Belleğimizde: 9 EYLÜL

1570 – Lefkoşa Türkler tarafından ele geçirildi.
1828 – Rus yazar Lev Tolstoy doğdu.
1855- Kırım Savaşı sırasında Osmanlı ordusu müttefikleri İngiliz ve Fransız donanmasıyla birlikte Rusya’nın elindeki Kırım’ın Sivastopol şehrine girdi.
1886- Bern uluslararası kopya hakları (Copyrights) konvansiyonu toplandı.
1914- Osmanlı hükümeti büyük devletlere verdiği bir nota ile kapitülasyonların 1 Ekim’den geçerli olmak üzere kaldırıldığını ilan etti.
1922 – Dumlupınar Meydan Muharebesi’nin kazanılmasının ardından, Türk Ordusu İzmir’e girdi.
1923- Halk Fırkası Tüzüğü onaylandı. Böylece CHP’nin kuruluşu gerçekleştirildi.
1932- İspanya Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.
1935 – Türk yazar Demir Özlü doğdu.
1940 – Macar ordusu 87 Romeni ve de 6 Yahudiyi Treznea Katliamı’nda öldürdü.
1945 – Çin-Japon Savaşı (1937-1945) sona erdi.
1948- Kuzey Kore, Başkan Kim İl Sung liderliğinde bağımsızlığını ilan etti.
1953- Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü Hürriyet gazetesinde kendisine hakaret edildiği iddiasıyla Sedat Simavi’yi dava etti.
1954- Cezayir’de deprem: 1000 kişi öldü.
1955- Hükümet, 6-7 Eylül olaylarında zarar gören kişi ve kuruluşlara yardım kararı aldı.
1957- Cumhurbaşkanı Eisenhower ilk yasal insan hakları bildirgesini imzaladı
1968- İşçiler, İstanbul’da Kavel Kablo Fabrikasını işgal etti. İşgal bir gün sürdü.
1969- Brezilya’da 1964’de darbe ile iktidara gelen Cunta’ya karşı savaşan, 4 Eylül’de ABD büyükelçisini kaçırıp rehin alan MR-8 (8 Ekim Devrimci Hareketi) gerillaları, büyükelçinin salıverilmesi karşılığında hapisteki 15 gerillanın uçakla Meksika’ya götürülmesini sağladı.
1971- THKO Davası’nda Sıkıyönetim Askeri Savcıları Deniz Gezmiş ve 17 arkadaşının idamını istedi.
– CHP Genel Başkanı İnönü: “Biz, bir sosyalist parti değiliz ve olmayacağız. Sadece, sosyal ihtiyaçları kendine prensip etmiş bir partiyiz.”
– Sipahiocağı Kulübü’nün İstanbul Ayazağa Şubesi’nde 12 seyis ve 16 oyun salonu işçisi greve başladı
– Robert Koleji, Boğaziçi Üniversitesi oldu
1972- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 278 kitabı toplattı.
1973- İstanbul Ayvansaray’da Cıvata Fabrikası’nda çalışan 215 işçi açlık grevine başladı.
1974- SBF Anayasa Hukuku Profesörü Mümtaz Soysal, Uluslararası Af Örgütü’nün Konsey üyeliğine seçildi.
– 11. Antalya Film Şenliği’nde, Altın Portakal Ödülü’nü Lütfü Ömer Akat’ın Düğün filmi aldı. Perihan Savaş en iyi kadın oyuncu, Hakan Balamir en iyi erkek oyuncu seçildi.
– Keban Baraj ve Hidroelektrik Santralı açıldı.
1976- ÇKP’nin ve Çin komünist devriminin önderi Mao Zedung yaşamını yitirdi.
1979- Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, Brecht Kabare’den sonra İstanbul Birlik Sahnesi’nce oynanacak N.Hikmet’in “İnsan Manzaraları”nı da yasakladı.
1982- Türkiye’nin Bulgaristan, Burgaz Başkonsolosluğu İdari Ateşesi Bora Süelkan silahlı saldırı sonucu öldü.
1983- Şili’de 1973’deki Pinochet darbesinden bu yana ilk kez Allende’nin mezarında anılmasına izin verildi.
1984- Yılmaz Güney, Paris’te kanserden yaşamını yitirdi.
1985- Türk Hava Yolları’nın Frankfurt-İstanbul seferini yapan uçağını yangın söndürme cihazıyla kaçırmaya çalışan Yusuf Örer’in yargılaması sonuçlandı: 8 yıl 4 ay hapis.
– Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Erkan Yücel (41) trafik kazasında hayatını kaybetti. 60’lı yıllarda başladığı tiyatro oyunculuğunu ölümüne kadar sürdürdü. 12 Mart döneminde 15 yıl hapse mahkum olup 1974 Affı ile çıktı; 12 Eylül dönemi sahne yasağı kondu, pasaport verilmedi.
1989- 1 Mayıs’ta Şişhane’de polis kurşunuyla hayatını kaybeden genç işçi Mehmet Akif Dalcı’nın heykelinin Ortaköy Kültür Merkezi giriş salonuna konulacağı bildirildi.
– Bir grup sanatçı, yazar ve gazeteci Yılmaz Güney’e ve filmlerine getirilen yasağı Dünya Sineması’nda kınadı.
– İlhan İrem, Grup Yorum, Bulutsuzluk Özlemi ve birçok müzik grubunun katıldığı “İnsan Hakları, Yarın Değil Şimdi” konseri Açıkhava Tiyatrosu’nda yapıldı.
1991- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti. 12 Eylül darbesinden faaliyetleri durdurulup Kayyım’a devredilen DİSK’in yürütme, yönetim ve başkanlar kurulu üyeleri, 11 yıl sonra kendi binasında toplandı.
– TÜSİAD, 1978 yılında verdiği “Muhtıra” gibi ilanlarla hükümetinin düşmesinde etkili olduğu Ecevit’i ağırladı. DSP Genel Başkanı Ecevit, yaklaşık iki saat süren toplantıda parti olarak siyasi, ekonomik politikalarını anlatma fırsatı bulduklarını söyledi. Toplantı sonunda TÜSİAD üyeleri Ecevit’i ayakta alkışladı.
– Tacikistan, Sovyet Birliği’nden bağımsızlığını ilan etti.
1993- 4 gün önce silahlı saldırıda hayatını kaybeden DEP Mardin Milletvekili Mehmet Sincar’ın cenazesini Kızıltepe’de devlet gömdürdü.
– İzmir Fuarı’nın açışına gelen Başbakan Tansu Çiller’i yuhalayan 3 sendikanın şube başkanları (Birleşik Metal-İş, Petrol-İş, Tüm-Tis) gece evlerinden gözaltına alındı.
– İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti.
– Türkiye’de Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.
1994- Karacaahmet Türbesi çevresindeki cemevi ve aşevinin “kaçak olduğu”gerekçesiyle yıkımına direnen Aleviler, önceki Belediye Başkanı Nurettin Sözen tarafından Karacaahmet Dergahı’na verilen kullanım hakkının 2 ay önce R.Tayyip Erdoğan tarafından iptal edildiğini söylüyor.
1995- DİSK yönetimi ve sendika yöneticileri Cumartesi Annelerinin 4 aydır sürdürdükleri oturma eylemine destek verdi.
– CHP Kurultayı’nda, grevdeki tarım işçileri CHP’nin hükümetten çekilmesi istemiyle gösteri yaptı.
– Fikret Kızılok’un “Demirbaş-Müzikal Vaziyetler” (Süleyman Başbakan) albümü ve gazeteci Deniz Som ile birlikte kitabı yayınlandı.
1997- DİSK özellikle anakentlerde düzenlediği “hükümet elini cebimden çek” eylemleriyle son zamları protesto etti.
– Devam edilen İrfan Ağdaş duruşmasına gelen ve 12 yıldan 15 yıla kadar hapis cezaları istenen tutuksuz 3 polis “can güvenliğin sağlanamaması” gerekçesiyle salona alınmadı. Duruşmanın başka bir ile nakli gerekip gerekmediği konusunda Valilik’ten görüş alınacak.
– Zapatistalar, barış görüşmelerinin yeniden başlaması ve yerli bölgelerinde kamulaştırmalara son verilmesi talepleriyle başkent Mexico City’ye doğru 5 günlük yürüyüşlerine başladı. Yürüyüşe Zapatistalar dışındaki 1.111 yerli topluluğundan birer temsilci de katılıyor.
1998- Yılmaz Güney, ölümünün 14.yılında İstanbul AKM’de düzenlenen “Yılmaz Güney’e Özlem” gecesiyle anıldı.
2000- “Yoksulluğa, savaşa, ırkçılığa, şiddete, tacize ve tecavüze karşı 2000 Yılı Dünya Kadın Yürüyüşü”ne destek için Sirkeci Postanesi önünde toplanıp basın açıklamasıyla Birleşmiş Milletler’e kart ve imza göndermek isteyen kadınlardan 50’si dövülerek gözaltına alındı.
– Beyoğlu’nda tutuklu yakınları ile İstanbul Tabip Odası üyelerinin F Tipi Cezaevleri için basın açıklamasında 62 gözaltı.
– Filipinlerde dinci Ebu Seyyaf militanları 23 Nisan’dan bu yana alıkoydukları rehinelerden 4 Avrupalı’yı serbest bıraktı.
– Ferhan Şensoy’un Cumhuriyet röportajından: “İleriye bakarken internet yalnızlığındaki yeni kuşak karşısında tiyatrocu olarak eski heyecanım ve umudum yok artık”
2001- Brezilya’da hapishanelerde sık sık ayaklanan Birinci Kent Kumandası (PCC) adlı “suçlu” grubu siyasi parti kurdu. Partinin adı Hapsolmuşlar Cemiyetinin Partisi. Şubat’ta ülkedeki en büyük ayaklanmada 19 kişi öldürülmüş, PCC pencerelere “barış, adalet, özgürlük” yazılı dövizler asmıştı.
– Belarus’ta yapılan devlet başkanlığı seçimini, Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko yüzde 75,6 oy oranıyla kazandı. Muhalefet ve gözlemci gönderen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT) seçimin adil olmadığını savundu.
2002- Nijerya’da recm cezasına çarptırılan, cezası temyiz mahkemesince bozulan Safiye Hüseyni, Roma kentinin fahri hemşerisi ilan edildi. Daha önce de Napoli kentinde de fahri hemşeri ilan edilmişti.
2003- Şili’de 11 Eylül askeri darbesinde öldürülen müzisyen Victor Jara’nın ismi öldürüldüğü stadyuma verilecek.
– Avrupa Konseyi üyesi Ermenistan’da, parlamento ölüm cezasını kaldıran yasayı onayladı.
– Arap Birliği, Irak Dışileri Bakanı Hoşyar Zebari’yi Birlikteki Irak sandalyesine oturtarak, ABD’nin atadığı Irak Geçici Hükümet Konseyi’ni tanımış oldu.
2004- Endonezya’nın başkenti Cakarta’daki Avustralya Büyükelçiliği önünde bomba yüklü bir aracın patlaması sonucu 9 kişi öldü, 182 kişi yaralandı. Saldırıyı yapanın El Kaide bağlantılı İslam Cemaati olduğu öne sürüldü.
– Amerikan uçakları Irak’ın kuzeyindeki Türkmenlerin yoğun yaşadığı Telafar kentini bombaladı; 45 kişi öldü,80 kişi yaralandı. Amerikan yetkilileri, kentteki terörist hücrelerin hedef alındığını ileri sürdü. Kente ambulanslar dışında giriş çıkışlar yasaklandı.
2006- İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad BM Genel Kurulu’na katılabilmek için ABD’ye vize başvurusunda bulundu.
– Uluslararası Venedik Film Festivali’nde Altın Aslan Ödülü’nü Çin yapımı ‘Still Life’ adlı film kazandı. Filmde, dünyanın en büyük hidroelektrik santrali Gorges’ın, Yangtze Nehri üzerinde inşası konusunda halkın yaşantısı anlatılıyor.
2008- Hükümetin belirlediği fındık alım fiyatını protesto eden Fındık Üreticileri Sendikası ve sivil toplum örgütleri Giresun, Bulancak’ta yaklaşık 2 bin kişinin katıldığı bir eylem düzenledi.
– Pakistan’da, suikasta kurban giden eski başbakanlarından muhalefet lideri Benazir Butto’nun eşi Ali Asıf Zerdari devlet başkanı oldu.
2009- İstanbul’da son 80 yılın en yüksek yağışı yaşandı. Su taşkınları nedeniyle çok sayıda insan yaşamını yitirdi, büyük çapta maddi hasar oluştu.
– Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi, 28 yıldır süren Adana Devrimci Yol davasının sekiz sanığını “anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye kalkışmak” suçundan müebbet hapis cezasına çarptırdı.
– BTS (Birleşik Taşımacılık Sendikası) üyeleri AKP iktidarının Devlet Demiryolları’ndaki keyfi uygulamalarını İstanbul, İzmir ve Adana’da protesto etti.
– YURTKUR’u protesto için Genel Müdürlük bahçesine girmek isteyen HKP’li öğrencilerden 43’ü gözaltına alındı.
2011- Gazeteci Ahmet Şık, Nedim Şener ve Soner Yalçın’ın da aralarında bulunduğu 12’si tutuklu 14 kişi hakkındaki iddianame kabul edildi. “İmamın Ordusu” kitap taslağının Oda TV-Ergenekon davası ile ilişkilendirildiği Şık ve Şener’in 15’er yıla kadar hapisleri isteniyor.
– Korgeneral Mehmet Eröz, kamuoyunu yönlendirme amaçlı internet siteleri davası kapsamında tutuklandı.
– Dünya’nın en büyük mozaik müzesi olan Gaziantep’teki Zeugma Mozaik Müzesi ziyarete açıldı.
2012- Zekeriya Güçer İlköğretim Okulu’nun imam-hatip’e dönüştürülmesine karşı veliler Kartal Meydanı’na yürüdü.
2013- İstanbul Atakent-İkitelli Park Forumu akşam “uyuşturucu çetesi”nin saldırısına uğradı, 1 Halkevci yaralandı.
– İstanbul’da Berkin Elvan’ı vuranların bulunması istemiyle insan zinciri oluşturmak isteyen Halk Cepheliler polisle çatıştı.
– Tribünlere Gezi Direnişi cezaları başladı: Adana Demirspor-Gaziantep Belediye maçında RedHack ve Gezi dövizleri açan E.Ö.’ye ceza verildi.
– Alkollü içkilerin perakende satışının 22.00-06.00 saatleri arasında yapılamayacağına ilişkin düzenleme yürürlüğe girdi.
2015- Sokağa çıkma yasağı süren Cizre’ye gitmek isteyen HDP Eş Genel Başkanı Demirtaş, seçim hükümetinde yer alan 2 HDP’li bakan ve 40’a yakın milletvekilinin bulundukları araç konvoyunun önü Midyat’da kesildi. Konvoydakiler köy yollarından yürüyerek İdil’e ulaştı.
HDP Eş Genel Başkanı Demirtaş’ın Cizre’ye yola çıkmadan önce Diyarbakır’da düzenlediği basın toplantısındaki sözlerinden dolayı Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı. Demirtaş’ın dokunulmazlığının kaldırılması için fezleke talebinde bulunuldu.
2016- Kuzey Kore, nükleer savaş başlıklarının gücünü ölçmek için nükleer patlama denemesi yaptı. 10 kilotonluk güce sahip deneme 5,3 büyüklüğünde bir yer sarsıntısını tetikledi.
2019- MEB Ziya Selçuk: ”İmam Hatip okullarımız vicdanın ve liyakatin bilim ve teknolojiyle birleşerek insanlığa hizmet etmenin yolunu açıyor.”