorluğu ordusu Kudüs’ü işgal etti, şehir yağmalandı.
1457- Osmanlı Ordusu Arnavutluk’ta Mat Bozgunu’na uğradı.
1776 – Dünyada ilk kez bir denizaltı saldırısı düzenlendi. Amerikalıların imal ettiği Turtle (Tr: Kaplumbağa) adlı araç suyun altından giderek New Yorklimanında demirlemiş İngiliz donanmasının bayrak gemisi HMS Eagle’ın altına zaman ayarlı bir bomba iliştirdi. Saldırı başarısız olmuştur.
1813 – Sam Amca takma ismi ABD için ilk defa yerel bir gazetede kullanıldı.
1822- Portekiz sömürgesi Brezilya bağımsızlığına kavuştu.
1901 – 19. yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir Boxer Ayaklanması sona erdi.
1909- “Rıhtımlar Üzerinde”, “Cennet Yolu” gibi filmleriyle ünlü film yönetmeni Elia Kazan, Türkiye’de doğdu.
1916 – İngiliz uçakları Haydarpaşa Garı’nı bombaladı.
1919- Heyet-i Temsiliye kuruldu
1923- İkdam, Akşam, İleri, Tercüman-ı Hakikat, Tevhid-i Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca ortaklaşa “Müşterek” gazetesini yayımlamaya başladı. “Müşterek” gazete iki hafta çıktı. Grevcilerin “Mürettipler Cemiyeti” ise “Haber” adlı yayını çıkardı.
1927 – ABD’li mucit Philo Taylor Farnsworth tamamen elektronik sistemle çalışan ilk televizyonu geliştirdi.
1936- Kara Harp Okulu, İstanbul’dan Ankara’ya taşındı.
1938- Hatay Devleti Anayasası kabul edildi. Başbakan Abdurrahman Melek,”Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır” dedi.
1940 – II. Dünya Savaşı: Nazi Almanyası Londra’yı bombalamaya başladı. 57 gün kesintisiz devam eden gece bombardımanlarına The Blitz adı verilmişti.
1941- Ho Şi Minh Vietnam Bağımsızlık Örgütü’nü kurdu.
1943- İkinci Dünya savaşında İtalya Müttefiklere teslim oldu.
1944- Irkçılık ve Turancılık yapmakla suçlanan 24 kişinin duruşmasına İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi’nde başlandı.
1946-Türkiye’de ilk büyük devalüasyon yapıldı. 1.83 TL olan ABD Doları’nın fiyatı, yüzde 54 artırılarak 2.83 TL’ye çıkarıldı.
1956- BM’de Köleliğin, Köle Ticaretinin ve Köleliğe benzer Kurum ve Uygulamaların Kaldırılması Ek Sözleşmesi kabul edildi.
1958- Ana muhalefet lideri, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü, “Sehpalar kurulursa nasıl işleyeceğini kimse bilemez” dedi. Demeç, Başbakan Adnan Menderes’in, “idam sehpalarında can verenlerden ders alsalar ya” açıklamasına yanıttı.
1959- Demokrat Parti’nin kurduğu “Vatan Cephesi”ne katılan bir grup Devlet Operası ve Tiyatrosu sanatçısı Radyo’da konuşturuldu. Sanatçılar Vatan Cephesi’ne kendi arzularıyla katıldıklarını, “menfaatperestlik ve midecilik” isnatlarını reddettiklerini söylediler.
1960 – Alman Komünist Partisi ve Komintern yöneticilerinden, Almanya Demokratik Cumhuriyeti’nin ilk Devlet Başkanı Wilhelm Pieck (d. 1876) yaşamını yitirdi.
1969- İstanbul Rabak Fabrikası işçileri greve çıktı.
– Ho Chi Minh için SBF’de düzenlenen törende Öğrenci Derneği Başkanı Cengiz Çandar, DÖB Başkanı Deniz Gezmiş, Türkkaya Ataöv ve İlhan Selçuk konuştu.
1970- Kağıthane’de kurulu Pilma, Tudor Pil Fabrikası’nda grev başladı.
1975- İzmir’de “Demokratik Hak ve Özgürlükler İçin Mücadele Mitingi” yapıldı.
– İlerici Yapı-İş Sendikası Başkanı Uğur Cankoçak, Sungurlar’ın Ambarlı Santralı direnişine karşı ülkücülerin dağıttığı, Sendika ile Bakırköy İş Mahkemesi hakiminin suçlandığı bildirinin ardında, Isı Kazan direnişinde ateş açan Personel Şefi’nin bulunduğunu ileri sürdü.
1976- Yol-İş Federasyonu 590 işyerinde grev kararı aldı. Greve gidilecek yerler Karayolları ile Yol, Su, Elektrik Genel Müdürlüklerine bağlı.
– Ankara/ Maltepe’de önceki akşam okuldan toplu olarak çıkarken ülkücülerin silahlı saldırısında ağır yaralanan Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi 2.sınıf öğrencisi Mehmet Emin Ece hastanede hayatını kaybetti.
1977- İstanbul’da tüpgaz kuyrukları: Tüpgaz, peşin parayla sıra numarası alınarak satılıyor.
1978- İstanbul Tuzla’da Ülkü Ocakları 2. Başkanı ve beraberindekilerin dağıttığı bildiriyi almadığı için saldırıya uğrayanların yardımına koşanlara açılan ateşte, TKP/ML taraftarı Sırma Boyoğlu (20) başına isabet eden tek kurşunla hayatını kaybetti, 3 kişi yaralandı.
– İran’da Şah Rıza Pehlevi karşıtı gösterilere 20 bin kişi katıldı.
1979- K.Maraş davasında tanık Kamber Aslan: “M.Bozkurt’u öldürenler, benim de elbiselerimi çıkararak sünnetli olup olmadığıma baktılar.”
– İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Dostlar Tiyatrosu’nun Brecht Kabare oyununu yasaklandı.
1981- 12 Eylül darbesinin 1.yılına doğru, yeni dergi ve gazetelerin çıkarılması Sıkıyönetim Komutanlıkları’nın iznine bağlandı.
1982- Esenboğa baskını sanığı Levon Ekmekçiyan tek celsede ölüm cezasına çarptırıldı.
– Diyarbakır Cezaevi’nde 14 Temmuz’da ölüm orucuna başlayan Kemal Pir, Hayri Durmuş, Akif Yılmaz ve Ali Çiçek 55.günde hayatını kaybetti.
– Danışma Meclisi Genel Kurulu’nda kabul edilen yeni Anayasa taslağına göre memurlar siyasi parti ve sendikalara üye olamayacak.
1983- Türkiye’de üretilecek uçak tipi F-16 olarak saptandı. MGK, MSB ve Genelkurmay’ın yaptığı toplantıda alınan karar, Milli Savunma Bakanı Bayülken tarafından ABD’nin Ankara Büyükelçisi Robert Strauze-Hupe’ye bildirildi.
1985- Kuşadası yakınlarındaki yangın söndürme çalışmalarında 14 er yanarak öldü.
– Türk Hava Yolları’nın Frankfurt-İstanbul seferini yapan uçağını yangın söndürme cihazıyla kaçırmaya çalışan Yusuf Örer’in yargılaması sonuçlandı: 8 yıl 4 ay hapis.
1986- Desmond Tutu, Güney Afrika’da ilk siyah Anglikan kilisesi lideri oldu
1986- Şili’de Pinochet suikasta uğradı, 5 koruması öldü.
1988- Cemal Süreya, 1975-76 yılları arasında genel müdürlüğünü yaptığı Darphane’de 77 gündür grevde olan işçileri ziyaret etti.
1989- SHP Genel Başkanı Erdal İnönü Türkçe’den başka dillerde yayın yasağını öngören yasanın kaldırılması için önerge verecek.
– Üreticiler ANAP iktidarının tarım politikalarını protesto için Manisa’da traktörleriyle yürüyüş ve miting yaptı. Konuşmacılar, hükümetin fiyat istikrarı gerekçesiyle yolunu açtığı “terbiyevi ithalat”ın çiftçiyi çökertme noktasına getirdiğini vurguladı.
– MİGROS’un İstanbul ve İzmir’deki 59 işyerinde Tez Koop-İş üyesi yaklaşık 1.200 çalışan greve başladı.
– Cezaevlerindeki baskılar ve açlık grevlerine dikkat çekmek için 10 Ağustos’ta Tünel’den Galatasaray’a yaptıkları “Siyah Yürüyüş”te gözaltına alınıp tutuklanan 11 kadın ilk duruşmada 100’er TL kefaletle tahliye edildi.
– SHP Edirne milletvekili Erdal Kalkan, OHAL Yasası’nın bölge dışına sürgüne imkan veren maddesinin kaldırılması için Meclis’te önerge verdi.
1991- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.
– Güney Filmcilik’in Yılmaz Güney’in anısına Açıkhava Tiyatrosu’nda düzenlediği geceye yaklaşık 4 bin kişi katıldı. Nur Sürer ve Halil Ergün’ün sunuculuğunu üstlendiği gecede şiirler okundu ve “Arkadaş” filmi izlendi.
– Kültür Bakanlığı, ses sanatçısı Rahmi Saltuk’un Hoy Nare isimli kasetinin toplatılması için savcılığa başvurdu.
1994- Karacaahmet Sultan Kültür Derneği’nin genişletilen bölümlerinin yıkım kararını veren İstanbul Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan protesto edildi.
1995- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan tüm partilerin ilçe belediye başkanlarının çağrılı olduğu toplantıda: “Nurettin Sözen zamanında Şile’de yapımına başlanan modern çöp depolama projesinin yer seçimi doğrudur, 2.8 trilyonluk bu yatırımı tamamlayacağız.”
– Tarım ve Metal-İş kolunda çalışan toplam 23 bin 250 işçi, toplu sözleşme anlaşmazlığı nedeniyle bugün greve başladı.
– Birleşik Sosyalist Parti (BSP) üyeleri, 5 Eylül’de Pasifik’te ilk nükleer denemeyi gerçekleştiren Fransa’yı Beyoğlu’ndaki Fransız Konsolosluğu önüne yürüyüşle protesto etti.
1997- DİSK/Nakliyat-İş’e üye oldukları gerekçesiyle RP’li Kartal Belediyesi tarafından işten çıkarılan Albayrak A.Ş. temizlik işçileri 3 aydır direniyor. Direnişe Sınıf Sendikacılığı Platformu, Sosyalist Basın Platformu ve Kadıköy Demokrasi Platformu destek verdi.
1998- “Yol”, teknik yetersizlikleri giderilerek 17 yıl sonra Türkiye’de ilk kez gösterime girecek. Yılmaz Güney Kültür ve Sanat Vakfı adına Fatoş Güney, Sine-Sen Başkanı Necmettin Çobanoğlu ve oyuncu Berhan Şimşek, maliyeti karşılamak için başlatılan kampanya hakkında bilgi verdi.
2000- Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Başkanı Halit Narin: “İşçi kesiminin huzurunun bozulacağı bir döneme giriyoruz. Artık sendikacılık yaparak bir yere varmak mümkün değil. Önümüzdeki dönem toplu sözleşmelerine esnek çalışmayı mutlaka yerleştireceğiz.”
2001- Kültür Bakanlığı’nın “2002 Nazım Hikmet Yılı” dolayısıyla önerdiği, Fazıl Say tarafından bestelenen “Nazım” senfonik müziğinin basın tanıtımı AKM’de gerçekleştirildi.
– “Hayata Dönüş”le nakledildiği Kartal Özel Tip Cezaevi’nde F tipi cezaevlerine karşı ölüm orucunu sürdürürken hastaneye kaldırılan, cezası ertelenip tahliye edilen, sonra Küçük Armutlu’da bir evde eyleme devam eden DHKP-C tutuklusu Gülay Kavak 68.günde hayatını kaybetti. Gülay Kavak (29) ile birlikte, F Tipi cezaevlerinde tecrite karşı sürdürülen ölüm oruçlarında hayatını kaybedenlerin sayısı 33’e yükseldi.
2003- Emek, Barış ve Demokrasi Bloku bileşenleri Irak’a ABD’ye destek için asker gönderilmesine karşı Dolmabahçe’de gösteri yaptı.
2004- Adalet Bakanı Cemil Çiçek’in “Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar” konulu sempozyumun açılış konuşmasını yaptığı sırada F tipi cezaevlerinde tecrite karşı pankart açıp slogan atan 4 kişi gözaltına alındı.
2005- İstanbul 1 no’lu Sıkıyönetim Mahkemesi’nin, 12 Eylül darbesinin 1.yılında, Eylül 1981’de mahalle muhtarlıklarından gayrimüslimlerin isim ve adreslerini istediği, muhtarlıkların hazırladıkları ayrıntılı listelerin 27 Eylül’e kadar Mahkeme’ye teslim edildiği ortaya çıktı. Durum, 12 Eylül darbesi sonrası kapatılıp Mahkeme kararıyla faaliyetine izin verilen DİSK’e iade edilen evrak kolileri arasına muhtarlık listelerinin de yanlışlıkla konulması üzerine fark edildi.
2009- Taksim’de toplanan Halkın Kurtuluş Partisi üyeleri YURTKUR’u kınayan açıklamanın ardından Ankara’ya hareket etti.
– Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde 2.5 aydır maaş alamayan 305 işçi iş bıraktı.
2010- Halkevleri üyeleri, referandum kampanyası sürecinde Sabah ve ATV’de “Evet” yönünde yapılan yayınları protesto etti.
– Fransa’da yaklaşık üç milyon kişi hükümetin emeklilik yaşını yükseltme planlarınıprotesto etmek amacıyla 24 saatlik grev yaptı.
2011- BEDAŞ’ta taşeron şirket bünyesinde çalışan 70 işçinin çıkarılması Taksim’de protesto edildi.
– Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği’nin taşeron firması Uğurcan Şirketi’nden çıkarılan Liman-İş üyesi işçilerin A kapısı önündeki direnişleri 50.gününde.
2012- Şerzan Kurt davasında mahkeme, polis memuru G.Avcı’nın müebbet hapis cezasına çarptırılmasına, cezanın “olası kast” gerekçesiyle 20 yıla indirilmesine, olay günü bir polis arkadaşının da atışı bulunması nedeniyle cezanın 8 yıla indirilmesi ve tahliyesine karar verdi.
– İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul’da 1 Eylül’de toplu taşıma ücretlerine yaptığı ortalama yüzde 10 zammı, protestolar nedeniyle öğrenci biletleri için geri çekmek zorunda kaldı.
2013- Kuzey Ormanları Savunması’nın 3.Köprü, 3.Havalimanı, Kanal İstanbul projeleri nedeniyle tahrip edilen kuzey ormanlarına sahip çıkmak için düzenlediği 2 günlük kamp Riva’da başladı.
– ODTÜ’de yol için ağaçların kesilmesine karşı başlatılan eylemler polis müdahalesine rağmen devam ediyor. ODTÜ’deki eylemlere destek için akşam üzeri Tünel’de toplanıp Taksim’e doğru yürümek isteyen kalabalığı polis cop ve kalkanlarla dağıttı.
2015- Sokağa çıkma yasağının sürdüğü Cizre’de 4 Eylül gecesi evinin önünde otururken kurşunlanarak hayatını kaybeden Cemile Çağırga’nın (13) -çağrılan ambulans gelmediği için- annesinin ilk gece koynunda yatırdığı ve sonra buzdolabına konulan cesedi, morga kaldırılabildi.
2017- Türkiye’nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol, tedavi gördüğü hastanede 89 yaşında hayatını kaybetti.