Belleğimizde: 7 Mart

İ.Ö. 322’de Klasik Yunan felsefesinin kurucularından Platon’un öğrencisi Aristo öldü.
1796- ABD Kongresi, Osmanlı Devleti ile ABD arasında imzalanan Cezayir Antlaşması’nı onayladı. Antlaşmaya göre ABD, Osmanlı Devleti’ne bir defaya mahsus olmak üzere 642.500 dolar haraç ayrıca her yıl 21.600 dolar vergi verecekti.
1829- Sultan II. Mahmut Han, kıyafet devrimini başlattı.
1876 – Alexander Graham Bell, telefon olarak adlandırdığı buluşunun patentini aldı.
1911 – Meksika devrimi.
1925 – Şeyh Said’in emrindeki 5000 kişilik bir kuvvet Diyarbakır’a saldırdı.
– İstiklal Mahkemesi üyeleri yapılan seçimlerle belirlendi. Denizli Milletvekili Mazhar Müfit Bey (Kansu) mahkeme başkanlığına, Karesi Milletvekili Süreyya Bey (Özgeevren) savcılığa getirildi. Urfa Milletvekili Ali Saip (Ursavaş) ve Kırşehir Milletvekili Lüfi Müfit beyler asil üyeliğe seçildi. 13 Şubat 1925’te başlayan Şeyh Sait Ayaklanması hükümeti sert önlemler almaya yöneltti. 4 Mart’ta kabul edilen Takrir-i Sükun Kanunu yeni bir dönemin habercisiydi. Aynı gün biri Ankara’da, öteki de ayaklanma bölgesinde görev yapmak üzere iki İstiklal Mahkemesi kuruldu. Ayaklanma bölgesi için kurulan İstiklal Mahkemesi’ne verdiği idam cezalarını uygulama yetkisi de verildi
1927 – İstiklal Mahkemeleri’nin görevi sona erdi. Tamamen ortadan kalkması ancak 1948’de gerçekleşti.
1949- Aziz Nesin hakkında, 1948’de yayınlanıp toplatılan “Azizname”adlı taşlama kitabında “Cumhurbaşkanı’na hakaret ve hükümetin manevi şahsiyetini tahkir”den dava açıldı.
1951- İran Başbakanı General Ali Razmara radikal dinci bir militan tarafından öldürüldü.
1952- Dışişleri Bakanı Fuad Köprülü ve 222 arkadaşı, Anayasa’nın dilini yaşayan dile dönüştürmek için DP Meclis grubu adına bir önerge hazırlayarak Meclis’e sundular. Önergede, değiştirilmesi gereken kelimeler arasında suç, bakanlar kurulu, devrim, ivedilik gibi kelimeler yer alıyordu.
1954 – Petrol işletmeciliğini yabancı sermayeye açan Petrol Yasası Meclis’te kabul edildi.
– Basın ve radyo yoluyla işlenecek suçların kapsamının genişletilmesi ve cezaların arttırılması hakkındaki kanun tasarısı Mecliste görüşüldü. Tasarı gazetecilere iddialarını ispat etme hakkı tanımıyor. Muhalefetin ispat hakkının tanınmasına ilişkin önergesi TBMM’de reddedildi. Muhalefet milletvekilleri bu kanun tasarının bazı gazetelerin DP aleyhine dönmesi nedeniyle hazırlandığını ileri sürdüler. Başbakan Menderes bu iddiaları cevaplandırdı. Gayelerinin iftira ve dedikoduları önlemek olduğunu söyledi. İki gün sonra basın ve radyo yoluyla işlenecek suçlara ağır cezalar getiren bu yasa TBMM’de kabul edildi.
1955 – Trikotaj sanayiinde üretim yün yokluğu nedeniyle haftada 3 güne düştü.
1957- Ankara sokaklarında gece sinemasından çıkan gençler Bulvar’da rock and roll yapmaya başlayınca zabıta tarafından durduruldular.
1958- Akis dergisi toplatıldı; derginin satışı sekiz saat sonra serbest bırakıldı.
1959- Yargıtay “Nalıncı Keseri” başlıklı yazı nedeniyle Ulus gazetesi başyazarı Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve yazı işleri müdürü Ülkü Erman hakkında Ankara Toplu Basın Mahkemesi’nin verdiği mahkumiyet kararını bozdu.
1960- Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman Pulliam davasından aldığı 15 ay 16 günlük hapis cezasını çekmek üzere cezaevine girdi. Yalman 4 gün sonra hastaneye kaldırıldı.
1963 – Anayasa Mahkemesi, iş Kanunu’ndaki grev yasağını iptal etti. Mahkeme 3008 Sayılı İş Kanunu’nun 72.maddesindeki “Grev ve lokavt yasaktır” hükmünü grev açısından iptal etti; “lokavt yasağı” hükmünü ise Anayasa’ya aykırı bulmadı.
1968- AIESEC’in Fen Fakültesi’nde yapılan genel kurulunda Demirel hükümeti adına konuşan Devlet Bakanı Seyfi Öztürk, Deniz Gezmiş’in de aralarında bulunduğu öğrencilerce protesto edildi. 10 protestocudan 5’i tutuklandı, Deniz Gezmiş dahil 5’i serbest bırakıldı.
1971- Türkiye İşçi Partisi Sivas/ Yıldızeli İlçe Başkanı Ali H.Uluğ, gece evinde tabancayla başından vurularak öldürülmüş olarak bulundu.
1972- İtalya-Fransa sınırında otomobilinde 146 kg.baz morfinle yakalanan MHP Senatörü Kudret Bayhan ve şoförü Nice’de tutuklandı. Yargılanan Kudret Bayhan 15 yıl hapse mahkum oldu.
1973 – Askeri Yargıtay, Ankara Üniversitesi SBF Sosyoloji Asistanı İsmail Beşikçi hakkında verilen 8 yıl 4 aylık ağır hapis cezasını onayladı. Dava, Beşikçi’nin Erzurum Atatürk Üniversitesi’ndeki derslerinde “konu dışına çıkarak Marksist-Leninist ideolojiyi benimsetmeye çalıştığı”ndan açılmıştı.
1975- Malatya/ Pötürge Tatlıca köyünde, öğretmenin köy imamını derse sokup öğrencilere topluca ezan okutmasına karşı öğretmeni sürekli uyaran okul müdürü Veyis Ergen’in kaldığı lojman gece öğretmen ve imamın da bulunduğu köylülerce taşlandı, müdür ailesiyle köyden ayrıldı
1976- SSK Göztepe Hastanesi’nde memur kadrosuna geçmeyi kabul etmedikleri için işlerine son verilen ve 67 gündür direnen 37 işçi yararına”Direniş Gecesi” düzenlendi. Geceye Aşık İhsani, Cem Karaca, Timur Selçuk ve Rahmi Saltuk ile Devrimci Ankara Sanat Tiyatrosu (DAST) katıldı.
1976- Sinematek Derneği 5.Olağan Genel Kurulu‘nda yeni Yönetim Kurulu üyeleri seçildi. Genel Kurul’da, grevde olan Acar Film Stüdyosu işçilerine destek telgrafı çekilmesi kararı da alındı.
1977- İlerici Kadınlar Derneği (İKD) Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nün “daha yığınsal ve zengin bir içerikle kutlanması için” İstanbul’da 1 haftaya yayılan etkinlikler yapacak.
– Pakistan’da seçimleri Zülfikar Ali Bhutto kazandı.
1979- İstanbul’da Taksim Meydanı’na Sular İdaresi’nin bulunduğu yere cami yapılması için “Taksim Camii Şerifi ve Külliyesini yaptırma ve Yaşatma Derneği” kuruldu.
– Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında petrol anlaşması imzalandı.
1980- Eskişehir Muttalip Caddesi’nde solcuların devam ettiği bir kahvehane gece silahla tarandı: Lokomotif Motor Sanayi Fabrikası’nda çalışan Ali Fehmi Erol hayatını kaybetti, 4’ü ağır 12 kişi yaralandı.
1983 – Zonguldak Kandilli Armutçuk’taki maden ocağında büyük bir grizu patlaması oldu. Bu sırada ocakta 406 işçi bulunmaktaydı. Kazada 102 işçi öldü. Savcılıkça oluşturulan bilirkişi heyeti, havalandırma sisteminin ters kurulmuş olduğunu saptadı ve işletmenin yüzde 100 suçlu olduğu sonucuna vardı. Kaza Türk madencilik tarihinin en büyük faciası olarak tarihe geçti.
– Ankara Üniversitesi SBF/ Sosyal Politikalar Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Cahit Talas görevinden istifa etti.
– Cumhuriyet Başyazarı Nadir Nadi ile Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin’in yargılanmalarına başlandı. Savcı N.Nadi’nin 1961’de yazdığı “Tuhaf Bir Tasarı” başlıklı yazıyı 23 Ocak 1983’de tekrar sütunlarında yayınlamakla “gençleri silaha sarılmaya davet ettiği”ni iddia etti.
– Fransa Kültür Bakanlığı’nca Paris’te düzenlenen Nazım Hikmet’i anma gecesinde şairin iki şiirini okuyan oyuncu-seslendirmeci Işık Yenersu’nun “Türkiye Cumhuriyeti’ni tahkir ettiği” iddiasıyla Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nde yargılanmasına başlandı.
1984 – Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) Genel başkanı Alparslan Türkeş’in tahliyesini 23. kez reddetti.
– Komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla Gölcük Sıkıyönetim Mahkemesi’nde yargılanan şair Arif Damar beraat etti.
– Cezaevi revirindeki bir tartışmada “devletin askeri kuvvetlerini tahkir ve tezyif”ten yargılanan Doç.Dr.Yalçın Küçük beraat etti.
– Kamuoyunda “faturalı yaşam” olarak bilinen “ücretlilere vergi iadesi” hakkındaki yasanın kapsamı Bakanlar Kurulu tarafından genişletildi. Fazla mesai, prim ve transfer ücretleri de yasa kapsamına alındı.
1986- “Kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi” isteğini içeren 2861 imzalı dilekçe, TBMM Başkanlığı’na verildi.
– İstanbul Kandilli Lisesi’nde çıkan yangında, okulun yatakhanesi olarak kullanılan Adile Sultan Sarayı tümüyle yandı. Abdülaziz, sarayı 1876’da kızkardeşi Adile Sultan için yaptırmıştı. 1916’da Kandilli Adile Sultan İnas Mekteb-i Sultanisi adıyla okula dönüştürülmüştü. Daha sonra Kandilli Kız Lisesi adını aldı.
1988- DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, daha önce aldığı başkanlıktan çekilme kararını parti kurultayında gerçekleştirdi ve görevinden ayrıldı. Bülent Ecevit partisinin kongresinde yaptığı konuşmada “Uzun siyasal yaşamımda en iddialı meydan okuyuşum, DSP genel başkanlığından ayrılmamdır” dedi. Ecevit’in yerine genel başkanlığa Necdet Karababa seçildi.
1989 – Cumhurbaşkanı Evren’in başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi üniversitelerde dini inanç sebebiyle, boyun ve saçların örtü veya türbanla kapatılmasını serbest bırakan yasayı bire karşı 10 oyla iptal etti. Türban yasağına karşı çeşitli gösteriler yapıldı.
– TÜPRAŞ’ta 1.200 işçi toplu sözleşme görüşmelerindeki uyuşmazlığı protesto için sabah servislerden inip fabrikaya yürüdü.
– Yeşilyurt olayını soruşturan İçişleri Bakanlığı müfettişlerinin raporu tamamlandı: “Köylülere dışkı yedirme yok, dövülmüşler.”
– Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nde 7 gündür açlık grevi yapmakta olan aralarında TBKP yöneticileri Kutlu ve Sargın’ın da bulunduğu 59 siyasi tutukluya “sayım vermedikleri” gerekçesiyle önceki gün toplu dayak atılması olayı için Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na başvuruldu.
1990 – Hürriyet gazetesi yönetim kurulu üyesi ve yazarı Çetin Emeç, İstanbul Suadiye’deki evinin önünde pusu kuran maskeli 2 kişinin silahlı saldırı sonucu öldü. Bazı gazete bürolarına telefon eden kimliği belirsiz bir kişi saldırıyı “Türk İslam Komandoları” adına üstlendiklerini belirtti. “Çetin Emeç’i cezalandırdık. İslam düşmanlarına ders olsun ” dedi. 6 yıl sonra 9 Mart 1996’da Emeç’i vuran İslami Hareket Örgütü sorumlusu İrfan Çağırıcı İstanbul’da yakalandı.
– ANAP hükümeti, şekere yaptığı % 27’lik zammın ardından, şeker ve saf sakkaroz ithalatında tek yetkili kamu kurumu Şeker Şirketi’nin tekelini kaldırarak ithalatı serbest bıraktı. Şeker ithalatı Gümrük Vergisi’nden muaf tutulacak, Fon kesintisi yapılmayacak.
1991 -Son aylarda 9 kişinin gözaltında öldüğü açıklandı.
1992 – İsrail Büyükelçiliği koruma amiri, Ankara’da otomobiline konan uzaktan kumandalı bombanın patlaması sonucu öldü.
1993 – İstanbul’da bir grup kadın, savaşlarda kadına tecavüze ve devletin kadın bedeni üzerindeki denetimine dikkat çekmek için Beyoğlu’nda bir sokak sergisi açtı. Aynı grup, İstiklal Caddesi’nde, devletin kadın bedeni üzerindeki denetimini simgeleyen ve ilgili yasal düzenlemeleri içeren ferman biçiminde bir bildiri dağıttı.
1994 – Moldova’da yapılan referandum sonucu halkın yüzde 90’ı Romanya’yla birleşmeyi reddetti.
1995- Ülkücü saldırılarına karşı SİP üyeleri, sendikalar ve öğrenciler Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü’nde basın açıklaması yaptı.
1996 – Düşünceye Özgürlük isimli ortak kitapta yer alan yazısında bölücülük yaptığı iddiasıyla yargılanan Yaşar Kemal, 1 yıl 8 ay hapse mahkum edildi. Ceza 5 yıl ertelendi. Yayıncı Erdal Öz’e ise 3.5 milyon TL para cezası verildi. Y.Kemal ve E.Öz 5 yıl içinde aynı içerikte suç işlediklerinde ertelenen 2 ceza da çekilecek.
– İstanbul Üniversite Öğrencileri Koordinasyonu’ndan yapılan açıklamada, İTÜ ve MSÜ’de harçlarını yatırmadıkları için kayıtları yapılamayan öğrencilere öğrenim hakkının geri verilmesi için gece okulları terketmeme kararı alındığı bildirildi.
CHP’nin 18 ilçe gençlik kolları adına bir grubun “Harçlara hayır” eylemini desteklemek, “Sivas’taki devlet terörünü ve CHP Genel Merkezi’nde emekçilerin işten çıkarılmasını protesto etmek için” CHP Kadıköy İlçe binasında 3 gündür yürüttüğü açlık grevi sonlandırıldı.
1997 – İstanbul DGM, Avrasya feribotunu kaçıran 9 kişiye 8 yıl 10 ay 20’şer gün hapis cezası verdi.
– İskenderun Cezaevi’nden sol görüşlü 28 hükümlü tünel kazarak kaçtı, firarilerden 8’i yakalandı.
1998- KESK’li kadınlar 8 Mart nedeniyle Tünel’den Galatasaray’a yürüdü.
– 147.buluşmalarında Hasan Ocak’ın annesi Cumartesi Annelerinin Emekçi Kadınlar Günü’nü kutladı.
1999 – İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi tarafından 5 Martta gözaltına alınan, Limter-İş Sendikası Eğitim Uzmanı Süleyman Yeter’in gördüğü işkence sonucu yaşamını yitirdiği açıklandı. Açılan davada 1 polis 2.5 yıl ceza alırken kaçak iken yakalanan komiser yardımcısına 22 Ekim 2013’de 10 yıl ceza verildi. Savcının 15 yıl hapis istemiyle temyiz ettiği karar Yargıtay’ca onaylanarak 10 yıllık ceza kesinleşti.
2000- Süleyman Yeter’in ölümünün 1.yılında Alibeyköy’deki mezarlığına yürümek isteyen 115 kişi coplanarak gözaltına alındı.
– F.Gülen cemaatinin kontrolündeki “Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı”nın sinema tiyatro ve müzik alanındaki ödülleri DSP’li Kültür Bakanı İstemihan Talay’ın da katıldığı gecede verildi. Ödüllerini almayı reddeden Macide Tanır ile Edip Akbayram’ın isimleri törende okunmadı.
– Meksika’nın ve Latin Amerika’nın en büyük üniversitesi olan Meksika Özerk Üniversitesi’nde öğrenciler rektörlük binasını işgal ettiler. Öğrenciler harçların 2 sentten (11 bin 600 TL) 69 dolara (40 Milyon TL) yükseltilmesini protesto ediyorlar.
– Bergama ve Akkuyu’dan gelen bir grup yurttaş, Enerji Bakanlığı önünde nükleer santral projelerini protesto etti.
– 1978’de çekilip Mart 1979’da gösterime giren “Sürü” 21 yıl aradan sonra yeniden gala yaptı.
2001 – Arjantin’de Federal Yargıç Gabriel Cavallo, askerlere tanınan af yasalarının anayasaya aykırı ve geçersiz olduğuna hükmetti. Böylece 1976-83 arasında yaklaşık 30 bin sosyalistin işkence görmesi, kaçırılması ve öldürülmesinden sorumlu tutulan 1200 askerin yargılanmasının önü açıldı.
2003- Birleşmiş Milletler (BM) silah denetçilerinin şefi Hans Blix ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el-Baraday konseye rapor sundu. Raporda, Irak’ın elinde kitle imha silahı bulunduğuna dair hiçbir kanıt bulamadıklarını, Bağdat’ın işbirliğini hızlandırdığını ve denetimin bir kaç ay daha sürmesi gerektiğini belirtildi.
2005- Britanya’da Irk Eşitliği Komisyonu ilköğretimdeki siyah öğrencilerin başarıları düşünce “ayrı sınıf” önerisi getirdi. Bazı eğitimciler öneriyi ayrımcılık diye nitedi. Öneri siyah kız öğrencileri kapsamıyor, zira onların notları beyaz erkek öğrencilerin notlarından yüksek.
2006 – Şemdinli’de Umut Kitabevi’nin bombalanması ardından açılan davada Van Başsavcı vekili Ferhat Sarıkaya’nın iddianamesi, Van 3’üncü Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Ferhat Sarıkaya, iddianamesinde Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’a da suçlamalar getiriyor. Aynı gün, Avukat Tarcan Ülük, Van Savcısı Ferhat Sarıkaya hakkında suç duyurusunda bulundu.
– TAYAD ölüm oruçlarında hayatını yitiren 121 mahkumu anlatan “Başkasının Acısına Bakmak-1” sergisini açtı.
2007- Türkiye’de video paylaşım sitesi Youtube’ye, Atatürk’e hakaret eden videolara yer vermesi gerekçesiyle erişim engellendi.
– Şanlıurfa’da KESK üyesi kadınlar 8 Mart için yürüdü.
2008- Adana’da KESK ve EMEP’li kadınlar işyerini terketmeyen TEKEL Sigara Fabrikası’nın kadın işçilerini ziyaret etti.
2009- Saadet Partisi Genel Başkanı Numan Kurtulmuş: ”Erdoğan, sanki partisi yüzde 47 oyla tek başına iktidar olmamış gibi bir muhalefet üslubuyla muhalefet partileri, basın, medya, işadamları.. hedefine kimi koyduysa gerilimi tırmandırarak siyasi sonuç elde etmeye çalışıyor.”
– Diyarbakır’dan kalkan TSK ait helikopter Kayseri civarına düştü. 2 pilot hayatını kaybetti.
2010- Nijerya’nın güneyinde Hıristiyanlarla Müslümanlar arasındaki çatışmalarda 500 kişi katledildi.
2012- Haydarpaşa Dayanışması üyeleri, Gar’da tren seferlerinin durdurulmasını Kadıköy İskele’den Gar’a yürüyüşle protesto etti. Eyleme TKP destek verdi; Bulutsuzluk Özlemi ve Bandista konser verdi.
2014- Ergenekon Davası kapsamında darbe teşebbüsünden müebbet hapis cezası alan ve 26 aydır cezaevinde olan Genelkurmay Eski Başkanı İlker Başbuğ, hak ihlali gerekçesiyle tahliye edildi.
– Başbakan Erdoğan’ın Eskişehir mitingi öncesi protestocu bir grup coplanarak gözaltına alındı.
– Üniversiteli Kadın Kolektifi üyeleri, eski sevgilisi tarafından öldürülen Özge Gündoğan için G.Saray’da gösteri yaptı.
– TYS’nin “8 Mart Emekçi Kadınlar Günü Bildirisi”ni yoğun bakımdaki Berkin Elvan’ın annesi Gülsüm Elvan yazdı.
2015- Torunlar İnşaat’ın sahibi ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun: ”Hukuki olarak sonuçta çıkacak olan tazminatın çok üstünde meblağları ailelere ödedik. Ama manevi olarak elbette giden geri gelmiyor.”