Belleğimizde: 9 Nisan

1588- Mimar Sinan, 98 yaşında öldü. Edirne’de Selimiye, İstanbul’da Süleymaniye ve Şehzade camileri Sinan’ın eserleri arasında.
1916- Osmanlı Dahiliye Nezareti, Türk – Alman Dostluk Cemiyeti Nizamnamesi’ni onayladı.
1933- İlk kadın yargıç Mürüvvet Hanım Adana’da göreve başladı.
1940- II. Dünya Savaşı’nda Almanya Norveç’i istila etti. Kuzey Denizi kıyısında stratejik noktaları ele geçirdi.
1950- Nazım Hikmet sabah cezaevi doktoru tarafından muayene edildi. Akşama avukatı M.Ali Sebük N.Hikmet’e “olumlu gelişmelerin yaşanacağı, açlık grevini ertelemesi” içerikli bir mektup iletti. Nazım Hikmet avukatına “açlık grevini ertelediğine” ilişkin bir telgraf çekti.
1952- Şehir Tiyatroları müdürlüğüne, İstanbul Emniyet 3. Şube müdürü Orhan Hançerlioğlu getirildi.
1953- Maliye Bakanı Hasan Polatkan, döviz açığının 553 milyon dolar olduğunu açıkladı.
1958- CHP’nin yayın organı Ulus gazetesi üçüncü kez kapatıldı. Kapatmaya, Ankara Milletvekili Bülent Ecevit’in bir yazısı yol açtı. Gazetenin sorumlu müdürü Ülkü Arman 1 yıl, karikatürcü Halim Büyükbulut da 1 yıl 2 ay hapis cezası aldı.
1962- İş bulmak için Doğu’dan Ankara’ya gelen 100 işsiz Başbakanlık önünde, “Para istemiyoruz, iş gösterin,” dediler. Bir kahvede iş bekleyen 300 işçi de 5 liralık iş için birbirine girdi. Olay yerine gelen polislere işçiler, “Açlık bizi öldürmeden siz bizi öldürün ” dediler.
1966 – 30 Sendika Türk-İş’e karşı, “İstanbul ve Marmara Bölgesi İşçi Sendikaları Birliği (Hür-İş Birlik) adı altında güçlü bir sendikalar birliği” kurulmasını kararlaştırdılar.
– Başbakan Süleyman Demirel, İzmir’de Atatürk heykeline yapılan baltalı saldırıyı “bu bir zabıta vakasıdır” diye yorumladı.
1969- Stadyum’da toplanan ODTÜ öğrencileri tartışmalı bir toplantı sonrası oylama yaptı: 15 Nisan’a kadar işgal sürecek.
– Özel Işık Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu Şubat mezunu Tuna Büyük, işsiz olan okul arkadaşlarına dikkat çekmek için Okul önünde temsili olarak ayakkabı boyacısı oldu.
– Ankara Dil Tarih ve Coğrafya’da boykotu kırmak isteyen Adalet Partisi Gençlik Kolları üyeleri ile devrimci öğrenciler çatıştı.
– Ankara’da halk gecekondu yıkımına karşı öğrencilerden yardım istedi.
1970 – DİSK’e geçmek isteyen Sungurlar işçilerinin seçme özgürlüğü kısıtlanmak istenmesi ve işverenin sendika aidatını Çelik-İş’e vermesi üzerine fabrika işgal edildi. Mayıs ayı süresince kısa süreli işgal olayları sürdü. 13 Mayıs’ta işçiler işvereni fabrikaya sokmadılar. Askeri birliklerin gelmesi üzerine yapılan tartışmalardan sonra fabrika boşaltıldı ancak fabrika önünde bekleyiş sürdürüldü. 23 Mayıs’ta işveren işçilerin talebini kabul etti ve zafer işçinin oldu.
1971- Kütahya’da turnede olan Barış Manço ve Moğollar’ın minibüsü gece patlayıcı madde ile tahrip edildi, konserler iptal edildi.
– TGS üyesi gazeteciler basın patronlarının güdümüne girdiğini belirttikleri Basın İlan Kurumu’nu bir süre işgal etti.
1972- Baas hükümeti SSCB ile “Dostluk ve İşbirliği Antlaşması” imzaladı. Anlaşmanın ardından Irak Komünist Partisi Baas’ın “İlerici Ulusal Cephe” çağrısını kabul ederek Kürt Devrimci Ordusu’ndan çekildi. Kürdistan Demokrat Partisi ise Baas diktatörlüğüne karşı İran ve ABD ile işbirliğini geliştirmeye başladı ve özerklik görüşmelerinden çekildi. Irak hükümeti ABD ve İngiltere’ye karşı oluşturduğu anti-emperyalist imajla Irak’taki ilerici güçlerin önemli bir bölümünün desteğini alırken, Molla Mustafa Barzani’nin ABD ve İran’la işbirliğini geliştirmesi İlerici Arap ve Irak güçlerinden giderek uzaklaşmasına neden oldu. Bu durumdan faydalanmak isteyen Saddam Hüseyin KDP’yi tecrit ederek köşeye sıkıştırma politikası uygulamaya başladı. Kendi istediği biçimde Kürtlerin rızasını almadan “özerklik” planını uygulamaya sokarak Baas Partisi’nin denetiminde bir yerel yönetim oluşturdu. 24 şubat 1974’te “İlerici Ulusal Cephe”de yeralmayan bütün örgütleri yasadışı ilan etti.
1975- Basıldığı İstanbul’da yasak olmayan kitaplar Diyarbakır ve Van’da toplattırıldı, bulundurana dava açıldı.
1976- Ankara’da 3 devrimci öğrencinin (Hakan Yurdakuler, Eşari Oran, Burhan Barın) öldürülmesini protesto için İstanbul DGSA, Şişli SBYO, Nişantaşı Diş Hekimliği ve Eczacılık Y.O., Gazetecilik Y.O. ve G.Saray Mimarlık ve Mühendislik Y.O. öğrencileri forumların ardından derslere girmedi.
1977 – Türk-İş bazı koşullar yerine getirildiği takdirde 5 Haziran seçimlerinde bir siyasi partiyi destekleyebileceğini açıkladı.
1978 – İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürü, “nüfus artışı böyle sürerse, işsiz sayısı 2000 yılında 13-14 milyona ulaşabilir, ” dedi.
1979 – CIA hesabına casusluk yaptığı öne sürülen MİT İstihbarat Başkan Yardımcısı emekli Albay Sebahattin Savaşman 17 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum oldu.
– Silifke’de kurulması kararlaştırılan nükleer santral ile ilgili bakanlar kurulu kararının iptali için bir vatandaş Danıştay’a dava açtı.
– “Yürüyüş”ün eski Yazı İşleri Müdürü Metin Çulhaoğlu Yargıtay’ın onayladığı 10 aylık hapis cezasının ardından gözaltına alındı.
1980- MHP Genel Başkanı A.Türkeş (düzenlediği basın toplantısında bir soru üzerine): “Biz daha 1941-42’lerde faşizme ve nazizme karşı mücadele verdik.”
– Malatya Gazi İlkokulu Müdürü ve TÖB-DER Yönetim Kurulu üyesi Halit Ertaş akşam üzeri okuldan evine giderken ülkücülerin silahlı saldırısında öldürüldü.
– 1.Ulusal Lepra Semineri’nde konuşan İstanbul Tıp Fakültesi Lepra Enstitüsü Müdürü Prof. Türkan Saylan: “Lepra (cüzzam) çağdışı bir hastalıktır. Ancak eğitim eksikliği ve yersiz korkular nedeniyle hala yurdumuzda erken tanınmamakta ve hastalık yaygınlaşmaktadır.”
1981 – Milli Güvenlik Konseyi’ne verilen raporda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde silah yüklü 63 TIR’ın kaybolduğu belirtildi.
1985 – Kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, 4,5 yıl tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakıldı, tutuklu yönetici kalmadı.
1988- Başbakanlık Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, ilk basıldığı Şubat 1987’den beri 40.baskısı yapılan ve 100 bine yakın satan Duygu Asena’nın “Kadının Adı Yok” kitabının “küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır etki yapacak nitelikte olduğu”na karar verdi.
– Şair, gazeteci ve yazar Şevket Rado öldü.
1990 – Bakanlar Kurulu’nun çıkarttığı kararnameye göre, Olağanüstü Hal (OHAL) Bölge valisi basını sansür etme, grev ve lokavtları engelleme, gerekli gördüğü kişileri bölge dışına çıkarma yetkisine sahip oluyor.
– “Devletlerarası Sömürge Kürdistan” adlı kitabı toplatılarak tutuklanan sosyolog Dr.İsmail Beşikçi’nin serbest bırakılması istemiyle imza kampanyası başlatıldı, BİLSAK’ta basın toplantısı düzenleyen bir grup aydın, Beşikçi’nin tutuklanmasını protesto etti.
1991– Paskalya için İstanbul’a gelen Yunan turistleri taşıyan otobüs, Vezneciler Hamidiye Oteli önünde kundaklandı. Olayda 5’i çocuk 33 kişi yanarak can verdi. Kundakçının “akli dengesinin bozuk” olduğu açıklandı.
– Gürcistan’da yapılan halk oylamasıyla SSCB’den bağımsızlık kararı alındı.
– Toplu sözleşme görüşmelerinden sonuç alınamaması üzerine Petkim Yarımca Petrokimya tesislerinde çalışan 3 bin işçi işi bıraktı ve üretim durdu. 1.5 aydır pasif direnişte bulunan işçilerden 2800’ü vizite için başvurunca gece vardiyasındaki 200 işçi de eyleme katıldı.
1993- Belediye-İş Sendikası üyesi yaklaşık 180 bin işçinin 1992 yılı toplu sözleşmesinden doğan ve ödenmeyen 1.5 trilyon TL tutarındaki alacaklarının ödenmesi ve bazı belediyelerdeki işçi çıkarmalarını protesto için 2 bin kadar işçi İETT Garajı’ndan Bağlarbaşı’na yürüdü.
1994 – İşadamları Vehbi Koç ve Sakıp Sabancı Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’den olağanüstü hal ilan edip ekonomiye el koymasını istedi.
– 5 Nisan Kararları ile kapatılması öngörülen Zonguldak kömür ocaklarına kent halkı büyük bir mitingle sahip çıktı. Genel Maden- İş Sendikası’yla Zonguldak’taki meslek kuruluşlarının düzenlediği “Ocakların kapatılması ve özelleştirilmeye hayır” mitingi, Türk-İş, Hak-İş ve DİSK’in katılımıyla hükümete karşı bir protesto gösterisine dönüştü. Türk-İş Başkanı Bayram Meral “Dün zeytinine bir zeytin daha katmak isteyenler, bugün Zonguldaklılar’ın ekmeğini elinden almaya çalışıyorlar” dedi.
– 27 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen R.Tayyip Erdoğan Trabzon’da düzenlediği toplantıda cebinden çıkardığı bir bileziği gösterdi: ”Bunu Mahmutpaşa’da 7 yaşındaki Ayşenur seçim çalışmalarımda kullanmam için verdi, işte RP’nin gönüle girişi budur.”
27 Mart’ta Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Melih Gökçek DSP Genel Başkanı Ecevit’ten sonra MHP Genel Başkanı Türkeş’i de ziyaret etti.
1996- Bayrampaşa Cezaevi önünde basın açıklaması yapan tutuklu ve hükümlü yakınları mahpuslarla görüşmelerinin engellendiğini, cezaevine giden Yılmaz Ekşi adlı bir tutuklu yakınının jandarmalar tarafından dövüldüğünü söyleyerek Adalet Bakanı Mehmet Ağar’ı protesto etti.
– 16 Mart Katliamı dava avukatlarının ”olay günü polis aracından öğrencilerin üzerine bomba attığı” iddiasıyla 1992’de suç duyurusu yaptığı eski toplum polisi Mustafa Doğan ”bulunamıyor”. Emniyet oyaladığı için, polisin 1978’de meslekten ihraç edildiği 1994’de öğrenildi.
1997- Leman dergisinde yayınlanan bir karikatürde Başbakan Necmettin Erbakan’a hakaret edildiği gerekçesiyle Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Kutlu Esendemir 3.5 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1998- Mekke yakınlarında Mina’da 180 hacı adayı şeytan taşlama sırasında yaşanan izdihamda yaşamını yitirdi.
1999- İÜ Öğrencileri Koordinasyonu’ndan 30 kişi, Maçka Demokrasi Parkı’nda “ülke gerçekliğine dair” resim yaparken gözaltına alındı.
2000- İşçi ve memur sendikaları “IMF politikalarına, özelleştirmeye ve sahte sendika yasasına” karşı Çağlayan’da miting düzenledi.
2001 – Tutuklu Aileleriyle Yardımlaşma Derneği (TAYAD) üyesi olan ve ölüm orucu eylemlerini dışarıdan destekleyen Gülsuman Duman Dönmez, açlık grevinin 147. günü Sarıyer Küçükarmutlu’da yaşamını yitirdi.
2002- İsrail’in Filistin topraklarına girerek Ramallah’ta Yaser Arafat’ın karargahını ablukaya almasına karşı Türkiye Barış Girişimcileri’nin başlattığı “Filistin’de aydınlık için bir dakika karanlık eylemi” İstanbul, Ankara ve İzmir’de yapıldı.
2003- Bağdat düştü; Amerikan 3. Piyade Tümeni Türkiye saatiyle 15.40’ta Bağdat kent merkezine girdi. Saddam Hüseyin’in heykeli bir grup Iraklı ve Amerikan askerleri tarafından yıkıldı.
ABD ve İngiltere’nin Irak’ı işgali Ankara ve İstanbul’da protesto edildi.
– Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, kapatılan RP’ne 1997 yılı Hazine yardımına ilişkin, SP Genel Başkanı ve dönemin Genel Başkan Yardımcısı Recai Kutan dahil 5 parti yöneticisi hakkında “özel evrakta sahtecilik”ten 7 yıl 6’şar aya kadar hapis istemiyle dava açtı.
2004- TÜPRAŞ Aliağa ve İzmit rafinerilerinde işçiler geç işbaşı yaparak ve servislere binmeyip yürüyerek kurumun satışını protesto etti.
2005 – Çin’in başkenti Beycin’deki Japonya karşıtı gösteriye 10 bin kişi katıldı. Japonya’nın yeni hazırlanan tarih kitaplarında ‘2. Dünya Savaşı’nda komşularına yaptığı zulmü ve yayılmacılığı öven ifadeler’ bulunuyor.
2006 – İstanbul Tuzla’da toprak altında bulunan variller incelendi; varillerin içindeki maddenin kanserojen fenol olduğu ortaya çıktı.
2008- İstanbul Üniversitesi öğrencileri, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı’nı protesto için Beyazıt’tan Unkapanı Bölge Çalışma’ya yürüdü.
2009- İBB’nin Taksim’e cami projesini 2 ay önce gizlice -1/5000 plan tadilatıyla- Koruma Kurulu’ndan geçirdiği ortaya çıktı.
2011- “Bağımsız Gazeteciler Platformu” Ahmet Şık ve Nedim Şener’ın tutuklanmasını protesto için Esenyurt’ta gösteri yaptı.
– “NATO ve Füze Kalkanı Karşıtı Birlik” İngiltere’nin İstanbul Başkonsolosluğu önünde Libya’ya müdahaleyi protesto etti.
– Eğitim-İş İstanbul Şubeleri YGS şifre protestosunda G.Saray’dan Taksim’e yürüdü; liseliler İstanbul, Elazığ, Balıkesir, Adana, Amasya, G.Antep ve Adıyaman’da YGS şifre skandalını protesto etti.
– Gazi Mahallesi’ne sabah TEM birimlerince yapılan operasyonda çatışma çıktı. Operasyon akşam yürüyüşle protesto edildi.
2012- Deniz Feneri soruşturmasında savcılar değişince suçun vasfı da değişti. Yeni savcılarca 8 ay sonra hazırlanan iddianamede “örgüt kurmak ve yönetmek” ile “nitelikli dolandırıcılık” yer almadı; “özel belgede sahtecilik” ve “görevi kötüye kullanmak”tan ceza istendi.
– Senarist, oyuncu, söz yazarı Meral Okay öldü.
2014- YSK, CHP’nin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptal edilmesi yönündeki talebini oybirliğiyle reddetti. CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan’a telefonla iletilen kararın gerekçesine ilişkin ayrıntı verilmedi.
– ABD’li gazeteci Seymour Hersh: “Halep’teki kimyasal saldırıyı MİT planladı.”
– K.Kılıçdaroğlu’na TBMM’nde yumruklu saldırıda bulunan Orhan Övet, AKP Elmadağ İlçe Teşkilatı üyesi çıktı.
– Dünya Sağlık Örgütü, Batı Afrika’daki Ebola salgınının, 40 yıl önce hastalığın ortaya çıkmasından bu yana görülen ”en korkutucu” salgınlardan biri olduğunu açıkladı.
– Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin ihale yoluyla satılmasına karşı işçilerin otobüslerle Ankara’ya gelişleri engellendi. Yapılan görüşmeler neticesinde, sadece Özelleştirme İdaresi önünde gösteriye izin verildi.
2017- Mısır’da iki kiliseyi hedef alan saldırılarda 43 kişi öldü, 119 kişi yaralandı. Saldırıları IŞİD’in yaptığı ileri sürülürken, Mısır’da 3 ay süreyle olağanüstü hal ilan edildi.
– Somali’nin başkenti Mogadişu’da Savunma Bakanlığı binası yakınlarındaki intihar saldırısında 13 kişi öldü, 10 kişi yaralandı.