Belleğimizde: 10 Nisan

1712- Divan şairlerimizden Nabi İstanbul’da öldü.
1845- Polis Teşkilatı kuruldu.
1919 – Meksika Devrimi’nde topraksız köylülerin önderi Emiliano Zapata, başkanlık iddiasındaki Carranzo’nun pususunda hayatını kaybetti.
– Yozgat mutasarrıfı ve Boğazlıyan kaymakam Kemal Bey. Ermeni Kırımı’nı işleyenlerden biri olarak yargılandı ve idama mahkûm edildi.
1920- Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi, padişah ve halife kuvvetlerinin dışındaki milli kuvvetleri kafir ilan eden ve katlinin vacip olduğunu bildiren bir fetva yayınladı. Şeyhülislamın bu fetvası Takvim-i Vakayı ve diğer İstanbul gazetelerinde yayımlandı.
– Fransızlar Urfa’dan çekildi.
1926 – Türk uyruğunda bulunan her türlü şirket ve müesseselerde işlemlerin ve kayıtların Türkçe tutulması zorunluluğuna ilişkin yasa benimsendi.
1928- İsmet (İnönü) Paşa ve 120 arkadaşının teklifi üzerine “Türkiye Devletinin dini, din-i islamdır” cümlesi Anayasa metninden çıkarıldı. Milletvekilleri ve cumhurbaşkanı yemin ederken “vallahi” yerine “namusum üzerine söz veririm” diyecek.
1931– Ankara’da toplanan Türk Ocakları Olağanüstü Kurultayı, Türk Ocakları’nın feshine ve mallarının CHP’ye devredilmesine karar verdi.
– Arap şair, düşünür Halil Cibran öldü.
1937- Türkiye’de laiklik ilkesi anayasaya konuldu.
1945- II. Dünya Savaşı nedeniyle Almanya’da bulunan Türk öğrenci ve diplomatlar Türkiye’ye geldi. On gün sonra da Türkiye’deki Almanlar geri dönmeye başladı.
1950 – 30 Mart’ta Bursa Cezaevi’nde açlık grevine başlayan Nazım Hikmet, sağlık durumu bozulunca gizlice İstanbul’a getirildi. Şair açlık grevini erteledi.
– Köy enstitüsü öğretmeni Mahmut Makal öğrencilerine komünizm propagandası yaptığı ihbarıyla tutuklandı.
1958- İstanbul Belediyesi, kadınların uzun süren hamam sefalarının su israfına neden olduğu gerekçesiyle, yıkanma süresini 1 saatle sınırlandırdı. Hamamcılar kararı sevinçle karşıladı.
1961 – Hamallar Cemiyeti, İstanbul Belediyesi’nin emekli subayları hamal kahyası yapmasını protesto etti.
– Ruhi Su , Kenter Kardeşler’in Kamuran Yüce ile birlikte İstanbul’da kurduğu Site Tiyatrosu’nun oyuncularıyla “Halk Sanatı Gecesi”ne katıldı. Gecede halk türkülerinin yanısıra tekerlemeler, ağıtlar, taşlamalar ve halk şiirleri sergilendi.
1966 – Suriye Rejimi 10 bin Kürdün kimliğini kaybetti. Kimliği kaybedilen Kürtler, mülk edinme, devlet dairelerine çalışma vb. haklardan yoksun ve “ecnebi” olarak yaşadılar.
– İzmir’de “Komünizmi ve Gafleti Tel’in Mitingi” düzenlendi. Civar illerden gelenlerin de olduğu mitinge Komünizmle Mücadele Dernekleri, Türk-İş’e bağlı sendikalar, Kuvayı Milliyeciler Derneği, MTTB’liler ve bazı milletvekilleri katıldı.
1968– Evrensel gazetesi yazarı Metin Göktepe doğdu.
1969- ODTÜ’nün ardından SBF de işgal edildi; Dil Tarih Coğrafya ile boykottaki Hacettepe geçici olarak tatil edildi.
– Milliyetçi Parti Lideri Osman Bölükbaşı, “Komünizm Demirel sayesinde gelişti” dedi.
1970- Yönetmeliğin değiştirilmesi için 100 gündür boykot sürdürülen İTÜ’de 8 öğrenci açlık grevine başladı.
1972- Askeri Yargıtay, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın ölüm cezalarına ilişkin infazların durdurulması için avukatlarının yaptığı başvuruyu reddetti.
– İran’da, 7 şiddetinde bir deprem meydan geldi. 5 bin kişinin öldüğü depremde Firuzabat ve Cehrum şehirlerinde binalar yerle bir oldu. Deprem sırasında erkekler tarlada çalıştığından kırsal bölgede ölenlerin çoğu kadınlar ve çocuklar.
1973- ODTÜ Rektörlüğü sırasında 1971’deki olaylarda “görevi ihmal ettiği” suçlamasıyla Prof.Erdal İnönü hakkında Ankara Savcılığı’nca dava açıldı.
1974 – Genel af yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi.
1975 – İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 10 numaralı bildiriye aykırı hareket edildiği iddiasıyla Eczacıbaşı İlaç Fabrikası’ndaki direnişin sona erdirilmesini istedi.
– Teksif sendikası Kayseri’de 3 mensucat ve iki halı fabrikasında 6390 işçi adına toplu sözleşme imzaladı. Sözleşmeyle günlük ücretlere 27 lira zam yapıldı.
– Maden-İş Sendikası Profilo Fabrikası’nda 1800 işçi adına yürüttüğü toplu sözleşme görüşmelerinden sonuç alamayınca grev kararı aldı.
1976- Hakan Yurdakuler’in cenazesi Ankara’da onbinlerce kişinin katıldığı tören ve yürüyüşle toprağa verildi.
1977 – Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit “Allahın izniyle iktidara geleceğiz. Komünizm Demirel’le gelir” dedi.
– İspanya’da hükümet, Franco döneminde 40 yıl yasaklı kalan Komünist Parti’nin yasallaştırıldığını ilan etti.
1976 – DİSK Genel Sekreteri ve Basın-İş Genel Başkanı İbrahim Güzelce öldü.
1978- 16 Mart Katliamı’nı protesto için DİSK üyesi işçilerin işyerlerinde 2 saat süreyle çalışmadığı “Faşizme İhtar Eylemi” dolayısıyla DİSK yöneticileri hakkında “yasa dışı grev kararı aldıkları ve teşvik ettikleri” iddiasıyla dava açıldı.
DİSK’e bağlı Tekstil Sendikası’nın Beyoğlu Şubesi gece bombalandı.
1979 – TRT TV’de yayınlanacağı açıklanan Yılmaz Güney’in “Ağıt”filmi, yayına 2 saat kala TRT Genel Müdürü Cengiz Taşer’in emriyle programdan çıkarıldı.
1980- Yavuz Özkan’ın “Demiryol” filmi gösterime girdi.
1982 – Eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit bir Norveç gazetesine verdiği demeci nedeniyle Ankara’da gözaltına alındı. Ecevit hakkında Hollanda TV’sine ve Der Spiegel Dergisi’ne demeç verdiği için açılan bir dava daha bulunuyor.
– Erzincan Savcılığı’nca 1980’deki Fatsa olaylarına karıştıkları iddiasıyla haklarında gıyabi tutuklama kararı alınan feshedilen CHP’nin Ordu Milletvekilleri Ertuğrul Günay ve Temel Ateş Ankara’da gözaltına alındı.
1986- Prof.Ümit Doğanay’ın da bulunduğu 5 kişinin öldürülmesinden yargılanan itirafçı ülkücü Tevfik N.Ağansoy Mahkeme’ye dilekçe verdi.
– Sovyet yönetmen Elem Klimov’un, Nazilerin işgali altındaki bir Belarus köyünde geçen “Gel ve Gör” filmi İstanbul Film Festivali’nde gösterildi.
1987- “Tek Tip Öğrenci Derneği” yasa tasarısına karşı eylemler Ankara, İstanbul ve İzmir’deki üniversitelerde büyüyerek sürüyor. ODTÜ’de yemek boykotu yapan öğrencilere jandarma dipçikle müdahale etti.
– Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Halit Narin: “Güvenlik soruşturması fevkalade normal, bütün işyerlerinde mecbur edilmesi gerekir.”
1990- Güneydoğuda OHAL Bölge Valiliği’ne olağanüstü yetkiler tanıyan “Sansür-Sürgün Kararnamesi”ANAP hükümeti Bakanlar Kurulu’nca yayınlandı. OHAL Valisi hakim-savcı-askeri personel dahil herkesi bölge dışına çıkarabilecek, haberleri sansür edebilecek.
1992- Başbakan Süleyman Demirel, Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a hakaretten 10 milyon lira tazminat ödemeye mahkum oldu.
1994- Beyoğlu’nda Emek Sineması, İnci Pastanesi ve SESAM binası gibi tarihi yapıların bulunduğu 4 bin m2’lik blokun, Kamer İnşaat tarafından “iş merkezi” yapılmak üzere 25 yıllığına Emekli Sandığı’ndan kiralanmasına karşı imza kampanyası başlatıldı.
1995- Gözaltında kaybedilenlerin aileleri Kadıköy İskele Meydanı’ndaki basın açıklamasının ardından “devlet yetkilileri” ile görüşmek üzere Ankara’ya hareket etti.
1996- 1989’da şartlı tahliyeyle cezaevinden çıkıp, davalardan birinden aldığı ceza miktarı değişince yeniden hapis yatacağı gerekçesiyle aranırken 2 hafta önce Kadıköy’de yakalanan ülkücü katil Haluk Kırcı tutulduğu Asayiş Şubesi’nden kaçtı. Tutuklanan 1 polis memuru, Kırcı yakalandığında üzerinden Adalet Bakanı Mehmet Ağar tarafından Emniyet Müdürü iken düzenlenmiş “Arkadaşa yardımcı olun, nezarethaneye koymayın” notu çıktığını, Ağar aranıp teyit edildiğini, 2 haftadır polis gözetiminde koridorda tutulduğunu ileri sürdü.
– Ankara Gazi Üniversitesi öğrencilerinin okulda ülkücü saldırılarını protesto açıklamasına polisin önünde bıçak, demir çubuk ve sopalarla saldıran ülkücüler 5 öğrenciyi ve Cumhuriyet gazetesi foto muhabirini yaraladı.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi amfisinin 29 Şubat’ta işgalinden dolayı yargılanan 51 kişiden tutuklu olan 31’i tahliye edildi. Öğrenciler, arkadaşlarına destek için Sultanahmet Adliyesi önünde toplandı.
1997 – Emniyet Genel Müdürlüğü telefonların dinlendiğini doğruladı ve “Bu sayede 5440 olayı aydınlattık” dedi.
– Ankara Ticaret Mahkemesi, 12 Eylül 1980 sonrası feshedilen CHP’nin Hazine’ye geçen İş Bankası’ndaki % 28 oranındaki hisselerinin yeniden CHP’ye verilmesi yönünde karar aldı. Davayı kazanan CHP İş Bankası yönetim kuruluna 4 üye atayabilecek.
– Mimar Sinan Üniversitesi’nde toplanan İstanbul Üniversitesi Öğrencileri Koordinasyonu üyesi yaklaşık 200 öğrenci, Ankara ve Manisa’da hapis cezaları alan tutuklu arkadaşları için “temsili maket mahkeme” kurdu.
– Sırbistan İçişleri Bakan Yardımcısı General Radovan Stojicic Belgrad’da silahlı bir saldırı sonucu öldürüldü.
1998 – Kuzey İrlanda’da 29 yıllık savaşı bitiren anlaşma, Belfast’ta imzalandı. Antlaşma, 22 Mayıs’ta referandumla kabul edildi.
– Metin Göktepe, doğumunun 30.yılında Taksim’de anıldı. Metin Göktepe ödülü TGC Başkanı Nail Güreli’ye verildi.
1999 – Yedi TİP’linin ve DİSK genel başkanlarından Kemal Türkler’in öldürülmesi davalarında gıyabi tutuklu olarak yargılanan Ünal Osmanağaoğlu yakalandı.
2000 – Bolivya hükümetinin suya zam girişimine karşı Aymara yerlilerinin ayaklanması üzerine, hükümetle su tesisatı projesi imzalayan Britanyalı özel şirket anlaşmayı askıya aldı. Hükümet, ücretlerine yüzde 50 zam isteğiyle kendilerini karakollara kapatan polislerin isteğini de kabul etti.
2001- 2001 F tipi cezaevinde ölüm orucundaki kardeşinin yaşaması için 147 gün önce ölüm orucuna başlayan TAYAD üyesi Gülsüman Ada Dönmez hayatını kaybetti. F tipi cezaevlerinde ve hastanelerde tecride karşı 500’e yakın mahpus ölüm orucu, 1.500 civarı mahpus da açlık grevi yapıyor.
– Metin Göktepe Gazetecilik Ödülleri Rıdvan Akar ve 32.Gün ekibi ile Ahmet Şık, Selahattin Sönmez ve Cumhur Kılıçoğlu’na verildi.
– Hollanda parlamentosunda Senato, bazı koşullara bağlı olarak ötanazi yasasını onayladı.
2002- Danıştay 10’uncu Dairesi, “Devlet Sanatçılığı” unvanı verilmesine ilişkin düzenleme içeren yönetmelik ile “devlet sanatçılığı” unvanı verilenlerden haklarında dava açılan 89 kişiye ilişkin işlemi iptal etti.
2003 – Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) bağlı peşmergeler Irak askerlerinin terk ettiği Kerkük’e girdi. Ankara diplomatik atağa geçti. KYB lideri Celal Talabani “yarın kentten çıkıyoruz” dedi. Kürtler, Kerkük’te Saddam heykellerini yıktılar.
2004- Yönetmen Ferzan Özpetek’in filmi “Karşıdaki Pencere” İtalya’da David Di Donatello sinema ödülleri kazandı. En İyi Film, En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Erkek Oyuncu ve En İyi Müzik ödüllerim Özpetek’in filmine verildi.
– “Almanya Alevi Kadınlar Birliği”nin Oberhausen kentinde 10 bin kişilik bir stadyumda düzenlediği “25 Dilde Kadının Türküsü Festivali”nde, 500 kadın aynı anda saz çalarken 300 kadın şarkı söyledi.
2005 – 200 Aydın, sanatçı, gazeteci “Kaygılıyız, Uyarıyoruz” başlıklı bir bildiri yayımladı. Bildiride “Türk-Kürt aşırı milliyetçiliği kitlesel histeriye dönüşüyor” denildi.
– Gümrük Teftiş Kurulu müfettişlerinin 31 Mart 2005 tarihli raporunda; Albaraka Türk’ün 1995-1998 yöneticilerinden Maliye Bakanı Kemal Unakıtan dahil 9 kişi ve AKP’den 2 yönetici hakkında 150 milyon $’lık “teşekkül halinde hayali ihracat” suçlaması yapıldığı ortaya çıktı. Raporda, ASCOR adlı firmanın kurduğu paravan şirketlerin Albaraka Türk’ten “murabaha” yöntemiyle hem finans sağladığı hem de şirketler arası sahte fatura üretme imkanı elde ettiği vurgulandı. Cumhuriyet Başsavcılığı’na iletilen rapor, 2-6 yıl arası hapis cezasını gerektiriyor.
– Trabzon’da basın açıklaması yapmak isteyen TAYAD’lılara 5 gün içinde 2.kez linç girişiminde bulunuldu. TAYAD’lılar KESK Trabzon Şubesi’ne sığındı.
2006 – Fransa’da 26 yaş altındakilerin ilk iki yılda kolay işten atılmasını öngören yasaya (CPE) karşı mücadeleyi öğrenci birlikleri ve sendikalar kazandı. Cumhurbaşkanı Jacques Chirac yasayı geri çekmek zorunda kaldı.
– İtalya’da genel seçimleri Romano Prodi’nin solcu “Zeytindalı İttifakı” yüzde 0,1 puan farkla önde bitirdi. Başbakan Silvio Berlusconi yeniden sayım istedi.
2007- Yazar, sanatçı ve hukukçulardan oluşan bir grup “Adalet Gemisi” ile Kadıköy’den hareket etti. Aydınlatılmayan siyasi cinayetlere dikkat çekilmesi için 3 gün boyunca İstanbul iskelelerinde sembolik önemi bulunan faili meçhul davalar ele alınacak.
– Pegasus Havayolları’na ait, içinde 178 yolcusu bulunan Boing 737-800 model Diyarbakır-İstanbul seferi yapan uçak, hava korsanı tarafından kaçırıldı.
2008- Kapatılan DEP’in eski milletvekili Leyla Zana, 2007’deki Nevruz kutlamalarında yaptığı konuşmadan dolayı 2 yıl hapse mahkum oldu.
– İşçi ve memur sendikaları Meclis’te görüşülen Sosyal Güvenlik Yasa Tasarısı’na “Hayır” demek için TBMM önünde bir araya geldi. Tasarı İstanbul ve İzmir’de de protesto edildi.
– Rusya Yüksek Mahkemesi, okul ve vakıflarının devlet yönetimine geçirilmesinin ardından, aşırı radikal” ve “terör gruplarıyla bağlantılı oldukları” gerekçesiyle Fethullah Gülen ile bağlantılı tüm kurum ve kuruluşların faaliyetlerini “yasa dışı” ilan etti.
2010– Polonya’nın başkenti Varşova’dan Rusya’nın Smolensk kentine giden Rus yapımı Tupolev Tu-154 tipi uçak, havaalanına 1.5 kilometre kala düştü. Uçaktaki 94 kişiden kurtulan olmadı. Uçakta Polonya Devlet Başkanı Lech Kaczynski ve eşi de bulunuyordu.
– Türkçe dışındaki dillerde propagandaya hapis cezasını kaldıran yasa değişikliği Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
2011- Öğrenciler YGS şifre skandalı İstanbul, Ankara, Adana, Trabzon, Samsun ve Bandırma’da protesto etti.
2013- 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbe dönemlerinde çok sayıda siyasi davada avukatlık yapan Gülçin Çaylıgil (82) hayata veda etti.
2014- 30 Mart Yerel Seçimleri’nin ardından CHP’nin İlçe ve İl Seçim Kurulları ile YSK’na yaptığı yaklaşık 60 itiraz başvurusundan (Ankara dahil) 50’si reddedilirken, AKP’nin 55 başvurusundan 40’ı kabul edildi; AKP Yalova ve Niğde/Keçikalesi’nde seçimleri iptal ettirdi.
– Hadımköy/Greif Fabrikası’nda üretimi durdurup 60 gündür direnişte olan işçilere sabaha karşı operasyon: 91 kişi gözaltına alındı.
– Yeniköy ve Kemerköy santrallerinin ihalelerinin yapılacağı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı önüne yürüyen Yatağan işçileri barikata yüklendi, polis biber gazı sıktı, bir süre arbede yaşandı. Sonrasında bir grup sendika yöneticisi ÖİB binasında bir görüşme yaptı.
2015- Hindistan’ın güneyindeki Kerala eyaletinde düzenlenen festival sırasında havai fişekten çıkan kıvılcımın diğer fişekleri tutuşturmasıyla gece saatlerinde meydana gelen patlamada 100 kişi hayatını kaybetti.
2017- Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Bağımsız Suriye Araştırma Komisyonu, Suriye’de 2013’ten bu yana gerçekleşen 26 kimyasal silah saldırısının kayıt altına alındığını açıkladı.